Научная статья на тему 'The peculiarities of mutual relations between state power and independent mass media'

The peculiarities of mutual relations between state power and independent mass media Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
250
37
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
СРЕДСТВА МАССОВОЙ ИНФОРМАЦИИ / ПОЛИТИЧЕСКАЯ ТРАНСФОРМАЦИЯ / ЕДИНОЕ ИНФОРМАЦИОННОЕ ПРОСТРАНСТВО / ЕДИНАЯ ИНФОРМАЦИОННАЯ ПОЛИТИКА / НОВАЯ ИНФОРМАЦИОННО-ПОЛИТИЧЕСКАЯ СИСТЕМА / РЫНОК МАСС-МЕДИА / PR"ПАБЛИКРИЛЕЙШЕНЗ" / MASS MEDIA / POLITICAL TRANSFORMATION / UNIFIED INFORMATION SPACE / UNIFIED INFORMATIONAL POLITICS / NEW INFORMATIONAL-POLITICAL SYSTEM / MASS-MEDIA MARKET / PR-PUBLIC RELATIONS

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Якубов Джумъа Калонович

Рассматриваются особенности взаимодействия органов государственной власти и независимых средств массовой информации Таджикистана. Подвергается анализу огромное количество отечественного и зарубежного научно-теоретического материала. Затрагиваются, в частности, специфические взаимоотношения органов государственной власти и независимых СМИ в период общественно-политической трансформации, основные трансформационные этапы этих взаимоотношений, влияние трансформации политической системы и социально-политических отношений суверенного Таджикистана на взаимодействие органов государственной власти и независимых средств массовой информации, проблемы взаимодействия и конфликта в отношениях политической власти и независимых СМИ, вопросы доступа к информации и др. Констатируется факт образования в Таджикистане конкурентоспособного масс-медийного рынка. СМИ рассматриваются как важный инструмент политического маркетинга, показываются пути оптимизации взаимодействия органов государственной власти и независимых СМИ.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «The peculiarities of mutual relations between state power and independent mass media»

УДК 070 ББК 77.0

ВЕЖАГИ^ОИ ^АМКОРИИ МАЦОМОТИ УОКИМИЯТИ ДАВЛАТИ ВА ВОСИТАУОИ АХБОРИ ОММАИ МУСТАЦИЛ

ОСОБЕННОСТИ ВЗАИМООТНОШЕНИЙ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ВЛАСТИ И НЕЗАВИСИМЫХ СРЕДСТВ МАССОВОЙ

ИНФОРМАЦИИ

THE PECULIARITIES OF MUTUAL RELATIONS BETWEEN STATE POWER AND INDEPENDENT MASS MEDIA

Якубов Чумъа Калонович,

дотсенти кафедраи сиёсатшиносии ДД^БСТ (Тоцикистон, Хуцанд)

Якубов Джумъа Калонович,

доцент кафедры политологии ТГУПБП

(Таджикистан, Худжанд) E-MAIL: vestnik-tsulbp@mail.ru

Yakubov Djuma Kalonovich,

Associate Professor of the politology department under the TSULBP (Tajikistan, Khujand)

Калидвожа^о: воситауои ахбори омма, тауаввулоти сиёсй, фазой ягонаи иттилоотй, сиёсати ягонаи иттилоотй, системаи нави иттилоотй-сиёсй, бозори масс-медиа, PR- «паблик рилейшенз»

Мацола ба тадцици масоили вижагиуои муносибати мацомоти уокимияти давлатй ва воситауои ахбори оммаи мустацили Тоцикистон бахшида шудааст. Теъдоди зиёди сарчашмауои илмй-назариявии ватанй ва хорицй ба риштаи таулил кашида шудааст. Муносибати мацомоти уокимияти давлатй ва воситауои ахбори оммаи мустацил дар давраи дигаргуниуои цамъиятию сиёсй, маруилауои асосии тагйирёбии ин муносибатуо, таъсири тауаввулоти низоми сиёсй ва муносибатуои ицтимой-сиёсииТоцикистони соуибистицлол ба уамкории мацомоти уокимияти давлатй ва воситауои ахбори оммаи мустацил, масоили уамкорй ва циддият дар муносибатуои уокимияти сиёсй ва воситауои ахбори оммаи мустацил, дастрасй ба иттилоот ва гайра баррасй шудаанд. Дар Тоцикистон арзи уастй кардани бозори рацобатноки воситауои ахбори омма цайд шудааст. ВАО уамчун василаи мууими маркетинги сиёсй баррасй гардида, роууои беутар намудани уамкории мацомоти уокимияти давлатй ва воситауои ахбори оммаи мустацил нишон дода шудааст.

Ключевые слова: средства массовой информации, политическая трансформация, единое информационное пространство, единая информационная политика, новая информационно-политическая система, рынок масс-медиа, PR- «пабликрилейшенз»

Рассматриваются особенности взаимодействия органов государственной власти и независимых средств массовой информации Таджикистана. Подвергается анализу огромное количество отечественного и зарубежного научно-теоретического материала. Затрагиваются, в частности, специфические взаимоотношения органов государственной власти и независимых СМИ в период общественно-политической трансформации,

основные трансформационные этапы этих взаимоотношений, влияние трансформации политической системы и социально-политических отношений суверенного Таджикистана на взаимодействие органов государственной власти и независимых средств массовой информации, проблемы взаимодействия и конфликта в отношениях политической власти и независимых СМИ, вопросы доступа к информации и др. Констатируется факт образования в Таджикистане конкурентоспособного масс-медийного рынка. СМИ рассматриваются как важный инструмент политического маркетинга, показываются пути оптимизации взаимодействия органов государственной власти и независимых СМИ.

Key words: mass media, political transformation, unified information space, unified informational politics, new informational-political system, mass-media market, PR-public relations

The article dwells on the peculiarities of interaction between state power bodies and independent mass media. A great amount of home and foreign scientific- theoretical material is analyzed. In particular, such issues are touched upon as specific mutual relations between state power bodies and independent MM in the period of social-political transformation, major transformational stages of these relations, influence of political system transformation and social-political relations of sovereign Tajikistan upon interaction between state power bodies and independent mass media, problems of interaction and conflict in the relations between political power and independent MM, access to information and etc. The author states the fact of competitive mass media market having being formed in Tajikistan. MM are considered as an important tool of political marketing, the author shows the way of optimization of interaction between state power bodies and independent MM.

Рушди Точикистон, ки ба самти чомеи иттилоотй равона аст, накши воситадои ахбори омма дар идораи давлатй афзуда, дар ин замина вежагидои муносибатдои макомоти докимияти давлатй ва воситадои ахбори омма дини дигаргунидои сиёсй-чамъиятй ва давлатй мудим арзёбй мегардад. Тадаввулоти сиёсй, иктисодй, маданй, ичтимой ва коммуникатсионии дадсоладои охир, ки вобаста ба ташаккули фазои ягонаи иттилоотй ба вучуд меоянд, мушкилидои муносибатдои докимияти давлатй ва воситадои ахбори оммаи Точикистони муосирро ошкор месозад. Дар кишварамон, ки долату сифати даёти чамъиятй аз дарачаи огодии иттилоотй ва шуурнокии демократй муайян мегардад, масъалаи муносибати докимияти давлатй ва воситадои ахбори омма рузмарра мадсуб меёбад.

Х,ангоми ивазшавии сохтори чамъиятиву иктисодй дарачаи рушди чомеаи шадрвандй ва умуман низоми сиёсй дар баробаи дигар омилдо аз муносибати докимияти давлатй ва воситадои ахбори омма низ вобаста гашта, дар раванди дигаргунидои нави демократй ва дар муносибатдои чамъиятиву сиёсии докимияти давлатй, дам дар зинадои марказй ва дам минтакавй ба вучуд овардани фазои ягонаи иттилоотй ва пеш бурдани сиёсати ягонаи иттилоотй масъалаи мудим арзёбй мегардад. Х,олати мавчуда тад^и^и сиёсати иттилоотии давлатиро та^озо мекунад, ки он ба коркарди стратегияи сиёсй имкон дидад ва ба ташаккули шуурнокии чамъиятй ва бедтар гардидани муносибатдои докимияти давлатй ва воситадои ахбори оммаи Точикистон мусоидат намояд.

Масъалаи муносибати докимияти давлатй дар давраи гузариш боз аз он лидоз

рузмарра мебошад, ки чахонишавии иттилоот имконияти иштироки адолиро ба даёти сиёсй афзун ва ба шомилгардии Точикистон ба чомеаи нави иттиллотии чахонй мусоидат менамояд. Дар ин замина рушди техника ва технологияи коммуникатсионии чомеаи муосир воситадои ахбори оммаи мустакилро аз василаи зерназоратии докимияти давлатй ба нидоди худмухтори ичтимой-сиёсй табдил медидад, ки ба системаи сиёсй таъсир мерасонад.

Дарачаи рушд ва ташаккули чомеаи иттилоотй вобаста аз он аст, ки муносибати субъектдо дар низоми «хукумат - ВАО - чомеа» чй тавр сохта мешавад. Мадз барои дамин дам масъалаи мувофикати мавкеи сохтордои давлатй ва чамъиятй, нидоддои чамъиятй дар фазои иттилоотй мудим мебошад ва пажудиши жарфтареро такозо менамояд.

Х,алли масъалаи мазкур аз бисёр омилдо вобаста аст. Аз чумла, дар назари аввал вобастагии иктисодии ВАО аз муассис (сохибмулк) мудим мебошад, ки ин омил ба мавкеи сиёсии он таъсир мекунад; дуюм, махдудияти дастрасй ба иттилоот, ки мадсули макомоти докимияти гайридемократй мебошад; сеюм, заминахои меъёрии хукукии ба талабот гайричавобгуи фаъолияти ВАО; чадорум, чой надоштани вокуниши сохтори хукуматй ба танкид ва г. Дар мачмуъ долати мазкур ба он натича меорад, ки аксари ВАО низ нисбати чомеаи шадрвандй «хислати пинхонй»-ро касб мекунанд ва ба василае мубаддал мегарданд, ки дар низои манфиатдо миёни макомоти докимияти давлатй ва чомеа мавриди истифода карор мегиранд. Воситадои ахбори оммаи мустакил дар баробари дигар имкониятдо василаи мудимми татбики сиёсати иттилоотии давлатй мадсуб меёбанд, ки ба бедтар намудани раванди муносиботи докимияти давлатй ва масс-медиаро ба танзим медароранд. Аз ин лидоз тадкики муаммодо ва вежагихои муносиботи докимияти давлатй ва воситадои ахбори оммаи мустакил дар шароити ташаккули низоми нави сиёсии Точикистон барои илми сиёсии кишвар талаби замон буда, дар сарчашмадои мавчуда тандо баъзе тарафдои муносиботи мазкур мавриди тадкик карор гирифтааст.

Ч,идатдои ташаккул ва рушди раванддои иттилооти оммавй, тадкики назария ва амалияи журналистика, накш ва вазифадои онро дар шароити трансформатсияи чомеаи муосири Русия як катор олимон, аз чумла, Ю. Будансев, В. Горохов, А. Гра-белников, А. Губанов, Я. Засурский, Л. Землянова, Р. Овсепян, В. Попов, Е. Пронина, Е. Прохоров,Е.Тавокин омухтаанд.1

Масъалаи зарурати идоракунии пурмадсули давлатии иттилооти оммавй, кашфи модели нави пурмадсули муносибати ВАО ва чомеаро олимони сода В.Д. Попов, И.

1 Ниг.: Буданцев Ю.П. Системность в изучении массовых информационных процессов. — М., 1986; Горохов В.М. Основы журналистского мастерства. М.,1993; Грабельников А.А. Русская журналистика на рубеже тысячелетий. Итоги и перспективы. М., 2000; Губанов А. Пресса: годы 1990-2000. // Среда.- 2000. № 5; Засурский Я.Н. Исследователи журналистики и развитие отечественных СМИ. // Вестник МГУ им. М.В. Ломоносова. Серия 10. Журналистика. - 2002. №1; Система средств массовой информации России: Уч. пособие. Под ред. Я.Н. Засурского. М., 1996; Землянова Л.М. Зарубежная коммуникативистика в преддверии информационного общества. / Толковый словарь терминов и концепций. М., 1999; Попов В.Д. Информациология и информационная политика. — М., 2001; Прохоров Е.П. Введение в теорию журналистики. М., 1998; Прохоров П. Журналистика и демократия. Теоретические очерки. М., 2001; Шкондин М.В. Экономические факторы трансформации российских СМИ. М., 1999; Тавокин Е.П. Системные основы государственной информационной политики // Массовые информационные процессы в современной России. М., 2002.

М. Дзялошинский, С. В. Коновченко, Ю. А. Нисневич ва дигарон тадкик намудаанд.1

Тадк,ик,и накши ВАО дар сиёсат мушкили нав намебошад, вале он амалан масъалагузорй нашудааст ва барои Точикистони муосир мудим аст. Аз солдои 80-ми асри ХХ сар карда ба тадкики чидатдои мухталифи накши ВАО дар раванди сиёсии чомеа олимони сиёсатшинос, муаррихон, сотсиологдо, файласуфон ва журналистон таваччуд зодир намудаанд. Вежагихои муносибат миёни ВАО ва докимияти давлатй дар давраи дигаргунидои демократии Точикистон ва як катор муаммохои чойдошта, аз чумла, накши ВАО дар сиёсат ва низоъ, дар идоракунии давлатй, сиёсати иттилоотии давлатй, масоили амнияти иттилоотй дар пажудишдои Эмомалй Радмон, Г.Н.Зокиров, А.Махмадов, А.Мудаббатова, И. Усмонов, А. Азимов, Д.М. Сайдалиев, Н. Кдршибаев, Н.Т. Радимов, Н. Х,амрок;улова, З.Х.Файзуллоев, А.С.Ниёзов, А. Раднамо, П. А. Мадмадов ва дигарон намудор аст.2 Масоили муносибати докимияти давлатй ва воситадои ахбори оммаи мустакил аз чониби мудаккикони сода, аз чумла, ходимони АМВАОМТ мавриди омузиш карор дода шудааст.3

Масоили сиёсати давлатй дар содаи ислодоти низоми муосири ВАО дар

Ниг.: Попов В.Д. Информациология и информационная политика. М., 2001;. Дзялошинский И.М. Методы деятельности СМИ в условиях становления гражданского общества. М., 2001; Коновченко С.В. Общество - средства массовой информации — власть. Ростов-на-Дону, 2001; Нисневич Ю.А. Информационная политика как фактор демократизации и оптимизации государственного управления в России. // Дис. докт. полит, наук. - М.: РАГС, 2000; Он же. Информация и власть. - М., 2000.

2 Ниг.: Артёмов В. Л. Основные направления исследования и современное состояние теории массовой коммуникации за рубежом. // Психолингвистические проблемы массовой коммуникации. М., 1974; Бадикян Б. Монополия средств массовой информации. М., 1987; Гаджиев К.С. Введение в политическую науку. М., 2000; Засурский Я.Н. Система СМИ России. М., 1995; Реснянская Л.Л. Типология СМИ в политическом пространстве постсоветской России. //Вестник МГУ. 2001. №10; Шкодин М.В. Системные характеристики. М., 1995; Николов Б. Медиа и политика.// Международные отношения. 2001, №3. Said E. Media. Margins and modernity.//Williams R. The politics of Modernism. Against the New Conformist. - London, New York, 1993; Бабаханов М.Б. Из истории периодической печати Туркестана. Душанбе: Дониш, 1987; Петрушкова В., Рожкина М. Интервью - трудная видимость или видимая трудность. // Сб. статей по вопросам журналистского образования. Душанбе: ООО «Азия-Принт, 2008; Салихов Н. Проблемы подготовки журналистских кадров в ВУЗах Таджикистана. // Сб. статей по вопросам журналистского образования. Душанбе: ООО «Азия-принт», 2008; Шарифзода К. Тенденции развития журналистики в современном Таджикистане. // Сб. статей по вопросам журналистского образования. Душанбе: ООО «Азия-принт», 2008; Чигрин Л. Две ступени открытия. // Сб. статей по вопросам журналистского образования. Душанбе: ООО «Азия-принт», 2008. См.: Рахмонов Э.Ш. Послание Президента Республики Таджикистан Маджлиси Оли. Душанбе, 2012; Зокиров Г.Н. Сиёсатшиноси. Душанбе: «ЭР-граф», 2010; Усмонов И., Давронов Д. Таърихи журналистикаи точик. Душанбе, 1997; Сайдалиев Д. М. Роль СМИ в процессе демократизации общества в Республике Таджикистан: Авт. дисс. канд. пол. наук. Душанбе, 2009; Каршибаев Н. Власть и пресса: взаимодействие пресс-служб государственных органов со СМИ. Душанбе, «Сармад-Компания». 2013; Рахимов Н.Т. Материалы к историографии гражданской войны в Таджикистане (19921997гг.): Обзор зарубежной литературы. Худжанд, 2002; Хамрокулова Н. Пресса и межтаджикский конфликт. Душанбе, 2003

3 Ниг.: Каршибоев Н. Свобода СМИ и слова в Таджикистане (2005-2010 гг.). Отчет подготовлен при финансовой поддержке Бюро Представителя ОБСЕ по вопросам свободы СМИ (ППСМИ), г. Вена. Бюро ППСМИ не несет ответственность за содержание отчета. Мнения и оценки автора не обязательно совпадают с официальной позицией ППСМИ.( www. nansmit. tj/20968-2/?id=15325)

Настоящее исследование свободы СМИ и слова в Республике Таджикистан (РТ) за 2005-2010 годы проводилось при поддержке Бюро Представителя ОБСЕ по вопросам свободы СМИ. Основными целями исследования являются обзор ситуации в сфере СМИ в Таджикистане и анализ развития законодательства о СМИ. В исследование также рассматриваются вопросы доступа журналистов к общественно важной информации, приведено обобщение событий, происходящих в медийном пространстве, включая случаи нарушения права СМИ и журналистов. Таким образом, исследование является всеобъемлющим: в нем комплексно рассматриваются факторы и события, охарактеризовавшие ситуацию в сфере свободы слова в Таджикистане в 2005-2010 гг.

Конститутсияи Чумдурии Точикистон, дар Консепсияи сиёсати иттилоотии

Точикистон, дар Конуни Ч,Т «Дар бораи матбуоти даврй ва дигар воситадои ахбори омма», инчунин дар меъёру санаддои мадаллй инъикоси худро ёфтаанд. Дар муайян кардани вежагидои муносиботи докимияти давлатй ва воситадои ахбори омма, мо инчунин ба Паёму фармондои Президенти Ч,Т Эмомалй Радмон такя ва истинод намудем.

Заминадои илмии мавкеи воситадои ахбори оммаро дар чомеаи муосир мудаккикони америкой Алберт Фред ва Теодор Петерсон дар асари «Чахор назарияи матбуот» (чоп соли 1956) асос гузоштанд. Мувофщи акидаи ин мудаккикон дар олам чадор назарияи матбуот чой дорад: авторитарй, шуравй-тоталитарй, либералй (озодандешй) ва назарияи масъулияти ичтимой. Дар як назарияи пешнидодшуда мафдуми озодии суханро, аз чумла, хусусияти муносиботи макомоти докимияти давлатй, ВАО ва чомеаро вобаста ба принсипдои ба худ хоси воситадои ахбори омма, режим ва низоми сиёсй, сохтори докимият ва чомеаи шадрвандй эзод медидад. Баъзе назариях,ои матбуот на танх,о фарки назариядо ва консепсиядоро инъикос менамоянд, балки накш ва мавкеи воситадои ахбори оммаро дар сохтори ичтимой, сиёсй ва муносибатдои байнидамдигарии бахшдои дохилии докимияти сиёсй нишон медиданд.

Назарияи коммунистии матбуот тобеъияти матбуот ба давлат, ба дизб ва идеологияи дукмронро такозо менамояд. Назарияи либералии матбуот ба принсипдои умумилибералии озодии инсон, гуногунакоидии сиёсй ва идеологй, мустакилияти коммуникатсионй асос меёбад. Ба фаъолияти вокеии масс-медиа датто дар чомеадое, ки демократия устувор аст, на дамеша назариядои дар боло ишора шуда мувофикат мекунанд. Модели либералй, ки ба эътирофи озодии сухан асос ёфтааст, аз тадкикотдои Д. Милтон, Ч,. Локк ва Ч,.С. Мил сарчашма мегирад (3, с. 62-63). Мувофщи назарияи либералй воситадои ахбори омма яке аз василаи асосии назорати фаъолияти сохторхои давлатй ва дукуматй буда, он ба адли чомеа хизмат менамояд, манфиати шадрвандонро дифз намуда, оид ба вазъи сиёсии чомеа, талаботи ичтимой ва гайрадо маълумот медидад.

Тибки назарияи масъулияти ичтимой, дар чараёни даёти дарруза ВАО вазифадоранд, ки озодии матбуот, масъулият ва чавобгариро ба адли чомеа талкин бикунанд, манфиати оммаро инъикос, ваддати чомеаро таъмин намоянд, ба далли одилонаи низоъдо, ба ташаккули арзишдои умумибашарй шароит фародам оваранд, бисёрандешй ва манфиати гуруддои гуногуни ичтимоиро ифода бисозанд. Оид ба масъалах,ои мудиме, ки далли ондо дар такдири омма таъсири созанда ва ё манфй расониданашон мумкин аст, ахбори дакик дода тавонанд.

Дар заминаи тадлилу тадкик ва баррасии сачашмадои назариявиву эмпирикй ва истинод ба ондо як катор вежагидои муносибат миёни макомоти докимияти давлатй, ВАО ва чомеа ошкор гардиданд.

1.Хусусиятхои хоси муносиботи макомоти хокимияти давлатй ва ВАО дар давраи тахаввулоти хаёти чамъиятй-сиёсй. Шаклдои асосии ифода ва долати муносиботи докимияти давлатй ва воситадои ахбори оммаи мустакилро, ки дар давраи трансформатсияи чамъиятй арзи дастй намудааст, тадкик намуда ба хулосаи аник омадем, ки он дар аксар маврид характери сиёсати иттилоотии давлатиро муайян

кардааст.

Х,ангоми тахаввулоти хаёти чамъиятию сиёсй ва гузариш ба низоми демократй муносибати докимияти давлатй ва ВАО, махсусан воситадои оммавии мустакил тагйир меёбад ва расман сензура вучуд надошта бошад дам, давлат кушиши зери назорат карор додани ВАО-ро мекунад. Муносибати макомоти докимияти давлатй ва ВАО-и мустакили Точикистон дар натичаи якчанд даврадои тадаввулотй ташаккул ёфт. Даврадои мазкурро шартан ба чадор таксим намудем.

Давраи аввали муносибати сохтордои давлатй ва ВАО-и Точикистонро баъзе мудаккикон «асри тиллой» ном мебаранд (аз соли1990 - ибтидои 1992) (1, с. 83). Воситадои ахбори оммаи мустакил дар огози истиклолият дар шароити вазнини дигаршавй карор доштанд. Дар ин давра аввалин рузномадои гайридукуматй, ба мисли «Растохез», «Адолат», «Чароги руз» зудур карданд.

Давраи дуюми тахаввулоти чамъиятию сиёсии муносибат замони чанги шахрвандиро (1992-1997 гг.) фаро мегирад. Дар давраи чанг кадом дукумате набошад, фаъолияти воситадои ахбори оммаро маддуд менамояд.

Ба назари мо давраи сеюми фаолият ва дигаршавии муносибати докимияти давлатй ва ВАО-и Точикистон давраи тичоратишавии ВАО (ибтидои соли 1997 то охири соли 2001) мебошад. Давраи нисбатан муътадил, ки хусусияти сиёсигардии ВАО кам гашта, дар баробари он накш ва хусусияти тичоратишавии воситадои коммуникатсионй афзун мешавад, ки мадз дар ин давра воситадои ахбори омма ба неруи бузурги танзимкунандаву идоракунандаи афкори чамъиятй мубаддал мегарданд.

Давраи чахоруми дигаршавии муносибот миёни докимияти давлатй ва ВАО мардилаи татбики системаи нави иттилоотию сиёсй (аз 2002 то имруз) мадсуб меёбад. Бо вучуди он, ки давраи мазкур аз дама давраи пурмадсул арзёбй мегардад, дар муносибати тарафдо баъзе ихтилофот ба чашм мерасанд.

2.Вежагии дуюмро таъсири тахаввулоти низоми сиёсй ва тагйирёбии хаёти ичтимоию сиёсии муосири Точикистони сохибистиклол ба характери муносибат миёни хокимияти давлатй ва ВАО ташкил медихад. Аз огози солдои 90-ум дар муносибати сохтордои дукуматй ва ВАО-и мустакил дар мукоиса афзалияти пулию молии ВАО-и давлатй ба назар мерасад. ВАО-и мустакил аз сарпарастии давлатй озоданд. Имруз ин матбуот дар долати нигаронкунандаи молй карор гирифтанд. ВАО-и мустакил метавонад вобастаи манбаъдои пулию молии гуруддои алодида гардад.

3.Дар раванди сиёсй ва ичтимоии муосири Точикистон дар муносибат миёни хокимияти давлатй ва ВАО-и мустакил чихатхои хамкорй ва ихтилоф низ ба назар мерасанд. ВАО-и мустакил на тандо дамчун нидоди сиёсии худмухтори ба рушди муносибати замони муосир таъсиркунанда, балки дамчун василаи халли хадафхои сиёсй низ баромад менамоянд. ВАО-и мустакил дамкории тарафайнро бедтар, ихтилоф ва мочародои сиёсиро камтар менамоянд. Дар баробари ин муносибат миёни докимияти давлатй ва ВАО-и мустакил дар давраи ташаккули чомеаи шадрвандй ва гуногунакоидй дар Точикистон бедтар гардида, тамоюли суботи чамъиятй ба чашм мерасад ва дар радифи он дар натичаи то хадде сиёсигардии ВАО-и мустакил холатхои низоъангез меафзояд. ВАО-и мустакил вазифадои чонии худро ичро намуда, дар баробари ин иродаи сиёсии гуруххои алохидаро ифода менамоянд,

ки онхо максади ба сари хокимият омаданро доранд. Чунин вазъи ракобатнок мазмуни низои мухолифин ва хукуматро надошта, ВАО-и мустакил вазифаи худро бахри пешниходи иттилооти алтернативй ичро мекунад.

4.Мушкилии дастрасй ба иттилоот. Иттилооти чамъиятй натичаи фаъолияти иттилоотии инсон буда, он табиатан ичтимой махсуб меёбад. Вежагихои иттилооти ичтимой иборат аз дарк ва истифодаи он дар фаъолияти маърифатй, самти иртиботии дониш, ифодаи муносиботи мухталифи чамъиятй, талабот, манфиатхо ва г. мебошанд. Дастрасй ба иттилоот ин хукуки хатмии матбуоти озод мебошад, зеро он шарти асосии бунёди чомеаи демократа махсуб меёбад. Бидуни матбуоти озоду мустакил халк овоз надорад ва он дар раванди демократисозй ширкат варзида наметавонад.

5. Ра^обатпазирии бозори масс-медиа. Яке аз вежагихои муносиботи макомоти хокимияти давлатй ва ВАО-и мустакили муосири Точикистон арзи хастй намудани бозори ракобатноки масс-медиа аст,ки ин метавонад ба хислати муносибат байни хар ду субъекти иттилоотй таъсир бахшад.

6.На^ш ва вазифахои ВАО хамчун василаи маркетинги сиёсй. Вежагии дигаре, ки дар муносиботи макомоти хокимияти давлатй ва ВАО ба назар мерасад, ин дар шароити рушди муносибатхои демократа ба сифати василаи маркетинги сиёсй баромад намудани ВАО мебошад.

7.ВАО хамчун механизми ифодакунандаи принсипи гуногунандешии сиёсй ва василаи ичтимоинамоии хаёти сиёсй. Фаъолияти ВАО хамчун механизми ифодаи гуногунандешии сиёсй ва василаи ичтимоинамоии хаёти сиёсй дар чомеа махсусияти дигари ВАО дар муносибат миёни макомоти хукуматй ва чомеа махсуб меёбад.

8. Шаклхо ва механизмхои бехтар намудани муносиботи сохтори хукуматй ва воситахои ахбори омма. Шаклхо ва механизмхои бехтар намудани муносиботи сохтори хукуматй ва воситахои ахбори оммаи мустакил ошкор гардиданд, ки онхо муносибатхоро хуб менамоянд, пеши рохи низоъро мегиранд, ба ташаккули фазои ягонаи иттилоотй, босубот пеш бурдани сиёсати иттилоотии давлатй ва идоркунии давлатй мусоидат менамоянд. Яке аз чунин механизмхо ниходи PR-кпаблик рилейшенз» махсуб меёбад. Вазъи Точикистони муосир кишварро такозо менамояд, ки муносиботро бо воситахои ахбори оммаи мустакил бехтар намояд. Зикр намудан зарур аст, ки сохторхои давлатй ва хукуматй ба таври мунтазам тавассути ниходи PR- «паблик рилейшенз» масоили танзим ва ташкили муносиботи хешро бо ВАО ва чомеа хал менамояд. Барои Точикистони муосир ташкил додани гуфтугу байни матбуот ва сохторхои хукуматй бахри баррасии мусолихатомези муаммохои мухталиф зарур ва мухим арзёбй мегардад.

Пайнавишт:

1. Бабаханов У. Таджики идут (статьи, репортажи, интервью) - Душанбе: «ЭР-граф», 2012. -384 с.

2. Засурский Я.Н. Исследователи журналистики и развитие отечественных СМИ. // Вестник МГУ им. М.В. Ломоносова. Серия 10. Журналистика. - 2002. №1;

3. Комаровский В. С. Государственная служба и СМИ. - Воронеж, 2003.-310 с.

4. Землянова Л.М. Зарубежная коммуникативистика в преддверии информационного общества. Толковый словарь терминов и концепций. -М., 1999;

5. Прохоров Е.П. Введение в теорию журналистики. - М., 1998; -308 с.

6. Шкондин М.В. Экономические факторы трансформации российских СМИ. - М., 1999;

7. Попов В. Д. Информациология и информационная политика. — М., 2001.

8. Рахмонов Э.Ш. Послание Президента Республики Таджикистан Маджлиси Оли. Душанбе, 2012. -26 с.

9. Зокиров Г.Н. Сиёсатшиноси. -Душанбе: «ЭР-граф», 2010. - 344 с.

10. Усмонов И. Журналистика. Часть 1. Душанбе: Империал групп, 2005. -477с.

11. Усмонов И. Журналистика. Часть 2. -Душанбе: Империал групп, 2005. -200 с.

12. Усмонов И. Журналистика. Часть 3. -Душанбе, 2008. -442 с.

13. Усмонов И. Конунхои Тоджикистон дар бораи воситахои ахбори омма. Душанбе, 2003. -90 с.

14. Усмонов И., Давронов Д. Таърихи журналистикаи тоцик. -Душанбе,2008. -278 с.

15. Сайдалиев Д.М. Роль СМИ в процессе демократизации общества в Республике Таджикистан: Автореферат диссертации кандидата политических наук. -Душанбе, 2009. -23 с.

16. Каршибаев Н. Власть и пресса: взаимодействие пресс-служб государственных органов со СМИ (Руководство для пресс-секретарей и журналистов по доступу к информации). Душанбе: «Сармад-Компания», 2013. -100 с.

17. Рахимов Н.Т. Материалы к историографии гражданской войны в Таджикистане (1992-1997 гг.): Обзор зарубежной литературы. -Худжанд, 2002. -60 с.

18. Хамрокулова Н. Пресса и межтаджикский конфликт. Душанбе, 2003; -108с.

19. Якубов Ч-К Докимияти чауорум, Ношир, 2017, 180 с.

20. Якубов Дж.К. Особенности взаимоотношения государственной власти и независимых средств массовой информации. /Автореферат. дисс. канд. полит. наук: 23.00. 02./Якубов Джумъа Калонович. - Душанбе, 2 мая 2015г. 23с.

Reference Literature:

1. Babahanov U. Tajiks Do Go (Articles, Reportings, Interviws)- Dushanbe: Er-Graph, 2012. -384 pp.

2. Zasusrsky Ya. N. Researches of Journalism and home M M Development // Bulletin of Moscow State University named after M. V. Lomonosov. Series 10. Journalism. - 2002, №1

3. Komarovsky V. S. State Service and MM. Voronezh, 2003. -310pp.

4. Zemlyanova L. M. Foreign Communicativistikc on the Threshhold of Informational Society. -M., 1999

5. Prohorov Ye. P. Introduction into the Theory of Journalism. - M., 1998. - 308 pp.

6. Shkondin M. V. Economy Factors of Russian MM Transformation. - M., 1999

7. Popov V. D. Informasociology and Informational Politics. - M, 2001

8. Rakhmon E. Sh. The Message of Tajikistan Republic President to Majlisi Oli (Supreme Council). Dushanbe, 2012. -26pp.

9. Zokirov G. N. Politics. - Dushanbe: Er- Graph, 2010. - p. 344

10. Usmonov I. Journalism. Part 1. Dushanbe: Imperial Group, 2005. - 477pp ll.Ibidem. Part 2. - 200pp 12.Ibidem. Part 3. 2008. - 442 pp

13. Usmonov I. The Laws of Tajikistan Concerned with Mass Media. Dushanbe, 2003. - 90 pp

14. Usmonov I., Davronov D. The History of Tajik Journalism. Dushanbe, 2008. - 278 pp 15.Syadaliyev D. M. The Role of M M in the Process of Democratization of Society in Tajikistan

Republic. Synopsis of candidate dissertation in politology. Dushanbe, 2009. - 23 pp

16.Karshibayev N. Power and Press: Interaction of Press-Services of State Bodies with M M (Guiding-Book for press-secretaries and journalists on access to information). Dushanbe "Sarmad-Company", 2013. - 100 pp

17.Rakhimov N. T. Materials to Historiography of Civil War in Tajikistan (1992-1997): Review of Foreign Literature. - Khujand, 2002. - 60 pp.

18.Khamrokulova N. Press and Inter-Tajik Conflict. - Dushanbe, 2003. - 108 pp

19. Yakubov Dj. K. The fourth Power. Dushanbe: Editor, 2017. - 108 pp

20. Yakubov Dj. K. The Peculiarities of Interrelations between State Power and Independent Mass Media. Synopsis of candidate dissertation in politology. Dushanbe, 2015. - 23 pp

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.