Научная статья на тему 'The role of Nation Leader in the Development of Tajikistan economy'

The role of Nation Leader in the Development of Tajikistan economy Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
235
37
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПРЕЗИДЕНТ ЭМОМАЛИ РАХМОН / XVI СЕССИЯ ВЕРХОВНОГО СОВЕТА / РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН / СОГЛАШЕНИЕ ОБ УСТАНОВЛЕНИИ МИРА И НАЦИОНАЛЬНОГО СОГЛАСИЯ / ЭНЕРГЕТИЧЕСКАЯ НЕЗАВИСИМОСТЬ / ПРОДОВОЛЬСТВЕННАЯ НЕЗАВИСИМОСТЬ / РОГУНСКАЯ ГЭС / ВЫХОД ИЗ КОММУНИКАЦИОННОГО ТУПИКА / PRESIDENT EMOMALI RAKHMON / THE XVI-TH SESSION OF THE SUPREME COUNCIL OF TAJIKISTAN REPUBLIC / AGREEMENT ON ESTABLISHMENT OF PEACE AND NATIONAL CONCORD / ELECTRIC POWER INDEPENDENCE / FOOD STUFFS INDEPENDENCE / ROGUN HEPS / WAY OUT OF COMMUNICATIVE IMPASSE / ПРЕЗИДЕНТ ЭМОМАЛӣ РАҳМОН / ИҷЛОСИЯИ XVI-И ШӯРОИ ОЛИИ ҶУМҳУРИИ ТОҷИКИСТОН / СОЗИШНОМАИ УМУМИИ ИСТИЦРОРИ СУЛҳ ВА РИЗОИЯТИ МИЛЛӣ / ИСТИқЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӣ / ИСТИЦЛОЛИЯТИ ОЗУЦАВОРӣ / НБО РОГУН / БУНБАСТИ КОММУНИКАТСИОНӣ

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Шарифзода А., Шарифзода М.Т.

Представлен краткий анализ роли Президента Республики Таджикистан Эмомали Рахмона, избранного главой государства на XVI сессии Верховного Совета Республики Таджикистан, в судьбоносных для страны событиях, произошедших в годы государственной независимости. Аргументированно показан беспрецедентный вклад Эмомали Рахмона в подписание Соглашения об установлении мира и национального согласия, в восстановление законной власти и органов управления после гражданской войны, создание Национальной армии, достижение энергетической и продовольственной независимости, строительство автомобильных дорог, тоннелей Истиклол, Озоди и Шахристан, вывода республики из коммуникационного тупика. Уделено особое внимание усилиям Президента по строительству Рогунской гидроэлектростанции.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

РОЛЬ ЛИДЕРА НАЦИИ В РАЗВИТИИ ЭКОНОМИКИ ТАДЖИКИСТАНА

The article presents a brief analysis of the role of Tajikistan Republic President Emomali Rakhmon elected a head of the government at the XVI-th session of Tajikistan Republic Supreme Council in the events, fateful for the country, which took place in the years of state independence. The author adduces grave arguments to show Emomali Rakhmon’s unprecedented contribution into the signing of the Agreement on the following items: establishment of peace and national concord; reinstatement of legitimate authorities and bodies of governance after the civil war; creation of the National army; attainment of electric power and food stuffs independence; building of autoroads, Istiklol, Ozodi and Shakhristan tunnels; way out of communicative impasse. Special attention is paid to President’s efforts concerned with the construction of Rogun hydro-electric powerstation.

Текст научной работы на тему «The role of Nation Leader in the Development of Tajikistan economy»

07 00 00 ИЛМ^ОИ ТАЪРИХ ва АРХЕОЛОГИЯ 07 00 00 ИСТОРИЧЕСКИЕ НАУКИ и АРХЕОЛОГИЯ 07 00 00 HISTORICAL SCIENCES and ARCHEOLOGY

07 00 02 ОТЕЧЕСТВЕННАЯ ИСТОРИЯ 07 00 02 HOME HISTORY

УДК 321 ББК 66.033.112

НАЦШИ ПЕШВОИ МИЛЛАТ ДАР РУШДИ ИЦТИСОДИЁТИ ТОЦИКИСТОН

Шарифзода Абдуфатто

д.и.т., профессор, узви вобастаи АИ ЦТ Шарифзода Марина Толиб, ходими илмии Институти таърих, бостоншиноси ва мардумшисии АИ ЦТ (Тоцикистон, Душанбе)

РОЛЬ ЛИДЕРА Шарифзода Абдуфаттох, д. и. н., профессор, член

НАЦИИ В РАЗВИТИИ корреспондент АНРТ; Шарифзода Махина Талиб, научный

ЭКОНОМИКИ сотрудник Института истории, археологии и этнографии АН

ТАДЖИКИСТАНА РТ (Таджикистан, Душанбе)

THE ROLE OF NATION LEADER IN THE DEVELOPMENT OF TAJIKISTAN ECONOMY

Sharifzoda Abdufattoh, Dr. of History, Professor, correspondent member of the Academy of Sciences of Tajikistan Republic ; Sharifzoda Makhine Tolib, scientific officer of the Institute of History, Archeology and Study of Nation attached to Tajikistan Republican Academy of Sciences (Tajikistan, Dushanbe)

Калидвожа^о: Президент Эмомалй Раумон, Ицлосияи ХУ1-и Шурои олии Цумуурии Тоцикистон, Созишномаи умумии истицрори сулу ва ризоияти милли, истицлолияти энергетики, истицлолияти озуцавори, НБО Рогун, бунбасти коммуникатсиони Дар мацола ба таври ицмоли нацши Президенти Цумуурии Тоцикистон Эмомали Раумон, ки дар ицлосияи XVI Шурои олии Тоцикистон ба сари уокимият омада буд, дар рухдодуои сарнавиштсози мамлакат дар тули 27 соли давраи истицлолияти давлати мавриди таулил царор гирифтааст. Сауми бевоситаю беназири Эмомали Раумон дар истицрори имзои созишномаи умумии истицрори сулу ва ризоияти милли, барцарор намудани уокимият ва мацомоти идора баъди цанги шаурванди, созмон додани артиши милли, таъмини истицлолияти энергетики ва озуцавории мамлакат, сохтмони роууои автомобилгард ва аз бунбасти коммуникатсиони баровардани кишвар, бунёди нацбуои Истицлол, Озоди, Шауристон бо далелу буруонуо исбот карда шудааст. Талошу зауматуои Президент Эмомали Рахмон баури сохтмони НБО Рогун махсусан таъкид гардидааст.

Ключевые слова: Президент Эмомали Рахмон, XVI сессия Верховного Совета

Республики Таджикистан, Соглашение об установлении мира и национального

согласия, энергетическая независимость, продовольственная независимость,

Рогунская ГЭС, выход из коммуникационного тупика

Представлен краткий анализ роли Президента Республики Таджикистан Эмомали Рахмона, избранного главой государства на XVI сессии Верховного Совета Республики Таджикистан, в судьбоносных для страны событиях, произошедших в годы государственной независимости. Аргументированно показан беспрецедентный вклад Эмомали Рахмона в подписание Соглашения об установлении мира и национального согласия, в восстановление законной власти и органов управления после гражданской войны, создание Национальной армии, достижение энергетической и продовольственной независимости, строительство автомобильных дорог, тоннелей Истиклол, Озоди и Шахристан, вывода республики из коммуникационного тупика. Уделено особое внимание усилиям Президента по строительству Рогунской гидроэлектростанции.

Key words: President Emomali Rakhmon, the XVI-th session of the Supreme Council of Tajikistan Republic, Agreement on establishment of peace and national concord, electric power independence, food stuffs independence, Rogun HEPS, way out of communicative impasse

The article presents a brief analysis of the role of Tajikistan Republic President Emomali Rakhmon elected a head of the government at the XVI-th session of Tajikistan Republic Supreme Council in the events, fateful for the country, which took place in the years of state independence. The author adduces grave arguments to show Emomali Rakhmon's unprecedented contribution into the signing of the Agreement on the following items: establishment of peace and national concord; reinstatement of legitimate authorities and bodies of governance after the civil war; creation of the National army; attainment of electric power and food stuffs independence; building of autoroads, Istiklol, Ozodi and Shakhristan tunnels; way out of communicative impasse. Special attention is paid to President's efforts concerned with the construction of Rogun hydro-electric powerstation.

16-ноябр чун дигар санадои таърихи навини Точикистон санаи мубораку такдир-соз аст. Огози ичлосияи такдирсози миллат ичлосияи XVI-уми Шурои Олии Чумдурии Точикистон, ичлосияи сарнавиштсозе, ки дар кори он такдиру кисмати давлати содибистиклоли миллати бузурге бо ном точик ба дасти раиси чавону тозаинхоби Шурои Олии Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон супорида шуд, 16 ноябр буд.

Рузи Президенти Чумдурии Точикистон аз рузи огози ичлосияи такдирсози миллат-Ичлосияи XVI -уми Шурои Олии Чумдурии Точикистон ибтидо мегирад.

15 апрели соли 2016 ба Конуни Чумдурии Точикистон «Дар бораи руздои ид» тагйироту иловадо ворид гардид. Мувофики ин тагйирот дамасола 16 ноябр- ин рузи таърихй ва сарнавиштсоз барои миллати точик дамчун Рузи Президенти Чумдурии Точикистон тачлил карда мешавад.

Ин руз имконияти мусоидест то мо аз корнамоидои бемисли ин фарзанди сарсу-пурдаи миллат, Пешвою роднамои точикон мудтарам Эмомалй Радмон дар роди на-

чоти миллат аз вартаи далокат ва бунёдгузории давлати навини точикон ёдовар шавем.

Дар бораи корнамоидои беамсоли Асосгузори сулду ваддати миллй-Пешвои миллат, Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон бисёр навиш-таанду боз дам менависанд. Мудимтар аз дама Пешвои миллат мудтарам Эмомалй Радмон ба мо сулд оварданд, давлатро ба суйи пешрафту тараккиёт роднамо гарди-данд ва ба савганди хеш, ки гуфта буданд «Ман ба Шумо сулд меорам...» устувору содик монданд.

Бесабаб нест, ки имруз ба бозёфти ичлосияи таккдирсози миллат ба хизматдои шоистаи шахсияти такдирсози давлату миллат, яъне мудтарам Эмомалй Радмон арч гузошта мешавад ва бояд дамин тавр дам бошад зеро, ки ин шахсияти таърихй барои ин давлату ин миллат саодат овардааст, сулд ва пайки ободию нишот овардааст.

Зиндагию фаъолияти давлатдории ин абармарди точик вокеан достони пур аз корнома ва кадрамонидо мебошад, ки калам дар тасвири он очизй мекашад.

Таърихи гузаштаи миллати точик ба дама хурду бузург маълум мебошад. Мардиладои душвору сангини таърихиро ин миллати тамаддунофар паси сар намудааст. Илова ба ин даврадои пурукубату душвори таърих дар огози солдои 90-уми карни ХХ боз як имтидони сахту сангини дигареро бар сари ин миллати точдор пеш овард, ки он чанги тадмилии шадрвандй буд, чанге, ки дар дамон шабу руз миллати точикро роднамо ба суйи далокату фаношавй ва парокандагй буд.

Эмомалй Радмон замоне ба сари кудрат омад, ки Точикистон дар гирдоби чанги бародаркушй карор дошта, хавфи аз байн рафтани давлати тозаистиклол ба миён омада буд. Хиёнаткорону бадходон бо маслидати хочагони хоричии худ вазъи кишварро то ба он дарача мураккаб сохта буданд, ки тамоми шохадои давлатдорй фалачч гашта, бештари сохтордои низомию кудратй аз ичрои вазифадои худ даст кашида буданд (1). Касе дар андешаи давлатдорию давлатсозй набуд. Нафарони бар сари ин миллат дамон бадбахтидоро оварда, бо хочагони хоричии худ дар андешаи пулу мол ва мансаб буданд, касе набуд, ки пеши роди гумродсозии ин миллати точдорро гираду ба бадходони миллат чавоби сазовор дидад.

Дар чунин шароит Президенти Точикистон Эмомалй Радмон вобаста ба вазъи сиёсии мамлакат дар он руздо ичрои вазифадои зеринро дар навбати аввал гузошта буд: дар тамоми гушаву канори Точикистон баркарор намудани докимият ва макомоти идоракунй ва таъмини кори пурмасъулияти ондо; баркарор намудани сохтори макомоти амалкунандаи дифзи дукук дар мадалдо ва барои ондо дар ичрои вазифаи худ фародам овардани шароити мусоид; таъсис додани артиши миллй; пурзур кардани дифои сардади давлатии Чумдурии Точикистон ва ворид шудани кишвар ба чомеаи чадонй (2).

Сарвари давлат издор доштанд, ки мо вазифадорем нахуст амнияти давлатамонро таъмин намоем, артишро созмон дода, фаъолияти милиса, амнияти миллй ва дигар сохтордои дифзи дукукро тадким бахшем, зеро давлате, ки худашро мудофизат ва дакку дукуки шадрвандонашро таъмин карда наметавонад, аслан арзише надорад.

Дар 27 соли давлатдорй мудтарам Эмомалй Радмон корнамоидои зиёде анчом доданд, ки дар таърихи навини давлатдории точикон бо дарфдои зарин сабт мегарданд. Аввалин коре, ки ин абармарди дунёи сиёсат анчом доданд, ин хотима бахшидани чанги шадрвандй, таъмини сулду иттидоди миллат ва баргардондани гурезадои точик ба Ватан мебошад.

HM3OH Co3umHoMau yMyMHH HCTHKpopu cy^x Ba PH3OHHTH MHMH caxu^au HaBy paHruH Ba xoiupMoHecT gap Tatpuxu gaBMTgopHH HaBHHH TO^HKHCTOH.

Ba^e to 6a hm3o pacugaHH hh xy^aTH capHaBumico3 60 Tatcupu KyBBaxou 6agxoxu goxumro xopu^H gap To^hkhctoh ^aHru maxpBaHgH 6a pox aHgoxTa myg, kh 6ohch Kyp6oHHxou a3HMH ^ohh, Ta^a^OTH 6y3ypru mmh Ba MatHaBH rami. MyKo6u^uaTH Myca.raaxoHa 6a HKTHcogueTH gaB^aT 3apapu hhxoht 6y3ypr pacoHHg, x,a3opoH Ha^ap TapKH BaiaH KapgaHg Ba gap KumBapxou xaMcoa Myxo^up mygaHg.

flap hh 3agyxypgxou 6eMatHH cyiyHH gaB^aiy gaB^aigopn rapgug, xaB^H

nom xypgaHH gaB^aTH To^hkhctoh a3 xapuiau cuecuu ^axoH Ba cyKyTH MumaTH to^hk nem oMag.

My3oKupoTH cy^xu to^hkoh gap 8 gaBp aH^oM e^TaHg. flaBpu aBBa^am gap maxpu MocKBa a3 5 to 19 anpe^u co^u 1994 ^apaeH rupu^T, Boxypuxou 6atgHHa 6omag gap caTxu o^h 19 uro^u corn 1995 gap TexpoH, 10-11 geKa6pu corn 1996 gap A^fohhctoh Ba 19-23 geKa6pu xaMoH co^ gap MocKBa, 21-22 ^eBpa^ Ba 16-18 Manu co.m 1997 gap maxpxou Mamxag Ba EumKeK goup rapgugaHg.

Hhxoht, 6o 6apry3opuu naHguH My^oKoiy cyx6aixo Ba My3oKupoTH naHBaciau npe3ugeHTH HyMxypuu TO^HKHCTOH, nemBou MumaT, MyxiapaM Эмoмaпн PaxMoH paBaHgu cy^xu to^hkoh 6o hm3oh caHagu TatpuxHH «Co3umHoMau yMyMHH HCTHKpopu cy^x Ba ph3ohath mhjjh gap To^hkhctoh» 27 hmhh com 1997 gap maxpu MocKBa 6a $ap^oM pacug Ba hh caHa gap TaKBHMH MumaTH to^hk xaMHyH Py3H BaxgaTH mhjjh ca6irapgug.

Ta^pu6au cy^xu to^hkoh HKe a3 6y3ypriapuH ca6aKxou MaKTa6u cuecaTMagopH Ba gaB^aigopuH nemBou MumaT Эмoмaпн PaxMoH acT, kh xaM gap goxum KHmBap Ba xaM gap caTxu ^axoHH MaBpugu TaxKHKy oMy3um Kapop rupu^TaacT (3, c. 27).

EatgaH gaBoMH co^xou gurapu coxh6hcthk^o.™ MyxiapaM Эмoмa.ra PaxMoH Kopxoe aH^oM gogaHg, kh 6apou hh gaB^aiy MumaT poxu caogaiy HK6o^po 6apou cagco^axo 6o3 HaMyg. HgopaKyHHH gaB^aT Ba MumaT gap mapouTH 6ucep caHruHH co^xou HaBagyMH KapHH ry3amia Kopu cax^y ocoh Ha6yg. X,aMaroH xy6 orox xaciaHg, kh To^hkhctoh 6o 6a gacT oBapgaHH hcthk^o-^hht, xaga^u HaKmaxou pa3H^oHau 3yMpae a3 ryMpoxoHH MumaT, xycycaH pox6apoH Ba at3ou TamKmoTH TeppopucTuro экcтpeмнcтнн X,h36h Hax3aTH hc^om Ba xo^aroHH xopu^uamoH rami, kh MexociaHg gap To^hkhctoh gaB^aTH hchomh 6apno HaMoHHg Ba hk rypyx ryMpoxoHH Mumaipo 6ap capu KygpaT 6uopaHg. Ba^e npe3HgeHTH ^yMxypuu To^hkhctoh MyxiapaM Эмoмaпн PaxMoH xaMHyH ^aBoHMapgu acu^, MH^^aigycTy BaiaHgopu acu^ HaKmaxou pa3H^oHau axpuMaHxou ^axoHH HaBpo 6ap6og gogaHg Ba Hary3omiaHg, kh gaB^aiy MH^^aTH to^hk gap xapuiau cuecHH ^axoH 6eHoMy HumoH rapgaHg.

flymMaHoH Ba xohhohh gaB^aiy MH^^aTH to^hk 6atg a3 6apKapopco3HH cy^xy omTH hh3 gap To^hkhctoh gap hhko6h xh36h hchomh Mapoiu6axou 3ueg Kymumu Ta6ag-gy^oTH gaB^aTH HaMygaHg, to hh MH^^aipo 6a ryMpoxH 6apaHgy HaKmaxou pa3H^oHau xygpo aMajH HaMoHHg. Ba^e npe3ugeHTH HyMxypuu To^hkhctoh MyxiapaM Эмoмa^н PaxMoH, kh gaB^aiy MH^^aT 6apoamoH BoKeaH xaM ap3umu 6y3ypr gopaHg, 6o3 xaM a3 xap aMa.iH pa3H^oHau ohxo nemrupH HaMyga, HaKmaxoamoHpo 6ap6og gogaHg, to gaB^aT opoMy MapgyMH to^hk THH^y ocyga 6omag.

flap 6ucTy xa^T co^h hcthk^o^hht nongeBopu gaB^aigopuu mhjjh ry3omia myga, 6apou TaxKHMH oh 6o 3axMaTH MapgyMH cap6a^aHgu KHmBap Ba gap goupau Tai6HKH gacTypy cynopumxou npe3ugeHTH ^yMxypuu To^hkhctoh Kopxou 6y3ypr 6a aH^oM

расонида шуд ва имруз ба суи фардои боз дам осудаву ободи Ватан кадамдои устувор гузошта мешавад.

Хамаи захираву имкониятдо дар мамлакат аз чониби Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон барои тачдиду бунёди инфрасохтори икти-содиву ичтимой, ворид намудани технологиядои дозиразамон, далли масъаладои вобаста ба содадои обу энергетика, кишоварзй, фардангу маориф ва дигар содадои ичтимой, фародам овардани фазои мусоид барои сармоягузориву содибкорй, рушди бахши хусусй ва таъмини волоияти конун сафарбар карда шуд то сатди зиндагии мардум бедтару хубтар гардонда шавад.

Бо максади фародам овардани заминаи вокей чидати рушди устувори иктисодиву ичтимой дар кишвар бо ташаббус ва дастгирии Пешвои миллат Эмомалй Радмон «Стратегияи миллии рушди Чумдурии Точикистон барои давраи то соли 2015», сипас дар заминаи дадафдои нави рушди устувор, ки соли 2015 дар чаласаи 70-уми Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттадид дар шадри Ню-Йорк кабул гардида буд, «Стратегияи миллии рушди Ч,умдурии Точикистон барои давраи то соли 2030» (СМР-2030) тадия карда шуд (3).

Дар амал татбик намудани дуччатдои стратегй ва таъмини рушди устувори иктисодй барои аз 81 фоизи соли 1999 то 31,6 фоиз дар соли 2015 паст гардидани сатди камбизоатй ва бедтар шудани нишондидандадои макроиктисодй мусоидат намуд.

Мачмуи мадсулоти дохилй аз соли 1997 то соли 2016 3,8 маротиба афзуда, рушди миёнаи он дар як сол 7,1 фоизро ташкил дод. Рушди иктисодиёт дар ин давра ба шарофати афзоиши мунтазами фаъолияти содадои иктисодиёти чумдурй таъмин гардид (4).

Бо максади содагардонии савдои байналмилалй, таъмини баробардукукй ва шаффофият, мусоидат ба рушди босуботи иктисодй ва дар ин асос баланд бардош-тани сатди некуадволии мардум Хукумати Чумдурии Точикистон бо ташаббуси бевоситаи Президенти Чумдурии Точикистон Эмомалй Радмон моди майи соли 2001 ба котиботи Созмони Умумичадонии Савдо (СУС) чидати дохил шудан ба Созмони мазкур мурочиат намуд.

Дар ин самт тибки супоришдои бевоситаи Родбари давлат ва Хукумати чумдурй чидати тезонидани раванди дохилшавй ба СУС як катор кордо ба анчом расонида шуда, Чумдурии Точикистон 2 марти соли 2013 узви 159-уми комилдукуки Созмони Умумичадонии Савдо гардид.

Иштироки Чумдурии Точикистон дар Созмони Умумичадонии Савдо яке аз масоили афзалиятноки рушди иктисодиёти кишвар арзёбй мегардад. Узвияти Точи-кистон дар ин созмон имкон медидад, ки дар дохили кишвар низоми шаффоф, пешгуйишаванда ва ба талаботи чадонй чавобгуйи тичорат рушд ёфта, ракобатпа-зирии мадсулоти дар дохили кишвар истедсолшаванда бедтар гардад, инчунин барои иштироки фаъолона дар раванди дамгирой бо иктисодиёти чадонй ва имконияти истифодаи афзалиятдои савдои байналмилалй мусоидат намояд (3, с. 86).

Якум тадбире, ки мудтарам Эмомалй Радмон барои пешрафту тараккиёти давлат ва зиндагии шоистаи мардум анчом доданд ин радоии мамлакат аз бунбасти коммуникатсионй мебошад. Дар шароити кудсори Точикистон ташаккули инфрасохтори накдиётй яке аз шартдои асосии пешрафти иктисоди миллй ба шумор меравад.

Дар солдои истиклолият дар содаи наклиёти кишвар 45 лоидаи давлатии сармоягузорй ба маблаги умумии зиёда аз 12 миллиард сомонй татбик гардида, беш аз 2000 километр роддои мошингард, 31 километр накб ва беш аз 200 пул сохта,

мавриди истифода карор дода шуда даракати мунтазами наклиёт дар тамоми каламрави мамлакат дар тамоми фаслдои сол таъмин карда шуд. Х,амлу накли молу мадсулот тавассути наклиёти автомобилй, давой ва роди одан афзун гардида, иртиботи ногусастании Точикистон бо тамоми кишвардои минтака тавассути хатсайрдои наклиёти автомобилй, давой ва роди одан таъмин гардид (5, с. 1-2).

Дар 27 соли истиклолият шодроди автомобилгарди Кулоб - Хоруг - Кулма -Карокурум, китъадои Мургоб - Кулма, Шодон - Зигар ва Шкев - Зигар бунёд гарди-да, шодроддои Душанбе - Кургонтеппа - Кулоб, Дустй - Панчи Поён навсозй шу-данд, дамчунин накбдои Истиклол, Озодй, Шадристон, Хатлон ва пулдои дорои адамияти байналмилалй аз болои дарёи Панч мавриди истифода карор гирифтанд. Тачдиду навсозии шодроддои Душанбе - Чанок, Ваддат - Ч,иргатол - Саритош (сар-дади Киргизистон), Душанбе - Кулоб - Хоруг - Мургоб, китъаи Душанбе - Дангара, Кургонтеппа - Дустй ба анчом расида татбики лоидадои давлатии сармоягузорй доир ба тачдиди роди Душанбе - Кургонтеппа, Хучанд - Исфара, Кулоб - Шамсиддини Шодин, Шкев - Калъаихумб, Темурмалик - Балчувон - Ховалинг ва китъадои дигар ба маблаги 7,7 миллиард сомонй идома дорад.

Соли 2015 азнавсозии шодроди мошингарди Душанбе - Турсунзода ба масофаи 57 километр ба маблаги беш аз 800 миллион сомонй ва шодроди Айнй-Панчакент ба масофаи 113 километр ба маблаги беш аз 700 миллион сомонй анчом ёфт (5, с. 1-3).

Роди одани Кургонтеппа - Кулоб нахустин сохтмони бузургест, ки дар солдои Истиклолияти давлатии чумдурй бо истифода аз маблагдои чумхуриявй бо дастури Пешвои миллат Эмомалй Радмон сохта ба истифода дода шудааст. 7-уми сентябри соли 1998 маросими ифтитоди мардилаи якуми ин род, ки дарозиаш 54 километр ва мардилаи дуввуми ин род - кисмати Дангара - Курбоншадид - Кулоб бо дарозии 80 километр, дар санаи 7-уми сентябри соли 1999 мавриди истифода карор гирифт.

Дамчунин, роди одани Душанбе - Кургонтеппа, (кисмати Ваддат - Ёвон) ки аз дарозии 46 км иборат аст дар арафаи чашни 25-солагии Истиклолияти давлатй ба истифода супорида шуд, яъне робитаи пойтахти мамлакат бо яке аз вилоятдои калон-тарини кишвар - вилояти Хатлон таъмин гардид. Дар мачмуъ дар даврони истик-лолияти давлатй дар мамлакат бештар аз 207 км роддои одан сохта ба истифода дода шуд. Маротибадои зиёд Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Рад-мон таъкид намудаанд, ки рушди мунтазами иктисодиёти кишвар бе истиклолияти энергетикй ва таъмини пурраи дамаи содадо бо неруи барк ггайриимкон аст ва бо ибтикороти бевоситаю шахсии худ тавассути амалисозии лоидадои бузурги энерге-тикй шодсутуни истиклолияти энергетикии Точикистонро пойбарчой гардонданд.

Дар роди рушди содаи энергетика кадамдои устувору боварибахш гузошта шуд. Истиклолияти энергетикй таъмин гардид ва агрегати нахустини НБО Рогун, ки бунёди онро барои Точикистони содибистиклол дамагон амалй ичро нашаванда медонистанд, санаи 16 ноябри соли 2018 аз чониби Асосгузори сулду ваддати миллй -Пешвои миллат, Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон ба кор андохта шуд (7). Яъне талошу задматдои Пешвои муаззами миллат мудтарам Эмомалй Радмон дар содаи энерегетика боровар шуд ва Точикистон дар баробари пурраи эдтиёчоти дохилии худ бо барки доимй дамчунин ба кишвари содиркунандаи барки аълосифат табдил ходад ёфт.

Дар роди татбики амалии ин накша ва бо максади бо кувваи барк таъмин намудани содадои ичтимой ва иктисодии Точикистон дамчунин ду агрегати НБО-и «Помир-1», НБО-и «Сангтуда 1» ва НБО-и «Сангтуда 2» ба истифода дода шуд.

Дар Тоцикистон баъди ба даст овардани истиклолияти давлатй дар мацмуъ 273 адад неругоддои барки обии хурд бо иктидордои аз 5 то 4300 кВт сохта ба истифода дода шудааст, ки иктидори умумии ондо 24 230 кВт-ро ташкил дода, кордои сохтмонй ва лоидакашии 11 адад НБО-и хурд бо иктидори умумии 12825 кВт ба род монда шудааст.

Соли 2016 навбати дуюми Маркази барку гармидидии «Душанбе - 2» (300 мегаватт) ба маблаги дуюним миллиард сомонй ба истифода дода шуд, ки ин таъминоти адолиро бо барк хеле бедтар гардонида, мушкилоти таъмини баркро дар фасли зимистон аз байн бурд. Инчунин, сохтмони хатти минтакавии интиколи барки КАСА-1000 (252 километр) ба маблаги 2,2 миллиард сомонй огоз гардид, ки он шабакадои баркии моро бо дигар кишвардои минтака пайваст намуда, ба тавсеаи дамкоридои иктисодй бо давлатдои дамсоя мусоидат мекунад (6, с. 1-3).

Содаи кишоварзии мамлакат дам, ки аз сарчашмадои асосии таъминоти адолй бо мадсулоти гизой ба дисоб меравад, бо гамхорию таваццуди пайвастаи Асосгузори сулду ваддати миллй-Пешвои миллат, Президенти Чумдурии Тоцикистон мудтарам Эмомалй Радмон дар ин давраи кутоди таърихи бемайлон рушд кард ва дар роди таъмини амнияти озукавории мамлакат гомдои устувор гузошта шуд.

Чумдурии Тоцикистон давлати аграрй буда, таъмини амнияти озукавории мамлакат аз пешрафти содаи кишоварзй вобастагии калон дорад.

Дар 15 соли охир дар содаи кишоварзй 42 лоидаи давлатии сармоягузорй ба маблаги зиёда аз 3,7 миллиард сомонй амалй карда шуд. Айни замон дар содаи мазкур татбики 9 лоидаи давлатии сармоягузорй дар дацми 1,5 миллиард сомонй идома дорад (6, с. 1-3).

Мутобики маълумоти оморй дар соли 2015 дацми истедсоли мадсулоти кишоварзй 21578 миллион сомониро (бо нархдои цорй) ташкил дод, ки нисбат ба соли 1991, 68,8 фоиз афзуда, ба содаи растанипарварй 14624 миллион сомонй ва чорводорй 6954 миллион сомонй рост меояд.

Истедсоли мадсулот дар соли 2015 дар дамаи шаклдои хоцагидорй, аз кабили галладона 1392,6 дазор тонна, пахта 270 дазор тонна, картошка 887,4 дазор тонна, сабзавот 1666,6 дазор тонна, полезй 592,4 дазор тонна, мева 299,3 дазор тонна ва ангур 203,8 дазор тонна, гушт 217,7 дазор тонна, шир 888,9 дазор тонна ва тухм 357,2 миллион дона расонида шудааст, ки нисбат ба соли 1991 галладона 4,6 маротиба, картошка 4,9 маротиба, сабзавот 2,6 маротиба, полизй 3,4 маротиба, мева 69,3 фоиз, ангур 68,6 фоиз, гушт 44,5 фоиз, шир 51,4 фоиз зиёд мебошад.

Дар соли 2015 истедсоли галла нисбат ба соли 1996 ба микдори 844 дазор тонна, картошка 780 дазор тонна, сабзавот 1270 дазор тонна, полезй 540 дазор тонна, мева 173 дазор тонна ва ангур 82 дазор тонна зиёд гардид.

Дар баробари амалисозии муваффаконаи се дадафи стратегии мамлакат ба талошу задматдои Президенти Чумдурии Тоцикистон мудтарам Эмомалй Радмон тайи бисту дафт соли содибистиклолй сатди камбизоатй аз 81 фоиз то 28 фоиз кодиш ёфт ва бо тасмимдои иловагии Пешвои миллат ин нишондиданда то соли 2030 ба 15 фоиз расонда мешавад (8, с. 2).

Истедсолоти саноатй пешбарандаи иктисоди миллй, таъминкунандаи шугли адолй, сарчашмаи даромади буцети давлатй ва дар мацмуъ, омили мудимтарини далли масъаладои ицтимой мебошад. Дар чандин нодиядои кишвар бунёди минтакадои саноатй, аз цумла ду корхонаи коркарди нафт бо иктидори кариб 2 миллион тонна, се корхонаи сементбарорй бо иктидори беш аз 3 миллион тонна,

корхонадои бофандагй бо иктидори коркарди 52 дазор тонна нахи пахта ва истедсоли 150 миллион метри мураббаъ матои пахтагин, сохтмони се корхонаи саноати кимиё, коркарди металлдои ранга бо иктидори истедсоли 1400 килограмм тилло, корхонаи бузурги металлургй бо иктидори 50 дазор тонна руд ва 50 дазор тонна сурб ва боз як корхонаи металлургй бо иктидори 400 дазор тонна солдои 2016-2017 ба истифода дода шуданд.

Дар зарфи 27 сол беш аз 500 корхонаи нави истедсоли масоледи сохтмонй сохта ва ба истифода дода шуданд. Теъдоди коргарони ин корхонадо зиёда аз 12 000 нафарро ташкил медидад. Х,оло дар кишвар 6 корхонаи хурду калони истедсоли се-мент, 90 корхонаи истедсоли хишт, 50 корхонаи истедсоли регу шагал, 7 корхонаи коркарди санг, 8 корхонаи истедсоли одаку гач ва гайра фаъолият доранд.

Бо иштироки Президенти Чумдурии Точикистон Эмомалй Радмон корхонадои бузурги сементбарорй - ЧДММ «Хуаксин Еаюр семент»-и нодияи Ёвон (иктидори солонааш 1,2 миллион тонна), ЧДММ «Точ Чайна 2013»-и шадри Ваддат (иктидори солонааш 1,2 миллион тонна), ЧДММ «Хуаксин Еаюр Сугд семент»-и нодияи Бобо-чон Еафуров (дар як сол беш аз 1 миллион тонна), хиштбарорй - ЧДММ «Пейчинг технология»-и нодияи Хисор, коркарди санг - ЧДММ «Элегант»-и шадри Бустон, ЧДММ «Корона мармар»-и нодияи Дарвоз ба фаъолият огоз намуда, ЧСК «Сементи Точик» азнавсозй карда шуд.

Дар соли 2015 истедсоли семент дар кишвар ба 1,4 миллион тонна расонида шуд.

Мувофики талаботи стратегияи баланд бардоштани сатди некуадволии мардуми Точикистон ва барномадои давлатии рушди содадои алодидаи саноат бо максади бедгардонии вазъи демографй, таъмини адолии нодиядо бо чойи кор бо чалби сармояи дохилию хоричй саддо корхонаи хурду бузурги истедсолй эдё гардида, дазорон нафар бо чойи кор таъмин шуданд.

Агар дар соли 1992 дар чумдурй 1628 корхонаи саноатй вучуд дошта бошанд, пас шумораи ондо имруз ба 2300 адад расидааст. Дар ин корхонадо 96,4 дазор нафар ода-мон ба фаъолиятдои доимии корй таъмин шудаанд. Тандо дар як соли 2015 тибки ка-рори Хукумати Чумдурии Точикистон «Дар бораи Накшаи амал оид ба таъсиси корхона ва коргоддои нави саноатй дар Чумдурии Точикистон барои соли 2015» дар чумдурй 468 истедсолоти нав бо фарогирии 8903 чойи корй сохта ба истифода дода шуданд. Дар зарфи 27 соли Истиклолияти давлатй бо иштироки Президенти Чумдурии Точикистон Эмомалй Радмон якчанд корхонаи ресандагиву бофандагй бунёд ва навсозй гардиданд, аз кабили: ширкати ресандагии «20 - солагии истиклоли Точикистон» (2010) дар нодияи Ёвон, корхонаи ресандагии «Фаррес» (2010) дар нодияи Фархор, корхонаи ресандагии «Олим Текстайлз» (2011) дар нодияи Мастчод, корхонадои ресандагии «Хучанд-Инвест Коттон» ва «Нику - Хучанд» (2011) дар шадри Хучанд, корхонаи чуроббофй дар нодияи Зафаробод (2011), корхонаи ресандагиву бофандагии «Ресанда» (2013) дар шадри Кургонтеппа, корхонаи ресандагй ва бофандагии «Ресандаи Точикистон» (2015) дар шадри Хучанд, Мачмааи нассочии ЧСП «Чунтай Дангара Син Силу Текстил» ба истифода дода шуданд.

Пешвои миллат дар баробари татбики бобарори сиёсати башардустонаи дохилй дамчунин дар пешбурди сиёсати хоричии «дардои боз» низ муваффак гардиданд.

Дар сиёсати хоричии «дардои боз», ки аз чониби Сарвари давлат мудтарам Эмо-малй Радмон пеш гирифта шудааст, муаррифии шоистаи давлату миллат макоми устувор дорад. Чумдурии Точикистон дар замони истиклолияти худ дамкории густур-даи минтакавию байналмилалиро воситаи мудимтарини далли масъаладои иктисоди-

ву тичоратй, ичтимой, экологй ва таъмини амнияту субот дар минтака ва чадон эътироф намуда, аз тадкими муносибатдои байнидамдигарии мардумони минтака ва чадон бар пояи дустй ва дусни эътимод чонибдорй менамояд.

Сиёсати хоричии Чумдурии Точикистон аз ибтикори созандаву икдомоти борва-ри Президенти Чумдурии Точикистон Эмомалй Радмон сарчашма мегирад ва ин сиёсат сулдходона ва бегараз буда, дар роди татбики он давлати мо омода аст, ки бо дамаи кишвардои дунё робитадои дустонаро бар пояи эдтироми дамдигар, баробарй ва дамкоридои судманд густариш дидад.

Ташаккули давлати тозаистиклоли Точикистон бо тадкими асосдои сохтор дар дама содадо, ба ислодоти бунёдй ру оварда, барои чалби бештари ташкилоту созмондои гуногуни минтакавию байналмилалй заминаи мусоид фародам овард.

Имруз Точикистон бо узвияти хеш дар созмондои минтакавй ва байналмилалй аз манофеъ ва арзишдои миллй дифоъ намуда, дар мабодиси масоили умдаи минтакавй ва микёси байналмилалй назари худро иброз дошта, чидати амалй намудани далли пешомаддои сиёсиву фардангй ва иктисодиву ичтимоии глобалй пешнидодоти мушаххаси худро ба миён мегузорад ва бо чунин икдомот ва тасмимгиридои дадаф-мандона дузури худро дар тамоми чорабинидои фарогир таъмин мегардонад.

Дар давраи кутоди таърихии содибистикдолй Точикистон бо азму икдомдои бевоситаи Сарвари давлат мудтарам Эмомалй Радмон ташаббускори чадонии далли масоили глобалй дар содаи об эътироф гардид.

Масъалаи истифодаи захирадои об аз самтдои асосии сиёсати давлатии Ч,умду-рии Точикистон ба шумор рафта, вобаста ба ин Пешвои миллат Эмомалй Радмон бо манзури якчанд пешнидоддои чолибу пурарзиш дар сатди байналмилалй, аз кабили «Соли байналмилалии оби тоза, 2003», «Соли байналмилалии дамкорй дар содаи об, 2013», «Дадсолаи байналмилалии амал «Об барои даёт, 2005-2015», «Дадсолаи байналмилалии амал «Об барои рушди устувор 2018-2028» аз минбари Созмони Милали Муттадид эълон дошт ва Точикистон имруз дамчун кишвари пешоданги раванддои глобалии марбут ба об шинохта шудааст (3, с. 93).

Точикистон содибистиклол дар доираи сиёсати башардустонаи Президенти Ч,ум-дурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон дамчун кишваре, ки окибатдои фало-катбори терроризму ифротгароиро паси сар намудааст имруз дар хати пеши муборизаи беамон бар зидди ин вабои аср меистад. Бо сиёсати хирадмандона ва инсондустонаи Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон тавач-чуди чомеаи чадонй пайваста ба будрони сиёсй ва амниятии Чумдурии Исломии Афгонистон, ки ба минтака ва чадон хатари гушношид доранд, чалб гардидааст. Зеро Сарвари давлати мо аз руздои нахустини зимоми давлатдорирор бар душ гирифта-нашон таъмини амнияти суботро дар минтака таъмини амнияту суботи сартосарии дар давлати минтака аз чумла Точикистони содибистиклол донистанд.

Ифтихормандии мо мардуми точик низ аз он аст, ки Сарвари давлати мо дар барорбари таъмини амнияту бехатарии мардум ва давлати точик дар андешаи сулду суботи сартосарии минтака ва чадон дастанд ва пайваста аз минбардои баланду бонуфузи чадон ба ин масъала таваччуд зодир менамоянд.

Умуман тамоми дастоварду пешравидои Точикистон дар солдои содибистикдолй, аз чумла кабули барномадои зиёди давлатй ва консепсияву стратегиядои миллй, татбики ислодоти фарогир дар содадои гуногуни даёти чомеа ва давлат, кордои бунёдкориву созандагй, яъне сохтмону тачдиди инфрасохтори истедсоливу ичтимой, иншооти энергетикй, роду наклиёт ва дигар икдомоти созанда ба фаъолияти серчабда

самарабахшу шабонарузии як шахсияти таърихй ва он дам бошад Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон рабт дорад.

Дар Конститутсияи Чумдурии Точикистон омадааст, ки шакли идораи давлат дар Ч,умдурии Точикистон президентй мебошад. Тачрибаи родбарии Пешвои муаз-зами миллат мудтарам Эмомалй Радмон дар давраи содибистиклолии мамлакат ма-ротибадои зиёд собит сохт, ки идораи президентй дар Чумдурии Точикистон медвари калидии низоми сиёсии Точикистон мебошад ва тадкими истиклолияти давлатии точикон бевосита ба ташаккули нидоди президентй вобастагии калон дорад.

Хамзамон дар Конститутсияи мамлакат омадааст, ки Чумдурии Точикистон давлати содибихтиёр, демократй, дукукбунёд, дунявй ва ягона мебошад. Точикистон давлати ичтимой буда, барои дар як инсон шароити зиндагии арзанда ва инкишофи озодонаро фародам меорад (9, с. 40). Барои дар амал татбик намудани дамаи мукаррароти Конститутсияи Чумдурии Точикистон шакли идораи давлат яъне президентй накши калон дорад. Мувофики Конститутсияи Чумдурии Точикистон дар мамлакат Президенти Чумдурии Точикистон Сарвари давлат ва докимияти ичроия (Хукумат) аст. Президент домии Конститутсия ва конундо, дукуку озодидои инсон ва шадрванд, кафили истиклолияти миллй, ягонагй ва тамомияти арзй, пойдориву бардавомии давлат, мураттабии фаъолияти макомоти давлатй ва дамкории ондо, риояи шартномадои байналмилалии Точикистон аст (9, с. 40).

Имсол маротибаи сеюм аст, ки Рузи Президенти Чумдурии Точикистон тачлил карда мешавад. Албатта дар ин руз чун нишони эдтирому арчгузорй ба хизматдои шоёни Президенти Чумдурии Точикистон мудтарам Эмомалй Радмон дар роди пеш-рафту ободии Точикистон ва икболу саодати миллати кудантамаддуни точик дар шадру нодиядои мамлакат чорабинидои гуногуни сиёсй, фардангию варзишй гузаро-нида мешаванд. Гузаронидани чунин чорабинидо албатта дар ташаккули афзуни та-факкури чомеа, баланд бардоштани дувиятии миллии насли чавону наврас ва итти-доду дамбастагии мардуми точик накши муасир мегузорад ва як навъ баёни издори сипоси мардум ба Сарвару роднамои хеш барои таъмини зиндагии шоиста ва орому осуда мебошад.

Хизматдои Президенти Чумдурии Точикистон, Асосгузори сулду ваддати миллй ва Пешвои муазами миллат мудтарам Эмомалй Радмон дар роди ободию пешрафти сарзамини ачдодй ва мадбубияту маъруфияти Точикистон ва точикон басо бузургу бебадоянд.

Давлат ва миллати точик имруз бо номи ин абармарди дунёи сиёсат ифтихор-манд аст ва сари болою руйи сурхи ин мардум натичаи талошу задматдои бесобикаи Пешвои муаззами миллат мудтарам Эмомалй Радмон дар роди пойбарчойии Точи-кистон мебошад. Хазорон маротиба шоистаи таъкид аст, ки саргузашти ин абар-марди точик- марде, ки кисматаш бо кисмати ин миллату ин давлат пайванд, вокеан достони пур аз корнома ва кадрамонидо мебошад.

Пайнавишт:

1. Зуфар Исмоилзода: «Президент рамзи давлатдорист!» / Мусоуиба бо вакили Мацлиси намояндагони Мацлиси Олии Чумуурии Тоцикистон Зуфар Исмоилзода // Агентии миллии иттилоотии Тоцикистон «Ховар». - 2016 - 16 ноябр. URL: http://khovar.tj/2016/11/zufar-ismoilzoda-prezident-ramzi-davlatdorist/

2. Муроциатномаи Раиси Шурои Олии Цумуурии Тоцикистон Эмомалй Раумонов ба халци шарифи Тоцикистон // Раумонов Эмомалй. Тоцикистон: чауор соли истицлолият ва худшиносй. -Душанбе: Ирфон, 1995. С.7-8.

3. Шарифзода Абдуфаттоу. Тоцикистон-25. - Душанбе: Ирфон, 2018. - 372 с.

4. Айёми ба уацицат табдил ёфтани ормонуои уазорсола / Мусоуиба бо вазири рушди ицтисод ва савдои Чумуурии Тоцикистон Неъматулло Xикматуллозода //Садои мардум. - 2016. - № 20 (3600). - 20 сентябр.

5. Суханронии Эмомалй Раумон Пешвои миллат, Президенти Чумуурии Тоцикистон, дар Шурои миллии рушди назди Президенти Чумуурии Тоцикистон, шаури Душанбе, 21 июни соли 2016//Чумуурият. - 2016. - №120. - 21 июн. - с. 1-2.

6. Паёми Пешвои миллат, Президенти Чумуурии Тоцикистон муутарам Эмомалй Раумон ба Мацлиси Олии Чумуурии Тоцикистон, 20 январи соли 2016, шаури Душанбе// Чумуурият. - 2016. - №14. - 21 январ. - с.1-3.

7. Рогун - кохи бузурги нур (Гузориш аз маросими ба кор даровардани агрегати якуми Неругоуи барци обии "Рогун", 16 ноябри соли 2018) // Чумуурият. - 2018. - № 223 -224. - 16 ноябр. - с.1.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

8. Паёми табрикии Президенти Чумуурии Тоцикистон муутарам Эмомалй Раумон ба муносибати 27-умин солгарди Истицлолияти давлатй, 8 сентябри Соли 2018, шаури Душанбе// Чумуурият. -2018. - 177-178. - 10 сентябр. - с.2

9. Конститутсияи Чумуурии Тоцикистон: матни расмй. -Душанбе: Ганц, 2016. -С.40.

Reference Literature:

1. Ismoilzoda Zufar. President Being a Symbol of State. Interview with Zufar Ismoilzoda, deputy of Majlisi Oli Majlisi Namoyandagon of TR // "Khovar" (informational news) National Informational Agency of Tajikistan. 2016, November 16. /URL: http://khovar.tj/2016/11/zufar-ismoilzoda-prezident-ramzi-davlatdorist/

2. TR Supreme Council Chairman Emomali Rakhmon's Appeal to the People of Tajikistan // Rakhmonov Emomali. Tajikistan: Four Years of Independence and Self-Consciousness. Dushanbe: Cognition. - 1995. - pp. 7-8

3. Sharifzoda Abdufattoh. Tajikistan 25 - Dushanbe: Cognition, 2018. - 372pp.

4. The Period of Millenia Dreams Transformation into Reality. Interview with Negmatullo Hik-matullozoda, Minister of TR Economy Development and Trade // Sadoi Mardum (The Voice of the People), 2016, N20 (3600), September 20

5. The Speech of Emomali Rakhmon, Leader of the Nation, TR President, in the National Council for Development under the Auspices of Tajikistan Republic President on June 21, 2016 in Dushanbe //"Djumkhuriyat" (Republic). 2016, N120, June 21.-pp. 1-2.

6. The Message of Leader of the Nation, TR President, Reverend Emomali Rakhmon to Majlisi Oli (Supreme Council) from January 20, 2016, Dushanbe // Djumkhuriyat. 2016, N14, January 21. - pp. 1-3.

7. Rogun as a Great World Castle (The Report from the Ceremony Concerned with Commissioning of the first Aggregate of Rogun Hydro-Electric Power Station; November 16, 2018 // Djumkhuriyat. 2018, N223- 224, November 16. -p.1.

8. Congratulations from TR President, Reverend Emomali Rakhmon, in Honour of the 27-th Anniversary of State Independence. September 8, 2018, Dushanbe // Djumkhuriyat, 2018, N177-178, September 10

9. TR Constitution: Official Text: - Dushanbe, 2016. -p.40.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.