The effectiveness of the program kinesitherapy men aged 45-65 years after coronary artery bypass graft (CABG) Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

Skutecznosc programu kinezyterapii m^zczyzn w wieku 45-65 lat po pomostowaniu t^tnic wiencowych (CABG)

Iermakov Sergii1, Prusik Krzysztof2, Bielawa Lukasz2, Blazej Stankiewicz3

Charkowska Panstwowa Akademia Kultury Fizycznej1 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. J^drzeja Sniadeckiego w Gdansku2 Instytut Kultury Fizycznej, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz3

Annotation:

Iermakov S.S., Prusik Krz., Bielawa L., Stankiewicz B. The effectiveness of the program kinesitherapy men aged 45-65 years after coronary artery bypass graft (CABG). The purpose of research is the effectiveness of the training program in cardiac rehabilitation of 11 men at the age between 45 and 65 years undergoing coronary artery bypass grafting. The study used the reports of electrocardiographic exercise stress test, performed before and after training cycle each of the patient. In order to analyze the training loads were also used medical records, including diagnosis, prescribing doctor and ordered treatments. Training loads used in the training program in the rehabilitation of men undergoing coronary artery bypass graft allowed for effective implementation of the objectives pursued. The analysis of training loads and effectiveness of the rehabilitation program to the conclusion that the basis for the achievement of rehabilitation is to develop general fitness and aerobic endurance. Optimally balanced training loads, taking into account the individual needs of patients, is the key to success in the process of recovery after cardiac incident.

Keywords:

cardiac rehabilitation, training program, coronary artery bypass grafting.

Ермаков С.С., Прусик Кристоф, Белава Л., Станкевич Б. Эффективность программ кинезотерапии мужчин 45-65 лет по соединению коронарных сосудов (CABG). Целью исследования явилось оценка эффективности программы кинезотерапии мужчин в возрасте 45-65 лет, направленной на восстановление функции сердца. В исследовании каждый очередной сеанс упражнений носил индивидуальный характер в зависимости от электрокардиографической информации о пациентах. В карте пациента регистрировали текущее состояние больного, режим физических упражнений и рекомендации врача. Результаты систематических наблюдений передавались в центр кардиологической реабилитации N.ZOZ „Neptun” в Шимборге. Состояние здоровья обследованных свидетельствовало об эффективности программ кинезо-терапии. У каждого пациента отмечалось улучшение кардиологических показателей, повышение состояния физической работоспособности в аэробных условиях и иммунной системы в целом. Результаты исследования подтвердили целесообразность программ кинезотерапии в зависимости от индивидуальных особенностей кардиосистемы пациентов.

реабилитация, кардиология,

эффективность, программы, кинезо-терапия.

Єрмаков С.С., Прусік Кристоф, Бєлавіа Л., Станкевич Б. Ефективність програм кінезотерапії чоловіків 45-65 років по з'єднанню коронарних судин (CABG). Метою дослідження було оцінка ефективності програми кінезотерапії чоловіків у віці 45-65 років, спрямованої на відновлення функції серця. У дослідженні кожен черговий сеанс вправ носив індивідуальний характер в залежності від електрокардіографічної інформації про пацієнтів. У карті пацієнта реєстрували поточний стан хворого, режим фізичних вправ і рекомендації лікаря. Результати систематичних спостережень передавалися в центр кардіологічної реабілітації N. ZOZ «Neptun» в Шімборге. Стан здоров'я обстежених свідчило про ефективність програм кінезотерапії. У кожного пацієнта відзначалося поліпшення кардіологічних показників, підвищення стану фізичної працездатності в аеробних умовах і імунної системи в цілому. Результати дослідження підтвердили доцільність програм кінезотерапії в залежності від індивідуальних особливостей кардіосістеми пацієнтів.

реабілітація, кардіологія, ефективність, програми, кінезотерапія.

Wst^p

W XXI wieku choroby ukladu kr^zenia, na czele z choroby wiencow^, stanowi^. glown^. przyczyn? zgonow. Wi?ksza liczba przypadkow dotyczy m?zczyzn z nadwag^. po IV dekadzie zycia, ktorzy prowadz^. siedz^cy tryb zycia, pal^. papierosy i naduzywaj^. alkoholu. Dodatkowo jako jedn^. z przyczyn wymienia si? nadmierny, przetrwaly stres lub brak umiej?tnosci radzenia sobie z nim [3, 5, 7, 9]. Wsrod najpopularniejszych metod leczenia choroby wiencowej wymienic nalezy angioplastyk? z implantaj stentu w pol^czeniu z farmakoterapi^. oraz kardiochirurgiczny zabieg pomostowania aortalno-wiencowego (CABG). Polega on na wszczepieniu pomostow zylnych lub t?tniczych, celem omini?cia zw?zonych przez zmiany miazdzycowe odcinkow naczyn wiencowych. Od 1967 roku CABG stalo si? powszechn^. metod^. leczenia choroby wiencowej. Zainteresowanie lekarzy i fizjoterapeutow bypassami stale rosnie, pojawiaj^. si? nowe pytania i kolejne proby odpowiedzi na nie [4, 6, 9].

Systematyczna aktywnosc fizyczna angazuj^ca prac? duzych grup mi?sniowych wywoluje reakcje adaptacyjne ukladu kr^zenia zwi?kszaj^ce tolerancj? wysilku oraz zwi?ksza sil? i wytrzymalosc mi?sni. Cwiczenia fizyczne programu rehabilitacji wykonywane przez chorego, ktory zakonczyl okres rekonwalescencji i podj^l czynnosci zycia codziennego po ostrym epizodzie choroby ukladu

© Iermakov S., Prusik K., Bielawa t., Btazej Stankiewicz, 2011

kr^zenia, lub chorego ktory w przebiegu przewleklej choroby ukladu kr^zenia powinien zwi?kszyc swoj^. aktywnosc fizyczn^. i tolerancj? wysilku, maj^. najcz?sciej charakter treningu fizycznego. Realizacja programu cwiczen fizycznych (planowanego treningu i zwi?kszenia aktywnosci fizycznej w zyciu codziennym) wymaga wczesniejszego przygotowania do cwiczen i zapewnienia skutecznego oraz bezpiecznego ich wykonywania [1, 2, 4, 7, 8].

Ogolne zasady prowadzenia cwiczen i treningu dla osob chorych nie rozni^. si? od programu dla osob zdrowych, natomiast dostosowanie polega na wyborze cwiczen, obci^zen treningowych, intensywnosci, czasu trwania i cz?stotliwosci wykonywania cwiczen), przebiegu treningi oraz kontrolowaniu reakcji organizmu i stanu zdrowia cwicz^cych [4].

Warunki skutecznosci treningu fizycznego:

• Indywidualne, dostosowane do stanu i potrzeb pacjenta zaplanowanie cwiczen.

• Obci^zenie wywoluj^ce skutki adaptacyjne musi byc wi?ksze niz przeci?tne obci^zenia przy dotychczas podejmowanych wysilkach.

• Po kazdym okresie obci^zania wysilkiem musi byc wystarczaj^co dlugi okres odpoczynku.

• Stopniowe zwi?kszanie obci^zenia w miar? zwi?kszania si? wydolnosci osoby trenowanej.

• Specyficznosc obci^zen, tzn. trening powinien rozwijac

Педагогіка, психологія та медико-біологічні

25

20

о

ся

■Й 15

■Q

ТО

N

О

о

о

(Л

О

10

0

Gimnastyka Gimnastyka

ogolnoustrojowa oddechowa

U Gimnastyka ogolnoustrojowa

^ Gimnastyka oddechowa LI Trening interwatowy

□ Trening ciagly

Trening Trening

interwatowy ciagly

Wykres 1. Ilosciowe charakterystyka srodkow treningowych wykorzystanych podczas turnusu rehabilitacyjnego badanych pacjentow.

5

poz^dane cechy motoryczne.

• Wystarczaj^ca cz?stotliwosc wykonywania cwiczen.

• Systematycznosc treningu (zaprzestanie treningu powoduje stopniowe zmniejszanie si? wydolnosci wysilkowej) [4, 8].

Im silniejszy bodziec tym wi?kszy efekt treningu pod warunkiem, ze bodziec ten jest dobrze tolerowany przez osob? poddan^. treningowi. Dla uzyskania efektow treningu nie jest konieczne podejmowanie wysilkow powoduj^cych bardzo znaczne zm?czenie (wyczerpanie). Trening o mniejszych obci^zeniach wymaga dluzszego czasu dla osi^gni?cia efektow wy trenowania [4, 5, 8].

Osi^gni?cie kompleksowosci rehabilitacji kardiologicznej i realizacj? jej licznych celow ulatwia podzielenie calego procesu rehabilitacji na kolejne etapy oddzialywan, odpowiadaj^ce procesowi zdrowienia pacjenta i warunkom w jakich si? znajduje [4, 5].

Cel pracy

Celem pracy jest ocena skutecznosci programu treningowego w rehabilitacji kardiologiczne 11 m?zczyzn pomi?dzy 45 a 65 rokiem zycia poddanych zabiegowi pomostowania t?tnic wiencowych.

Material i metody badan

W badaniach posluzono si? raportami z elektrokardiograficznego badania wysilkowego, wykonanego przed oraz po kazdym z turnusow rehabilitacyjnych danego pacjenta. W celu analizy obci^zen treningowych wykorzystano rowniez karty pacjentow, zawieraj^ce rozpoznanie choroby, zalecania lekarza oraz zlecone zabiegi.

Wszystkie badania oraz treningi zostaly przeprowadzone w N.Z.O.Z. „Neptun” - Oddzial

Rehabilitacji Kardiologicznej w Szymbarku. Kazdy z badanych pacjentow przebywal w osrodku 28 dni (w tym 24 dni zabiegowe).

Wyniki badan

Charakterystyka wielkosci obciqzen treningowych

Okreslenie optymalnych obci^zen treningowych stanowi klucz do osi^gni?cia zamierzonych celow zarowno w procesie treningu sportowego, zdrowotnego, jak i w programie rehabilitacji ruchowej u osob po incydencie kardiologicznym.

Analizuj^c wykres 1 uwidacznia si? dominacja srodkow treningowych ksztaltuj^cych sprawnosc ogoln^. (24 zabiegi); rownorz?dnie ksztaltowana byla wytrzymalosc aerobowa - l^cznie 24 zabiegi. Przeprowadzone zostaly rowniez gimnastyki oddechowe w liczbie 20 na jeden turnus rehabilitacyjny. Taki uklad zaj?c jest logiczny, zwazywszy na cele jakie stawiane s^. w rehabilitacji kardiologicznej.

Ocena skutecznosci programu treningowego

Plamjc cwiczenia nalezy zalozyc, jakie wskazniki stanu chorego i jakie badania b?d^. stanowily kryterium skutecznosci stosownych cwiczen fizycznych. W niniejszych badaniach tolerancj? wysilku oceniono na podstawie elektrokardiograficznego badania wysilkowego (pochlanianie tlenu, cz?stotliwosc skurczow serca na danym poziomie obci^zenia). Dodatkowym kryterium w ocenie skutecznosci wysilku jest nasilenie odczucia obci^zenia wysilkiem, zm?czenia lub dusznosci przy danym obci^zeniu wysilkiem - mierzone m.in. sal^. Borga.

Powyzszy wykres przedstawia wartosci wspolczynnika MET (jednostka poboru tlenu - ok. 3,5 ml O2 na kilogram

151

4

Przed cyklem treningowym

Po cyklu treningowym

Wykres 2. Wartosci wspóíczynnika MET na poczqtku oraz koncu cyklu treningowego uzyskane podczas elektrokardiograficznego badania wysilkowego.

masy ciala na minutç) uzyskane podczas próby wysilkowej przed (kolor granatowy) i po (kolor rózowy) cyklem treningowym rehabilitacji. Wartosc wspólczynnika wzrosla u kazdego badanego pacjenta. Róznica pomiçdzy pierwsz^. a drug^. badan^. wartosci^. wyniosla srednio 3,77 MET. Wsród badanych pacjentów najnizszy stopien poprawy wynosil 1 MET, najwyzszy б,5 MET.

Wnioski

Zastosowane obci^zenia treningowe w programie rehabilitacji kardiologicznej u mçzczyzn po przebytym zabiegu pomostownia tçtnic wiencowych pozwolily na skuteczn^. realizacjç postawionych celów. U kazdego z pacjentów odnotowano wzrost wydolnosci organizmu oraz uksztaltowanie mechanizmów odpowiedzialnych za adaptacjç organizmu do wysilku. Srodki i metody treningowe oraz wielkosc obci^zen treningowych zostaly dobrane adekwatnie do poziomu zdolnosci motorycznych pacjentów.

Przeprowadzona analiza obci^zen treningowych oraz ocena skutecznosci programu rehabilitacji pozwalaj^. wyci^gn^c wniosek, iz podstaw^. w osi^gniçciu celu rehabilitacji kardiologicznej jest ksztaltowanie sprawnosci ogólnej oraz wytrzymalosci aerobowej. Optymalnie dobrane obci^zenia treningowe, uwzglçdniaj^ce indywidualne potrzeby pacjentów, stanowi^. klucz do sukcesu w procesie powrotu do zdrowia osób po incydencie kardiologicznym.

Pacjenci po CABG, jako osoby pozornie zdrowe wracaj^. do codziennego zycia. Bardzo czçsto jednak potrzebuj^. rehabilitacji ruchowej i psychospolecznej. Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna jest w stanie spowolnic postçp choroby podstawowej i zapobiec czçsto tragicznym jej skutkom. Przygotowuje ona w pelni pacjenta do wykonywania obowi^zków zwi^zanych z prac^, funkcjonowania w spoleczenstwie zgodnie z pelnion^. funkj oraz do umiejçtnego korzystania z radosci, jakie daje zycie.

Pismiennictwo

1. Ермаков С.С. Педагогические условия обеспечения занятий со студентами с ослабленным здоровьем / С.С. Ермаков //Физическое воспитание студентов творческих специальностей. -Харьков: ХГАДИ (ХХПИ). - 2003. - № 1. - С. 66-71.

2. Ермаков С.С. Совершенствование техники движений высококвалифицированных спортсменов с позиций обеспечения безопасности их жизнедеятельности и инженерной психологии / С.С. Ермаков //Физическое воспитание студентов творческих специальностей. - Харьков: ХГАДИ (ХХПИ). - 2004. - № 5. - С. 15-29.

3. Bochenek A.: Leczenie kardiochirurgiczne choroby niedokrwiennej serca. Via Medica, 2000.

4. Dylewicz P., Bromboszcz J.: Rehabilitacja kardiologiczna -stosowanie cwiczen fizycznych. Elipsa-Jaim, 2006.

5. Dylewicz P., Przywarska I., Borowicz-Bienkowska S.: Zasady rehabilitacji pozawalowej. W.: Opolski G., Filipiak K., Polonski L.: Ostre zespoly wiencowe. Wydanie I, Wroclaw, Urban&Partner, 2002.

6. Lekston A., Krupa H.: Planowana angioplastyka wiencowa. Wydanie I, Wroclaw, Urban&Partner, 2002.

7. Prusik Ka., Gôrner K., Prusik. Krz.: Problematyka aktywnosci fizycznej w stosunku do zdrowia czlowieka. Usta ad Albim Bohe-mica, 2008, - R. 8, No. 2, - c. 125-135.

8. Prusik Ka.: The effect of physical activity on the prevention of osteo-phorosis in a woman aged 52. W.: Wellness and prosperity in sickness and disability: monografia (red. Miroslaw Jarosz). Wydawnict-wo: NeuroCentrum Lublin,2009, 253-263.

9. Runge R., Ohman M.: Kardiologia Nettera. Tom I, Elsevier Urban, 2009.

Wyslano do redakcji 23.12.2010г.

Iermakov Sergii sportart@gmail.com Prusik Krzysztof prusik@hot.pl Bielawa Lukasz bielus1@wp.pl Blazej Stankiewicz blazej1975@interia.pl