Научная статья на тему 'ТОЛАЛИ ЧИҚИНДИЛАРНИ ЙИГИРИШГА ТАЙЁРЛАШНИНГ ИП СИФАТИГА ТАЪСИРИ ТАХЛИЛИ'

ТОЛАЛИ ЧИҚИНДИЛАРНИ ЙИГИРИШГА ТАЙЁРЛАШНИНГ ИП СИФАТИГА ТАЪСИРИ ТАХЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
48
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ВАРИАЦИЯ КОЭФФИЦИЕНТИ / ТОЛАЛИ ЧИқИНДИ / ЙИГИРИШ

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Ражапова У.Б., Жуманиязов Қ., Тураева Н.Д., Джуманиязов М.Б.

Ушбу мақолада ип йигириш учун тажрибаларда тайёрлов бўлимининг толали чиқиндилардан (33%) ва ўрта толали пахтадан (67%) иборат аралашмаси ҳосил қилиниб Uster лаборатория ускуналарида ип сифат кўрсаткичлари таҳлил этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

STUDY OF THE INFLUENCE OF THE PREPARATION OF FIBER WASTE OF SPINING PRODUCTION ON THE QUALITY OF YARN

This article examines the quality indicators of yarn, determined on the laboratory equipment of the company Uster, developed from a mixed composition of fibrous waste from the preparatory workshop (33%) and medium-staple cotton (67%).

Текст научной работы на тему «ТОЛАЛИ ЧИҚИНДИЛАРНИ ЙИГИРИШГА ТАЙЁРЛАШНИНГ ИП СИФАТИГА ТАЪСИРИ ТАХЛИЛИ»

Ражапова У.Б., т.ф.ф.д.

Жуманиязов К.

проф.

Тошкент туцимачилик ва енгил саноат институти талаба Тураева Н.Д. мустацил изланувчи Джуманиязов М.Б.

Узтуцимачиликсаноат уюшмаси

ТОЛАЛИ ЧЩИНДИЛАРНИ ЙИГИРИШГА ТАЙЁРЛАШНИНГ ИП СИФАТИГА ТАЪСИРИ ТАХЛИЛИ

Аннотация: ушбу мацолада ип йигириш учун тажрибаларда тайёрлов булимининг толали чициндилардан (33%) ва урта толали пахтадан (67%) иборат аралашмаси уосил цилиниб Uster лаборатория ускуналарида ип сифат курсаткичлари таулил этилган.

Калит сузлар: вариация коэффициенти, толали чицинди, йигириш.

Rajapova U.B., PhD.

Jumaniyazov Q. professor

Tashkent Textile and Light Industry Institutestudent

Turaeva N.D. independent researcher Djumaniyazov M.B.

Union of Textile Industry

STUDY OF THE INFLUENCE OF THE PREPARATION OF FIBER WASTE OF SPINING PRODUCTION ON THE QUALITY OF YARN

Annotation: This article examines the quality indicators of yarn, determined on the laboratory equipment of the company Uster, developed from a mixed composition offibrous waste from the preparatory workshop (33%) and medium-staple cotton (67%).

Keywords: coefficient of variation, fibrous waste, spinning, quality.

Технологик тизимларнинг узига хос фаркли жихдти улардаги толали материални кайта ишлаш жадаллигидир. Иккинчи тизимда ишлов бериш интенсивлиги арра тишли тозалагич кушилиши билан оширилади. Учинчи тизимда тараш машинасида кабул килувчи барабанлар сонини купайтириш оркали интенсивлик янада оширилади. Ип йигириш учун тажрибаларда тайёрлов булимининг толали чикиндилардан (33%) ва урта толали

пахтадан (67%) иборат аралашмаси хосил килинди. иБ1ег лаборатория ускуналарида пахта толаси ва толали чикиндиларнинг таркибидаги толаларнинг хоссалари аникланди.Маълумки,пневмомеханик ипларнинг таркибий тузилишинибелгилайдиган асосий омиллар - бу йигириш учун тайёрланган пилтанинг сифати ва йигирув камерасида пилтача хосил булиш параметрлари хисобланади. Тадкикот максадига мувофик, толали материални кайта ишлаш ишАнсивлигини бахолаш учун пилта тузилишининг комплекс курсаткичи (КПС) урганилди. КПС толалар тутамлари комплексларини элементар толаларга ажратилишини билвосита харакгерлайди. Пилталар намуналарини ташкил этувчи толаларни ажратилганлигини курсатиш учун узиш машинасида пилтани узилишида сарфланадиган кучи КПС курсаткичи сифатида кабул килинди. Пахта толаси ва толали чикиндилар аралашмасидан тайёрланган пилтанинг КПС курсаткични бахолаш учун РМ-3-1 узиш машинасида амалий тадкикотлар утказилди. Тадкикот натижалари 1-жадвалда келтирилган.

Турли технологик тизимларда ишлаб чикарилган пилталарнинг КПС курсаткичлари

1-жадвал

Технологик тизимлар Пилтанинг ком курсаткичи, сН плекс /текс КПС буйича вариация коэффициенти, %

Тараш пилтаси 1 -утим пилтаси 2-утим пилтаси тараш пилтаси 1 -утим пилтаси 2-утим пилтаси

1 -тизим 367 245 207 24,6 23,8 19,4

2- тизим 286 214 168 19,6 21,2 18,1

3- тизим 254 178 136 18,7 17,6 16,3

Бу камайишни нисбий жихатдан бахоланганда 1-утим пилталашда тараш пилтасига нисбатан 33,2% га, 2-утим пилталашда эса 1-утимга нисбатан 15,5% га тенглиги куринади.

КПС буйича вариация коэффициентлари пилталарнинг узунликлари буйича таксимланиш бир текисда булмаслиги, технологик боскичларда эса уни узгариши содир булади. Толаларни яхши текисланиши ва кайта кушилишда пилта нотекислигини камайиши вариация коэффициентини ижобий томонга узгартиришга олиб келади. Юкоридаги учта технологик тизимларда кайта ишланган аралашмалардан тайёрланган пилталардан карда йигириш тизими буйича йигириб олинган ипларнинг физик-механик хусусиятлари 2-жадвалда келтирилган.

Карда йигириш тизимида олинган ипларнинг физик-механик хусусиятлари

2-жадвал

Курсаткичлар Технологик тизимлар

1 -тизим 2-тизим 3-тизим

Ипнинг номинал номери (№) 20 20,3 20

Ипнинг чизикли зичлиги, текс 29,5 29,7 29,5

Нотекислик, U% 12,29 11,04 10,67

Uster буйича вариация коэффициенти, CV% 16,73 14,01 13,56

Нисбий узилиш кучи (Tenacity), Rkm 10,81 11,73 11,12

Эластиклиги (Elongation), % 5,84 4,67 5,03

Бурамлар сони, м-1 838 792 850

Ингичка жойлари (Think -50% /km) 4 3 4

Иу-он жойлари (Thick +50% /km) 66 44 60

Тугунчалар (Neps +200 /km) 70 37 39

Туклилик (Hairness H) 8,47 8,14 7,43

Толаларни йигиришга тайёрлаш тизимининг мухим ва асосий курсаткичи хисобланадиган тозалаш самарадорлиги урнатилган жихозларнинг конструктив ва технологик имкониятларига боFлик.

Ташкил этилган технологик жихозлар комплексларининг умумий тозалаш самарадорлигини куйидаги формуладан аникланди: Эк = [1 - (1 - 0,01£1)(1 - 0,01£2)] • 100 (2)

бунда £±, £2-мос равишда ТТА ва тараш машиналарининг тозалаш самарадорлиги, %. Тарамдаги нуксонларнинг умумий микдорининг меъёрий киймати белгиланган хол учун муайян жихозлар комплексида кайта ишлаш мумкин булган толалар аралашмаси таркибидаги нуксонларнинг меъёрий чегарасини куйидаги ифода оркали аниклаш мумкин:

За = -^3)

а 100-Экч '

бунда За ва Зт -мос равишда толалар аралашмаси ва тарамдаги хор -хас хамда нуксонлар микдори, %; В- аралашмадан махсулот чикиши, %.

Ушбу ифодага мувофик тайёрланган компьютер дастури асосида За

ни

В ва Эк га боFликлигини курсатувчи графикда Зт нинг меъёрини 1% ва 2 %

белгиланган хол учун За ни узгариш сохаси тасвирланган (1-расм).

БоFланиш чизикларининг йуналиши ва олинган кийматлардан куриниб турибдики, курсатилган шароитлар учун таркибида 20% гача нуксонлар булган аралашмаларни кайта ишлаш мумкин.

AO AS 70 TS SO SS 90 Тоаапяр ^шидыи^м.тм михсужи чшмшк. i.Bk -Э. — l.O -3. — i.O *«

1-расм. За ни В ва Э^га боFликлигини курсатувчи график.

Хулоса. Шундай килиб, толалар аралашмасини кайта ишлаш натижасида олинадиган тарамнинг таркибидаги хор-хас ва нуксонларнинг микдорини белгиланган х,ол учун жихозларнинг умумий самарадорлиги, тарам чикиш_микдорини боFланиши мавжудлиги аникланди.

Адабиётлар:

1. Akhmedov A.A, Valieva Z.F., Makhkamova Sh.F., Patxullayev S.U., Mukhtarov J. // Influence of sample mass on accuracy of wool fiber tone measurement on an acoustic device, Eur. Chem. Bull. 2022,11(3), 34-38

2. J.Muhtarov, M.Qulmetov, Q.Jumaniyazov, M.B.Djumaniyazov, Sh.Shogofurov Effect of change of humidity of cotton fiber on mechanical, Scientific and Technical Journal Namangan Institute of Engineering and Technology, 2022

3. Kulmetov M., Mukhtarov J., // Influence position of fibers on the quality of production In the processes of yarn production // European Science Review №12 (279). -P. 240-244. (05.00.00; №3), 2018

4. Mukhtarov J., Djumaniyazov Q., Djumaniyazov M., Xoliqova Sh., Shukirbekova I., // Qualit of Cotton Waste and Their Efficient Use // (IJIRSET), 2022.

5. Б.Палуанов, А.П.Пирматов, Ж.Р.Мухтаров, Б. Т.. Кожаметов,// Investigation of mechanical damage of cotton fiber in the process of pressing and balig //UNIVERSUM ТЕХНИЧЕСКИЕ НАУКИ, 2022. 96-б.

6. Tulqin Ashurovich Ochilov, Salih Shukurovich Toshpulatov, Nuriddin Gadoev, Jurabek Reyimberganovich Mukhtarov, Elmira Talgatovna Laysheva, // Effect of strorage and drying on cotton fiber supramolecular structures. European Science Review // European Science Review, 2019. 2019. 1-2. Volume 1. 115p.

7. J. R. Mukhtarov, M. R. Atanafasov, Z. F. Valieva, M. B. Djumaniyazov, E. T. Laysheva, // The effect of the amount of waste of yarn on the physical and

mechanical indicators // European Chemical Bulletin, ECB. 2022; 11(6): 1,15-19p.

8. J.Mukhtarov, T.Ochilov, M.Kholiyarov, S.Bolqiyev // The Effect of Cleaning Equipment on the Amount of Defects and Waste in the Composition of Cotton Fiber // Vol.10,Issue 4,2021

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.