Научная статья на тему 'ТУРКИЙ ДАВЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ: ТУРКИЯ ВА ЎЗБЕКИСТОН ЎРТАСИДАГИ ДИПЛОМАТИК АЛОҚАЛАРНИНГ БОШЛАНИШИ ҲАМДА ЯНГИ БОСҚИЧИ'

ТУРКИЙ ДАВЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ: ТУРКИЯ ВА ЎЗБЕКИСТОН ЎРТАСИДАГИ ДИПЛОМАТИК АЛОҚАЛАРНИНГ БОШЛАНИШИ ҲАМДА ЯНГИ БОСҚИЧИ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
573
105
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Oriental Art and Culture
Область наук
Ключевые слова
Туркия / Ўзбекистон / Ислом Каримов / Шавкат Мирзиёев / Ражаб Тоййип Эрдоған / Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгаши / глобализация / Чўлпон ота саммити / Боку саммити / Марказий Осиё

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Тожиев Достонжон Бекназар Ўғли

Ушбу мақолада Туркий давлатлар ташкилотининг тенг ҳуқуқли аъзолари бўлган Ўзбекистон ва Туркия Республикаларининг ўзаро дипломатик алоқалари тарихи, ҳамкорлик келишувлари ва Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгашидаги фаолиятларига доир маълумотлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТУРКИЙ ДАВЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ: ТУРКИЯ ВА ЎЗБЕКИСТОН ЎРТАСИДАГИ ДИПЛОМАТИК АЛОҚАЛАРНИНГ БОШЛАНИШИ ҲАМДА ЯНГИ БОСҚИЧИ»

"Oriental Art and Culture" Scientific-Methodical Journal Volume 3 Issue 1 / March 2022 ISSN 2181-063X

ТУРКИЙ ДАВЛАТЛАР ТАШКИЛОТИ: ТУРКИЯ ВА УЗБЕКИСТОН УРТАСИДАГИ ДИПЛОМАТИК АЛОЦАЛАРНИНГ БОШЛАНИШИ

ХДМДА ЯНГИ БОСЦИЧИ

Тожиев Достонжон Бекназар угли toj dosbek@mail .ru Янги аср авлоди нашриёт матбаа маркази

Аннотация: Ушбу маколада Туркий давлатлар ташкилотининг тенг хукукли аъзолари булган Узбекистон ва Туркия Республикаларининг узаро дипломатик алокалари тарихи, хамкорлик келишувлари ва Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашидаги фаолиятларига доир маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: Туркия, Узбекистон, Ислом Каримов, Шавкат Мирзиёев, Ражаб Тоййип Эрдоган, Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгаши, глобализация, Чулпон ота саммити, Боку саммити, Марказий Осиё.

ORGANIZATION OF TURKISH STATES: THE BEGINNING AND A NEW

STAGE OF DIPLOMATIC RELATIONS BETWEEN TURKEY AND

UZBEKISTAN

Tojiev Dostonjon Beknazar oglu tojdosbek@mail.ru New Age Generation Publishing House

Abstract: This article provides information on the history of diplomatic relations between Uzbekistan and the Republic of Turkey, which are equal members of the Organization of Turkic States, cooperation agreements and activities of the Cooperation Council of Turkic Speaking States.

Keywords: Turkey, Uzbekistan, Islam Karimov, Shavkat Mirziyoev, Rejep Tayyip Erdogan, Cooperation Council of Turkic Speaking States, globalization, Cholpon-Ata Summit, Baku Summit, Central Asia.

XXI асрнинг дастлабки йигирма йилидаёк бутун дунёда глобализациялашув тезлашиб кетди. Барча сохалар кенг камровли узгаришларга учради. Бутунжахон иктисодий, сиёсий, маданий интеграция ва унификация1 жараёнига кириб бормокда. Ишлаб чикаришда янги нанотехнологияларнинг жорий этилиши ва роботлар мехнатидан фойдаланиш бошланди хамда инсоннинг космосга

1 Унификация - узаро бир-бирига якинлашув жараёнлари.

т^^т 681

чикишига хам деярли тусик колмади. Бу давр узининг халкаро мехнат таксимоти, капитал, ишчи кучи ва ишлаш чикариш ресурсларининг эркин харакатлари, конунчилик, иктисодий ва технологик жараёнларнинг стандартлашиши, шу каторда, турли минтакалардаги мамлакатларнинг маданиятлари кушилиш хамда якинлашувининг олдинги даврларга нисбатан фаркли куриниши асосий хусусиятлар сифатида эътироф этилмокда. Жумладан, глобаллашув жараёнидан Марказий Осиё хам четда колган эмас. Айни даврда туркий тилли мамлакатларнинг янада якинлашуви тезлашиб бормокда. Бу холат туркий дунё учун кувонарли хамда узок кутилган тарихий-сиёсий вокейликдир.

Узбекистон Республикасининг Туркия Республикаси билан узаро иктисодий-ижтимоий хамкорлиги утган йиллар давомида ривожланиб борди. Собик Иттифок кулаб, янги республикалар шаклланаётган ва бу давлатларнинг жахон хамжамияти билан интеграцияси энди бошланган бир даврда Туркия Республикаси Узбекистоннинг суверен давлат сифатидаги мустакиллигини биринчи булиб тан олди. Узбекистон учун Якин ва Урта Шарк мамлакатларининг хар томонлама - хам тарихий, хам диний, хам урф-одату анъаналари ва тил-маданият жихатидан бир кадар якинлиги бор.

Туркия 1991 йилда узининг иттифокчиларини Узбекистонни тан олишга жуда фаол даъват этган эди. Глобаллашаётган дунёда давлатлар ва жамиятлар яшовчанлигини таъминлашнинг асосий шарти шуки, кучлар ва имкониятларни бирлаштириш керак булади. Ишончли бирлашув, иттифоклар замирида эса, якин ёки айни узликлар туради2. Туркия ва Узбекистоннинг тарихан бир-бири билан куплаб умумий жихатларга эгалиги, тил ва маданият якинлиги хам бу жараёнда илк истикболли кадамларнинг ташланишига туртки вазифасини утади.

Сиёсат - бу жамиятни кандай конунлар асосида бошкаришни аниклаш жараёнидир. Сиёсат оддий сабабга кура институтлар билан алокадор: мамлакатнинг иктисодий тараккиёти учун инклюзив институтлар3 яхширок булгани холда, айрим шахслар ёки гурухлар учун экстрактив институтлар4 яхширок булиши мумкин5. ХХ асрнинг сунгги ун йиллигида тарихан кардош булган мамлакатлар узаро якин хамкорлик алокаларини урнатдилар. Инклюзив бошкарувни устун билган хукуматлар хар томонлама якинлашиш, уртадаги тусикларни олиб ташлаш йулидан боришга харакат килди. Узбекистон

2 https://www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-59259663

3 Инклюзив институтлар - ахолининг жамият манфаати учун жавлат бошкарувида иштирок этишига ёрдам беради. Улар майда гурухларнинг ресурсларни бутун жамият зарарига (сайлов институти, суд хокимияти мустакиллиги кабилар) уз фойдаси учун кайта таксимлашига йул куймайди.

4 Экстрактив институтлар - давлат элитасига мамлакатнинг колган ахолисини уз манфаати йулида эксплуатация килишга (масалан, хокимиятни меросий колдириш, жамиятдаги табакаланишни ошириб юбориш, лоббизм каби) имкон беради. Бундай институтлар, коида тарикасида "тепадан пастга" килиб яратилади ва уларнинг баркарорлигини хукмрон "синф" куллаб-кувватлайди.

5 Ажемугли Д., Робинсон Ж.А. Мамлакатлар таназзули сабаблари: кудрат, фаровонлик ва камбагаллик манбалари. Тошкент: Nihol, 2021. - Б. 122.

I ГсОТ^^^^Н 682 http://oac.dsmi-qf.uz

мустакилликнинг дастлабки кунларидан бошлаб пухта уйланган харакатларни амалга оширишга интилди, ташки сиёсатда хам энг аввало узига хар томонлама якин булган мамлакатлар билан параллел тарзда кучли иктисодиётга эга булган ривожланган давлатлар билан изчил сиёсат юритишнт бош анъанасига айлантира олди.

Икки мамлакат уртасидаги илк хамкорликнинг бошланиш тарихи хам самарали булди. Узбекистоннинг давлат суверенитетини илк тан олган мамлакат - Туркия Республикасига 1991 йил 16-19 - декабрь кунларида Биринчи президент Ислом Каримов бошчилигидаги делегация йул олди. Ушбу расмий ташриф давомида Туркия президенти Тургут Узол, бош вазир Сулаймон Демирэл ва бошка рахбарлар, ишбилармонлар билан амалий учрашувлар, сухбатлар булиб утган эди. Илк давлат ташрифи доирасида давлат рахбарлари давлатлараро муносабатларнинг асослари ва максадлари тугрисида шартнома, консуллик ваколатхоналарини айирбошлаш тугрисида Протокол, иктисодий ва савдо сохасидаги хамкорлик тугрисида битим, маданият, фан, таълим, согликни саклаш, спорт ва туризм сохасидаги узаро хамкорлик тугрисидаги битим, транспорт ва коммуникациялар сохасидаги хамкорлик тугрисидаги битим, ахборот айирбошлаш, телевидение ва радио эшиттириш буйича хамкорлик килиш хакида протоколлар ва бошка катор хужжатлар расман имзоланганди6.

Бу жараёнлар узаро кадриятларга асосланган хамкорликнинг тикланиши, бошланган кенг куламли ишларнинг бундан кейин хам тухтовсиз давом эттирилишига пойдевор булди. Юксак даражадаги ташрифлардан кузланган бош максад хам аслида тарихан кардош мамлакатларнинг глобаллашаётган дунёда бир-бирини куллаши, хар кандай вазиятда хам узаро ёрдамни аямаслик, ижтимоий-иктисодий жихатдан тажриба алишиш эди.

Илк ташланган кадамлар бесамар кетмади. Кейинги йилларда икки уртадаги муносабатлар иликлашиб, ривожланиб, янги боскичга чикиб борди. 1992 йилнинг апрелида Тошкентда Туркия элчихонаси, 1993 йилнинг январида Анкарада Узбекистон элчихонаси расмий фаолиятини бошлади. Истанбулда эса Узбекистон Республикасининг Бош консулхонаси очилиб, фаолият юрита бошлади7.

Узбекистон Республикаси Биринчи президенти И.Каримов бмр неча маротаба расмий ташрифлар билан Туркияга сафарлар уюштирди. 1998 йил октябрида Туркия Республикасининг 75 йиллигига багишланган расмий тантаналарда хам иштирок этди. Яна бир кувонарли холат, Туркиянинг утган

6 Узбекистоннинг энг янги тарихи (фан доктори илмий даражасига талабгорлар учун укув кулланма). Муаллифлар: К^.Э.Эргашев, А.Т.Замонов, А.Т.Замонов, Н.Т.Талипова, У.ВТафуров, К^.Э.Эргашев, Р.Шамсутдинов, Э.З.Нуриддинов, Т.Х.Норкобилов, А.Х.Холов, А.Т. Сабиров. Тошкент - 2013. - С. 288.

7 Узбекистон Миллий энциклопедияси. Тошкент: Узбекистон, 2000-2005. https://uz.wikipedia.org/wiki/O%CA%BBzbekiston_%E2%80%94_Turkiya_munosabatlari

I ГсОТ^^^^Н 683 http://oac.dsmi-qf.uz

даврдаги барча президент ва хукумат рахбарлари - Тургут Узол, Сулаймон Демирэл, Тансу Чиллер, Месут Йилмазар, Ахмет Сезер, Ражаб Тоййип Эрдоган - бир неча бора Узбекистонда расмий давлат ташрифлари доирасида мехмон булишган. Узаро тил, дин ва маданият якинлиги икки уртадаги хамкорликнинг усиб боришида доимий замин хозирлаган. Туркия ва Узбекистон уртасида имзоланган "Абадий дустлик ва хамкорлик тугрисида"ги шартнома хам бугунги кунда юксак ахамиятини саклаб келмокда. Узбекистон ва Туркияни боглаб турувчи бу нафакат айни узликлар хисобланади, балки тарихий бирлик хамдир.

Унутмаслик керак-ки, Туркиянинг иктисодий-сиёсий алокалари факат Узбекистон билан чегараланмаган. Дипломатик алокаларнинг ривожи давомида Марказий Осиёнинг бошка мамлакатлари ва тил якинлиги булган Озарбойжон билан узаро хамкорликнинг юкори боскичи булган Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашининг хам тузилишига эришилган. Бу давлатларнинг тил, дин, маданият ва тарихан якинлиги уларнинг бир ташкилот байроги остида бирлашишига хамда хар томонлама шериклик ёрдамини беришга шай эканлигини курсатди. Тарихан олиб караганда, 1992 йилдан бошлаб, туркий тилли давлат рахбарларининг саммитлари утказила бошланганди. Мазкур давлатлар рахбарлари ташаббуси билан 1993 йилда Туркий тилли халклар маданияти ташкилоти (ТуркСой) таъсис этилди8. Туркий тилли давлатлар хамкорлигида ТуркПА (Туркий тилли давлатлар парламентар ассамблеяси) Туркий маданият ва мерос жамгармаси, илмий тадкикотлар учун мулжалланган Туркий академия сингари катор таркибий тузилмалар фаолият курсатиб келган эди9.

Ушбу ташкилот Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгаши сифатида илк бора бу ташкилот 2009 йил 3 октябрда Озарбойжоннинг Нахичеван шахрида тузилган эди10. Дастлаб бу кенгашнинг асосчилари ва тулаконли аъзолари Туркия, Озарбойжон, ^озогистон ва ^иргизистон мамлакатлари эди. Дастлабки даврда бу хамкорликда фаол булган Узбекистон янги аср бошидан ушбу расмий ташкилотда деярли иштирок этмаган.

Бу халкаро ташкилотнинг асосий максади аъзо мамлакатлар уртасида азалий кардошликни мустахкамлаш баробарида жахон ва минтакавий муаммолар буйича сиёсий маслахатлашувларни кучайтириш, иктисодий ва техникавий хамкорликни, илм-фан, санъат ва маданият сохасида хамда Туркий тилли дунёнинг моддий ва маънавий маданиятини асраш ва янада ривожлантириш борасида хамкорликни юкори савияга кутаришдан иборат булди.

8 https://www.turkkon.org/tr/organizasyon-tarihcesi

9 https://uz.wikipedia.org/wiki/Turkiy_davlatlar_tashkiloti

10 SPECIAL PUBLICATION - Turkic Council: 10th Anniversary of the Nakhchivan Agreement. Baku - 2019. - P. 49.

I fctlT^^^^H http://oac.dsmi-qf.uz

Узбекистон биринчи маъмурият даврида ташки дунёдан деярли ихоталанган холда иктисодий ривожланишни уз кучи асосида амалга оширишга харакат килди. Лекин тадкикотчилар фикрига кура бу йул узини окламади. Биринчи президент И.Каримов янги аср бошида геосиёсий майдонда "ёпиклик"ка интилиши сабабидан кардош давлатлар билан хам алокаларда масофа саклашга интилди. Бир томондан ушбу "эхтиёткорлик" тугри хам эди. Марказий Осиёнинг тобора шимолда Россия, Шаркда эса Хитой таъсирига тушиб колиш эхтимоли ошиб бораётган бу глобализация даврида хар томонлама чеклов куйиш маълум вакт давомида тугридир. Бирок бу жараён канчалик узок чузилса якуни мамлакатнинг хар тарафлама ривожланишида тусик булиши аник. Узбекистонниг Иккинчи маъмурияти эса, барча тарафлар билан имкон кадар ишончли, геосиёсий зурикишлардан холи ёки бундай зурикишларга ургу бермаган холда геоиктисодий муносабатларни жадал ривожлантириш йулини танлади11. Утган 6 йиллик даврда Президент Шавкат Мирзиёев Шимол ва Шарк билан хар тарафлама хамкорлик алокаларини мустахкамлаш баробарида Марказий Осиёдаги уз кушнилари билан хам утган даврларда юзага келган барча "совуклик"ларни бартараф этишга эришди. Fарб билан эса муносабатлар узининг юкори чуккисига чикиб бормокда. Ташки сиёсатда пухта-пишик режаларнинг бош максадга айлантирилиши Узбекистоннинг жахон хамжамиятига муаммосиз, эркин интеграциялашувига сабаб булмокда.

Бугун Узбекистоннинг геосиёсий, хавфсизлик борасидаги муносабатларини таксимлаш, жумладан, Туркия мисолида ишончли хамкор ва норасмий ёки расмий иттифокчи шакллантириш вазифаси турибди. Бунда ташки кучларнинг таъсиридан эхтиёт булиш, узининг геосиёсий позициясини бой бермаслик ва тугри танланган йулдан кайтмаслик каби вазифалар уз ижросини кутади12. Жахон майдонида хар бир мамлакатнинг макоми унинг геосиёсий урни билан бевосита боглик.

Президент Шавкат Мирзиёевнинг кенг куламли, фаол ва самарали олиб борган ташки сиёсати кардош мамлакатлар билан муносабатларни мустахкамлай олди. Туркия Жумхурияти Президенти Ражаб Тоййип Эрдоган 2018 йилда Тошкентга расмий ташрифи давомида Туркий Кенгашга Узбекистоннинг хам аъзо булишини ва ^иргизистондаги саммитга таклиф этгани ахамиятли вокейлик булганди. Яна бир мухим жихати, 2018 йилнинг 3 сентябрида ^иргизистон Республикасининг Чулпон ота шахрида булиб утган Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашининг олтинчи саммитида Узбекистон Республикасининг Президенти Шавкат Мирзиёев хам мамлакатимиз номидан илк маротаба иштирок этгани булди. Ушбу саммитда Узбекистон Республикаси Президенти

11 https://www.bbc.com/uzbek/uzbekistan-59259663

12 Назарова Г., Халилов Х. ва бошк. Халкаро иктисодий интеграция. Тошкент: Тафаккур, 2010. - С. 69.

Шавкат Мирзиёев ва Венгрия Республикаси Бош вазири Виктор Орбан анжуманда фахрий мехмон сифатида катнашган булсаларда, Узбекистоннинг расмий аъзо маккомини олиш жараёнига тамал тоши куйилди. Давлатимиз рахбари саммитда сузлаган нуткида халкларимизни узаро ухшаш тил, муштарак маънавий-маданий кадриятлар ва мустакил хамкорлик ришталари бир-бирига боглаб келаётгани, бугунги кунда Кенгашнинг сиёсий кун тартибида хеч бир муаммо ёки келишмовчилик мавжуд эмаслигини кайд этди. Бу жараён Узбекистонни Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашига янада якинлаштириши баробарида тили ва дини бир кардош мамлакатлар билан хамкорлик алокаларини хам мустахкамлаш учун пойдевор вазифасини утаб берди13.

Туркий тилли давлатларнинг узаро якин хамкорлиги уларнинг сиёсий ва иктисодий хаётлари ривожида хам куриниш бермокда. Биргина 2017 йилда Узбекистоннинг Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашига аъзо давлатлар билан узаро савдо хажми 40 фоиздан зиёдга усган. Бу хали Узбекистон ушбу ташкилотга аъзо булмаган даврдаги статистика, холос. 2018 йил сунггида эса Узбекистон ушбу ташкилотнинг расмий аъзосига айланишига бир кадам колган даврда узаро савдо-иктисодий хажм аввалги йилгидан икки баробарга ошгани эътироф этилганди14. Бундан ташкари Туркияда 2018 йил маълумотларига кура, уттиз мингдан зиёд конуний макомдаги узбекистонликлар иш ва укиш билан бандлар.

Озарбойжон ва Туркия билан хам мамлакатлар уртасидаги иктисодий-ижтимоий хамкорлик алокалари 2018 йилга кадар юкори даражада булмаса-да давом этиб келаётган эди. Президент Ш.Мирзиёев хокимиятга келган дастлабки давриданок ташки сиёсат масалаларини мутлак кайтадан куриб чикди. Кейинги йилларда мазкур давлатлар билан алокалар тобора мустахкамланиб борди. Олий ва юкори даражадаги икки томонлама ташрифлар амалга оширилди. 2019 йилнинг 15-16 октябрида Озарбойжонда Туркий тилли давлатлар хамкорлик кенгашининг еттинчи саммити булиб утди. Боку саммити Узбекистонни Туркий Кенгашнинг тенг ва тула хукукли аъзоси сифатида ташкилотга кушилишини таъминлади. "Туркий тилли давлатлар хамкорлик Кенгашини тузиш тугрисидаги Нахичеван Битимини ратификация килиш хакида"ги Узбекистон Республикаси конуни 2019 йил 14 сентябрь куни Узбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан томонидан Олий Мажлис Сенатининг йигирма иккинчи ялпи мажлисида маъкулланган ва имзоланганди. Бу жараён 2019 йилга кадар давом этган узаро хамкорлик алокаларининг янги даврини бошлаб берди. Бошланганда хам шиддатли тарзда усиш, хар томонлама алокаларнинг мустахкамланиши,

13https://uza.uz/uz/posts/turkiy-kengash-arorgo-ida-zbekiston-bayro-i-ilpiraydi-14-10-2019

14 https://president.uz/uz/2939

Туркий дунёнинг азалий бирлигини кайта тикланиши (2021 йилги Истанбул саммитида Узбекистон Президенти Туркманистонга Туркий Давлатлар Ташкилотининг кузатувчиси макоми берилганлигини куллаб-кувватлади) сифатида жахон хамжамияти куз унгида ташкилотнинг нуфузини оширди.

Узбекистоннинг утган беш йилдаги даври узини олдинги йилларга нисбатан кайта тиклаш, ёпилган эшикларни очиш, хамма томонлама узига дуст-хамкорлар излаш, ривожланган давлатлар тажрибасидан самарали фойдаланиш учун салохиятли кадрлар етиштиришга бор эътиборини каратиш даври булди, десак муболага булмайди.

Бугунги Туркия ишлаб чикариши билан бир каторда харбий салохияти хам анчайин усган мамлакат (бу Озарбойжон-Арманистон урушида яккол намоён булди). Ана шундай кудратли давлат билан хамкорлик килиш мамлакатимизнинг миллий манфаатларига тулик мос тушади. Уз навбатида, Узбекистон хам Туркия ташки сиёсатида мухим урин тутади. Мамлакатимиз бугунги кунда Туркиянинг Марказий Осиёдаги энг асосий шерикларидан бири хисобланади. Узбекистоннинг улкан бозори, тобора либераллашиб бораётган иктисодиёти, кулай инвестициявий мухити, тарихий шахарлари, мукаддас диний кадамжолари Туркияда катта кизикиш уйготмокда. Демак, хамкорликни мустахкамлашдан хар икки томон хам манфаатдор булиб, бу эса узаро муносабатларнинг истикболи порлок эканлигидан далолат беради15. Юксалиш сари ташланган эзгу кадамлар келажак учун самарасини беришни бошлайди. Мустакил ташки сиёсатда хар томонлама хамкор, керак булса стратегик шерик була оладиган дуст-мамлакат бугун барча давлатларга табиий эхтиёжлар каби зарур. Хрзирда Узбекистоннинг олиб бораётган ташки сиёсатдаги фаоллиги, халкаро муносабатларда муносиб позицияга эгалиги хам халкаро майдонда мамлакатимизнинг нуфузини ошишидаи самарали харакатларнинг натижасидир.

Жахон мамлакатларида сиёсий-иктисодий, маданий-ижтимоий жабхаларда интеграция ва глобаллашув жараёнлари кучайиб бораётган бир даврда дунё мамлакатларининг асосий ривожланиш тенденция хамда йуналишларини аниклаб олиш мухим ахамият касб этади. Жахон сиёсати ва иктисодиётида интеграцион жараёнларнинг ривожланиш аломатлари узгариб бораётган бир даврда Узбекистон Республикаси хам жахон хамжамиятига чукур интеграциялашиб, ушбу мамлакатлар билан ижтимоий-иктисодий, сиёсий ва маданий сохалардаги муносабатларини тобора кенгайтириб бориш харакатини жадаллаштирган.

Жахоннинг йирик интеграцион марказлари, шу каторда, амалда мамлакатимизнинг азалий хамкорлари булган давлатлар ривожланишининг

15 Жураев Узбекистон - Туркия: хамкорликнинг янги сахифаси. http://www.adolatgzt.uz/policy/munosabat1/4890 № 44, 2017.

I ГсОТ^^^^Н ^87 http://oac.dsmi-qf.uz

ижобий ва салбий томонларини урганишдаги ёндашувлар республикамиз иктисодиётида, сиёсий-ижтимоий алокаларида мухим ахамиятга эга булиб бормокда. Бугунги кунда Туркий давлатлар ташкилоти билан Узбекистон Республикасининг узаро хамкорлик алокалари хам юкори боскичли ривожланишга утди. Ушбу ташкилотнинг барча аъзо давлатлари узаро кардош халклар сифатида азалий дустлик алокаларини янада юкори погонага кутариш стратегиялари минтака ва жахонда тинчлик, баркарорлик хамда хамкорликни таъминлаш йулида мухим ахамият касб этишини дунё афкор оммасига намоён этиб келмокдалар.

Фойдаланилган адабиётлар

1. Ажемугли Д., Робинсон Ж.А. Мамлакатлар таназзули сабаблари: кудрат, фаровонлик ва камбагаллик манбалари. Тошкент: Nihol, 2021. - Б. 122.

2. Узбекистоннинг энг янги тарихи (фан доктори илмий даражасига талабгорлар учун укув кулланма). Муаллифлар: ^.Э.Эргашев, А.Т.Замонов, А.Т.Замонов, Н.Т.Талипова, У.В.Еафуров, ^.Э.Эргашев, Р.Шамсутдинов, Э.З.Нуриддинов, Т.Х.Норкобилов, А.Х.Холов, А.Т. Сабиров. Тошкент - 2013. - С. 288.

VJ ______v>

3. Узбекистон Миллий энциклопедияси. Тошкент: Узбекистон, 2000-2005.

4. SPECIAL PUBLICATION - Turkic Council: 10th Anniversary of the Nakhchivan Agreement. Baku - 2019. - Р. 49.

5. Назарова Г., Халилов Х. ва бошк. Халкаро иктисодий интеграция. Тошкент: Тафаккур, 2010. - С. 69.

6. Жураев Узбекистон - Туркия: хамкорликнинг янги сахифаси

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.