CC BY
30
Вестник КазНМУ, №4(2) - 2013
УДК 616.314-073.75:616.728.3-007.24
К.Т. К¥ЛАЕВ, Н.Т. ТАШПАКОВА
Х.А.Ясауи атындыгы ХЦТУ,Шымкент ц.,Цазацстан Республикасы
Т1ЗЕ БУЫНЫНЫН, ДЕФОРМАЦИЯЛЫК ОСТЕОАРТРОЗЫНЫН, РЕНТГЕНДИАГНОСТИКАСЫ
Жалпы буын патологиялар iwiHde деформациялыц остеоартроз 60—80% цурайды. Адам жасыныц улгайуына байланысты аурудыц керсетк'штер'! де кебейед'!.Эаресе 50 жастан кейн деформациялыц остеоартроз 27%,ал 65 жастан кешн-97%о. Эйелдер остеоартрозбен еркектерге цараганда ек/' есе квп ауырады. TYÜiHdi сездер: деформация, остеоартроз, дистрофия, деструкция, ауру, буын, рентнегография.
Деформациялыц остеоартроз ^зе буыныныц дегенеративт -дистрофиялы; ауру тур^ жатады. Остеоартроздыц непзп белriлерi шемiршектiц йрiншiлiк дегенерациялы; езгеркке ушырауы, буында гы суйеккаптыц жукаруы,талшык;тардыц ыдырауы, суйек езгерiстерi мен буын беттерш ц конгруэнтiriнi ц бузылуы. Тiзе буынныц деформациялы; остеоартрозын аны;тауга ;аэрп кезде эр турлi инструментальды зерттеулердi ;олданады: рентгенография ,артроскопия,
ультрасонография,компьютерл^ томография,
сцинтиграфия. Онтустiк ецрде соцы жылдары жаца заманауи медициналы; куралдардыц пайда болуыныц есебiнен, ^зе остеоартроздарыныц алгашщы белriлерiн аныктаудыц мумкшшллтт^ артып отыр .
Остеоартроздыц рентгенологиялы; сатыларын аны;тауга Келлгрен мен Н.С.Косинскийд^ц классификациясын колданады, берiлген классификация буынаралы; сацылаудыц тарылуына, субхондралды остеосклерозга жэне суйек басыныц шетшдеп еdндiлер симптомдарыныц к;ацдай дэрежеде керсетмгенш багалауга неп'зделген жэне ол терт сатьдан турады [1, 2]. "Пзе буыныныц зерттеудеп рентгенография ауруыныц горизантальды жа гдайда гы проекциясынан баска, ауруды вертикальды жа гдайда зерттеу методикасы бар. В.А.Попованыц (1986)тужырымы бойынша аурудыц горизантальды жа гдайда гы проекциясынан ^зе буынында гы рентгенологиялы; езгерiстер толы; мэлiмет бермейдi,вертикальды йр буынга салма; салган проекциясыцда рентгенология лык; езгер1сгер шынайы байцалады [3]. МеББ^И (1990) тужырымы бойынша т1зе буыныныц остеоартрозын аньщтаудагы ец жа;сы жагдайы, п'зе буыныныц вертикальды проекцияда 28° бугу1 болып та была ды [4]. Биомеханика лык; зерттеулердщ нэтижесi бойынша, сан суйек айдаршыгыныц арт;ы гиалинд шемiршектiц алгашщы за;ымдануы пзе буыныныц вертикальды проекцияда 28° буккенде жа ;сы бай;алады. Пзе буынында гы алгашщы езгерiстердi бай;ауга рентгенологиялы; буынаралы; са цылаудыц тарылуы (РБСТ) патологиясы кезiнде рентгенологиялы; буынаралы; ала цыныц латералды жэне медиалды белiмi деген туdнiк енriзiлдi. РБСТ жо гаргы жэне теменп шекарасын аньщтауга буын беттерiнi ц контурыныц гиалиндi шемiршекпен ;апталган анатомиялы; белт алынды. Буын шемiршектерiнi ц келемш ц кiшiрейуi сонымен ;атар рбст остеоартроздыц патологиялы; белriлерi болып табылмайды, мундай езгерiстер ревматоидтi артриттерде, инфекцияда т.б.ауруларда кездеседк РБСТ диагностика лы;
остеоартроздыц непзп белпа болып табылатын деректердосымша остеофиттер, шем1ршек склерозы, субхондралды киста симптомдары . Остеофиттер остеоартроз кеэнде рентгенограммада алгашщы белп'лерд1 ц йр1 болып жа ксы аныкталады. Остеофиттер патологиялы; процесстен баска суйект' ц физиологиялы; картайудыц белпа, эаресе 50-жастан кейн суйекте остеофиттер кебейедк Диагностикалы; ма цыздылыгы тек шетш суйек остеофиттер!, улкен жлшшлкт ц суйепн ц айдаршы; аралы; айма ктыц пролиферациясымен, жуандауы диагностикалы; мацызы темен, ейткен 50-жастан кейн бул ;убылыс жи кездесед1, клиникалы; белп'лер бермейд.
Гоноартроздыц рентгенологиялы; классификация Келлгрен бойынша:
I стадиясы суйек структурасыныц кисталы; езгерктер^ сызьщты остеосклероз шем1ршек асты бел1м1нде, суйек шет'ндеп wuii осгеофиттерд1 ц пайда болуы.
II стадиясы - I стадиядагы патологиялы; белплерден бас;а, удемел1 остеосклероз жэне буынаралы; са цыла удыц та р ылуы.
III стадиясы - удемел1 шем1ршек асты остеосклероз жэне буынаралы; са цылаудыц тарылуыныц кушейу^ суйек шет'ндеп улкен остеофиттерд1 ц пайда болуы.
IV стадиясы- суйек шет'ндеп улкен массивт остеофиттер, буын аралы; са цылаудыц тарылуы кушейт, бай;алуы ;иындайды, буын ;урайтын суйек эпифизшде деформация пайда болады.
ТМД елдершде Н.С. Косинскаяныц гонартроз кеэнде рентпэнологиялык классификациясы жи ;олданылады.
I стадиясында - суйек шет'ндеп остеофиттерд1 ц, буынаралы; са цылаудыц аздап тарылуы бай;алады.
II стадиясында - буынаралы; са цылаудыц тарылуы кушейед^ шем1ршек асты остеосклероз.
III стадиясында - буынаралы; са цылаудыц тарылуыныц кушейу^ суйек структурасыныц кисталы; езгерктер^ буын беттерш ц жу;аруы.
Керсет'лген жумыстыц материалдары 98 пациентп зерттеулерш ц ;ор ытындысы, соныц шнде 80-i гоноартозбен, 18-i ба;ылауда гы топ. Жалпы клиникалы; зерттеулерге пациенттi ц ша гымдары, анамнез, зертханалы; керсеткiштер жэне рентгенологиялы; зерттеулердiц корытындысы алынды. Пзе буыныныц зерттеу дэстурлi рентгенография ар ;ылы журriзiлдi. ДОА диагностикасы шемiршек асты остеосклероз жэне буынаралы; са цылаудыц тарылуымен оныц дэрежеане, суиек шет1ндеп остеофиттердiц пайда болуы, буын ;урайтын суйек эпифизшде деформация неriзделдi. ДОА
Вестник КазНМУ, №4(2) - 2013
сатыларын J. Kellgren классификациясын пайдаландык. ДэстYPлi рентгенографияныц кeрсеткiштерi бойынша ДОА тузакты рентгенологиялык белriлердiц 6ipi пзе буыныныц рентгенологиялык буынаралык сацылау мен биiктiriнiц темендеуЦ100% ДОА барлык сатысында) байкалады. Келеа рентгенологиялык симптомдардыц бipi шемipшек асты остеосклероз(72% 1 стадиясында жэне 100% калган стадияларында). СYЙек шет1ндеп остеофиттер(61% 1 стадиясында жэне 100% калган стадияларында). Зеpттеулеpдiц кepсеткiштеpiне CYЙене отырып ДОА рентгенологиялык алгашкы белriлеpi болып рентгенологиялык буынаралык са цылаудыц таралуы мен биiктiriнiц темендеу жэне б^л рентгенологиялык симптом рентгенографияны д^рыс жаса ган кезде байкалады. ^зе буынныц функционалды рентгенографиясы ауруды тiк т^р ган жа гдайда алдынан тл к проекциясында зерттеуге алынган буынга салмак салу аркылы ЖYPriзiледi. Bprnuii рентген TYсipiлiмi пзе буынныц тЛк ^ста ган жа гдайда, екшшл TYсipiлiм пзе буынныц 30° градуска игенде TYсipiлдi.
Рентгенограмманыц планиметриясы TYзелдi жэне ол келеа алгоритмде ЖYPriзiлдi:сYЙек элементтеpiнi ц контуры, буынаралык са цылаудыц к¥рылымы, рентгенограммадан ка газ бетiне TYсipiлiп сканер ар кылы pет-pетiмен компьютерге енriзiлдi. Белriлi алгоpитмдi колдану ар кылы буынаралык са цылаудыц аума гыныц ара-кашыктыгын аныктаймыз. Лзе буында гы медиалды
жэне латералды ала ида гы карым-катынастары буынаралык са цылаудыц обьективт шынайы кepсеткiштi керсетед^ рентгенограммадагы гиалиндi шемipшектiц езгерктерш кepсетедi. ДОА стадиялары латериалды жэне медиалды рентгенологиялык буынаралык са цылау ала цында гы карама-карсы катынастарда 30° пзе буынын бYкенде байкалады. Калыпты жа гдайда 0,05±0,007, 1 стадияда- 0,13±0,006,2стадияда- 0,18±0,011,3 стадияда-0,18±0,011. Калыпты жагдаймен 1 стадия арасындагы керсетшш (Р<0,001),1, 2 стадия арасында гы на кты алшактык (Р<0,05),2,3стадия арасында алшактык (Р<0,001). Керсеплген мэлiметтеp ^зе буынныц рентгенопланиметриясы функциональды
рентгенографияда ДОА обьективт шынайы eзгеpiстеpiн кepсетедi. Функциональды рентгенография ^зе буынга ЖYктеме тэолЛ 10 пациентке, дэстYPлi рентгенографияда байкалмайтын патологиялык eзгеpiстеpi аныкталды, рентгенолгиялык буынаралык са цылаудыц тарылуыныц алгашкы белriлеpi аныкталды. 6 пациентке ДОА ауыр дэpежесi табылды. Корыта келе 14 пациентт ц диагнозы eзгеpiске ^шырады.
Корытынды: жаца функциональдi рентгенографии ^зе буынга ЖYктеме салганда гы рентгенограмма ДОА на кты салыстырма жасауга, белriлi классификация сэйкестендipуге ыкпал етедi. Жа надан енгiзiлген рентген методика косымша каржыны керек етпейд жэне барлык рентген бeлiмдеpiнде колдануга болады.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Kellgren J.H., Lawrence J. S. // Ann. Rheum. Dis. — 1957. — V. 16. — P. 494.
2 Косинская Н.С., Рохлин Д.Г. Рабочая классификация и общая характеристика поражений костно-суставного аппарата. — Л.: Медгиз, 1961.
3 Попов В.А. // Клинико-рентгенологическая диагностика деформирующего артроза коленного сустава. — М.: 1986. — С. 4—15.
4 Messich S.S., Fowler P.J., Munno T. // J. Bone Joint. Surg. — 1990. — V.72. - N4. — P. 639—640.
К.Т. КУЛАЕВ, Н.Т. ТАШПАКОВА
РЕНТГЕНОДИАГНОСТИКА ДЕФОРМИРУЮЩЕГО ОСТЕОАРТРОЗА КОЛЕННОГО СУСТАВА
Резюме: среди суставной патологии ДОА составляет 60—80%. С возрастом частота болезни увеличивается. Так, среди лиц старше 50 лет ДОА достигает 27%, а старше 65 лет — 97%. Женщины болеют остеоартрозом почти в 2 раза чаще мужчин. Ключевое слова: деформация, остеоартроз, дистрофия, деструкция, заболевание, сустав, рентгенография.
K.T. KULAEV, N.T. TASHPAKOVA
RADIODI AGNOSIS DEFORMING OSTEOARTHRITIS OF THE KNEE
Resume: Among the articular pathology DOA is 60-80%. With age, the incidence of the disease increases. For example, among persons over 50 years of DOA reaches 27%, and over 65 years - 97%. Women suffer from osteoarthritis is almost 2 times more often than men.
Keywords: deformity, osteoarthritis, degeneration, destruction, disease, joint, radiodiagnosis.
