CC BY
29
5. Алихонова С. Лексико-семантический анализ шугнанских пословиц и поговорок. Автореферат дисс. на соиск. степ. к.ф.н. -Душанбе, 2006. 23 с.
ШАМУРАДОВА О.Б.
НАКШИ КАЛИМАМОИ ИФОДАКУНАНДАИ НОМ ДАР ЗАРБУЛМАСАЛ
Дар макола зарбулмасалтои забонтои тол>икг, русг ва узбекии давратои шуравг ва то он, ки дар топоним ва антропонимтои онто вокеияти таърихию идеологии замон инъикос ёфтаанд, мавриди баррасг ва татлил карор дода шудаанд.
SHAMURADOVA O.B.
THE ROLE OF ONOMASTIC VOCABULARY IN PROVERBS
Tajik, Russian and Uzbek of post soviet and soviet period proverbs containing toponyms and anthroponomy, historical and ideological ideas of that time are considered in this article.
ШАРИФЛОН ТОЛИБОЕВ -
номзади илмтои филологг, дотсенти кафедраи адабиёти классикии ДДХ.
ТЛ.1,.1И/1 ВА ТЛКМИ1И СУННАТ&ОИ МАСНАВИСАРО1 ДАР ОСОРИ РУДАК1
Маснав! яке аз се ашзои асл! ва бунёдии шеъри тошикиву форс! машсуб меёбад, ки бар хилофи ду шузъи дигар - касида ва газал, дар адабиёти шифош! ва катбии кадими эрон! шузури чашмрасе дорад.1 Аз ин ру, дар давраи огозини адабиёти форс!-тошик!, чун бештарин василаи шифзу идомати анъанаву суннатшои адаби тоисломии мо ва тавашшушу рагбати фаровони мардум ба ин навъи шеър мушаддадан ба доираи муомилоти адаб! кашида шуд. Бознигар! ва гароиш ба ин навъи шеър дар овони тулуи адабиёти форс!-тошик! нишон медишад, ки колаби шеърии маснав! дар адаби тоисломии эрон! пешинаи истифода ва истиклолу истикболи созгоре дар пай доштааст. Зеро, чунон ки аглаби мушаккикон таъкид медоранд, дар адаби араб бо кофияи шуфт ашъор сурудан чандон роиш ва кобили пазириш набудааст. Шуарои араб агар замоне ба ин тарзи кофиябанд! осори манзум гуфта бошанд шам, он машз бар асари нуфузи шуарои арабизабони эронитабор, дар назми арабии асршои VIII-IX зушур намудааст (1,139-142; 7, 110-114). Суханварони араб баръакси эрониён мутлако, карешаи достонсаро! надоштаанд (15, 65) ва аз ин шо дар ин колаб шаргиз шошкорие назири он ч! дар адаби форс!-тошик! падид омадааст, дар адабиёти араб ба вушуд наёмадааст(4, 22 ).
Шоистаи зикр аст, ки аввалин осори мушташами адабиёти форс!-тошик!, ки дар заминаи бозгардонии манзуми осори давраи тоисломии адаби эрон! сурат гирифта буд, дар ин колаби шеър! кисвати нав ба бар намуд. Нахустин суханварони форсу тошик ба хотири он ки ин навъ шеър ба завку руши баланди мардум мувофик ва мутобик меафтод, аз колаби шеърии
маснав'! бештар суд бардошта, офаридааои хешро бар пояаои мустаакаму озмуда муттако месохтанд. Дар бораи аввалин маснавии форс!-тошик! ва гуяндаи он дар сарчашмааои маафузмондаи таърихи адабиёт иттилооти кобили тавашшуае мавшуд нест. Мушаххас намудани ин мабаас, ба далели аз байн рафтани теъдоди зиёди мутуни аслии адабиёти асраои 9-10 ва сарчашмааои марбути адабиёти ин давр, дар аоли аозир, гайриимкон менамояд. Вале аамоно гумон меравад, ки аввалин кушишаои сурудани маснавии форс!-тошик!, муддате пеш аз Рудак!, аз шониби шоироне мисли Абулянбаг! ва Масъуди Марваз! сурат гирифта будааст. Бо вушуди ин суоли нахустин маснавии форс!-тошик! кадом аст ва сарояндаи он кист, то аануз бепосух мемонад. Аммо ин нукта маълум аст, ки маснав! аз огози шеъри форс!-тошик! дар адабиёти мо шойгоаи шоистае дошта, аамон гуна ки пештар ишора шуд, чун колаби шеърии адаби тоислом! дар доираи адабии Сомониён дубора неруи нав гирифт ва ба ташаммули аар ч! тамомтар мувошеа гардид.
Падари шеъри форс!-тошик! Абуабдуллоаи Рудак'! мааз дар аамин аад, ба аотири эаёи маънавияти руаи эрон! ва такарруб ба суннатаои адабиву фараангии куаан китоби «Калила ва Димна»-ро дар шакли шеърии маснав! ба назм овард. Ин кисса аслан дар забони аиндии кадим (санскрит) дар панш боб гирдовар! шуда, аовии достонаои аакимона ва ибратомуз аз забони мардуми кадим буд. Он дар аади Хусрави Анушервон- садаи шашуми милод!, аз йинд оварда шуда, аз шониби Барзуяи табиб ба забони паалав! (форсии кадим) таршима гардид. Дар мабодии даврони фараанги ислом! суханвари арабизабони эронитабор Абдуллоа ибни Мукаффаъ ин асарро аз паалав! ба араб! накл намуда, онро «Калила ва Димна» ном ниаод, ки минбаъд ин асар бо аамин исм иштиаор ёфт. Дар аади Сомониён Абулфазли Балъам!- вазири донишманди Наср ибни Аамади Сомон! ин киссаро ба насри форсии дар! таршума кард ва устод Рудакиро дар манзум намудани он тафвиз фармуд. Рудак! мааз бо такозову илхоаи Балъам! нигини маънии ин асарро дар шакли маснав! тарсеъ дод. Таърихи тадвину танзим ва таршумаи ин асарро дар «Шоанома»- и Абулкосим Фирдавс!, дар боби «Гуфтор андар овардани Барзуй «Калила ва Димна»-ро аз йинд» ба ин зайл мехонем: «Калила» ба тоз! шуд аз паалав!,
Бад-ин сон, ки акнун аамебишнав!.
Ба тоз! аамебуд то гоаи Наср,
Бад-он гаа, ки шуд дар шааон шоа Наср.
Гаронмоя Булфазл - дастури уй,
Ки андар сухан буд ганшури уй,
Бифармуд, то порсии дар!,
Бигуфтанду кутоа шуд довар!.
Ва з-он пас чу пайваста рой омадаш,
Ба дониш хирад раанамой омадаш. йамехост, то ошкору ниаон,
Аз у ёдгоре бувад дар шааон.
Гузорандаро пеш биншонданд, йаме нома бар Рÿдакï хонданд.
Бипайваст гуё парокандаро,
БисуФт инчунин дурри огандаро.( 14, 360-361)
Маснавии мазкурро Рÿдакï аз рÿи тахмини сарчашмашо дар сеяки аввали садаи дашуми милод! (солшои 932-937) ба силки назм кашидааст ва бо сурудани он санги азамате ба ташкурсии бинои маснависароии форсьтошик! гузошта, бо иттифоки шоирони шамасри хеш дар такмилу ташаккули дубораи суннатшои маснависаро! дар адаби мо сашми арзанда гузоштааст. «Калила ва Димна» дар вазни рамали мусаддаси машзуф ё максур - фоилотун, фоилотун, фоилун ё фоилон манзум шуд ва шамчун авзони дилчаспу матбÿъи маснависаро! дар адабиёти асри Х ва карншои минбаъда пазируфта шуд. Вазни «Калила ва Димна» аз шониби шоирони шамашди устод Рÿдакï, аз кабили Aбÿшакyри Балх!, Aбyлшасани Огош!, Aбyлмасали Бухоро!, Aбyлаббоси Марваз!, Aбyлмyайяди Балх! дар маснависаро! истикбол гардид(
В, 14S ).
Шумораи абёти «Калила ва Димна»-ро мушаккикон аз 12 000 то 18 000 байт медонанд, ки аз ин то замони мо шамаг! 1S0 байт бок! мондааст. Aгар теъдоди абёти ин достонро 12 шазор баршуморем, 1S0 байти то замони мо машфузмондаи он таншо 1,25 дар сади шашми умумии достонро ташкил медишад ва агар шумораи абёти аслии асарро 1В шазор ^ем, мебинем, ки микёси абёти бокимонда, аз ин шумора, ба маротиб кошиш меёбад. Aммо шамин порчашои муттафаррикаи то даврони мо расида низ, аз он дарак медишанд, ки шоир маснавии мазкурро бо гояти заковату фатонат ва бо камоли фасошату балогат ба силки назм оварда, дар сурудани маснав! макбули хосу ом гардида буд. Ин нуктаро низ бояд ёдовар шуд, ки назар ба ривояти Давлатшоши Самарканд! Aмир Наср ибни Aшмади Сомон! Рÿдакиро, «силаи назми китоби «Калила ва Димна» шаштод шазор дирам нукра инъом фармуд»(6, 1S ).2
Бино ба мушошидаву таъкиди мушаккики борикназари тошик Кодири Рустам, ки ахиран девони Рÿдакиро бо шавошиву таъликоти муфассале тасшеш намуд, устод Рÿдакï «Калила ва Димна»-ро бо даромади мукаддамот!, ки аз хасисаи умдаи маснависароии форсист, шyрÿъ намуда, дар огози ин манзума «мукаддимашое дар сифати Худову расул ва мадши Наср ибни Aшмади Сомон! - подшоши давр ва хирад низ гуфтааст»(11, 214). Ин мушаккик бо эштимоли кав! зикр менамояд, ки абёти зерин аз кисми мукаддимавии «Калила ва Димна» буда метавонанд:
йар киро Эзад-ш лахте шуш дод,
Рÿзгор ÿро басанда устод. йар к! н-омÿxт аз гузашти рÿзгор,
Низ н-омÿзад зи шеш омÿзгор (11, 97).3
Дар вокеъ, мулошизашои болоии Кодири Рустам, ки бар мабнои занну тахмин гуфта шудаанд, шоистаи ташкику шустуш^ст. Ин ишораву мушошидаи мушаккик моро водор намуд, ки дурустии макулаи мазкурро дар
матну батни маснавиаои аади Рудак! бозсанш! намоем ва ба суоли оё маснавиаои ин аад бо бахши мукаддамот! шуруъ мешуданд, посух бишуем. Боздиду омузиши баъзе аз маснавиаои ин давр, аз кабили «Офариннома»- и Абушакури Балх!( 8) ва «Пандномаи Анушервон»-и Бадеъи Балх!(3), ки аз онао порчааои нисбатан комил то даврони мо омада расидаанд, сааеаии андешааои болоиро собит намуданд. Дар аакикат, бо аамду наът, мадау ситоиш ва гуфтор ифтитоа намудани маснав'! дар ин аад шузве аз бароати огоз ва сарахбори сухан маасуб мешудааст. Ин одоби сухангустар! дар адвори баъд! ба аайси суннати неке ва таркибу сохтори ин навъи шеър вусъати комил пайдо намуд. Шоирони маснависаро дар мукаддимаву мадхали манзумааои худ бештар тавашшуаи вижаеро бар ин аносир мабзул доштанд.
Аз абёти маафузмондаи «Калила ва Димна» маълум мешавад, ки максади шоир аз назми ин маснав!, танао чодари назм бахшидани киссаи маргубу дилнишини аиндибунёд набуда, балки талкини аикмату ахлок ва панду андарз низ будааст. Далели боризи ин сухан чанд абёти аикматбору пандомези аз туфони ааводиси рузгор маафузмондаи ин маснав! буда метавонанд:
Гар хур!, аз хурда бигсорад-т ранш,
Гар диа!, мину фароз орад-ту ганш !( 11,102)
* * *
йеш шод! нест андар ин шааон Бартар аз дидори руи дустон! йеш талх! нест бар дил талхтар Аз фироки дустони пураунар! (11,103)
* * *
Кор чун баста шавад, бикшоядо
В-аз паси аар гам тараб афзоядо! (11,104)
* * *
Он киро донам, ки уям душман аст,
В-аз равони пок бадхоаи ман аст.
йам ба аар гаа дуст! шуям-ш ман,
йам сухан б-оаистаг! гуям-ш ман(11,104).
* * *
Баски бар гуфта пушаймон будаам,
Баски бар ногуфта шодон будаам(11, 105).
Рудак! бо назми ин достони дилангезу аикматрез анъанаи андарзофариниро, ки дар адабиёти паалав! хеле роиш буд, дубора дар аади Сомониён шон бахшид ва ба ин тартиб барои тавсеаи ин кабил ашъор ибтикоре пеш овард. Устод Садриддин Айн! дар мавриди ин асари Рудак! аакки суханро гуфтааст, ки «ба назм овардани китобе мисли «Калила ва Димна» дар аввали шуйюъи шеъри форс! бар камоли кудраташ далолат менамояд»(2, 17).
Яке дигар аз маснавишои устод Рÿдакï «Синдбоднома» аст, ки аз он то даврони мо таншо паншошу шашт байт машфуз мондааст. Дар бораи манзум сохтани ин асар аз шониби Рÿдакï ва шумораи абёти он дар сарчашмашо ним андешае шам ба калам наомадааст. Дар авохири садаи нуздашум ховаршиноси олмон! Паул йорн миёни бархе аз абёти дорои кофияи мусаннои Рÿдакï ва мазмуну мÿштавои шикоёти «Синдбоднома»-и мансур мушобешат ва наздикиеро мушошида намуда, шадс задааст, ки Рÿдакï ин китобро ба кайди назм овардааст. Баъд аз ин дар таъйини мутобикати абёти Рÿдакï бо «Синдбоднома»- и мансур мушаккикони зиёде талош ба харш додаанд, ки дар ин миён Саид Нафис!, Дабири Сиёк!, Aббос Икбол, Лумъабой AзизKyлов, Садр! Саъдиев, Усмон Каримов, Лариса Брагинская, Кодири Рустам ва дигарон теъдоде аз абёти маснавии «Синдбоднома»-и Рÿдакиро ташхис намуда, бо ин амали хеш вокеъан, талофии мофот намудаанд.
«Синдбоднома» достоне андар боби шошзода ва шафт вазири окилу фарзонаи ÿer. Ин асар низ аз хайли киссаси шинд! буда, он бори аввал дар адвори Aшкониён аз санскрит баргардон шуда, дар замони Сосониён мушаддадан мавриди бознигар! ва таршима ба забони пашлав! карор гирифт. Дар садаи шаштум бошад, «Синдбоднома» аз пашлав! ба араб! баргардон гардид.
Донишманди тошик Кодири Рустам дар такя бар он далоиле, ки аз абёти машфузмондаи «Калила ва Димна» ва «Синдбоднома» ба даст овардааст, таъкид медорад, ки устод Рÿдакï шангоми таълифи ин маснавишо шиддан мукайяди матни асл! бок! намонда, барои рÿшантарy муассиртар шудани тасвир тавсифу ташбеш ва лашзашоеро ба сужаи ин ду нома афзудааст, ки ин шишати шилои тозаи офаридашои ÿ аз назари зебоишинос! ва сухани бадеъ коргар омадааст(11, 234).
Фузун бар ин ду маснав! Рÿдакï шаш маснавии дигаре низ навишта будааст, ки аз оншо, мутаассифона, бидуни чанд абёти парешон, шам акнун асаре бознамондааст. Aсомии ин маснавишо то ба шол анику дакик маълум нест. Aз абёти мобакии ин маснавишо маълум мегардад, ки оншо дар авзони зер таълиф шудаанд:
1Дазаши мусаддаси ахраб.
2. йазаши мусаддаси ахраби макбузи машзуф (максур).
3.Мутакориби мусаммани машзуф (максур).
4.Сареи мусаддаси матвии макшуф.
5.Музореи мусаддаси ахраб.
6.Хафифи мусаддаси махбуни машзуф ( максур).
Чун номи аслии ин манзумашо то шанÿз нопайдост, мушаккикон бештар оншоро бо шамон вазни корбурдашон «Маснавии башри шазаш», «Маснавии башри мутакориб», «Маснавии башри сареъ», «Маснавии башри музореъ», «Маснавии башри хафиф» ном мебаранд.
«Маснавии башри мутакориб» бо эштимоли кав! аз шумлаи манзумаи шамосии Aбÿабдyллоши Рÿдакï машсуб меёбад, зеро аксари абёти бозмонда
- 1S0 -
аз ин маснав! аовии мазомини аамос! буда, дар онао руау равони каарамон!, тасвираои шангу набард, талоши аимоя аз душман, наазати ватанпараст! ва гайра мастуранд. Илова бар ин, бархе аз хасоиси лафзиву аунарии ин абёт, эатимоли маснавии аамос! будани ин манзумаро таквият медиаанд:
Зи калб ончунон суи душман битохт,
Ки аз аайбаташ шери нар об тохт!
(11, 112)
Сиголида дар шанг монанди гуч,
Табар бурда бар сар чу тоши хуруч.
(11, 112).
Яке зарби гупол вакти набард,
Дарорад сари аамнабардон ба гард.
(11,112)
Расиданд з! шаари Чандон фароз,
Сипаа хайма зад дар нишебу фароз.
(11,114)
йарчанд ки ном ва нусхаи комили маснавии дар боло зикршуда то адвори мо маафуз намондааст, вале аз аамин порааои чудогонаи бокимонда низ ба сароаат мебинем, ки дар сабку шеваи сухан байни абёти ин маснав! ва «Шоанома»- и Фирдавс! як навъ каробату шабоаати чашмрасе мавшуд аст.
Рудак!:
В-агар паалавон! надон! забон,
Варазрудро Мовароуннаар дон( 11, 115).
Фирдавс!:
Агар паалавон! надон! забон,
Ба тоз! ту Арвандро Дашла дон(13 ,105).
Мааз аамин навъ аамгун! ва оаанги аамосиро ба эътибор гирифта, Кодири Рустам ба ин натиша расидааст, ки устод Рудак! «чанде ва аадди акалл яке аз достонаои «Шоанома»-ро ба назм дароварда будааст», аммо чун барои исботи ин мулоаиза далелаои илм! ва асноди мукавв! кифоят намекунанд, лошарам паи ин кавли хеш афзудааст, ки «манобеъи адабиву таърих! ва абёти бокимонда аз Рудак! ин назарро таъйид намекунанд»(11, 244).
йамон гунае, ки аз абёти бокимондаи маснавиаои дар авзони гуногун гуфтаи Рудак! дида мешавад, дар онао мазомини ошикона, каарамон! ва панду аикмат риоя шудаанд. Аз ин абёти андак пай бурдан душвор нест, ки гайр аз достони «Калила ва Димна» ва «Синдбоднома» Рудак! достонаои ишкиву маснавиаои алоаидаи пандомезу аикамиро низ ба силки назм кашида будааст, вале, боиси дарег аст, ки аеч яке аз онао аз сели хонумонкани ааводис эмин намонда, то рузгори мо побаршой намондаанд.
Гумон меравад, ки теъдоди маснавиаои Рудак!, аз он ч! зикр шуд, зиёд аст, зеро бархе аз аали таакик, иншои маснавиаоеро, аз кабили «Тавоиф-ул-
латоиф», «Aрдавирафнома» ва «Aроис-yн-нафоис» шосили калами Рÿдакï донистаанд. Шояд ин асом! ба яке аз маснавишои беноми дар боло зикршуда ва ё манзумашои дигари гумном, ки бар асари пой^би шаводис аз сашифаи кутуби таърих ва шошияи рÿзгор канда шуда, машв гардидаанд, мутааллик бошанд.
Лои дарегу афсÿс аст, ки нобуди иттилоот ва камбуди маълумот заминашои баррасишои моро дар ин замина ^тош менамояд. Aммо катъи назар аз адами иттилоот ва ё нокисии маълумот оид ба ин мабшас, рушди маснависароии форс!- тошик! аз бисёр шишат мадюни хидматшои устод Рÿдакï бок! мемонад.
Aз машмÿи он ч! зикр гардид, дар поёни ин навиштор, метавон чунин натишагир! намуд:
- Колаби шеърии маснав! дар огози адабиёти форс!-тошик! ба пайрав! аз анъанаву суннатшои адаби тоисломии мо мушаддадан кисвати нав дарёфт.
- йарчанд муддате то замони Рÿдакï шоироне ба монанди AбyлянбаГии Марваз! ва Масъуди Марваз! дар ин навъи шеър осоре таълиф карда бошанд шам, вале маршилаи такмилу ташаккули комил ва суботу устувории маснав! бо номи Рÿдакï иртиботи кав! дорад.
- Рÿдакï, бидуни тардид, шамчунон ки дар бисёре аз каволиби шеър рашнамои ^яндагони кадим буд, дар фанни маснависаро! низ пешвои суханварони ашди хеш ба шисоб меравад.
- Устод Рÿдакï бо таълифи як силсила маснавишои хеш мукаддимаи кори маснависароиро дар адаби форсу тошик ба мизони бисёр ол! фарошам овардааст.
- Маснавишои Рÿдакï мушимтарин хасоиси ин навъи шеърро фаро гирифта, василаи муассире барои пешрафти фанни маснависаро! гардидаанд.
ПАЙНАВИШТ:
1.Дар робита ба ин мабшас нависандаи ин сатршо маколаи вижае таълиф намудааст. Барои огошии комил аз ин башс рул^ъ шавад ба маколаи «Собика ва кидмати колаби шеърии маснав! дар адаби тоисломии эрон!»// «Ганшинадори мероси ниёгон», Хушанд, 2007.Саш.152-162.
2. Aз тарафи дигар, бархе аз мушаккикин дар истинод ба байти зерини Унсур! кайд менамоянд, ки амир чишил шазор дирамро барои ин асар таслими Рÿдакï карда будааст:
Чишил шазор дирам Рÿдакï зи мештари хеш,
Ato гирифт ба назми «Калила» дар кишвар.
Aммо байти мазкур дар касидаи Унсур! бо матлаи <^ё шунида шунаршои хусравон бохабар» бар ин шакл омадааст:
Чишил шазор дирам Рÿдакï зи мештари хеш,
Биёфтааст ба тавозÿъ аз ин дару он дар( 16 ).
З.Тамоми абёти шоаид аз устод Рудак! маъхуз аз девони Рудак! дар тасаеау тааияи Кодири Рустам аст. Сабаби интихоб ва таршеаи ин нусха бар нусахи дигар он аст, ки дар девони мазкур талош бар он рафтааст, ки кулли иштибоау хатоаое, ки дар нашраои пешина рух додаанд, бо шарау тавзеаоти шолибе ислоа ёфтаанд. Аз ин ру, ба назари ин шониб, ин девон матни нисбатан сааеа ва комили ашъори шоирро фаро гирифтааст.
Вожашои калидТ: маснав!, «Калила ва Димна», «Синдбоднома», достон,
Абуабдуллоаи Рудак!, Ибни Мукаффаъ, Сомониён.
КИТОБНОМА :
1. Абдусаттор, Абдушукур. Маснав! ва накши он дар адаби Арабу Ашам//Паёми донишгоаи милл!. № 4. 2001.- С.139-142.
2. Айн!, Садриддин. Намунаи адабиёти тошик. Маскав, 1926. - 626 с.
3. Бадеъи Балх!. Пандномаи Анушервон. Бо кушиш ва эатимоми
С.Саидов. Хушанд, «Ношир», 2008.-114с.
4. Бааор, Маликушшуаро. Сабкшинос! ё таърихи татаввури насри форс!.-Теарон, 1373.-С. 22.
5. Гелон!, Аамад Идорач!. Шоирони аамасри Рудак!. Теарон, 1370 а.ш.
6. Давлатшоаи Самарканд!. Тазкират-уш-шуаро. Ба аиммати Муааммади Рамазон!. Теарон, чопи дувум, бидуни соли нашр.
7. Зоаидов Н. Адабиёти арабизабони форсу тошик аз истилои араб то аади Сомониён.- Хушанд: Рааим Лалил, 1999.-142 с.
8. Маашуб, Муааммадшаъфар. Маснависаро! дар забони форс! то поёни карни паншум// Нашрияи донишкадаи адабиёти Табрез, соли понздааум- шумораи 2, тобистони 1342а.ш.- с.142-213; шумораи 3, пойизи 1342а.ш.- с. 261- 275.
9. Мудаббир!, Маамуд. Шараи аавол ва ашъори шоирони бедевон дар карнаои 3-4-5-уми аишрии камар!. Теарон, 1370 а.ш.
10. Рипко,Ян. Таърихи адабиёти Эрон. Таршумаи доктор Исо Шааоб!. Теарон: Бунгоаи таршума ва нашри китоб,1354 а.ш.-642 с.
11. Рудак!.Девон. Тааия, тасаеа ва сарсухану аавошии Кодири Рустам. Олмот!, 2007.- 256 саа.
12. Тарбият, Муааммад. Маснав! ва маснавигуёни эрон!. // Маколоти Тарбият. Бо кушиши йусайн Муааммадзодаи Сиддикиён. Теарон: Дунёи китоб, 2535с.
13. Фирдавс!, Абулкосим. Шоанома. Иборат аз 9 шилд (тааияи К.Айн!,
З.Аарор!, Б.Сирус). - Душанбе: Адиб, 1987, Х.1. -480 с.
14. Фирдавс!, Абулкосим. Шоанома. (тааияи К.Айн!, З.Аарор!, Б.Сирус, А.Девонакулов). - Душанбе: Адиб, 1990,ш.УШ. -612 с.
15. Девони Унсур! // Дурши 3.Китобхонаи электруники шеъри форс! ( дар лаваи фишурда-СБ ЯОМ). Теарон: ширкати «Меарарком роёна», 1384 а.ш.
Ш. ТАДЖИБАЕВ
ВКЛАДРУДАКИ В УСОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ И ПРЕОБРАЗОВАНИЕ
ТРАДИЦИЙ СТИХОСЛОЖЕНИЯ В ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКСКОЙ
ЛИТЕРАТУРЕ
Статья посвящена вкладу Рудаки в развитие стихотворного жанра маснави таджикско-персидской литературы. Автор статьи обосновывает, что Адам поэтов - Рудаки, является одним из основоположников жанра нравственных и героических поэм персидско-таджикской литературы. Важный вывод, исходящий из анализа поэм Рудаки, состоит в том, что они занимают достойное место в истории развития жанра и особенно во всей истории персидско-таджикской литературы.
SH. TADJIBAEV
RUDAKIS CONTRIBUTION IN THE IMPROVEMENT OF PERSIAN-TAJIK
LITERATURE
The article is dedicated to Rudaki’s contribution in development of epic literature-masnavi in Tajik-Persian literature.
The author of the article states that “The Adam of poets” - Rudaki is one of the founders of moral and heroic poems in Persian-Tajik literature. The important conclusion of the analysis of Rudaki’s poems are that they occupy the worthy place in the history of development of moral and heroic poems and, as well in the whole history of Persian-Tajik literature particularly.
