CC BY
1ISSN 2992-9024 (online) 2024, №5 (1)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original peper
VATANPARVARLIK TUSHUNCHASI VA UNING SHAKLLANTIRISHNING PEDAGOGIK MAZMUNI
©D.A.KarimovlE
Namangan davlat universiteti,Namangan, O'zbekiston.
Annotatsiya
KIRISH: vatanga bo'lgan chuqur muhabbat va sadoqat sifatida ta'riflangan vatanparvarlik ta'lim va ijtimoiylashuv orqali tarbiyalanadigan asosiy qadriyatdir.
MAQSAD: ushbu tadqiqot vatanparvarlik tushunchasini tadqiq qilish va uni shaxslar o'rtasida shakllantirishning pedagogik strategiyalarini o'rganishga qaratilgan.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: adabiyotlar va empirik tushunchalar sintezi orqali tadqiqot vatanparvarlikning asosiy tarkibiy qismlarini va uning ta'lim orqali rivojlanishini aniqlaydi.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda adabiyotlarni ko'rib chiqish, ta'lim dasturlarini tahlil qilish, vatanparvarlik ta'limi tashabbuslari bo'yicha amaliy tadqiqotlar va o'qituvchilar va talabalar bilan suhbatlar o'z ichiga olgan sifatli tadqiqot usuli qo'llaniladi.
XULOSA: natijalar vatanparvarlik tarbiyasiga har tomonlama va inklyuziv yondashuvlar o'z vatanini chuqur anglash va sadoqatni rivojlantirishda muhimligini ta'kidlaydi.
Kalit so'zlar: vatanparvarlik, pedagogik mazmun, fuqarolik tarbiyasi, milliy o'zlikni anglash, tarbiya strategiyalari, fuqarolik mas'uliyati, vatanparvarlik qadriyatlari.
Iqtibos uchun: Karimov D.A.I Vatanparvarlik tushunchasi va uning shakllantirishning pedagogik mazmuni. // Inter эducation & global study. 2024. №5(1). B. 420-425.
ПОНЯТИЕ ПАТРИОТИЗМА И ПЕДАГОГИЧЕСКОЕ СОДЕРЖАНИЕ ЕГО ФОРМИРОВАНИЯ_
© Д.А.Каримов1 н
1Наманганский государственный университет,Наманган,Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: патриотизм, определяемый как глубокая любовь и преданность своей стране, является фундаментальной ценностью, культивируемой посредством образования и социализации.
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 5 (1)
Гсс](Л
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ЦЕЛЬ: данное исследование направлено на изучение концепции патриотизма и изучение педагогических стратегий, способствующих его формированию среди людей.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: на основе синтеза литературы и эмпирических данных в исследовании выявлены ключевые компоненты патриотизма и его развития через образование.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании использован качественный исследовательский подход, включая обзор литературы, анализ образовательных программ, тематические исследования инициатив патриотического воспитания, а также интервью с преподавателями и студентами.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: результаты подчеркивают важность комплексных и инклюзивных подходов к патриотическому воспитанию в формировании глубокого понимания и приверженности своей стране.
Ключевые слова: патриотизм, педагогическое содержание, гражданское образование, национальная идентичность, образовательные стратегии, гражданская ответственность, патриотические ценности.
THE CONCEPT OF PATRIOTISM AND THE PEDAGOGICAL CONTENT OF ITS FORMATION_
© Dilmurod A. Karimov1®
^Namangan state university,Namangan, Toshkent, Uzbekistan._
Annotation
INTRODUCTION: Patriotism, defined as a deep love and devotion to one's country, is a fundamental value cultivated through education and socialization.
AIM: this research aims to investigate the concept of patriotism and examine pedagogical strategies for fostering its formation among individuals.
DISCUSSION AND RESULTS: through a synthesis of literature and empirical insights, the study identifies key components of patriotism and its development through education.
MATERIALS AND METHODS: The study utilizes a qualitative research approach, including literature review, analysis of educational programs, case studies of patriotic education initiatives, and interviews with educators and students.
CONCLUSIONS: The findings underscore the importance of comprehensive and inclusive approaches to patriotic education in fostering a deep understanding and commitment to one's country.
Keywords: Patriotism, pedagogical content, civic education, national identity, educational strategies, civic responsibility, patriotic values.
Для цитирования: Каримов Д.А. Понятие патриотизма и педагогическое содержание его формирования. // Inter эducation & global study. 2024. №5(1). S. 420-425.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
For citation: Dilmurod A. Karimov. (2024) 'The concept of patriotism and the pedagogical content of its formation', Inter эducation & global study, (5(1)), pp. 420425. (In Uzbek).
Ko 'pincha o'z vataniga chuqur muhabbat va sadoqat sifatida tasvirlangan
vatanparvarlik murakkab va ko'p qirrali tuyg'u bo'lib, jamiyatning birlashishi va milliy o'ziga xosligi uchun muhim ahamiyatga ega. Bu shunchaki his-tuyg'u emas, balki qadriyatlar, e'tiqodlar va xatti-harakatlarning yig'indisi bo'lib, birgalikda millat barqarorligi va farovonligiga hissa qo'shadi. Zamonaviy ma'rifiy nutqda o'quvchilarda vatanparvarlikni shakllantirish hayotiy maqsad sifatida ko'rib chiqilib, bilimli, mas'uliyatli va faol fuqarolarni tarbiyalashga qaratilgan.
Ta'lim muassasalarida vatanparvarlik tuyg'usini tarbiyalashning ahamiyatini e'tirof etib bo'lmaydi. Madaniy va milliy chegaralar muttasil qayta belgilanayotgan globallashib borayotgan dunyoda yosh o'quvchilarda milliy g'urur va mas'uliyat tuyg'ularini singdirish birdamlik va maqsad tuyg'usini saqlab qolish uchun zarurdir. Bundan tashqari, rivojlangan vatanparvarlik tuyg'usi odamlarni o'z jamoalariga ijobiy hissa qo'shishga, demokratik jarayonlarda faol ishtirok etishga, o'z millati asos solgan qadriyatlar va tamoyillarni qo'llab-quvvatlashga undaydi.
Ushbu maqolada vatanparvarlik tushunchasi, uning turli o'lchovlari va evolyutsiyasini shakllantirgan tarixiy kontekst o'rganiladi. U vatanparvarlik tuyg'ulari va xulq-atvorining psixologik asoslarini o'rganadi, vatanparvarlikni qanday tarbiyalash mumkinligini tushunish uchun nazariy asos yaratadi. Bundan tashqari, maqolada ta'lim muassasalarida vatanparvarlikni samarali tarbiyalash uchun zarur bo'lgan pedagogik mazmun va strategiyalar bayon etilgan. O'qituvchilarning rolini, o'quv dasturlarini ishlab chiqishni, tajribali o'rganishni va jamoatchilikni jalb qilishni ta'kidlab, ushbu tadqiqot vatanparvarlik tarbiyasiga kompleks yondashuvni taklif qilishga qaratilgan.
Ayniqsa, ko'p madaniyatli jamiyatlarda vatanparvarlik haqidagi turli va tez-tez qutblangan nuqtai nazardan kelib chiqqan holda, ushbu maqola milliy g'ururga inklyuziv va muvozanatli qarashni targ'ib qilishda pedagoglar duch keladigan muammolarni ham ko'rib chiqadi. U barcha talabalarning turli kelib chiqishi va tajribalarini hurmat qiladigan va birlashtiradigan, shu bilan birga o'ziga xoslik va tegishlilik hissini uyg'otadigan nozik yondashuv zarurligini ta'kidlaydi.
Oxir oqibat, ushbu tadqiqot vatanparvarlik va ta'lim bo'yicha davom etayotgan muloqotga hissa qo'shishga intiladi, vatanparvar fuqarolarning keyingi avlodini tarbiyalashga bag'ishlangan pedagoglar, siyosatchilar va tadqiqotchilar uchun tushuncha va amaliy tavsiyalar beradi. O'ylangan va yaxlit pedagogik yondashuv orqali nafaqat milliy yutuqlarni nishonlaydigan, balki tanqidiy fikr yuritish, fuqarolik faolligi va umumiy manfaatlarga sadoqatni rag'batlantiradigan vatanparvarlik shaklini tarbiyalash mumkin.
Vatanparvarlik tushunchasi
Vatanparvarlik tushunchasini bir necha jihatlar bilan tushunish mumkin:
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Hissiy o'lchov: Bu o'z vataniga muhabbat, g'urur va sadoqat tuyg'ularini o'z ichiga oladi. U ko'pincha bayroq, davlat madhiyasi va tarixiy obidalar kabi milliy ramzlar orqali namoyon bo'ladi.
Kognitiv o'lchov: Bu millat tarixi, madaniyati, qadriyatlari va siyosiy tizimi haqidagi bilimlarni o'z ichiga oladi. Yaxshi ma'lumotga ega bo'lgan shaxsda chuqur vatanparvarlik tuyg'usi paydo bo'lishi ehtimoli ko'proq.
Xulq-atvor o'lchovi: vatanparvarlik, shuningdek, fuqarolik burchlarida ishtirok etish, ovoz berish va jamoat ishlarida ko'ngilli bo'lish kabi harakatlarda ham namoyon bo'ladi. U umumiy farovonlikka intilish va demokratik jarayonda faol ishtirok etishni o'z ichiga oladi.
Vatanparvarlik tushunchasi vaqt o'tishi bilan rivojlanib bordi. Tarixiy jihatdan u urushlar, inqiloblar va mustaqillik uchun harakatlar kabi muhim voqealar tufayli shakllangan. Ushbu tadbirlar ko'pincha vatanparvarlik tuyg'ularining katalizatori bo'lib xizmat qiladi, chunki ular millat uchun qilingan qurbonliklar va uning xalqini bir-biriga bog'laydigan qadriyatlarni ta'kidlaydi.
Vatanparvarlik o'ziga xoslik va tegishlilik kabi psixologik konstruktsiyalarga asoslanadi. Ijtimoiy o'ziga xoslik nazariyasi shuni ta'kidlaydiki, odamlar o'z-o'zini anglashning bir qismini ijtimoiy guruhlarga, shu jumladan millatga a'zoligidan oladi. Kuchli milliy o'zlikni anglash vatanparvarlik tuyg'usini kuchaytirishi mumkin, chunki odamlar o'z xalqining muvaffaqiyatlari va muammolarini o'zlarining muvaffaqiyatlari deb bilishadi.
Vatanparvarlikni tarbiyalashning samarali pedagogikasi ko'p qirrali yondashuvni o'z ichiga oladi:
O'quv rejasini loyihalash: o'quv dasturiga milliy tarix, fuqarolik va madaniyatshunoslik fanlarini integratsiya qilish juda muhimdir. Darslarda xalqning yutuqlari, qadriyatlari va turli guruhlarning hissasi ta'kidlanishi kerak.
Tajribaviy o'rganish: Tarixiy joylar, muzeylar va davlat muassasalariga sayohatlar talabalarga o'z milliy merosi bilan aniq aloqalarni ta'minlashi mumkin. Jamoatchilikka oid loyihalar va milliy tadbirlarda ishtirok etish ham vatanparvarlik qadriyatlarini mustahkamlaydi.
O'qituvchilarning roli: O'qituvchilar o'quvchilarning o'z mamlakatiga bo'lgan munosabatini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi. Pedagoglar vatanparvarlik xulq-atvorini namuna qilib ko'rsatishi, milliy masalalar bo'yicha muhokamalarga ko'maklashishlari, vatanparvar bo'lish nimani anglatishini tanqidiy fikrlashga undashlari kerak.
Hamkorlikdagi faoliyat: Milliy mavzularga qaratilgan guruh loyihalari, dolzarb voqealar bo'yicha bahslar va madaniy almashinuv dasturlari o'quvchilarga turli nuqtai nazarlarni qadrlash va birlik tuyg'usini rivojlantirishga yordam beradi.
Media va texnologiyalar: Milliy yutuqlar, tarixiy hujjatli filmlar va interfaol platformalarni namoyish qilish uchun media va texnologiyalardan foydalanish talabalarni jalb qilishi va vatanparvarlik haqidagi bilimlarni yanada faollashtirishi mumkin.
Xulosa
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Vatanparvarlik o'zining chuqur hissiy, kognitiv va xulq-atvor jihatlariga ega bo'lib, millatning o'ziga xosligi va birligini shakllantirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi. Vatanparvarlikni shakllantirish o'z-o'zidan paydo bo'ladigan jarayon emas, balki ataylab va strategik pedagogik aralashuvni talab qiladi. Ushbu maqolada ta'kidlanganidek, samarali vatanparvarlik ta'limi turli elementlarni, jumladan o'quv dasturlarini ishlab chiqish, tajribaviy o'rganish, o'qituvchilarning ta'sirchan roli va ommaviy axborot vositalari va texnologiyalarni jalb qilishni o'z ichiga oladi.
Milliy tarixni o'rganish, fuqarolik faoliyatida ishtirok etish va madaniy merosni nishonlashni o'z ichiga olgan kompleks yondashuv orqali pedagoglar o'quvchilarda chuqur va bardavom vatanparvarlik tuyg'usini tarbiyalashi mumkin. Tajribali o'rganish imkoniyatlari, masalan, tarixiy joylarga sayohatlar va jamiyatga xizmat ko'rsatish loyihalari mamlakatning o'tmishi va buguni bilan aniq aloqalarni ta'minlaydi, fuqarolik qadriyatlari va mas'uliyatini mustahkamlaydi.
Bu jarayonda pedagoglarning roli katta. O'qituvchilar vatanparvarlik xulq-atvorini modellashtirishlari, milliy muammolar bo'yicha tanqidiy muhokamalarga yordam berishlari va turli nuqtai nazarlar qadrlanadigan inklyuziv muhitni yaratishlari kerak. Ushbu inklyuziv yondashuv, ayniqsa, turli guruhlar vatanparvarlikni turlicha talqin qilishlari mumkin bo'lgan ko'p madaniyatli jamiyatlarda muhimdir. Yagona milliy o'zlikni targ'ib qilish bilan birga bu istiqbollarni muvozanatlash murakkab, ammo muhim vazifadir.
Globallashuv va siyosiy betaraflik bilan bog'liq muammolarga qaramay, vatanparvarlikni tarbiyalashning ahamiyati hali ham kamaymaydi. O'qituvchilar partiyaviy mafkuralarga emas, balki umumiy qadriyatlar va demokratik tamoyillarga urg'u berish orqali ushbu muammolarni hal qilishlari kerak. Bu orqali ular vatanparvarlikni qamrab oluvchi, mulohaza yurituvchi va faol shaklda tarbiyalashlari mumkin.
Xulosa qilib aytganda, vatanparvarlik tarbiyasi faol, mas'uliyatli va hamjihat fuqarolarni shakllantirishning muhim tarkibiy qismidir. O'ylangan va yaxlit pedagogik yondashuvni qo'llash orqali o'qituvchilar o'z vataniga bo'lgan muhabbat va sadoqatni oddiy his-tuyg'ulardan ustun turadigan va mazmunli harakatlarga aylantira oladilar. Bu esa, o'z navbatida, millat barqarorligi, farovonligi va hamjihatligiga xizmat qiladi, kelajak avlodlar o'z mamlakati barpo etayotgan qadriyatlar va tamoyillarni asrab-avaylash va rivojlantirishga tayyor bo'lishini ta'minlaydi.
Vatanparvarlik va tarbiya bo'yicha davom etayotgan muloqot vatanparvarlik tarbiyasi strategiyalarini takomillashtirish va takomillashtirishga qaratilgan doimiy izlanishlar va amaliy amaliyot bilan davom etishi kerak. Har tomonlama va chuqur singdirilgan vatanparvarlik tuyg'usini tarbiyalash orqali biz nafaqat o'z merosi bilan faxrlanadigan, balki uni doimiy ravishda takomillashtirish va farovonligini ta'minlashga intiluvchi jamiyat qurishimiz mumkin.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
1. Kulchytskyi, Vitaliy, and Mykhailo Sopiha. "Patriotism as the social value of the individual." (2018).
2. Druzhinina, Y. V., Kovtun, E. A., & Shirokova, O. V. (2023). The concept of" patriotism" in a modern university: the content and possibilities of formation. Государственная служба, 25(2 (142)), 95-103.
3. Apple, M. W. (2002). Patriotism, pedagogy, and freedom: On the educational meanings of September 11th. Teachers College Record, 104(8), 1760-1772.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Karimov Dilmurod Abduraximovich, tadqiqotchi [Каримов Дилмурод Абдурахимович, исследователь], [Dilmurod A. Karimov, researcher]; manzil: Namangan sh., Boburshox ko'chasi, 161-uy [адрес: город Наманган, улица Бобуршоха, 161.], [address: Namangan district, Boburshokh street, 161.] E mail: marufxolbek@mail.ru
