Научная статья на тему 'Use by the population of alternative methods of treatment of patients of children''s age'

Use by the population of alternative methods of treatment of patients of children''s age Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
142
28
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АЛЬТЕРНАТИВНАЯ МЕДИЦИНА / ПЕДИАТРИЯ / САНИТАРНО-ПРОСВЕТИТЕЛЬСКАЯ РАБОТА / ALTERNATIVE MEDICINE / PEDIATRICS / SANITARY AND EDUCATIONAL WORK

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Тогбоев Комил Туймуродович

В статье проведен анализ причин использования альтернативных методов лечения населением Бухарской области больных детского возраста. Основная причина использования -недостаточная просветительская работа медицинских работников среди населения. Также проведен подробный анализ методов и средств альтернативных методов лечения детей. Выделены проверенные, безвредные и особо опасные методы и средства лечения детей используемых населением.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НАСЕЛЕНИЕМ АЛЬТЕРНАТИВНЫХ МЕТОДОВ ЛЕЧЕНИЯ БОЛЬНЫХ ДЕТСКОГО ВОЗРАСТА

In article the analysis of the reasons of use of alternative methods of treatment by the population of the Bukhara region of patients of children's age is carried out. The main reason for use insufficient educational work of health workers among the population. The detailed analysis of methods and means of alternative methods of treatment of children is carried also out. The checked, harmless and especially dangerous methods and remedies for the children used by the population are allocated.

Текст научной работы на тему «Use by the population of alternative methods of treatment of patients of children''s age»

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

УДК: 616-053.2

БОЛАЛАР КАСАЛЛИКЛАРИНИ ДАВОЛАШДА АХОЛИНИНГ АЛТЕРНАТИВ УСУЛЛАРНИ ИШЛАТИШИ

ТОГБОЕВ КОМИЛ ТУЙМУРОДОВИЧ - Бухоро тиббиёт колледжининг хирургия ва оналикда хамширалик парвариши кафедраси укитувчиси. Бухоро шахри. Узбекистон Республикаси

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ НАСЕЛЕНИЕМ АЛЬТЕРНАТИВНЫХ МЕТОДОВ ЛЕЧЕНИЯ БОЛЬНЫХ ДЕТСКОГО ВОЗРАСТА

ТОГБОЕВ КОМИЛ ТУЙМУРОДОВИЧ - преподаватель кафедры хирургии и сестринского патронажа в материнстве Бухарского медицинского колледжа город Бухара. Республика Узбекистан

АННОТАЦИЯ

В статье проведен анализ причин использования альтернативных методов лечения населением Бухарской области больных детского возраста. Основная причина использования -недостаточная просветительская работа медицинских работников среди населения. Также проведен подробный анализ методов и средств альтернативных методов лечения детей. Выделены проверенные, безвредные и особо опасные методы и средства лечения детей используемых населением.

Ключевые слова: альтернативная медицина, педиатрия, санитано-просветительская работа

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

USE BY THE POPULATION OF ALTERNATIVE METHODS OF TREATMENT OF PATIENTS OF CHILDREN'S AGE

TOGBOYEV KOMIL TUYMURODOVICH is a teacher of department of surgery and sisterly patronage in motherhood of the Bukhara medical college the city of Bukhara. Republic of Uzbekistan

ABSTRACT

In article the analysis of the reasons of use of alternative methods of treatment by the population of the Bukhara region of patients of children's age is carried out. The main reason for use - insufficient educational work of health workers among the population. The detailed analysis of methods and means of alternative methods of treatment of children is carried also out. The checked, harmless and especially dangerous methods and remedies for the children used by the population are allocated.

Keywords: alternative medicine, pediatrics, sanitary and educational

work

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

Со^икни са^лаш тизимида утказиладиган ислох,отлар муносабати билан бирламчи тиббий бу^нда курсатилаетган тиббий ёрдам сифатини ошириш мух,им йуналиш ^илиб белгиланди. Тиббиётда шу билан биргаликда болаларнинг соfлигининг са^лаш мух,им масалардан бири деб белгиланган. Бу

масаларни ечишда асосий урин умумий амалиёти врачига белгиланган.

Бу ислох,отлар мах,аллий менталитет, ах,олининг эх,тиёжи ва моддий х,олатини х,исобга олган х,олда олиб борилиши керак. Бу йулда хорижий тажриба билан биргаликда хал^имизнинг тиббиёт анъаналарининг урни каттадир.

Бутун жах,он ах,олиси алтернатив даво усулларига ^изи^иши катта булиб келмовда. Масалан А^Ш ах,олисининг 45-70% алтернатив даво усулларидан фойдаланадилар - [1,6,12]. Бош^а ривожланган давлатларда х,ам ах,вол фар^ ^илмайди -[2,8,9,11]. Алтернатив усулларни ишлатиш тиббиётнинг х,амма сох,аларида, хусусан педиатрия сох,асида х,ам кузатилади - [2,3,7,9,17,20]. Бу усулларга ах,олиниг талаби катта, улар илмий тиббиётдан ^они^майди. Уша учун врачларни тайёрлашда, бу давлатларда алтернатив даво усулларни х,ам урганиш йулга ^уйилган - [10,12].

Алтернатив даво усулларни со^икни са^лаш тизимининг бирламчи звеносига кенгро^ тадби^ ^илиш учун ах,олининг бу усулларга эх,тиёжини урганиш керак. Узбекистон Республикасида бундай ишлар олиб борилган эмас. Ах,оли орасида алтернатив даво усулларига ^изи^иш каттадир. Тиббиётда олиб борилаётган ислох,олар хусусий тиббиёт ташкил булишига олиб келди. Шахсий тиббиётда ах,олининг алтернатив усулларига эх,тиёжини х,исобга олиниб - асосий ишлатиладиган метод алтернативдир. Шу билан бирга ах,олининг шу

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

эхтиёжини х,исобга олган х,ар хил тиббиёт маълумоти булмаган шахслар, тармо^ маркетинги х,ам бу сох,ада ишлаб юрипти. Уларнинг бир ^исми ^адим, бой анъналарга таянган булса, бош^аларининг асосий максади пул ишлашдир. Уларни илмий методлар билан урганиш педиатрия сох,асида жуда мух,имдир, чунки бола организми жуда х,ам нозик булиб, нотуfри методлар унинг соfлиfига катта зарар етказиши мумкин. Тиббиётнинг бирламчи звеносида алтернатив усулларни кенгро^ тадби^ ^илиш бундай х,олларни камро^ булишига олиб келади [2, 3,4].

Максад

Бухоро вилояти ах,олисининг болалар касалликларини даволашда алтернатив воситаларини ишлатишини ва уларнинг бола со^игига хавфсизлигини урганиш

Вазифалар

1. Бухоро вилояти ^ишло^ *удуди ах,олисининг болалар касалликларини даволашда алтернатив даво усулларига муносабатини анкета ор^али урганиш.

2. Бухоро вилояти территориясида ишлаб турган табиблар ва атторларда болаларни даволашда ишлатиладиган усуллар ва даво воситалари ва уларнинг тиббий анализи.

Материал ва услублар

Текшириш ишлари Бухоро вилояти территориясида олиб борилди.

Бухоро ах,олисининг алтернатив усулларга эхтиёжини ва муносабатини урганиш учун 20 саволдан иборат махсус анкета тузилди (иловада келтирилган). Анкетанинг 1, 2 ва 4 саволлари

уларнинг ёши, жинси, маълумоти, яшаш худуди, иктисодий ва

100

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

оилавий ахволига ба^шланган. 3, 6, 8, 9, 10, 11саволлари бирламчи звено хизматидан фойдаланишни урганиш учун тузилган.

7, 12, 13, 14, 16, 17, 18 саволлар а^оли уз болалари ов^атланиши, соfлиги х,олати ва бунга муносабатлари ани^лайди. Ушбу анкета ор^али Бухоро вилояти 130 ах,олиси текширилди. Олинган натижалар статистик ишлов берилиб диаграммалар тузилди. Бундан таш^ари атторлар, табиблар, авлиёлар, уй бекаларининг болаларни даволашда алтернатив хал^ табобати усуллари анализ ^илиниб- уларнинг зарарсизлари, хавфли усуллари ва воситалари ажратилди.

Натижа ва тахлиллар

Текширилганлар умумий сони 130 киши- улардан 76 киши ^ишловдан, 54 киши шах,ардан, 58 эркак ва 72 аёл.

Чакалокларнн овкатлантнрнш структурасн

■ 1 ёшдан камрок

■ 1 ёшгача

К 2 ёшгача

■сунъий овкэтлантирганмэн

■ сигир ва эчки сути билам

Диаграмма№1

Ушбу диаграмма курсатадики, ах,олининг аксари ^исми болаларни туfри ов^аттирар эканлар, лекин 7% лолларда, х,али х,ам эчки ва сигир сути ишлатиб келинар экан. Бу УАВ ларнинг санитария о^артув ишларини ва ах,олнинг тиббий билим савиясини кутаришда ишларининг етарли булмаганлиги х,а^ида далолат беради.

Диаграмма№2

Бу диаграмма олдинги диаграмма хулосасини тасдикламовда. Дах,а хамширалари ах,олининг тиббиёт билим савиясини оширишдаги ишини ноэффектив утказар эканлар.

Диаграмма№3

Ушбу диаграмма курсатиёптики, дах,а даво маскани, беморларнинг уйига ^анча я^ин жойлашган булса, уларнинг алтернатив даво усулларига шунча кам мурожаат ^илар экан. Бундан хулоса ^илиши мумкинки ах,олининг алтернатив даво усулларига эх,тиёжи, унинг давлат тиббиётидан ^они^маслигидан келиб чи^ади.

Диаграмма №4

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

Диаграмма№5

Ах,олининг бир ^исми болаларини даволашда дуохонларни хизматидан фойдаланилар экан.

Болавгвз касал булганда ннма бвлав даволашни тавлар эдввгвз.

40

Диаграмма№6

^ишло^ ах,олиси, шах,ар респондентларидан нисбатан алтернатив усулларга купро^ мурожаат ^илар эканлар. Бунинг сабаби бизнингча, официал усулларнинг ^ишло^ шароитида шах,ардан камро^ булиши.

Болашшг касаллаввшн ва лаво усулнвв танлаш

■ билмзйман

■ сурункаликасаллиги §купкнал булнбтурвдн Якамдан нам касал &улади&ор.

■ соРлом

¥■-{-(■--(■-г"-{

О 10 20 30 40 50 60

Диаграмма№7

Болалар ^анча куп касалланса, алтернатив усулларга мурожаат шунча ошиб кетади. Шунинг учун бемор бола булган оилалар билан УАВ купро^ тиббий темаларда сух,батлар утказиш керак.

Зарарсиз, фойдалиги исботланган

1. Гули хайри (алтей) илдизининг болалар йуталида ишлатилиши.

2. ^ораандиз илдизи (девясил) ^айнатмасини шамоллашда ичиш.

3. Ширинмия илдизи ^айнатмасини бронхлар яллиfланишида.

4. Валерианани тинчитиш ва ош^озон ичак системаси бузилишларида.

5. Укроп ва бодиён уру^арининг дамламаси болалар метеоризмида.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

6. Кучсизлаганда ва фалажликда илик ёли билан массаж.

7. Травмаларда тухум сари™ ва туз билан бо^аш.

8. Тери касалликларида исири^ дамламасидан ванналар.

9. Киндик чуррасида мис тангалари бо^аш.

10. ^уёш кутарганида ва бош оfри^ларида узум баргини бо^аш.

11. Бош ва оё^ Ofри^ларида хина суртиш.

12. Битлашда кир совун билан сочни ювиш.

13. Ичбуруэда ^озон^ора билан киндикни бураш.

14. ^уритилган ^ора тарбуз пустлогини туйинтириб стоматитларда махаллий восита.

15. Метеоризмда укроп, зира уру^ни ишлатиш.

16. Аччи^ тош (квасцы)- о™з шилли^ пардаси яллиfланганда махаллий ишлатиш.

17. ^ари^изнинг (череда) дамламасини тери касалликларида махаллий даволашда ишлатиш.

Зарарлиги ва текширилмаган усуллар ва воситалар.

1. Атторларнинг «Бортанг» (зубтурумнинг уруfи) ни болалар ич кетишида ишлатиш.

2. Х,ар хил касалликларда алас усулини ишлатиш.

3. ^ур^ган болаларнинг «юрагини солиш».

4. Болалар диареясида бола гах,вора тубагига исси^ тош ^уйиб буfлатиш.

5. Кукйуталда товус ичган сувни ичтириш.

6. Кукйутал Хужа Кабуд Авлиёнинг тупролини ялантириш.

7. Кукйутал Хужа Кабуд Авлиёнинг тупро^ни тери касалликларида махаллий восита.

8. Хужа Исмат ва Уббон лойларини тери касалликларида махаллий ишлатиш.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

9. Гепатитларда Хужа Заъфарон суви.

10. Хужаи Порадузнинг тупроли лойи тери касалликларида

11. Гепатитларда битни едириш.

12. ^амфнликда ва кам^увватликда темирчилар сувини ичтириш.

13. Гиждувон тумани Пахтаобод фу^аролар йи^нида жойлашган авлиё тупроли болалар тери касалликларида.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

14. Эпид паротитда эгизак туэдан аёлнинг ковуши билан

уриш.

15. Бугим ва мушаклар шикастланганида сийдикни махаллий ишлатилиши.

16. ^уло^ серасини герпесда махаллий ишлатиш.

17. ^алъа ^уру^ тупро^ни хуснбузарларда ва тери касалликларда махаллий ишлатиш.

18. ^изамивда ^изил рангли куйлак кийдириб, лола сувини ичтириш.

19. Бухоро тумани Янги Турмуш ж/х териториясида Чармгар ^ишло^да авлиёда жойлашган тутнинг тупро^ни чилла яраларига суртиш.

Ута хавфли

1. Дах,анифарангни (медный купорос) о™з шилли^ пардаси ялли^анганда ва диареяда ичтириш

2. Гепатитда куло^ ва тил остини чертиш.

3. ^он чикариш ва шох билан ^онни тортиш.

4. 5 ёшгача булган болаларга зуллук ^уйиш.

5. 12 ёшгача момирон (чистотел) гиёх,ининг дамламасини ичтириш.

6. Болалар битлаганда за^арли моддаларни (дихлорофос, керосин, ДДТ ва бош^аларни) сочига суртиш, ва компресс ^уйиш.

7. Болаларни очлик ва турли парх,езлар билан даволаш.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

8. 3 ёшгача булган болаларда мануал терапия.

9. Керосиндан тайёрланган турли дори воситаларни ичтириш.

10. Эмизикли болаларга ^андруfан, туя уркачи, думба ёли едириш.

11. Куйишларда мах,аллий инсон ахлотини суртиш.

ХУЛОСА

1.Ах,олининг алтернатив даво усулларига эх,тиёжи катта ва бу тиббий эх,тиёжнинг давлат корхоналарида ^оникмаслигидан ва УАВларнинг ах,оли орасида тиббий савияни оширишга ^аратилган ишлари етишмовчилигидан келиб чи^ади.

2.Ах,олининг 1/3 ^исми суннати ^илишда усто хизматидан фойдаланиб келар экан. Бу йуналишда УАВ тушунтириш ишлари олиб боришлари керак ва ушбу операцияни (циркумцизияни) ^ВПда ташкил ^илиш керак. Ушбу методни урганишни УАВ тайёрлаш курслари программасига киритиш керак.

3.Бухоро хал^ тиббиётида болаларни даволашда ишлатиладиган усуллар ва воситалар бир ^исми со^икка фойдаси текширилган булса, куплари зарарлиги ани^ланган эмас ва бир хил лолларда жуда хавфлидирлар. Ушбуларни УАВ лар ах,оли орасида санитар о^артув ишлари олиб борганда х,исобга олиш керак.

АДАБИЁТЛАР

1. Абу Али ибн Сино Канон врачебной науки I-X тома Ташкент, 1996.

2. Кароматов И.Д. Атторы - бакалейщики рынков Узбекистана как хранители и продолжатели традиций восточной медицины - The First International Conference on Biology and Medical Sciences May 2014, Austria Vienna 2014, 180-181

3. Кароматов И. Д. Простые лекарственные средства Бухара 2012

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

4. Berman B. M., Singh B. B., Hartnoll S. M., Singh B. K., Reilly D. «Primary care physicians and complementary-alternative medicine: training, attitudes, and practice patterns» -«J. Am. Board. Fam. Pract.» 1998 Jul-Aug., 11(4), 272-281.

5. Amuyunzu M. «Willing the spirits to reveal themselves: rural Kenyan mothers' responsibility to restore their children's health» -«Med. Anthropol. Q.» 1998 Dec., 12(4), 490-502.

6. Chak S., Nixon J., Dugdale A. «Primary health care for Indo-Chinese children in Australia» - «Aust. Paediatr. J.» 1984 Mar., 20(1), 57-58.

7. Chan P. S., Wong M. M. « Physicians and complementary-alternative medicine: training, attitudes, and practices in Hawaii» «Hawaii Med. J.» 2004 Jun.,63(6), 176-181.

8. Davidoff F. «Weighting the alternatives: lessons from the paradoxes of alternative medicine» -«Ann. Intern. Med.» 1998, 129, 1068-1070.

9. Hsiao A. F., Hays R. D., Ryan G. W., Coulter I. D., Andersen R. M., Hardy M. L., Diehl D. L., Hui K. K., Wenger N. S. «A Self-Report Measure of Clinicians' Orientation toward Integrative Medicine» -«Health. Serv. Res.» 2005 Oct., 40(5 Pt 1), 1553-1569.

10. Lim A., Cranswick N., Skull S., South M. «Survey of complementary and alternative medicine use at a tertiary children's hospital» -«J. Paediatr. Child. Health.» 2005 Aug., 41(8), 424-427.

11.Marcus D. M. «How should alternative medicine be taught to medical students and physicians?» -«Acad Med.» 2001 Mar, 76, 224-229.

12. Marek A. ["Diary of health of every estate" and children's issues] -«Arch. Hist. Filoz. Med.» 2004, 67(1), 15-32.

13. Marek A. [Children's diseases in the columns of "The Weekly Medicine"] -«Med. Nowozytna.» 2005, 12(1-2), 113-137.

14. McKee L. «Ethnomedical treatment of children's diarrheal illnesses in the highlands of Ecuador» - «Soc. Sci. Med.» 1987, 25(10), 1147-1155.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» 2017 №1 (январь)

15. Olds D.L., Robinson J., Pettitt L., Luckey D.W., Holmberg J., Ng R.K., Isacks K., Sheff K., Henderson CR. Jr. «Effects of home visits by paraprofessionals and by nurses: age 4 follow-up results of a randomized trial» - «Pediatrics» 2004 Dec., 114(6), 1560-1568.

16. Pirotta M.V., Cohen M.M., Kotsirilos V., Farish S.J. «Complementary therapies: have they become accepted in general practice?» -«Med J Aust.» 2000 Feb 7, 172(3), 105-109.

17. Pitetti R., Singh S., Hornyak D., Garcia S.E., Herr S. «Complementary and alternative medicine use in children» - «Pediatr. Emerg. Care» 2001 Jun., 17(3), 165-169.

18. Premik M. «Alternative medicine in Slovenia: some social-medical views» - «Health Care Anal.» 1998 Mar, 6(1), 59-64.

19. Shakeel M., Little S.A., Bruce J., Ah-See K.W. «Use of complementary and alternative medicine in pediatric otolaryngology patients attending a tertiary hospital in the UK» -«Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol.» 2007 Nov., 71(11), 1725-1730.

20. Super E.A., Kemper K.J., Woods C., Nagaraj S. «Cranberry use among pediatric nephrology patients» -«Ambul. Pediatr.» 2005 Jul-Aug., 5(4), 249-252.

21.van Haselen R.A., Reiber U., Nickel I., Jakob A., Fisher P.A. «Providing Complementary and Alternative Medicine in primary care: the primary care workers' perspective» -«Complement Ther Med.» 2004 Mar., 12 (1) , 6-16.

22.Vickers A. «Evidence-based medicine and complementary medicine» -«ACP. J. Club. » 1999, 130,A13—A14

23. Woolf A.D. «Herbal remedies and children: do they work? Are they harmful?» «Pediatrics» 2003 Jul., 112(1 Pt 2), 240-246.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.