CC BY
21
УДК 371.012
ББК 74,1 М.О. НОРБОБОЕВ
РОВДОИ ИСТИФОДАИ ТЕХНОЛОГИЯМИ АХБОР ДАР РАВАНДИ ТАЪЛИМИ
СИНФ^ОИ ИБТИДОИ
Ч,омеаи муосир дар фарогирии дониш ва маълумот ба насли нав талаботхои тоза ба тоза мегузорад. Насли нав барои дарёфти ахбор, омузиши баъзе масъалахои берун аз дарс, такмили дониш ва майорату малакаву, хдтто ба накшагирии фаъолияти минбаъда аз сарчашмах,ои нави маърифатй - технологияи муосири мухобиравй, мисли компютер, нотбук, планшет ва интернет истифода менамояд. Имрузхо чавонон ва наврасон ба ин модели нави маълумоту ахбор бисёр таваччуд мекунанд ва тавассути он доираи чахонбинй ва маърифати хешро васеъ мегардонанд.Аз ин хотир, омузгорон низ аз шогирдони хеш кафо намонда, бояд бештар ва пештар аз онх,о рохдои самарабахши истифодаи технологияи ахборро донанд ва барои чалби бештари таваччуди хонандагон тарзу усул^ои босамари корбурди ин воситаи ахборро дар раванди таълиму тарбия омузанд.Технологияи муосири мухобиравй метавонад дар хдма синну соли мактабй истифода шавад, зеро мактаббачаи имруз хднуз дар муассиса^ои таълимии томактабй бо компутер ошно шудаастДатто он бачагоне, ки ба муассисах,ои таълимии томактабй фаро гирифта нашудаанд, дар хона бо телефон^ои хдмрох, ё планшети волидайн ё бародару хохдрони калонии худ кор кардаанд ва ба чунин технологияи нави ахбор марок зох,ир намудаанд.Аз ин ру, технологияи мухобиравй дар раванди таълими ибтидой низ метавонад максаднок истифода гардад.
Технологиями замонавии компютерй барои рушди раванди таълими ибтидой имкониятх,ои зиёд фарох,ам меоранд. Хднуз педагоги машхури рус К.Д.Ушинский гуфта буд, ки табиати кудакон ниёз ба айёният дорад. Диккати мактаббачагони имрузаро танх,о бо истифодаи тасвир, накша ва чадвал^ои таълимй ба дарс чалб намудан гайриимкон аст, балки бо истифодаи мултимедия, ки танх,о тавассути технологияи муосири ахбор имконпазир аст, таваччуху шавки онх,оро ба раванди таълиму тарбия бештару бештар кардан мумкин аст.
Таъкиди ин нукта лозим аст, ки истифодаи технологияи ахбор дар синфх,ои ибтидой нозуки^ои ба худ хос дорад, ки риоя накардан ва ё надонистани он метавонад натича^ои манфй ба бор орад. Аз ин ру, максади асосии истифодаи компютер ва технологиями ахборро дар синфхои ибтидой чунин тасниф менамоянд:
1. Компютер ва технологиями ахбор хдмчун объекти омузиш (курси тайёрии информатика);
2. Компютер хдмчун дастгохи такявии фанх,ои таълимй ва намудхои гуногуни тадрис;
3. Компютер хамчун васила рушд ва тарбияи кудакон (истифода намудани таъминоти барномавии бевосита бахри рушд ва инкишофи ин ё он корхои шахсй, барои коркарди масъалахои психологй-педагогй ва барои инкишофи психикй-психофизиологии кудакони синни хурдсол) мувофик гардонида шудааст;
4. Истифодаи компютер барои ичрои масъалахои таълимй ва амалй намудани фаъолиятхои гуногун;
5.Технологияи ахбор хамчун воситаи такмилу инкишофи системаи гуногуни организми кудак.
Рушд ва инкишофи кудакони синну соли мактабй тавассути кор бо компютер, чуноне ки аз тачрибаи кори мактаб^ои ватаниву хоричй маълум мегардад, яке аз роххои мухим дар педагогикаи муосир ба хисоб меравад. Хдмчунин сину соле, ки ошноии кудакон бо компютер ибтидо мегирад, бемайлон поён меравад. Кудакон аллакай дар синни 6-7, баъзан 4-5 солагй бо компютер кор менамоянд. Албатта, ин раванд бо рох,бариву назорати калонсолон сурат мегирад ва характери гайрифаъолро дорад.Кудакон дар ин синну сол асосан бо мултимедия -бози^ои гуногун ва барнома^ои ба ин синну сол мувофик сару кор доранд ва татбики компютер дар х,аёти онх,о вохиди ягона ва фарогир ба хисоб намеравад, аммо ин воситаи мухобиравй чун раванди нотакрору мароковар ба зех,ну фаросати хонанда муассир аст.
Тадкикоти мух,аккикони сох,аи педагогикаву психологияи ватаниву хоричй нишон дод, ки халли масъалахои дар назди информатика истода хоса дар синфхои болоии мактабхои миёна бе назардошти, омил^ои зерин бенатича сурат хохад гирифт:
- ба таври комил ба шакли муайян даровардани усули тафаккури алгоритмй дар робита бо хусусиятхои равонй ва педагогии кудакон пеш аз синну соли камолрасй;
- ташаккули саводи компютериро мантикан аз давраи таълими ибтидой дар мактаб огоз намуда, дар як вакт омузиши забон ва математикаро хдмагиро намуд.
- истифодаи компютер дар мактаб ба хонандагон шароити васеъро оид ба рушд ва инкишофи эчодии опхо мухас месозад (4).
Технологиям иттилоотй цамчун воситаи таълим
Технологияи иттилоотй цамчун воситаи тарбияи
Технологияи иттилоотй чун
объекти омузиши курси информатика (тайёрии курси
Технологияи иттилоотй цамчун воситаи омузиши фашцои
Технология иттилоотй барои ичрои масьала^ои илмй-амалй со^а-^ои гуногуни фаъо-
лияти цамъиатй
Инкишофдицй
Алгоритмй
Истифодабарй
Расми №1
Рохдои асосии истифодаи компютер ва технологияи коммуникатсионии иттилоотй дар раванди синфхои таълими ибтидой
Максади омузиши информатикаи ибтидой дар барномаи таълимии синфх,ои ибтидой дар шаклхои гуногун ифода ёфтаанд вале муаллифони барномах,ои таълимй бар он назаранд, ки ташаккули фархднги иттилоотии кудакон максади асоси таълими ибтидоии информатика ба шумор меравад. Аз ин ру, яке аз мутахассисони варзидаи сохаи мазкур Ю.А. Первин бар он акида аст, ки информатикаро дар даврахои аввал бояд ба ташаккули насли наврас равона гардад, барои фаъол зиндагй кардан ва таъсир расонидан ба чомеаи иттилоотии муосир мусоидат намояд ва интитколи ахборро дар асоси додахои технологиях,ои муосир сурат бахшад (3). Вазорати маориф ва илм максади курсхои информатикаро дар синфхои ибтидой хамчун «сохтори ибтидой доир ба таркиби ахбор, махорату малака кор дар он, кисман бо истифодаи компютер» муайян менамояд (2). Накши информатика дар синфхои ибтидой басо мухим аст. Якум, омузиши информатика барои рушд ва инкишофи тафаккури хонандагон таъсири мусбат мерасонад. Психологон кайд менамоянд, ки барои инсон дониш ба кадри кофй зарур аст, ки он бояд барои халли муаммохо ахбори заруриро дар худ дошта бошад. Илова бар ин, маълум аст, ки усули тафаккур (тафаккури мантикй) дар кудакон дар синни мактабй ба вучуд меояд ва ба таври комил дар синии 15-12-солагй ташаккул меёбад.
Таъсири асосии омузиши информатика ва истифодаи компютер дар таълим ба инкишоф ва рушди тафаккури назариявй, эчодй, хамчунин ба ташаккули намуди нави фикрронй, ба монанди тафаккури амалиётии ба интихоби комили масъалахои равонагардида мавриди тахкик
карор мегирад. Дуюм, барои ташаккули омодагии кудакон ба хаёт дар чомеа технологияхои ахбор, таълим, илм, сохахои гуногуни гуманитарй дар истехсолот, иктисодиёт васеъ истифода мегардад. Низомхои алокаи компютерии локалй, регионалй, байнирегионалй, глобалй тамаддуни муосири зерсохтори асосиро ташкил медихад. Бо истифодаи ахбори зерсохтори мазкур ва пурра намудани он барои ояндаи мактаббачагони хурдсол заминаи мусоид фарохам меоранд. Аз ин чихдт, мактаббача, аллакай имруз бояд компютерро хамчун дастгох ва тачхизоти фаъолияти худ мавриди корбурд карор дода тавонад. Технологияи ахбор барои фаъолияти таълимиву-маърифатии дар мактабхои ибтидой шароити мусоидеро фарохам меорад ва ба хдмин монанд шароити хуберо оид ба инкишофи минбадаи таълими информатика замина мегузорад.
Самараи истифодаи компютер ва технологияи информак;иониро дар синфхои ибтидой дар нукгах,ои зерин дидан мумкин аст:
1. Машгулияти бозй, асосан, дар давраи томактабй ва ибтидой. Барои бачагони 5-10-сола бозй дар намудхои дигари фаъолият бештар сурат мегирад ба назар мерасад. Тавассути бозй хонандагон мафхумхои мураккаб, майорат ва малакаро аз худ менамоянд, ки дар ин кор аз бозихои компютерии шавк;овар истифода намуда ба ма^сад мувофщ аст. Дар дарси одй муаллим барои интизом ва диккати хонандагонро чалб кардан кувваи бисёр сарф менамояд, дар бозй бошад ин раванд дар хонандагон ба таври табий сурат мегирад.
2. Ичрои машгулиятх,ои мусобикавй дар синфхои ибтидой вазифахои амалиро доро аст. Дар ин синну сол дар хонандагон мубориза барои пешво будан дар коллектив пайдо мегардад, талабот оид ба хдвсмандкунй бояд барои мотиватсияи пурраи корхои таълимй истифода гардад. Барои халли масъалаи зерин низ аз компютер истифода намудан мумкин аст, ки ба таври мукоиса таъмини барномахои дарсхои таълимию-методй мувофикат менамояд.
3. Зинаи баланди саводи компютерии кудакон дар компютер муста^илона кор намудан аст. Фаъолияти автономии компютерй масъулияти кудакро баланд мебардорад, барои халли мустакилона масъалахо хисси чавобгариро ба вучуд меорад, худбоварй пайдо мешавад, онхоро зина ба зина барои ухдаи корхои мураккаб тайёр мекунанд.
4. Маводи мултимедй барои таъмини болоравй ва рушд, дар мукоиса бо дигар васоити таълими техникй, ба рох мондани принсипхои аёният, ки чойгохи асосиеро худро дар технологияи таълимии мактабхои ибтидой ишгол мекунад таъмин менамояд. Бидуни ин маводи маводи мултимедй ба ичрои душвор дар шакли таъмини масъалахои бозй мусоидат намуда, муколамаи фаъоли «хонанда-компютер» ба рох, мемонад.
5. Истифодаи хаматарафаи дониши фанхои мактаббачагон. Истифода намудани информатика барои рушд ва инкишофи хонадагон мусоидат менамояд ва донишу чахонбинй, диди нав ба чахонро фарохам меоварад.
Л.Л.Босова оид ба истифодаи компютер чунин чанбахои психологию-педагогиро тасниф менамояд (1) чанбахои мотиватсионй, муносибати хоси инфиродй, шароити васеи пешниход намудани ахбори таълимй, тагйири шакл ва усулхои фаъоли, таълим, назорати муста^ими фаъолияти хонандагон.
Х,амин тавр, дар замони муосир истифодаи воситахои техникй барои осон шудани таълим дар раванди синфхои ибтидой мусоидат менамояд ва хамзамон аз омузгорон савияи баланди малакаву махорат ва дониши комилро такозо менамояд. Истифодаи технологияхои ахбор дар раванди таълими синфхои ибтидой ин талаботи замон буда, барои ташаккул ва инкишофи чахони техникии мухассилин мусоидат менамояд.
ПАЙНАВИШТ:
1. Босова Л.Л. Развитие методической системы обучения школьников информатике и информационным младших школьников технологиям: Автореферат дис. доктора пед. наук./Л.Л. Босова - Москва, 2010.- 47 с.
2. Методическое письмо по вопросам обучения информатике в начальной школе. Приложение к письму МО РФ от 17.12.2001 № 957/13-13.
3. Первин Ю. А. Информатизация начальной школы: от концепции к содержанию // Информатика и образование./Ю.А. Первин - № 11. - 2003. С. 42-44.
4. Смыковская Т.К. Развитие творчества младших школьников в обучении с применением компьютеров: Дис. ... канд. пед. наук. / Т.К. Смыковская - Волгоград. 1994. - 157 с.
REFERENCES:
1. Bosova L.L. Development of a methodical system for teaching schoolchildren to computer science and information technology for younger schoolchildren: Abstract of a dis. doctor ped Sciences. / L.L. Bosova - Moscow, 2010.- 47 p.
2. Methodical letter on informatics education in elementary school. Appendix to the letter of the Ministry of Defense of the Russian Federation of December 17, 2001 No. 957 / 13-13.
3. Pervin Yu. A. Informatization of elementary school: from concept to content // Informatics and education. / Yu.A. Pervin - № 11. - 2003. P. 42-44.
4. Smykovskaya T.K. The development of creativity of younger students in learning with the use of computers: Dis. ... Cand. ped. sciences. / T.K. Smykovskaya - Volgograd. 1994. - 157 s.
Ро^^ои асосии истифодаи технологиями ахбор дар раванди таълими синфхои ибтидой
Вожа^ои калидй: информатика, компютер, технологиями ахбор, инноватсия, синфхои ибтидой,
таълим, саводи компютерй Дар мацола рощои асосии омузиши баъзе масъалауои технологияи ахбор дар синфхои ибтидоии мактаби миёна мавриди баррасй царор гирифтаанд.Нишон дода шудааст, ки технологиями замонавии компютерй барои самарабахшии раванди таълими ибтидой имкониятцои зиёд фароцам меоранд.Таъкид меравад, ки дищати мактаббачагони имрузаро танцо бо истифодаи тасвир, нацша ва цадвалцои таълимй ба дарс цалб намудан гайриимкон аст, балки бо истифодаи мултимедия, ки танцо тавассути технологияи муосири ахбор имконпазир аст, метавон таваццуцу шавци ощоро ба раванди таълиму тарбия бештару бецтар гардонд.Муаллиф ба он натица мерасад, ки царчанд татбици компютер дар цаёти мактаббачаи хурдсол во^иди ягона ва фарогир ба мсоб намеравад, аммо ин воситаи мухобиравй чун раванди нотакрору мароцовар ба зецну фаросати хонанда таъсири мусбат ва муассир расонида, барои шавцангзеиву танаввуи раванди омузиш мусоидат менамояд.
Основные направления использования информационных технологий в учебном процессе начальной школы
Ключевые слова: информатика, компьютер, информационные технологии, инновация, компьютерная грамотность В статье рассматриваются основные способы изучения некоторых информационных технологий в начальных классах средней школы. Подчеркиваются, что современные компьютерные технологии призваны предоставить больше возможностей для эффективности процесса начального образования. Отмечается, что трудно привлечь внимание сегодняшних школьников только с использованием учебных материалов, рисунков, диаграмм, но с использование мультимедийны, которое возможно только с помощью современных технологий, можно улучшить интерес младших школьников в процесс обучения. Автор приходит к выводу, что, несмотря на то, что изучение компьютерной технологии не является единой и универсальной задачей начального обучения, но этот способ общения как отвлекающий и влиятельный процесс создает положительное и эффективное влияние на умственное и интеллектуальное развитие школьников и способствует разнообразии и стимулированию учебного процесса.
The main directions of the use of information technology in the elementary school learning process
Keywords: computer science, computer, information technology, innovation, computer literacy
The article discusses the main ways of studying some information technology in elementary school. It is emphasized that modern computer technologies are designed to provide more opportunities for the effectiveness of the primary education process. It is noted that it is difficult to attract the attention of today's students only with the use of educational materials, drawings, diagrams, but with the use of multimedia, which is possible only with the help of modern technologies, it is possible to improve the interest of younger students in the learning process. The author comes to the conclusion that, despite the fact that the study of computer technology is not a single and universal task of primary education, but this way of communication as a distracting and influential process creates a positive and effective influence on the mental and intellectual development of schoolchildren process.
Маълумот оиди муаллиф:
Норбобоев Маъруфцон Олимович, муаллими кафедраи умумидонишгоуии Информатикаи Донишгоуи давлатии Хуцанд ба номи академик Б. Гафуров, (Цумуурии Тоцикистон, ш Хуцанд) E-mail:@[email protected] Сведения об авторе:
Норбобоев Маъруфцон Олимович, преподаватель кафедры информатики Худжандского государственного университета им.Б.Гафурова(Республика Таджикистан, г. Худжанд), Email: @[email protected] Information about the author:
Norboboev Marufjon Olimovich, Lecturer of the Department of Informatics Khujand State University by namedBobojon Gafurov,(Repablic Tajikistan, Khujand) E-mail:@[email protected]
