CC BY
17«ШУУШШШИМ-ЛШИГМаУ» 202 / TECHNICAL SCIENCE
53
Разработчики ПО
Интерфейсный модуль Пользовательская
веб-сервиса информационная система
Рисунок 2. - Интеграция веб-сервиса метаданных в пользовательскую информационную систему
Для создания формата предусматривается, чтобы информацию могли считывать Web-браузеры, специализированные программы и графические редакторы. Так как каждый производитель цифровых камер снабжает свою разработку специализированным программным обеспечением, который обеспечивает удобный просмотр изображений и информации об этих изображениях, а также личные данные пользователей. Для этого, при создании программы, в программном коде предусматриваются все эти запросы [4-6].
Список литературы
1. Коршунов А., Белобородов И. и др. Анализ социальных сетей: методы и приложения. -https://www.ispras.rU/proceedings/docs/2014/26/1/isp _26_2014_1_ 439.pdf
2. Najork M., Wiener J.L. Breadth-first crawling yields high-quality pages. // Proceedings of the 10th international conference on World Wide Web. - ACM, 2001. - P. 114-118.
3. Leskovec J., Faloutsos C. Sampling from large graphs. // Proceedings of the 12th ACM SIGKDD international conference on Knowledge discovery and data mining. - ACM, 2006. - С. 631-636.
3. Автамонова О.С. Система ведения метаданных контактов в социальной сети. // Молодой ученый, 2017. - №22 (156). - С. 115-119. - URL: https ://moluch. ru/archive/156/44180/
4.
https://millie.northernlight.com/dashboard.php?id=93
5. http://gwyddion.net/documentation/user-guide-ru/metadata.html
Цогашов А. Э. Ц.Жубанов атындагы АвМУ DOI: 10.24412/2520-6990-2021-1198-53-55 УАЦЫТТЫ ЖОСПАРЛАУДЬЩ ЦОЛДАНЫСТАГЫ ЭД1СТЕР1Н ТАЛДАУ
Kogashov A. A.
ARSU named after K.Zhubanov
ANALYSIS OF USED METHODS OF TIME PLANNING
Abstract.
Жумыстыц басында кез-келген адам немесе адамдар тобы болашац íc-эрекеттер жоспарын жасауы керек, бул артыц уацытты жогалтуга жол 6epMeüdi жэне ец цажеттi нэтижеге жеткiзедi.
Жумыс уацытын уйымдастырудыц бул эдiсi эдетте уацытты басцару деп аталады (агылшын тШнен. Time Management) - iстердi "дурыс" басцару. Уацытты басцару теориясыныц неггздерт дамыту квптеген взгерктерге ушырады. БYгiнгi тацда жумыс уацытын уйымдастырудыц квптеген ЖYйелерi бар, оларды элемнщ квптеген жетекшi компаниялары орындайды. Алайда, цазiргi замангы бизнестi басцару цосымшаларыныц саны вте аз жэне эрюм жоспарлаудыц, интерфейстiц жэне зияткерлiктiц ерекше эдкте ие емес.
At the beginning of the work, any person or group ofpeople should make a plan offuture actions, which will not waste extra time and will achieve the most desired result.
This method of organizing working time is usually called time management (from English. Time Management) - "proper" management of affairs. The development of the basics of time management theory has undergone many changes. Today there are many systems of organization of working hours, which are performed by many leading companies in the world. However, the number of modern business management applications is very small and not everyone has a unique way of planning, interface and intelligence.
Keywords - Time Management, Time Management, Time Planning, Pareto Principle, Alpine Method, ABC System, Procrastination.
Ктт свздер - Тайм-менеджмент, Уацытты басцару, Уацытты жоспарлау, Парето принцит, Альп тэсiлi, ABC ЖYйесi, Прокрастинация.
Уацытты басцару - тайм-менеджмент -б^л кэаби цызметтщ эртYрлi салаларындагы уацыт шыгындарын онтайландыру мэселелерi мен тэсшдерш зерттеуге арналган гылым мен практиканын пэнаральщ бeлiмi.
Квптеген штаптарда оган келесвдей аныцтамалар берiлген:
1)Уацытты басцару-б^л мацсатца жету Yшiн ж^мыс уацытын тиiмдi жоспарлау, уацыт
54
TECHNICAL SCIENCE / «ШУУШШШУМ-ЛШГМаУ» 2021
ресурстарын табу, басымдыктарды белплеу жэне жоспарланганнын орындалуын бакылау;
2)Уакытты баскару-бул взiнiздiн жумыс уакытынызды баскару внерi.
Бiрак сiздiн жумысынызды максималды пайда алу жоспарлау вте киын. Уакытты баскару - шугыл ютердщ тiзiмiн жасау емес, бул уакыт пен жYктеменi дурыс бвлу мумшндш. Жоспарды жасауга шамамен сегiз минут жумсалатыны белгiлi, сонымен бiрге бiр сагат уакыт Yнемделедi. Жоспарлау кезвде мыналарды ескеру кажет:
- жоспар кагазга немесе электронды кужат тYрiнде жасалуы керек (баста емес!) жэне гсщвда онымен мезгiл-мезгiл тексерiп отырьщыз;
- онтайлы демалыс - эр сагаттан кейiн он минут;
- ^нделжп тиiмдi жэне ынгайлы пайдалану.
БYгiнгi танда iстердi баскарудын квптеген
эдiстерi бар. Квп максаттылыктын твтенше кажеттшп, Yй жэне негiзгi жумысты тенеслру уакытты баскаруды казiрri заманнын манызды элементтерiнiн бiрi етедi.
Стивен Кови, "First Things First" бестселлершщ авторы ("непзп нэрселерге басты назар аудару") тайм менеджментiнiн дамуын екiншi дYниежYЗШк согыстан кейiнгi гылым ретiнде тврт кезенге немесе буынга бвлiп сипаттады:
- Бiрiншi буын. Ол еске салгыштар сиякты уакытты баскарудын дэстYрлi жэне карапайым тэсiлдерiне негiзделген.
- Екiншi буын. Кестелер мен окигаларды жоспарлауга жэне дайындауга квп квщл бвледi, онын iшiнде максаттарды накты уакытпен шектейдi .
- Yшiншi буын. Ол тапсырмалар мен окигаларды жоспарлау кезвде жумыстын маныздылыгына непзделген, сонымен катар кестелердi колдана отырып тапсырмалардын орындалуын бакылайды.
- Твртiншi буын. Заманауи тэсiлдi колданады. Бул буын тапсырмаларды маныздылыгы бойынша бвлудi бiрiншi орынга кояды, басымдык шугыл орындалуы керек жумыска емес, тапсырманын маныздылыгына байланысты болады. Сондай-ак, бул тэсiл уакытты баскарудын эртYрлi эдютерш колдана отырып, тиiмдiлiк пен вшмдшкке негiзделген.
ДэстYрлi тайм менеджмент бiздщ вмiрiмiздi баскаруды Yйрену Yшiн тапсырмаларды тиiмдi орындау тэсiлдерiн насихаттайды. Стивен Кови вз кезегiнде шугыл емес, манызды тапсырмаларга назар аудару керек дейд^
Уакытты баскарудын квптеген заманауи эдiстерiнiн iшiнен эрк1м взше колайлы нэрсенi тандай алады жэне осылайша жеке тиiмдiлiгiн жаксарта алады.
Табысты уакытты баскару уакытты жоспарлаудын белгш бiр эдiстерiн колдануды бiлдiредi. Бул салада квптеген теориялык эзiрлемелер белгш. Бiз олардын Yшеуi жайлы токталып втемiз:
1)Парето принципi
2)Альп тэсш
3)АВС талдау
Парето примцит
Жумыс кYнiн жоспарлау кезiнде итальяндык экономист Вильфредо Парето усынган дисбаланс принцитн ескерген жен. Бул принцип экономиканьщ кептеген салаларына катысты жэне мыналардан турады: жумсалган ресурстардын сексен пайызы нэтиженiн жиырма пайызын, ал калган жиырма пайызы нэтиженiн сексен пайызын камтамасыз етедi. Осылайша, уакыттын, ^ш-жiгердiн немесе ресурстардын аз белт нэтижелердiн кеп белiгiне жауап береди Мунда акша, кызметкерлер, материалдар немесе уакыт ресурстар ретiнде эрекет ете алады. Мысалы, адамдар жумыс нэтижелершщ сексен пайызын алуга уакыттын жиырма пайызын гана жумсайды. Демек, жумысшылар уакытынын сексен пайызын мYлдем тшмаз жумсайды.
Парето принципiнiн практикалык артыкшылыгы-оны колдану эрдайым шектеулi куралдар мен ресурстардын белгш бiр жумыс сегменпнде шогырлануын, оларды кептеген багыттар бойынша белудщ орнына бiлдiредi. Бул свдщ кYш-жiгерiнiздiн максималды нэтижесiн алатындай iс-эрекеттердi дэл аныктауга кемектеседi.
Альп тэсШ
Жеке уакытты жоспарлау Yшiн Альт эдга тиiмдi колданылады. Онын кемепмен сiз бiрнеше минут жумсап, барлык iстердi онтайлы жоспарлай аласыз. Кыскаша айтканда, ол келесiдей:
- Барлык ютер мен мерзiмдердi белгiленiз. Бiр кYнде орындалуы керек барлык ютер ^ндел^е, дэптерге, кагаз парагына немесе электрондык кужатка жазылуы керек. Сонымен катар, оларды орындау керек мерзiмдерiн керсету кажет. Бул тапсырмага жауапкершшкпен карау ете манызды, ейткенi ^тпеген жерден пайда болган iстердiн дайын жоспарга енгiзiлуi ек1талай.
- Жумыстын эр кезенiн аяктауга канша уакыт кететшш аныктаныз. Ендi эр юп орындау Yшiн канша уакыт кететшш аныктау керек. Демалу, тYCкi Yзiлiс, бiр кесе кофе сиякты нэрселер туралы умытпаныз, ейткенi олар да уакытты кажет етедг
- Буферлш уакытты ескерiнiз. Бiз iстi аяктауга кажетп уакытты каншалыкты мукият есептесек те, ол элi де кеп уакытты алады. Сондыктан жумыс уакытынын алпыс пайызын гана жоспарлау усынылады, калган кырык пайызы буферге айналады. Калган уакыттын шамамен жартысы ^тпеген кедергiлердi жоюга, ал екiншi жартысы ездшнен эрекет етуге, жумыс карым - катынасына кетедi.
- Басымдыктарга белiнiз. Бул жоспардын манызды белш. Эр iстiн басымдыгын аныктау керек (мысалы, бес балдык жуйе бойынша багалау). Бiр кYнге жоспарланган барлык ютер жоспарга сэйкес келмеуi мумкш. Сонымен, оган ен шугыл жэне манызды тапсырмалар гана кiруi керек. Калгандарын кайта карап шыгып, жоспарлау немесе кешнге калдыру керек.
- Нэтижесш бакылау. Жумыс кYнiнiн сонында онын каншалыкты сэттi жасалганын керу Yшiн
«шушшшим-шигмак» #wm), 20т а technical science
55
жоcпaрFa кайта ораду керек. Сондай-ак, орындaдмaFaн icгeргe назар ayдaрy керек.
ABC тaлдaу
Уа^ттый ен манызды icгeргe жумсалмайтын кeздeрi кeздeciп жатады. ABC таддауы бул кeмшiлiкгeн aрылyFa мумшндж бeрeдi.
Онын мэнi - басымдьщ бeрy:
- "А" id. Бул тек кана eз бепмен орындayFa болатын манызды icтeр. Эдетте, олар eнбeктi eтe кeп кажет eтeдi. Жумыс жоспарына осы топтан тек бiр немесе ек1 icri косу керек жэне оларды орындay шамамен Yш caFaтты yaкытты алуы керек.
- "В" ici. Бул манызды icтeр. Бул тапсырмадарды орындay шамамен бiр caFaтты адуы керек.
- "С" ici. Бул манызы аз мшдеттер, бiрaк олар адп yaкытты адады. Жумыс кecтeciндe олар кырык бес минyттaн acпayы керек. Осы топтын баска icтeрiнeн кутыду керек.
Тaйм-мeнeджмeнт ЖYЙeлeрiн
сaлыстырмaлы тaлдaу
Уакытты Yнeмдey Yшiн бiз кaзiргi элeмдeгi ен танымад тeрт жуйеш усынамыз:
- Дэвид Aллeннiн «GTD» жYЙeci
- Стивен Kовидiн «Franklin Time Management»
- Брайан трейсидщ «Time Power»
- Джули Моргенстреннщ «Time Management from the Inside Out»
Дэвид Aллeннщ «GTD» ЖYЙeсi
Бул к1тап (Getting Things Done) жэне жуйе кaзiр элемде eтe танымад. Heгiзгi идея - бакылау мен уйымдастыру аркылы бiз накты бeлiнгeн уакытта орындалуы керек нэрселерге назар аудара аламыз. Мунда кадамдык эдic кeнiнeн колданылады.
Бул штап уакытты баскарудын нeгiзгi сурактарына толык жауап бeрeдi, сонымен катар Аллен берген барлык кенестерге кулак ассаныз, бул эдic eтe жаксы жумыс ютейтшш кeрeciз. Жуйе жумыс ютей бастауы Yшiн мукият жумыс ютеу керек. Жэне eзiн-eзi тэрбиелеу кажет. Егер бiз бiрaз уакыт жумыс жасамасак, жуйе жумысын токтатады.
GTD ештеме туралы ойламай, жай Farn колдануды бастау Yшiн дайын техниканы кажет eтeтiндeргe жарайды. Дэвид Ален жуйесш сипаттайтын манызды acпeктiлeрдiн бiрi -"тeмeннeн жоFaры" деп аталатын тэciл. Бул улкен жэне узак мeрзiмдi мaкcaттaрFa емес, осы кезенде орындадатын тaпcырмaдaрFa назар аударады.
C^BeH Ковидщ ЖYЙeсi
Бул жуйе Стивен Ковидщ "The Seven Habits of Highly Effective People" ("тшмдшп жоFaры адамдардын жeтi дагдысы") кiтaбынa непзделген.
Франклин эдici бойынша уакытты баскарудын Дэвид Аллен эдасшен aйырмaшылыFы, "жоFaрыдaн тeмeн" деп аталатын тэciлгe ие. ЯFни, басты назар кiшiгiрiм тaпcырмaлaрFa емес, улкен мaкcaттaрFa бaFыттaлFaн. Онын адмепмен бiз eз eмiрiмiздeгi максаттар мен рeлдeрдi накты аныктай аламыз. Бiз бул тэciлдi eмiрiмiздi, жылды, аптаны немесе кYндi жоспарлау ушш жиi колданамыз.
Жуйе компас тужырымдамасын колданады, бул бiздiн эркашан дурыс бaFыттa жYрeтiнiмiзгe ceнiмдi болyFa кeмeктeceдi. Бiздiн нeгiзгi мaкcaтымызFa жету ушш не ютесек те, ол дурыс
басымдык беруге жэне кeлeci кадамды aныктayFa кeмeктeceдi.
Бул уакытты баскару жYЙeciнiн тaFы бiр acпeктici - тeрт секторлы матрица:
- Манызды жэне жедел;
- Манызды, бiрaк жедел емес;
- Манызды емес, бiрaк жедел;
- Манызды емес жэне жедел емес.
Кови адамдардын кeпшiлiгi бiрiншi, Yшiншi жэне тeртiншi ceкторлaрFa назар аударады дeйдi. Ал бул жуйе eкiншi ceкторFa баса назар аударады.
Бул жуйе eмiрдiн непзп максаттарына назар ayдaрFыcы келепндерге жарамды. Сондай-ак, бул эдicтiн aртыкшылыFы бар: онын аясында кeптeгeн баска косымша жоспарлау кураддарын колдaнyFa болады, бул бiздiн eмiрiмiздi жeнiлдeтeдi.
Bpaííaii TpeicM.in TimePower ЖYЙeсi
Бул жYЙeнi тактикадык уакытты баскару деп aтayFa болады. Бул жерде мaкcaттaрFa назар аударылады, сондыктан бiз оларды eзiмiзгe накты тужырымдап адуымыз керек, сонымен катар уакытты каншалыкты тиiмдi пайдаланатынымызды тYciнy Yшiн практикалык нускаулар бершеда.
Бул жуйе нэтижеге бaFыттaлFaн. Трейси бiз не icтeп жатканымыздын тупш нэтижeciн тYciнгeн кезде, бул бiздiн жумысымызды ынталандыратынына ceнiмдi. Сонымен катар тэртшке улкен мэн бeрiлeдi.
Бул жуйе прокрастинацияны калай женуге болатындыны туралы практикадык кенестер iздeйтiндeр ушш жаксы (атылшын тiлiнeн аударылранда "procrastination" - куннен кунге кeйiнгe калдыруды, кeшiктiрyдi бiлдiрeдi; латын тiлiнeн "crastinus" - ертен, ал "procrastino" - калай кешнге калдыру, кeйiнгe калдыру, кeшiктiрy), бiздiн кунды жумыс уакытымызды урлайтын эрекеттерден калай аулак болyFa жэне т. б. кeмeктeceдi.
Джули MopreHcrpeHHÏH «Time Management from the Inside Out» ЖYйeсi
Жуйе практикалык колдану Yшiн жаксы. Моргенстерн уакытты не ушш жумсайтынымызды, эрекет немесе эрекетаздж Yшiн мотивациямызды, сондай-ак уакытты калай бacкaрyFa болaтындыFын aныктayFa адмектесед^ Сондай-ак, бул жуйе бiздi коршап турFaн нэрceнi ретке кeлтiрyгe домест^е,^.
Бул эдic жоспарлау, бeлгiлi бiр тапсырманы орындayFa кeтeтiн уакытты баталау сиякты пайдалы даздыларды бере адады. Сондай-ак, жуйемен жумыс icтeyдi жещлдететш формулалар кeлгiрiлгeн.
Бул уакытты жоcпaрлayFa карапайым, бiрaк тиiмдi ^з^расты кажет ететшдерге жарайды. Ол ic жузшде онай колданылады жэне сонымен бiргe колдaнyFa арналЕан кeптeгeн eрeжeлeрi жок.
ПaйдaлaнылFaн a.e6Me^ep TOÍMÍ
1. Гамильтон, Б. ADO.NET Кэаби мамандар ушш рецепттер жинaFы. -СПб.: Петербург, 2005. -576 бет.
2. Сидорова, H.A. Тайм-менеджмент. I Н. А. Сидорова, Е. Б. Анисинкова. - М.: "Дашков и КО" баспа-сауда корпорациясы, 2008. - 220 бет.
3. Лимончелли Т. Жуйелж эшмшшерге арнаетан тайм-менеджмент. - AFылшын тшнен ayдaрFaн. -Санкт-Петербург: Символ-Плюс, 2007. -240 бет.
