CC BY
12
5. Алихонова С. Лексико-семантический анализ шугнанских пословиц и поговорок. Автореферат дисс. на соиск. степ. к.ф.н. -Душанбе, 2006. 23 с.
ШАМУРАДОВА О.Б.
НАКШИ КАЛИМАМОИ ИФОДАКУНАНДАИ НОМ ДАР ЗАРБУЛМАСАЛ
Дар макола зарбулмасалтои забонтои тол>икг, русг ва узбекии давратои шуравг ва то он, ки дар топоним ва антропонимтои онто вокеияти таърихию идеологии замон инъикос ёфтаанд, мавриди баррасг ва татлил карор дода шудаанд.
SHAMURADOVA O.B.
THE ROLE OF ONOMASTIC VOCABULARY IN PROVERBS
Tajik, Russian and Uzbek of post soviet and soviet period proverbs containing toponyms and anthroponomy, historical and ideological ideas of that time are considered in this article.
ШАРИФЛОН ТОЛИБОЕВ -
номзади илмтои филологг, дотсенти кафедраи адабиёти классикии ДДХ.
ТАЛДИД ВА ТАКМИЛИ СУННАТ&ОИ МАСНАВИСАРО1 ДАР
ОСОРИ РУДАК1
Маснав! яке аз се алзои асл! ва бунёдии шеъри толикиву форс! машсуб меёбад, ки бар хилофи ду лузъи дигар - касида ва газал, дар адабиёти шифош! ва катбии кадими эрон! шузури чашмрасе дорад.1 Аз ин ру, дар давраи огозини адабиёти форс!-толик!, чун бештарин василаи шифзу идомати анъанаву суннатшои адаби тоисломии мо ва таваллушу рагбати фаровони мардум ба ин навъи шеър муладдадан ба доираи муомилоти адаб! кашида шуд. Бознигар! ва гароиш ба ин навъи шеър дар овони тулуи адабиёти форс!-толик! нишон медишад, ки колаби шеърии маснав! дар адаби тоисломии эрон! пешинаи истифода ва истиклолу истикболи созгоре дар пай доштааст. Зеро, чунон ки аглаби мушаккикон таъкид медоранд, дар адаби араб бо кофияи луфт ашъор сурудан чандон роил ва кобили пазириш набудааст. Шуарои араб агар замоне ба ин тарзи кофиябанд! осори манзум гуфта бошанд шам, он машз бар асари нуфузи шуарои арабизабони эронитабор, дар назми арабии асршои VIII-IX зушур намудааст (1,139-142; 7, 110-114). Суханварони араб баръакси эрониён мутлако, карешаи достонсаро! надоштаанд (15, 65) ва аз ин ло дар ин колаб шаргиз шошкорие назири он ч! дар адаби форс!-толик! падид омадааст, дар адабиёти араб ба вулуд наёмадааст(4, 22 ).
Шоистаи зикр аст, ки аввалин осори мушташами адабиёти форс!-толик!, ки дар заминаи бозгардонии манзуми осори давраи тоисломии адаби эрон! сурат гирифта буд, дар ин колаби шеър! кисвати нав ба бар намуд. Нахустин суханварони форсу толик ба хотири он ки ин навъ шеър ба завку руши баланди мардум мувофик ва мутобик меафтод, аз колаби шеърии
маснав! бештар суд бардошта, офаридашои хешро бар пояшои мусташкаму озмуда муттако месохтанд. Дар бораи аввалин маснавии форсьтолик! ва гуяндаи он дар сарчашмашои машфузмондаи таърихи адабиёт иттилооти кобили таваллуше мавлуд нест. Мушаххас намудани ин мабшас, ба далели аз байн рафтани теъдоди зиёди мутуни аслии адабиёти асршои 9-10 ва сарчашмашои марбути адабиёти ин давр, дар шоли шозир, гайриимкон менамояд. Вале шамоно гумон меравад, ки аввалин кушишшои сурудани маснавии форсьтолик!, муддате пеш аз Рудак!, аз лониби шоироне мисли Абулянбаг! ва Масъуди Марваз! сурат гирифта будааст. Бо вулуди ин суоли нахустин маснавии форсьтолик! кадом аст ва сарояндаи он кист, то шануз бепосух мемонад. Аммо ин нукта маълум аст, ки маснав! аз огози шеъри форсьтолик! дар адабиёти мо лойгоши шоистае дошта, шамон гуна ки пештар ишора шуд, чун колаби шеърии адаби тоислом! дар доираи адабии Сомониён дубора неруи нав гирифт ва ба таламмули шар ч! тамомтар муволеш гардид.
Падари шеъри форсьтолик! Абуабдуллоши Рудак! машз дар шамин ашд, ба шотири эшёи маънавияти руши эрон! ва такарруб ба суннатшои адабиву фаршангии кушан китоби «Калила ва Димна»-ро дар шакли шеърии маснав! ба назм овард. Ин кисса аслан дар забони шиндии кадим (санскрит) дар панл боб гирдовар! шуда, шовии достоншои шакимона ва ибратомуз аз забони мардуми кадим буд. Он дар ашди Хусрави Анушервон- садаи шашуми милод!, аз йинд оварда шуда, аз лониби Барзуяи табиб ба забони пашлав! (форсии кадим) тарлима гардид. Дар мабодии даврони фаршанги ислом! суханвари арабизабони эронитабор Абдуллош ибни Мукаффаъ ин асарро аз пашлав! ба араб! накл намуда, онро «Калила ва Димна» ном нишод, ки минбаъд ин асар бо шамин исм иштишор ёфт. Дар ашди Сомониён Абулфазли Балъам!- вазири донишманди Наср ибни Ашмади Сомон! ин киссаро ба насри форсии дар! тарлума кард ва устод Рудакиро дар манзум намудани он тафвиз фармуд. Рудак! машз бо такозову илхоши Балъам! нигини маънии ин асарро дар шакли маснав! тарсеъ дод. Таърихи тадвину танзим ва тарлумаи ин асарро дар «Шошнома»- и Абулкосим Фирдавс!, дар боби «Гуфтор андар овардани Барзуй «Калила ва Димна»-ро аз йинд» ба ин зайл мехонем: «Калила» ба тоз! шуд аз пашлав!, Бад-ин сон, ки акнун шамебишнав!. Ба тоз! шамебуд то гоши Наср, Бад-он гаш, ки шуд дар лашон шош Наср. Гаронмоя Булфазл - дастури уй, Ки андар сухан буд ганлури уй, Бифармуд, то порсии дар!, Бигуфтанду кутош шуд довар!. Ва з-он пас чу пайваста рой омадаш, Ба дониш хирад рашнамой омадаш. йамехост, то ошкору нишон, Аз у ёдгоре бувад дар лашон.
Гузорандаро пеш биншонданд, йаме нома бар Рудам хонданд. Бипайваст гуё парокандаро, БисуФт инчунин дурри огандаро.( 14, 36G-361) Маснавии мазкурро Рудам аз руи тахмини сарчашмашо дар сеяки аввали садаи дашуми милодï (солшои 932-937) ба силки назм кашидааст ва бо сурудани он санги азамате ба ташкурсии бинои маснависароии форсï-толикï гузошта, бо иттифоки шоирони шамасри хеш дар такмилу ташаккули дубораи суннатшои маснависароï дар адаби мо сашми арзанда гузоштааст. «Калила ва Димна» дар вазни рамали мусаддаси машзуф ё максур - фоилотун, фоилотун, фоилун ё фоилон манзум шуд ва шамчун авзони дилчаспу матбуъи маснависароï дар адабиёти асри Х ва карншои минбаъда пазируфта шуд. Вазни «Калила ва Димна» аз лониби шоирони шамашди устод Рудам, аз кабили Äбyшакyри Бали, Абyлшасани Оfолï, Äбyлмасали Бухорох, Äбyлаббоси Марваз", Äбyлмyайяди Балxï дар маснависароï истикбол гардид( В, 145 ).
Шумораи абёти «Калила ва Димна»-ро мушаккикон аз 12 GGG то 18 GGG байт медонанд, ки аз ин то замони мо шамап 15G байт бой мондааст. Агар теъдоди абёти ин достонро 12 шазор баршуморем, 15G байти то замони мо машфузмондаи он таншо 1,25 дар сади шалми умумии достонро ташкил медишад ва агар шумораи абёти аслии асарро 1В шазор гуем, мебинем, ки микёси абёти бокимонда, аз ин шумора, ба маротиб кошиш меёбад. Аммо шамин порчашои муттафаррикаи то даврони мо расида низ, аз он дарак медишанд, ки шоир маснавии мазкурро бо гояти заковату фатонат ва бо камоли фасошату балоfат ба силки назм оварда, дар сурудани маснавï макбули хосу ом гардида буд. Ин нуктаро низ бояд ёдовар шуд, ки назар ба ривояти Давлатшоши СамарKандï Амир Наср ибни Ашмади Сомош Рудакиро, «силаи назми китоби «Калила ва Димна» шаштод шазор дирам нукра инъом фармуд»(6, 15 ).2
Бино ба мушошидаву таъкиди мушаккики борикназари толик Кодири Рустам, ки ахиран девони Рудакиро бо шавошиву таъликоти муфассале тасшеш намуд, устод Рудам «Калила ва Димна»-ро бо даромади мyKаддамотï, ки аз хасисаи умдаи маснависароии форсист, шуруъ намуда, дар огози ин манзума «мукаддимашое дар сифати Худову расул ва мадши Наср ибни Ашмади Сомош - подшоши давр ва хирад низ гуфтааст»(11, 214). Ин мушаккик бо эштимоли Kавï зикр менамояд, ки абёти зерин аз кисми мукаддимавии «Калила ва Димна» буда метавонанд:
йар киро Эзад-ш лахте шуш дод, Рузгор уро басанда устод. йар ю н-омухт аз гузашти рузгор, Низ н-омузад зи шел омузгор (11, 97).3
Дар вокеъ, мулошизашои болоии Кодири Рустам, ки бар мабнои занну тахмин гуфта шудаанд, шоистаи ташкику лустулуст. Ин ишораву мушошидаи мушаккик моро водор намуд, ки дурустии макулаи мазкурро дар
матну батни маснавиаои аади Рудах! бозсанл! намоем ва ба суоли оё маснавиаои ин аад бо бахши мукаддамот! шуруъ мешуданд, посух билуем. Боздиду омузиши баъзе аз маснавиаои ин давр, аз кабили «Офариннома»- и Абушакури Балх!( 8) ва «Пандномаи Анушервон»-и Бадеъи Балх!(3), ки аз онао порчааои нисбатан комил то даврони мо омада расидаанд, сааеаии андешааои болоиро собит намуданд. Дар аакикат, бо аамду наът, мадау ситоиш ва гуфтор ифтитоа намудани маснав! дар ин аад лузве аз бароати огоз ва сарахбори сухан маасуб мешудааст. Ин одоби сухангустар! дар адвори баъд! ба аайси суннати не^ ва таркибу сохтори ин навъи шеър вусъати комил пайдо намуд. Шоирони маснависаро дар мукаддимаву мадхали манзумааои худ бештар таваллуаи вижаеро бар ин аносир мабзул доштанд.
Аз абёти маафузмондаи «Калила ва Димна» маълум мешавад, ки максади шоир аз назми ин маснав!, танао чодари назм бахшидани киссаи маргубу дилнишини аиндибунёд набуда, балки талкини аикмату ахлок ва панду андарз низ будааст. Далели боризи ин сухан чанд абёти аикматбору пандомези аз туфони ааводиси рузгор маафузмондаи ин маснав! буда метавонанд:
Гар хур!, аз хурда бигсорад-т ранл,
Гар диа!, мину фароз орад-ту ганл !( 11,102)
* * *
йел шод! нест андар ин лааон
Бартар аз дидори руи дустон!
йел талх! нест бар дил талхтар
Аз фироки дустони пураунар! (11,103)
* * *
Кор чун баста шавад, бикшоядо
В-аз паси аар гам тараб афзоядо! (11,104)
* * *
Он киро донам, ки уям душман аст,
В-аз равони пок бадхоаи ман аст.
йам ба аар гаа дуст! луям-ш ман,
йам сухан б-оаистаг! гуям-ш ман(11,104).
* * *
Баски бар гуфта пушаймон будаам,
Баски бар ногуфта шодон будаам(11, 105).
Рудах! бо назми ин достони дилангезу аикматрез анъанаи андарзофариниро, ки дар адабиёти паалав! хеле роил буд, дубора дар аади Сомониён лон бахшид ва ба ин тартиб барои тавсеаи ин кабил ашъор ибтикоре пеш овард. Устод Садриддин Айн! дар мавриди ин асари Рудак! аакки суханро гуфтааст, ки «ба назм овардани китобе мисли «Калила ва Димна» дар аввали шуйюъи шеъри форс! бар камоли кудраташ далолат менамояд»(2, 17).
Яке дигар аз маснавишои устод Рудах! «Синдбоднома» аст, ки аз он то даврони мо таншо панлошу шашт байт машфуз мондааст. Дар бораи манзум сохтани ин асар аз лониби Рудак! ва шумораи абёти он дар сарчашмашо ним андешае шам ба калам наомадааст. Дар авохири садаи нуздашум ховаршиноси олмон! Паул йорн миёни бархе аз абёти дорои кофияи мусаннои Рудак! ва мазмуну муштавои шикоёти «Синдбоднома»-и мансур мушобешат ва наздикиеро мушошида намуда, шадс задааст, ки Рудак! ин китобро ба кайди назм овардааст. Баъд аз ин дар таъйини мутобикати абёти Рудак! бо «Синдбоднома»- и мансур мушаккикони зиёде талош ба харл додаанд, ки дар ин миён Саид Нафис!, Дабири Сиёк!, Аббос Икбол, Лумъабой Азизкулов, Садр! Саъдиев, Усмон Каримов, Лариса Брагинская, Кодири Рустам ва дигарон теъдоде аз абёти маснавии «Синдбоднома»-и Рудакиро ташхис намуда, бо ин амали хеш вокеъан, талофии мофот намудаанд.
«Синдбоднома» достоне андар боби шошзода ва шафт вазири окилу фарзонаи уст. Ин асар низ аз хайли киссаси шинд! буда, он бори аввал дар адвори Ашкониён аз санскрит баргардон шуда, дар замони Сосониён муладдадан мавриди бознигар! ва тарлима ба забони пашлав! карор гирифт. Дар садаи шаштум бошад, «Синдбоднома» аз пашлав! ба араб! баргардон гардид.
Донишманди толик Кодири Рустам дар такя бар он далоиле, ки аз абёти машфузмондаи «Калила ва Димна» ва «Синдбоднома» ба даст овардааст, таъкид медорад, ки устод Рудак! шангоми таълифи ин маснавишо лиддан мукайяди матни асл! бок! намонда, барои рушантару муассиртар шудани тасвир тавсифу ташбеш ва лашзашоеро ба сужаи ин ду нома афзудааст, ки ин лишати лилои тозаи офаридашои у аз назари зебоишинос! ва сухани бадеъ коргар омадааст(11, 234).
Фузун бар ин ду маснав! Рудак! шаш маснавии дигаре низ навишта будааст, ки аз оншо, мутаассифона, бидуни чанд абёти парешон, шам акнун асаре бознамондааст. Асомии ин маснавишо то ба шол анику дакик маълум нест. Аз абёти мобакии ин маснавишо маълум мегардад, ки оншо дар авзони зер таълиф шудаанд:
1.йазали мусаддаси ахраб.
2. йазали мусаддаси ахраби макбузи машзуф (максур).
3.Мутакориби мусаммани машзуф (максур).
4.Сареи мусаддаси матвии макшуф.
5.Музореи мусаддаси ахраб.
6.Хафифи мусаддаси махбуни машзуф ( максур).
Чун номи аслии ин манзумашо то шануз нопайдост, мушаккикон бештар оншоро бо шамон вазни корбурдашон «Маснавии башри шазал», «Маснавии башри мутакориб», «Маснавии башри сареъ», «Маснавии башри музореъ», «Маснавии башри хафиф» ном мебаранд.
«Маснавии башри мутакориб» бо эштимоли кав! аз лумлаи манзумаи шамосии Абуабдуллоши Рудак! машсуб меёбад, зеро аксари абёти бозмонда
аз ин маснав! аовии мазомини аамос! буда, дар онао руау равони каарамон!, тасвираои лангу набард, талоши аимоя аз душман, наазати ватанпараст! ва гайра мастуранд. Илова бар ин, бархе аз хасоиси лафзиву аунарии ин абёт, эатимоли маснавии аамос! будани ин манзумаро таквият медиаанд:
Зи калб ончунон суи душман битохт,
Ки аз аайбаташ шери нар об тохт!
(11, 112)
Сиголида дар ланг монанди гуч,
Табар бурда бар сар чу толи хуруч.
(11, 112).
Яке зарби гупол вакти набард,
Дарорад сари аамнабардон ба гард.
(11,112)
Расиданд з! шаари Чандон фароз,
Сипаа хайма зад дар нишебу фароз.
(11,114)
йарчанд ки ном ва нусхаи комили маснавии дар боло зикршуда то адвори мо маафуз намондааст, вале аз аамин порааои чудогонаи бокимонда низ ба сароаат мебинем, ки дар сабку шеваи сухан байни абёти ин маснав! ва «Шоанома»- и Фирдавс! як навъ каробату шабоаати чашмрасе мавлуд аст.
Рудак!:
В-агар паалавон! надон! забон,
Варазрудро Мовароуннаар дон( 11, 115).
Фирдавс!:
Агар паалавон! надон! забон,
Ба тоз! ту Арвандро Далла дон(13 ,105).
Мааз аамин навъ аамгун! ва оаанги аамосиро ба эътибор гирифта, Кодири Рустам ба ин натила расидааст, ки устод Рудак! «чанде ва аадди акалл яке аз достонаои «Шоанома»-ро ба назм дароварда будааст», аммо чун барои исботи ин мулоаиза далелаои илм! ва асноди мукавв! кифоят намекунанд, лоларам паи ин кавли хеш афзудааст, ки «манобеъи адабиву таърих! ва абёти бокимонда аз Рудак! ин назарро таъйид намекунанд»(11, 244).
йамон гунае, ки аз абёти бокимондаи маснавиаои дар авзони гуногун гуфтаи Рудак! дида мешавад, дар онао мазомини ошикона, каарамон! ва панду аикмат риоя шудаанд. Аз ин абёти андак пай бурдан душвор нест, ки гайр аз достони «Калила ва Димна» ва «Синдбоднома» Рудак! достонаои ишкиву маснавиаои алоаидаи пандомезу аикамиро низ ба силки назм кашида будааст, вале, боиси дарег аст, ки аеч яке аз онао аз сели хонумонкани ааводис эмин намонда, то рузгори мо побарлой намондаанд.
Гумон меравад, ки теъдоди маснавиаои Рудак!, аз он ч! зикр шуд, зиёд аст, зеро бархе аз аали таакик, иншои маснавиаоеро, аз кабили «Тавоиф-ул-
латоиф», «Ардавирафнома» ва «Ароис-ун-нафоис» шосили калами Рудам донистаанд. Шояд ин асом! ба яке аз маснавишои беноми дар боло зикршуда ва ё манзумашои дигари гумном, ки бар асари пойкуби шаводис аз сашифаи кутуби таърих ва шошияи рузгор канда шуда, машв гардидаанд, мутааллик бошанд.
Лои дареfy афсус аст, ки нобуди иттилоот ва камбуди маълумот заминашои баррасишои моро дар ин замина кутош менамояд. Аммо катъи назар аз адами иттилоот ва ё нокисии маълумот оид ба ин мабшас, рушди маснависароии форсь толим аз бисёр лишат мадюни хидматшои устод Рудам бом мемонад.
Аз малмуи он 4ï зикр гардид, дар поёни ин навиштор, метавон чунин натилагирï намуд:
- Колаби шеърии маснавï дар огози адабиёти форсьтолим ба пайравï аз анъанаву суннатшои адаби тоисломии мо муладдадан кисвати нав дарёфт.
- йарчанд муддате то замони Рудам шоироне ба монанди Абулянбагаи Марвазï ва Масъуди Марвазï дар ин навъи шеър осоре таълиф карда бошанд шам, вале маршилаи такмилу ташаккули комил ва суботу устувории маснавï бо номи Рудам иртиботи Kавï дорад.
- Рудам, бидуни тардид, шамчунон ки дар бисёре аз каволиби шеър рашнамои гуяндагони кадим буд, дар фанни маснависароï низ пешвои суханварони ашди хеш ба шисоб меравад.
- Устод Рудам бо таълифи як силсила маснавишои хеш мукаддимаи кори маснависароиро дар адаби форсу толик ба мизони бисёр олï фарошам овардааст.
- Маснавишои Рудам мушимтарин хасоиси ин навъи шеърро фаро гирифта, василаи муассире барои пешрафти фанни маснависароï гардидаанд.
ПАЙНАВИШТ:
1.Дар робита ба ин мабшас нависандаи ин сатршо маколаи вижае таълиф намудааст. Барои огошии комил аз ин башс рулуъ шавад ба маколаи «Собика ва кидмати колаби шеърии маснавï дар адаби тоисломии эрош»// «Ганлинадори мероси ниёгон», Хуланд, 2007.Саш.152-162.
2. Аз тарафи дигар, бархе аз мушаккикин дар истинод ба байти зерини Унсyрï кайд менамоянд, ки амир чишил шазор дирамро барои ин асар таслими Рудам карда будааст:
Чишил шазор дирам Рудам зи мештари хеш, Ато гирифт ба назми «Калила» дар кишвар.
Аммо байти мазкур дар касидаи Унсyрï бо матлаи «Аё шунида шунаршои хусравон бохабар» бар ин шакл омадааст:
Чишил шазор дирам Рудам зи мештари хеш, Биёфтааст ба тавозуъ аз ин дару он дар( 1б ).
З.Тамоми абёти шоаид аз устод Рудак! маъхуз аз девони Рудак! дар тасаеау тааияи Кодири Рустам аст. Сабаби интихоб ва тарлеаи ин нусха бар нусахи дигар он аст, ки дар девони мазкур талош бар он рафтааст, ки кулли иштибоау хатоаое, ки дар нашраои пешина рух додаанд, бо шарау тавзеаоти лолибе ислоа ёфтаанд. Аз ин ру, ба назари ин лониб, ин девон матни нисбатан сааеа ва комили ашъори шоирро фаро гирифтааст.
Вожашои калидТ: маснав!', «Калила ва Димна», «Синдбоднома», достон, Абуабдуллоаи Рудак!, Ибни Мукаффаъ, Сомониён.
КИТОБНОМА :
1. Абдусаттор, Абдушукур. Маснав! ва накши он дар адаби Арабу Алам//Паёми донишгоаи милл!. № 4. 2001.- С.139-142.
2. Айн!, Садриддин. Намунаи адабиёти толик. Маскав, 1926. - 626 с.
3. Бадеъи Балх!. Пандномаи Анушервон. Бо кушиш ва эатимоми С.Саидов. Хуланд, «Ношир», 2008.-114с.
4. Бааор, Маликушшуаро. Сабкшинос! ё таърихи татаввури насри форс!.-Теарон, 1373.-С. 22.
5. Гелон!, Аамад Идорач!. Шоирони аамасри Рудак!. Теарон, 1370 а.ш.
6. Давлатшоаи Самарканд!. Тазкират-уш-шуаро. Ба аиммати Муааммади Рамазон!. Теарон, чопи дувум, бидуни соли нашр.
7. Зоаидов Н. Адабиёти арабизабони форсу толик аз истилои араб то аади Сомониён.- Хуланд: Рааим Лалил, 1999.-142 с.
8. Маалуб, Муааммадлаъфар. Маснависаро! дар забони форс! то поёни карни панлум// Нашрияи донишкадаи адабиёти Табрез, соли понздааум- шумораи 2, тобистони 1342а.ш.- с.142-213; шумораи 3, пойизи 1342а.ш.- с. 261- 275.
9. Мудаббир!, Маамуд. Шараи аавол ва ашъори шоирони бедевон дар карнаои 3-4-5-уми аилрии камар!. Теарон, 1370 а.ш.
10. Рипко,Ян. Таърихи адабиёти Эрон. Тарлумаи доктор Исо Шааоб!. Теарон: Бунгоаи тарлума ва нашри китоб,1354 а.ш.-642 с.
11. Рудак!.Девон. Тааия, тасаеа ва сарсухану аавошии Кодири Рустам. Олмот!, 2007.- 256 саа.
12. Тарбият, Муааммад. Маснав! ва маснавигуёни эрон!. // Маколоти Тарбият. Бо кушиши йусайн Муааммадзодаи Сиддикиён. Теарон: Дунёи китоб, 2535с.
13. Фирдавс!, Абулкосим. Шоанома. Иборат аз 9 лилд (тааияи К.Айн!, З.Аарор!, Б.Сирус). - Душанбе: Адиб, 1987, Х.1. -480 с.
14. Фирдавс!, Абулкосим. Шоанома. (тааияи К.Айн!, З. Аарор!, Б. Сирус, А.Девонакулов). - Душанбе: Адиб, 1990,л.УШ. -612 с.
15. Девони Унсур! // Дурли 3.Китобхонаи электруники шеъри форс! ( дар лаваи фишурда-СБ ЯОМ). Теарон: ширкати «Меарарком роёна», 1384 а.ш.
Ш. ТАДЖИБАЕВ
ВКЛАД РУДАКИ В УСОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ И ПРЕОБРАЗОВАНИЕ
ТРАДИЦИЙ СТИХОСЛОЖЕНИЯ В ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКСКОЙ
ЛИТЕРАТУРЕ
Статья посвящена вкладу Рудаки в развитие стихотворного жанра маснави таджикско-персидской литературы. Автор статьи обосновывает, что Адам поэтов - Рудаки, является одним из основоположников жанра нравственных и героических поэм персидско-таджикской литературы. Важный вывод, исходящий из анализа поэм Рудаки, состоит в том, что они занимают достойное место в истории развития жанра и особенно во всей истории персидско-таджикской литературы.
SH. TADJIBAEV
RUDAKI'S CONTRIBUTION IN THE IMPROVEMENT OF PERSIAN-TAJIK
LITERATURE
The article is dedicated to Rudaki's contribution in development of epic literature-masnavi in Tajik-Persian literature.
The author of the article states that "The Adam of poets" - Rudaki is one of the founders of moral and heroic poems in Persian-Tajik literature. The important conclusion of the analysis of Rudaki's poems are that they occupy the worthy place in the history of development of moral and heroic poems and, as well in the whole history of Persian-Tajik literature particularly.
