CC BY
6Камоли ХучандИ мисраи дуввуми ин байтро дар маънии дигар ба тарифе истифода мебарад,ки лутфу назокати он аз сухани СаъдИ кам нест:
Эй дил, зи сели хун, ки шуд аз чашми мо равон, «Шоди макун, ки бо ту уамин моцаро равад»
Зимнан бояд тазаккур дод, ки байти маъруфе, ки дар газали шоири ХучандИ бо матлаи Х,ар касе дар дарами васли ту маурам нашавад, Х,ар Бироуим ба даргоуи ту Адуам нашавад.
омадааст ва аглаб онро моли Камол медонанд ба калами СаъдИ тааллук дорад: «Санги бадгавуар агар косаи заррин шиканад, Кимати санг наяфзояду зар кам нашавад». *
Ва дар заминаи мазмуни хамин байт Камол мактаи зебоеро руи сахфаи девонаш рехтааст: Гар шикасти ту кунад уосиди бадгуй, Камол, Дилат аз цо наравад донаму даруам нашавад.
Ин гуна мисолхо,ки метавон онро идома бахшид аз он шаходат медихад,ки Камоли ХучандИ дар мактаби шеъри СаъдИ обутоб ёфта худ низ ба хадди устодИ расидааст.
АДАБИЁТ
1. Абдучаббори Шохахмад (А,Суруш) .Фарханги ашъори Камоли ХучандИ. Хучанд: Хуросон. 2015. 732 с.
2. Камоли ХучандИ. Девон /Тахияи Абдучаббори Суруш Саидумрон. Саидов/. - Хучанд: Андеша, 2011. - 450 с.
3. Максудов Бадриддин. Рузгор ва осори Камоли ХучандИ. - Душанбе, 1994. - 164 с.
4. Мукаддимаи камолшиносИ / Тахияи Бахром Рахматов ва Иззатбек Шехимов. - Хучанд: Ношир, 2015. - 504 с.
5. Насриддин, Абдулманнон. Сехри мубин. - Хучанд: Ношир, 2012. - 163 с.
6. Саъдии ШерозИ.Куллиёт.Иборат аз чахор чилд. Ч,илди 2 Душанбе. Адиб. 1989. 414 с.
7. Фарханги забони точикИ. Москва: Советская энсиклопедия, 1969. - ч.1, 2.
СААДИ И КАМОЛ
В этой статье рассказывается о том, как идти по стопам шейха Камоли Худжанди из школы шейха Саади Шерози. Фактически, Саади Шерози своим красноречием основал школу, в которой большое количество писателей разных веков овладели искусством красноречия. Камоли Худжанди использовал эту школу таким образом, что приобрел неповторимый стиль. Другими словами, Камоли Худжанди обучался в школе поэзии Саади и сам стал мастером.
Ключевые слова: Саади Шерози, Камоли Худжанди, содержание, семантика, школа Саади, следование Камолу.
SAADI AND KAMOLI
This article talks about following in the footsteps of Sheikh Kamoli Khujandi from the school of Sheikh Saadi Sherozi. In fact, Saadi Sherozi, with his eloquence, has established a school in which a large number of writers of different centuries have mastered the art of eloquence. Kamoli Khujandi used this school in such a way that he acquired a unique style. In other words, Kamoli Khujandi was trained in the school of Saadi poetry and became a master himself.
Keywords: Saadi Sherozi, Kamoli Khujandi, content, semantics, Saadi school, following Kamol. Сведение об авторе:
Бобоева Мутабархон - доцент кафедры классической литературы Худжандского государственного университета им. Б. Гафурова Электронный почта: saidzoda1968@mail.ru, tel: (+992) 927714450 About the autor:
Boboeva Mutabarkhon - Associate Professor of Classical Literature, Khujand State University named after B. Gafurov e-mail: saidzoda1968@mail.ru, tel: (+992) 927714450
ТАЪСИРПАЗИРИИ ШОИРОНИ АРАБИСАРОИ ФОРСУ ТОЧДК АЗ ШЕЪРИ УСТОД РУДАКЙ
Хрмидиён Х.К.
Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б. Fафуров
Бояд зикр намуд, ки яке аз мухимтарин омилхои ба олами адаб ворид шудани шеър ва ё худ тавлиди осори манзум, тачрибаи шахсИ ва мухити зиндагонии шоир ба хисоб меравад. Албатта дар бароабари ин, дигар омилхое низ вучуд доранд, ки сабаби ташаккули офариниши мавзуъхои
мyxтaлифи шеър мегардад. Авзои фархангй, ичтимой, сиёсй ва гайра аз он чумлаанд. Дар ин радиф xондaнy шyнидaни ашъори дигар шоирон низ ба ташаккули офаридани мазомини дигар барои шоир ва ё xyд сyxaнвaр бисёр мyaссир мебошад. Аз ин лихоз метавон таъкид намуд, ки шоирону нависандагон ва с^ансароён чй дар гузашта ва чй имруза, ба сабаби кироат ва омузиши осори манзуму мансури муосир ва ё гузаштагони xyд, аз мавзуъ ва мундаричаи он барои xyд бардошт намуда, онро дар эчодиёти xyд низ корбаст намудаанд. Ин бардоштхоро ба иборати дигар, таъсирпазирй миёни шоирон аз осори хунарии эчодии хамдигар ва ё такмили баъдии образ аз чониби дигар с^анвар метавон номид. Ин гуна истифодабарй ва ё xyд тачассуми маъонии муштаракро дар адабиёти хама xaлкхои чахон метавон мушохида намуд. Х,амин тавр, чунин таъсирпазириро дар адабиёти точик низ метавон пайдо намуд, ки он ба яке аз шоxaхои бузурги xyд, яъне адабиёти арабизабони форсу точик таъсири xyдро расонидааст, ки онро дар эчодиёти онхо ба таври возех метавон мушохида намуд. Агар чи, шоирону сyxaнсaроёни адабиёти арабизабони форсу точик осорашонро ба забони арабй таълиф менамуданд, лекин мазмун ва мухтавои он точикиву форсй буда, таъсирпазирии онхоро аз шуарои форсисаро, ба таври мaxсyс, поягузори адабиёти форсу точик устод Рудакй метавон бармало мушохида намуд, ки маколаи мазкур ба ин масъала бaxшидa шудааст. Ба ин xотир барои ворид шудан ба кисми асосии ин бахс, нaxyст зарураст оид ба осори устод Рудакй ба таври м^тасар маълумот дода xохaд шуд.
Бояд таъкид намуд, ки устод Рудакй, асосгузори назми точику форс аз чумлаи шоирон ва сyxaнсaроёне мебошад, ки дар тaъриxи адабиёти форсу точик чун устоди xaлкхои эронзамин ва форсисароён шиноxтa шудааст. Шеъри пургановати y тули асрхо, шоирони форсисаройи адабиёти форсу точикро шефтаи xyд гардонида, хамчунин шуарои арабизабони форсу точикро дар асрхои нaxyсти исломй ва баъд бо мавзуъхои xоси шеъри тоисломии мардуми эронитабор, тахти таъсир карор додааст. Аз чумла, миёни шеъри устод Рудакй ва шоирони арабизабони форсу точик оид ба навъи шеърии «васф» ё «васфия», ки он дар тавсифи шахру вилоятхои кадимаи Эронзамин суруда каробат ба назар мерасад. Лозим ба таъкид аст, ки дар адабиёти ахди кухани араб ва ё xyд давраи чохилии он, ин гуна ашъор ба чашм намерасад ва махз тавассути шоирони эронитабори арабизабон мавзуи мазкур вориди адаби араб шуд, ки он шаходати «чугрофиё»-и эронии назми арабии шоирон гардид. Чунин ашъор, зухури механпарастй ва вaтaнxохивy истиклолталабии мардуми Эронзамин дар замони иперияи бузурги араб ба хисоб меравад. Аз чумла, Устод Рудакй дар касидаи машхури xyд, ки он сабаби ба Б^оро маркази давлати Сомониён баргаштани амир Наср ибни Ахмади Сомонй аз Х,ирот мегардад, ин шахрро чунин васф мекунад:
Бyu ^yüu Мулжн ояд :aмe, Ëàu ëpu мe:pyбoн ояд :aмe.
Рeгu Oмyвy дуруштщш y, 3epu по чун т.рнжн ояд :aмe.
O6u ^й^н, бо :aмa пщнoвapй, Xumu моро то ммён ояд :aмel
Ай Бухоро, шод бошу àep зй, Шо: нт^т мe:мoн ояд ^wel
Шо: мо: a^y Бухоро осмон, Мо: cyüu осмон ояд :aмel
Шо: сйрв a^y Бухоро 6у^он, Caвр cyüu 6у^он ояд ^uel [7, c. 12 7].
Дар пайравй ба устод Рудакй ва якинан тахти таъсири касидаи фавкуззикри устод Рудакй, яке аз шоирони арабисаройи форсу точик Абуалии Сочй, ки xyд низ аз ахли Б^оро мебошад, хиссиёти ванадустиву механпарастии xyдро бармало намуда, дар тавсифи шахри Марв, ки яке аз гушахои Эронзамин ба хисоб мерафт, чунин месарояд:
Ój*-« Íl^J ' 'j^* Jj Ijj.'lll (jjäJ l^Jj
AjC- jj mil jbâ ÍJ^ll ljjj
[7, 4, 91 ] ljj mj jl ^'"-j olfrjj j^i
(Яъне: Шахри пок, оби гуворо ва xоки мушкин, ки аз хар гуна анбар бартариву бехтарй дорад.
Чун, агар инсоне аз ин шахр тасмим рафтан кунад, аммо ин шахр уро бо номаш ^^)-(марав) гуфта аз рафтан боз медорад).
Ин гуна маъниофариро дар осори дигар шоири арабизабоини форсу точик низ метавон пайдо намуд. Аз чумла, яке аз шоирони машхури арабизабони форсу точик Сохиб ибни Аббод аст, ки дар осори xyд хамеша рухияи озодиро таргибу ташвик менамояд. Рухияи ватанпарастии y дар шеъраш бармало мушохида мешавад. Аз чумла, дар тавсифи зодгохаш шахри Исфахон чунин сурудааст:
'S Ó« ^jiSl jl^iuil -J
^jlLjl J ^J-LJJ « ùjli
lájj ¿ijmjí V <Ülj
j-U^ji ^^aâl ¡л ' " jîj
Jflnîl j UaLV
yjlji) ^jï yi yj-i -л jjAlîlj
ç.Ui]1 J-i il ¿jA J ¿j£i
[5, c.296] j-.j. ^Ijj! <> ¿j^p -j (Яъш: Эй шахри Исфахон, ту боронхои зиëдeрo дида, (xитoб ба биcëр боронИ бyдaни Исфахон аст-Х,. X,.) кароргохи хамаи имгиëзxoям ва панохгохи ман мeбoшИ.
^асам ба Худо, касам ба Худо, агарчи тамоми Хуросонро ба даст оварда бошам хам, лeкин нeкии ту аз ëд нарафтааст.
Он рузхои шодобу он ëрy дycтoнe, ки ду^ барои ман дар он чо (яънe Исфахон, X. X) онхоро чамъ овардааст.
Xaмeшa Даймартро ëд мeкyнaм, чунки ман дар он чо здад истикомат намудаам ва эй вой дурии Даймарт аз дарвозахои шахри Гургон).
«Даймарт», ки Сохиб онро дар назми xyд тавсиф намуда, зикр кардааст, номи яте аз махаллахои шахри Исфахон мeбoшaд, ки Сохиб ибни Лббод дар он махалла кабл аз он ки ба шахри Гургон биравад, муддатхои зиëд зиндагИ ва кору фаъолият намудааст. Лз ин лихоз шоир дар баробари ëд намудани зодгохаш шахри Исфахон хамчунин махаллаи мазкурро зикр намуда, нисбати он мухаббати мaxcycи xyдрo бaëн намудааст.
Сохиб ибни Лббод яте аз касоиди дигари xyдрo ба Фaxрyддaвлa-якe аз амирони бувайхИ бaxшидaacт, ки дар шахри Гургон касри наву бохашамаге бино карда буд. Шоир дар ин касида, нaxycт ба мадхи Фaxрyддaвлa пaрдoxтa, сипас касри нaвбyнëд ва пурхашамати Уро ба таври зайл чунин тавсиф намудааст:
J j^SU ШЬ -J
j-JL iâjàîl j I^AA
i ^ Jj j^aSÎl ¡JJ ^î
[9, c.197] yh iits
(Яъш: Эй созандаи каср, ин каср тест балки он куллаи бaлaндтaринecт, ки химмати ту аз он хам баланд буда, он баробари Фаркад аст.
Ин касрро нacoxтaИ, балки онро чун тoчe бар сари шахри Гургон ниходИ). Устод РудакИ дар якe аз маснавихои xyд, ки он бо номи «Даврони офтоб» шухрат дорад, дар бораи Хуросон чунин навиштааст:
Меур дидам бомдодон чун шитофт, Аз Xуросон суйи Xовaр мешитофт. Аз Xуросон бардамад товусваш, Суйи Xовaр мешитобад шоду каш [7, c. 169]
Сохиб ибни Лббод дар каробати ба ин мазомини aбëти офаридаи устод РудакИ, дар яте аз касоиди xyд Хуросонро ëд намуда, онро тавсиф карда, бо яте аз колабхои шeърии тоисломии мардуми форсизабон, ки он бо тарики гуфтугуву муховара сурат гирифта, дар услуби «гуфтанд» ва «гуфтам» навишта шудааст чунин мeгyяд:
Luj ' ". ji 1 jjt^lji ; Ijî-ï y-j -^^л yi A AjLu-^ti IjjSjü V ; tt-iiSá (5,175) j-L ji ¡л ^LkÀ
(Яъш: Гуфтанд: Хуросон oxyбaррaeрo баровард, ки он дар хусну чамол монанд надорад. Гуфтам: Шку^ои Хуросонро нодида нaгирeд, чунки офтоб аз он чо тулуъ xoxaд кард). Шикоят аз пирИ, якe аз мaвзyoтe мeбoшaд, ки онро дар аглаби осори шоирони Лрабу Лчам ва гузаштаву имруза ба xyбИ мeтaвoн пайдо намуд. Чунки ин мавзуъ ба хар як донишманду адиб, шоиру нависанда ва дигарон ало рагми xoxиши вай хамрох ва якe аз мархилахои xaëra у ба хисоб xoxaд рафт, ки аксарият онро бо гаму андух ва дасттангиву caxтИ паси сар xoxaнд кард. Чунки инсон xaмeшa мexoxaд, ки aйëми чавонИ ва бахори зиндагияш човидона бошад ва аз лаззату сафои он пайваста бахравар гардад. Вaлe мутаассифона он xaмeшaгИ набуда, ба мархилаи калонсолИ ва ë xyд пирИ мeрacaд, ки аз биcëрe аз шъматхои чавонИ бо гузашти замон махрум гардида, ночор бо ëди он хама кудрату тавоноИ ва дигар хамаи xyшиxoи aëми шабобиро тавассути отифа ва xaëлпaрдoзии xyд ба ëд оварда, бо сурудани ашъори шикоятИ аз пириву калонсолИ, замона ва гайра даст мeзaнaд. Ин мавзуъ ба таври пурра дар касидаи тулонии устод РудакИ тахти унвони «Шикоят аз пирИ» биcëр xyб дарч гардидааст, ки аз бexтaрин намунахои ин навъи касида ба хисоб мeрaвaд. Инчунин, дар хамин мазмун дар мдани осори манзуми устод
* Номи ситора дар наздикии кугби шимол.
Pyдaкй абёти дигаре, низ ба назар мерасад, ки дар он мaзмyн ва мухтавои шикоят аз зaъфy нотавонй ва пириву замони он навишта шyдaaнд, ки аз чумла дар яке аз абёти он чунин мегуяд: Узри рщй заъфу нотавонию пирй, К-y ба тани хеш аз ин наёмад меумон [4, с.150].
Боз дар хамин мазмун, устод Pyдaкй дар яке аз абёти дигари худ, ба заъфу пирй ва нотавониву Faмy андухи аёми пирй ишора намуда, ёде аз чавонй ва хушиву хуррамии он намуда, ба мухотаби худ, ки аз табакаи кухансолон мебошад, чунин хитоб мекунад: Шудам пир ба д-ин сону ту дам хун на цавонй, Маро сина пурандуху ту чун чафтакамони! [4, с.313].
Ин гуна маъниофарй дар осори шоирони арабисарои форсу точик низ бисёр ба чашм мерасад. Aз чумла, Козии Гургонй яке аз тозисароёни адабиёти форсу точик, ба монанди дигар хамаслакони гузашта ва муосири худ, дар ин мaвзyъ дахл намуда, аз чумла пирии кабл аз мухлатро золим хитоб намуда, бо дили пур аз Faмy андух дар яке аз абёт чунин мегуяд:
^J^C. ^-jl <ЛиЛЬ -л Iii il «
û£i AH -л a^j ^Jcj
(8, 140) pjJbsJl Áli ¿i ¿J^ (Яъне: Aгaр ман рузхои умрамро хисоб кардам, ба пирй хохам гуфт: Дуруд ба ту бисёр золим.
Бар хилофи дилам туро хуш омадй мегуям, вале дар ман хории мазлум падидор шуд). Х,амчунин дигар аз шоирони арабизабони форсу точик, Ибни Х,инду хангоми фаро расидани айёми кухансоливу пирй ва рахти сафар бастани рузхои чавонй, ёде аз он, намуда он айёми нотакрори шабобиро ба амонате ташбех додааст, ки бояд ба сохибаш баргадонида шавад. Х,амчунин, шоир рузхои охири чавониро чунин тасвир мекунад, ки гуё монанди инсон ба гуши вай хитоб намуда, чунин таъкид менамояд, ки пас аз имруз дигар гули наргиси сахроиро 6уй нахохй кард, чунки он хазон гашта мухлати истифода ва истеъмоли он ба интихо хохад расид ва мархилаи дигари хаёт, ки он пирй ва хазон мебошад OFOЗ гардид. Х,амин тавр шоир, чунин
ме^яд: „ f ,
Aj ^ iJJl t«j3jjli ^jlj^ Jjj Jl*¿ JJI mlj yl '' C VJ
• t # ll Jnll ¿Sjjliü «llâj
(б, 1, 615) jJIjC ¿ru*jl л* -i ¿Л (Яъне: Чдвониам сипарй шуд ва ба василаи он либоси ризоятро пушидам ва хеч чойи тааччуб нест, ки чавонй мисли амонате буд, алъон гирифта шуд.
Ва бокимондаи чавониам дар гyшaм чунин гуфт, ки истифода бубар, зеро баъди ин шомгох гули наргизи сахроиро дигар намебинй).
Х,аминтавр метавон хадс зад, ки Устод Pyдaкй аз чумлаи шоирони барчастаест, ки бо осори пурмухтавои худ, шухрати чахониро касб намудааст. Бояд гуфт, ки осори чаззоб ва пyрFaновaти y дар замони худи y на танхо шоирони форсисарой, балки чакомасароёни арабизабони форсу точик ва арабро низ шефтаи худ гардонидааст, зеро каробати мaвзyъ ва ё бардошти маъони аз эчодиёти устод Pyдaкй худ гувохи устодии Уро бар сухансароёни Aрaбy Aчaм аст.
Инчунин дар шери Устод Pyдaкй, ифтихори ватандориву механпарастй комилан мушохида мегардад, ки ин хиссиёту рухияро чуноне, ки зикр гардид дар сурудахои Сохиб ибни Aббоди Исфахонй, Козй Aбдyлaзизи Гургонй, Aбyaлии Сочй ва дигарон метавон пайдо намуд. Шоирони мазкур дар марказхои адабии гуногуни асрхои нахусти исломй зиндагй карда, тавонистаанд дар фазое, ки танхо забону адабиёти араб ва арабгарой хокимиятро ба даст дошт, бо ватану механи худ ифтихор намуда, мухаббати худро нисбат ба халку ватани худ иброз намудаанд.
АДАБИЁТ
1. Aфcaхзод A. Одамушшуаро PyAaEñ, - Душанбе: Aдиб, 2008. -246с.
2. PyoraH К. Девони Pyдaкй, - Олмотй: 2007. -256с.
3. Саймиддинов Д. Aдaбиëти пахлавй (Пажухиш, тарчума ва ташрех ). -Душанбе, 2003.
4. Х,одизода P., Хуросонй М. Aбyaбдyллох Pyдaкй. Aшъор. -Душанбе: A^6, 204. 416с.
553 .^7 8 7 3 ' .J-JC yj '<^1.^.4 yljjJ .¿ma ^jñll 'yj^i-j Jl. .5
JjS^ll Á^iIjJj (JjS^J -5.J^a*jl JaI Sj^aCj J^aSll ÁJñJ .' . jjl yj yj ym^Jl yj ^Jc '^jjiljll '^jjiljll .3
7 115-7 8 7 3 'JJ^JI JIJ •'JJJJ- '^á. jjjll Лд^ л '^jl^J^Jl .8 3»»» .4J^*JI 'jSll JIJ ^Js^j.^lj^l 1 j^axjl JÄI ^i JДлll A^JJJ .^jjlmjll ^jll*Üll. V
• aJÄljjl AJflnl A^iIjJj ¿л^ '^ll^a aJÄlJjl A*^Ijj AjIc ^J^l ^iläll yljJJ .jjj*ll Л.С yj ^Ic
3««5 'jUsll JIJ
^^ 381 3»»7 /7833 JJsH .A^J^J J-JC. UJ < ^ u'jiP .f^'jJ Lti^' ии,,"Я .4
ВЛИЯНИЕ ПОЭЗИИ РУДАКИ НА АРАБОЯЗЫЧНЫХ ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКИСКИХ ПОЭТОВ
В статье приведены сведения о взаимовлиянии и идеологических связях произведений персоязычных и арабоязычных поэтов классической персидско-таджикской литературы. Исследование в данной статье сконцентрировано на тематическом сходстве и взаимовлиянии поэтических произведений мастера таджикской поэзии Абуабдуллоха Рудаки и арабоязычных персидско-таджикских поэтов, таких как Сохиб ибн Аббод Исфахани, Кади Абдулазиз Гургани, Абуали Соджи и Ибн Хинду. Стоит отметить, что в статье отражена тема любви к родине, упоминаются географические названия известных городов Ирана, что свидетельствует о патриотизме арабоязычных поэтов таджикской литературы. Исследуется тема старости и преклонного возраста, которая считается одной из распространённых тем в таджикской литературе и использовалась арабоязычными и персоязычными поэтами.
Более того, в данном научном изыскании подвержены анализу и переводу примеры стихов арабоязычных поэтов персидско-таджикской литературы. В упомянутых стихотворениях воспеваются любовь к родине и патриотизм, самопознание и самосознание, доказывающие тот факт, что хотя эти поэты сочиняли свои произведения в основном на арабском языке, их содержание наполнено персидско-таджикскими мотивами. Также исследуется вклад арабоязычных поэтов иранского происхождения на формирование арабской и арабоязычной персидско-таджикской литературы.
Ключевые слова: арабоязычные поэты, патриотизм, тема преклонного возраста, таджикская арабоязычная литература
INFLUENCE OF RUDAKI'S POETRY ON ARABIC-SPEAKING POETS OF PERSIAN-TAJIK LITERATURE
The information concerning the reciprocal influence and ideological relations of Persian and Arabic poets of classical Persian-Tajik literature is adduced in the article. In fact, the research is concentrated on the thematic resemblance and two-way effect of master of the Tajik poetry - Rudaki's verses and Arabic-speaking Persian-Tajik poets, such as Sohib ibn Abbod Isfahani, Kadi Abdulaziz Gurgani, Abuali Soji and Ibn Hindu. It should be mentioned, that the article reflects the theme of love towards motherland, the geographical names of famous cities of Iran are referred to testifying to the patriotism of Arabic-speaking poets of Tajik literature. The theme of the old age and declining years which is considered to be commonly encountered topics in Tajik literature and was widely used by Arabic-speaking and Persian-speaking poets is surveyed.
Moreover, the patterns of the poems of the Arabic-speaking poets of Persian-Tajik literature are analyzed and translated in the inquiry. The love towards motherland and patriotism, self-knowledge and consciousness are glorified in the relevant verses which prove the fact that though the poets created their works mostly in Arabic their contents are replete with Persian-Tajik motifs. The contribution of the Arabic-speaking poets of Iranian descent on the formation of Arabic Persian Tajik literature was also researched.
Key words: Arabic-speaking poets, patriotism, the theme of declining years, Arabic Tajik literature
Сведение об авторе:
Хомидиён Хикматшох Комили - кандидат филологических наук, доцент Худандского государственного университет им. Академик Б. Гафуров
About the autor:
Khomidiyon Hikmatshoh Komili - Candidate of Philology, Associate Professor of Khudand State University named after Academician B. Gafurov.
МАЪРУФТАРИН ОСОРИ ТАЪРИХИИ ШИБХД ЦОРАИ ^ИНД (АСРИ XVI ВА ИБТИДОИ АСРИ XVII)
Пулотов Н.Н.
Донишгощ давлатии ХучанО ба номи Б. Бафуров
Х,индустони бостонй яке аз марказх,ои тамаддуни инсонй махсуб ёфта, дорои таърих, адабиёт ва санъати бисёрасра буда, мардуми шарифи зах,маткаринаш, аз ибтидо то интих,о дар рушду нумуи кулли сох,ах,ои фархднгу тамаддуни башарй х,иссаи бориз гузошта, тули асрх,о дар риштах,ои гуногуни илму адаб осори пурарзиш офаридаанд. Дар миёни ин осори гаронбах,о дар баробари тазокир, девони ашъор, баёзхд чунг, кашкул, кутуби насрии бадей, ахлокй, динй,
