Научная статья на тему 'ТУПРОҚҚА ОРГАНИК ЎҒИТ СОЛИШ ҚУРИЛМАСИ ПАРРАКЛИ ШНЕКГИ ДИАМЕТРИНИНГ ЎҒИТНИ МЕЪЁРЛАШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИ'

ТУПРОҚҚА ОРГАНИК ЎҒИТ СОЛИШ ҚУРИЛМАСИ ПАРРАКЛИ ШНЕКГИ ДИАМЕТРИНИНГ ЎҒИТНИ МЕЪЁРЛАШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИ Текст научной статьи по специальности «Прочие сельскохозяйственные науки»

CC BY
5
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тупроқ / гўнг / плёнка / устун / шнек парраги.

Аннотация научной статьи по прочим сельскохозяйственным наукам, автор научной работы — Абдумаликов Улуғбек Иброхимжон Ўғли

Ушбу мақолади таклиф этилаётган тупроққа органик ўғит солувчи қурилмасининг ўғит меьёлайдиган ишчи қисми яьни парракли шненинг лабаратория шароитида шнек диамитрини ўғитлаш меьёрига таьсири органилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТУПРОҚҚА ОРГАНИК ЎҒИТ СОЛИШ ҚУРИЛМАСИ ПАРРАКЛИ ШНЕКГИ ДИАМЕТРИНИНГ ЎҒИТНИ МЕЪЁРЛАШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИ»

ТУПРОВДА ОРГАНИК УГИТ СОЛИШ ЦУРИЛМАСИ ПАРРАКЛИ ШНЕКГИ ДИАМЕТРИНИНГ УГИТНИ МЕЪЁРЛАШ ЖАРАЁНИГА ТАЪСИРИ Абдумаликов УлуFбек Иброхимжон ^ли

Андижон кишлок хужалиги ва агротехнологиялар институти Abdumalikov-9292@mail.ru https://doi.org/10.5281/zenodo.10930777

Аннотация. Ушбу мацолади таклиф этилаётган тупроцца органик угит солувчи цурилмасининг угит меьёлайдиган ишчи цисми яьни парракли шненинг лабаратория шароитида шнек диамитрини угитлаш меьёрига таьсири органилган.

Калит сузлар: тупроц, гунг, плёнка, устун,шнек парраги.

Экспериментал тадкикотларни утказиш учун курилманинг пуштаолгичлари олиб куйилган булиб, таянч гилдираклари кутарилган, карданли узатма урнига электродвигатель курилманинг рамасига бултли бирикмалар ёрдамида махкамланди.

1-рама; 2-бункер; 3,- таянч гилдирак; 4- электродвигатель; 5-электр улчаш асбоби; 6-гунг йуналтиргич; 7-тасмали узатма шкиви; 8-таянч устун; 9-корамол гунги

3.1-расм. курилманинг лаборатория нусхаси

курилма редуктори билан электродвигатель тасмали узатма оркали бикиртирилди. курилманинг угит тушурувчи новидан тушаётган гунгни тулик йигиб олиш учун курилма тагига пленка тушалди (3.1 расм). Парракли шнекнинг турли кийматдаги айланиш тезликларини таъминлаш учун х,ар хил диаметрдаги шкивлардан фойдаланилди. Лаборатория кирилмаси х,ам 4 каторга ишлов беришга мулжал-ланган булиб, каторларнинг барчасига гунг тукилди ва белгиланган тажрибалар олиб борилди.

Парракли шнек диаметри Бб нинг угитни меъёрлаш жараёнига ва унинг нотекислигига таъсирини урганиш учун лаборатория тажрибалари утказилди. Бунинг учун х,ар хил узунликдаги парраклар тайёрланди, улар 100, 110, 120 ва 130 тт ли булиб, шнек диаметри мос х,олда 260, 280, 300 ва 320 мм ни ташкил этди 3.2-расм.

Бошка параметрлар, жумладан шнекнинг айланишлар сони 60 ау1/тт, х,ар бир шнекдаги параклар сони 15 дона, парракни валга урнатилиш бурчаги 450ни ташкил этди.

Бункернинг х,ар бир секциясига 25 kg дан жами 100 kg корамол гунги тарозида улчаб юкланди ва курилма ишга туширилди, гунг тугагунига кадар утган вакт улчанди. Х,ар бир угитйуналтиргичдан тушган гунг микдори тарозида улчаб аникланди. Тажрибалар х,ар бир

вариант учун 4 карра такрорликда олиб борилди. Тажрибалардан олинган маълумотларга статистик ишлов берилди. Бах,олаш мезони сифатида угитлаш меъёри ва унинг нотекислиги (вариация коэффициенти) кабул килинди.

Маълум маълумотлар ва ифодалардан фойдаланиб, курилманинг бирлик майдонга угит солиш меъёри N куйидаги богланишга асосан аникланди [45; 82-б.], кг/га, (3.1)

бунда 2 - парракли шнеклар сони, дона

Тажрибалар давомида олинган натижалар 3.3-расм хдмда 3.1-жадвалда келтирилган. Диссертациянинг назарий кисмидаги (2.7) ифодаси натижаларига эксперимент маълумотларининг мослигини киёсланиб борилди.

3.1-жадвал

Парракли шнек диаметрининг угитлаш меъёрига таъсири

Парракли шнек диаметри Dm, mm Угит утказиш меъёри q, г/с Угит солиш меъёри N, kgJga

Цурт ±о V, %

260 216,32 0,19 15,42 4830,9

280 242,10 0,16 8,85 4498,4

300 278,86 0,15 7,88 5181,7

320 308,42,15 0,20 17,23 5730,6

3.1-ифодани х,исоблаш учун: тезлик 6,5 km/soat; камров кенглиги 2,4 m кабул килинди.

320 1о'п Ф 290

260

230

200

i

V

18

К % 15

12

260

280

300

Dr

320

3.3-расм. УFитлаш меъёри ва унинг уртача квадратик четланишини парракли шнек диаметрига боFлик равишда узгариш графиги

Графиклар тах,лилидан, парракли шнек диаметрини 260 тт дан 320 тт гача катталашиб бориши, угитлаш меъёрини пропорционал равишда, яъни тугри чизик конунияти буйича ортиб боришига тугри келмокда. Чунки, парракли шнек диаметрининг катталаши билан парракнинг ишчи сирти, яъни ишчи хджми х,ам орта боради.

2. Угитлаш меъёрининг нотекислиги, яъни парракли шнек диаметри 260 тт дан 290 тт гача катталашганда 25,5 % дан 10,8 % гача сезиларли даражада камайиб, 290 тт дан 320 тт гача ораликда усиши аникланди (10,8 % дан 21,3 % гача). Бу х,олатни куйидагича изох,лаш мумкин: парракли шнекнинг диаметри кичик булганда, паррак ишчи сирти х,ам шунга мос булади. Бирок, гунг булаклари эса парракнинг улчамига боглик булмаган х,олда

маълум бир улчамларга эга. Парракнинг ишчи сирти кичиклиги туфайли унга гунг булаклари тули; жойлашаолмайди, натижада гилофда гунгни силжитилиши паст булади. Ишчи сирт катталашган сайин бу жараён яхшиланади ва шнек диаметри 280-300 mm оралигида гунгни туйнукдан новга узатиш баркарорланади, бу х,олат угитлаш меъёрининг нотекислигини камайишидан далолат беради. Паррак ишчи сиртининг янада катталашиб бориши меъёрлаш нотекислигини оширди бирок, угитлаш меъёрининг нотекислик даражаси дастлабки талабларга жавоб беради, яъни 25% дан кичик булди.

REFERENCES

1. Мельников С.В., Алёшкин В.Я., Рощин П.М. Планирование эксперимента в исследованиях сельскохозяйственных процессов. - Л.: Колос, 1980. - 166 с.

2. Аугамбаев М., Иванов А.З., Терехов Ю.И. Основы планирования научно-исследовательского эксперимента. - Т.: Укитувчи, 1993. - 336 с.

3. 3.. Новик Ф.С., Арсов Я.Б. Оптимизация процессов технологии металлов методами планирования экспериментов. - М.: Машиностроение; София: Техника, 1980. - 304 с.

4. 4.. Адлер Ю.П., Маркова Е.В., Грановский Ю.В. Планирование эксперимента при поиске оптимальных условий. - М.: Наука, 1976. - 280 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.