CC BY
74Obti^zenia treningowe zawodniczek kadry narodowej mlodziezowej w kajakarstwie w konkurencjach sprinterskich
Cieslicka Miroslawa, Slowinski Mariusz
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszcz Instytut Kultury Fizycznej
Annotations:
Cieslicka Miroslawa, Slowinski Mariusz. Training loads of female canoeing youth national team in sprint competitions.
Introduction. Long-term training process need precise, scientific management, based on recognition indicators of fitness preparation, technical, mental health status of the player. Control is treated as a collection of information allowing to organize rational technological solution. Verification should provide high reliability and information of the test results, what is achieved by standardizing test conditions, sets of samples used in any of the disciplines and measurement techniques.
Objective. The objective was to calculate the training loads of female canoeing youth national team (sprint). In addition, attempts to answer the following questions: What was the structure of the annual training plans and whether it is consistent with the theory of training canoeist?; What was the pace and direction of changes in the volume of work within each group of training?
Materials and methods. The study used records of logs implementation training loads what competitors have done in the years 2009 to 2010. The analysis included data on training loads and boot. The loads presented as the number of kilometers completed during each season training and during each period of the season and in arbitrary units.
Results and conclusions. Based on the collected material research analysed training of female canoeing youth national team both in terms of its subject, as well as temporary structures. Every aspect of fitness requires adequate time, necessary to make adaptive changes. Therefore, it is necessary to vary the time required for development. Comparing the training load can be seen that in 2009 competitors have done more work in the run-up than in 2010, but much smaller loads can be seen in 2009 during start season comparing the training load during startup in 2010.
Keywords:
canoeing, training, training loads.
Чеслінська Мирослава, Словінські Маріуш. Тренувальні навантаження спортсменок національної молодіжної команди на байдарках (спринт). Вступ. Багатолітній процес тренінгу вимагає прецизійного наукового управління, який заснований на обліку ефективних індикаторів підготовки, технічного, психічного стану здоров'я учасника змагання. Контроль інтерпретується як апарат збору інформації, що дозволяє налагоджувати раціональні технологічні рішення. Організація контролю повинна забезпечити високу надійність і інформативність результатів тестування через стандартизацію умов дослідження, батареї тестів щодо кожної дисципліни і самої методики вимірів.
Мета. Метою дослідження була спроба визначення тренувальних навантажень спортсменок національної збірної команди на байдарках (спринт). Крім того, зроблена спроба відповісти на наступні питання: яка була структура різних колишня структура річних тренувальних планів і наскільки вона узгоджується з теорією тренування байдарочника, яким був темп і напрям змін об'єму роботи в рамках окремих груп тренувальних засобів.
Матеріал і методи. У дослідженні використані записи щоденників реалізації тренувальних навантажень, які спортсменки виконали в 2009-2010 роках. Аналізом піддавалися дані щодо тренувальних і стартових навантажень. Величина навантаження представлена у вигляді кількості кілометрів подолання простору впродовж окремих підготовчих сезонів і в процесі кожного періоду в даному сезоні, а також в умовних одиницях. Результати і висновки. Спираючись на зібраний дослідницький матеріал, проведено аналіз тренувань спортсменок національної збірної однаковою мірою щодо його змістовної і тимчасової структури. Кожен аспект тренування вимагає відповідного часу, необхідного на здійснення адаптаційних змін. Тому необхідно диференціювати час, необхідний для їх розвитку. Порівнюючи тренувальні навантаження можна відзначити, що в
2009 році спортсменки виконали велику роботу в підготовчому періоді відносно
2010 року. В той же час, наголошуються значно менші навантаження в 2009 році в період стартів по відношенню до тренувальних навантажень в стартових періодах 2010 року.
байдарковий спорт, тренінг, тренувальні навантаження.
Чеслинска Мирослава, Словински Мари-уш. Тренировочные нагрузки спортсменок национальной молодежной команды на байдарках (спринт).
Введение. Многолетний процесс тренинга требует прецизионного научного управления, который основан на учете эффективных индикаторов подготовки, технического, психического состояния здоровья участника соревнования. Контроль интерпретируется как аппарат сбора информации, позволяющий налаживать рациональные технологические решения. Организация контроля должна обеспечить высокую надежность и информативность результатов тестирования через стандартизацию условий исследования, батареи тестов относительно каждой дисциплины и самой методики измерений.
Цель. Целью исследования была попытка определения тренировочных нагрузок спортсменок национальной сборной команды на байдарках (спринт). Кроме того, предпринята попытка ответить на следующие вопросы: какая была структура различных прежняя структура годовых тренировочных планов и насколько она согласуется с теорией тренировки байдарочника, какой был темп и направление изменений объема работы в рамках отдельных групп тренировочных средств.
Материал и методы. В исследовании использованы записи дневников реализации тренировочных нагрузок, которые спортсменки выполнили в 2009-2010 годах. Анализом подвергались данные относительно тренировочных и стартовых нагрузок. Величина нагрузки представлена в виде количества километров преодоления пространства на протяжении отдельных подготовительных сезонов и в процессе каждого периода в данном сезоне, а также в условных единицах. Результаты и выводы. Опираясь на собранный исследовательский материал, проведен анализ тренировок спортсменок национальной сборной в одинаковой степени относительно его содержательной и временной структуры. Каждый аспект тренировки требует соответствующего времени, необходимого на совершение адаптационных изменений. Поэтому необходимо дифференцировать время, необходимое для их развития. Сравнивая тренировочные нагрузки можно отметить, что в 2009 году спортсменки выполнили большую работу в подготовительном периоде относительно 2010 года. Вместе с тем, отмечаются значительно меньшие нагрузки в 2009 году в период стартов по отношению к тренировочным нагрузкам в стартовых периодах 2010 года.
байдарочный спорт, тренинг, тренировочные нагрузки.
Wst^p
Wieloletni proces treningu wymaga precyzyjnego, naukowego kierowania, opartego na uwzgl?dnieniu wskaznikow przygotowania sprawnosciowego, technicznego, psychicznego stanu zdrowia zawodnika. Kontrol? traktuje si? jako aparat zbierania informacji pozwalaj^cy organizowac racjonalne rozwi^zania
© Mirostawa Cieslicka, Mariusz Stowinski, 2012 doi:10.6084/m9.figshare.105474
technologiczne. Organizacja kontroli powinna zapewnic wysok^. niezawodnosc i informacyjnosc wynikow testowania, co si? osi^ga poprzez standaryzacj? warunkow badan, zestawow prob stosowanych w kazdej z dyscyplin i samych technik pomiarowych [1, 4, 5, 8]. Glownym czynnikiem wplywaj^cym na wielkosc obci^zenia, jest obj?tosc treningu. Obj?tosc treningu mierzymy ilosci^. przeplyni?tych kilometrow, czasem poswi?conym na
cwiczenia ogolnorozwojowe, techniczne i gry sportowe oraz ilosci^. podniesionych kilogramow na silowni. W rejestracji obci^zen treningowych w konkurencjach kajakarstwa (sprint) wyrozniamy kilka czynnikow charakteryzuj^cych jego wielkosc. Drugim czynnikiem, ktory ma wplyw na obci^zenie, jest intensywnosc pracy. Intensywnosc treningu mozna okreslic zarowno od strony fizycznejjakifizjologicznej. Wielkosc wykonywanej pracy oraz moc rozwijana przez zawodnika okreslaj^. wysilek od strony fizycznej (zewn?trznej). B?dzie to pr?dkosc przeplyni?tych kilometrow, procent wykorzystywanej sily i szybkosci w poszczegolnych zadaniach treningowych. Natomiast reakcja organizmu na wykonywan^ prac? obrazuje reakcj? fizjologiczne (wewn?trzn^) organizmu. W kajakowych konkurencjach wytrzymalosciowych, najcz?sciej stosowanym wskaznikiem fizjologicznym, okreslaj^cym intensywnosc jest pomiar cz?stosci skurczow serca. Taka forma rejestracji intensywnosci, nie jest jednak prostym odzwierciedleniem rozwijanej mocy (pr?dkosci plyni?cie). Reakcje fizjologiczne wynikaj^ nie tylko z wielkosci zastosowanego obci^zenia fizycznego, ale zalezne s^ rowniez od aktualnego poziomu zdolnosci wysilkowej zawodnika. Obserwowany pod wplywem systematycznego treningu wzrost zdolnosci wysilkowej powoduje, iz na takie samo obci^zeme treningowe odpowiedz organizmu jest mniejsza. Stanowi to przejaw zwi?kszaj^cej si? adaptacji wysilkowej ustroju [10].
Odwrotna sytuacja wyst?puje w okresie przejsciowym (roztrenowania), lub tez w przypadkach zachorowan i kontuzji. Drugim wskaznikiem fizjologicznym okreslaj^cym intensywnosc wykonywanej pracy, jest poziom zakwaszenia krwi. Badaj^c st?zenie kwasu mlekowego we krwi, mozna ustalic moment przejscia od niewielkich faz zmian, do faz szybkiego wzrastania poziomu mleczanow. Ustalamy w ten sposob prog anaerobowy, ktory wynosi od 2 do 4 mili mol/l [7]. W praktyce sportowej, przy rejestracji wielkosci wykonywanej pracy, stosujemy naprzemiennie wskazniki fizyczne (np. pr?dkosc plyni?cia) i fizjologiczne (wysokosc t?tna, lub zakwaszenia krwi). Do pelnej oceny obci^zenia treningowego niezb?dna jest jednak rownolegla rejestracja wielkosci wskaznikow fizycznych
i fizjologicznych, co prowadzi do optymalizacji procesu treningowego zawodnika, niezaleznie od jego aktualnej dyspozycji. Duzy wplyw na wielkosc obci^zenia maj^ takze czynniki nie zwi^zane bezposrednio z wysilkiem fizycznym. Te czynniki to: odnowa biologiczna (masaze, sauna itp.), odpowiednia dieta i mozliwosc wypoczynku mi?dzy treningami. Jezeli te warunki nie b?d^. spelnione, to reakcja fizjologiczna organizmu b?dzie wyzsza na zadany bodziec fizyczny, a w zwi^zku z tym trzeba b?dzie obnizyc obci^zenia. Oczywiscie w tym przypadku, efekt koncowy (rezultat sportowy) b?dzie gorszy, gdyz jest on przede wszystkim funkj wielkosci obci^zenia fizycznego [10].
Material i metody
W badaniach wykorzystano zapisy z dziennikow realizacji obci^zen treningowych jakie zawodniczki wykonaly w latach 2009 - 2010. Analizy obj?to dane dotycz^ce obci^zen treningowych i startowych. Wielkosc
obci^zenia przedstawiono w postaci ilosci kilometrow przeplyni?tych na przestrzeni poszczegolnych sezonow szkoleniowych i w trakcie kazdego okresu w danym sezonie oraz w jednostkach umownych. Dane dotycz^ce obj?tosci pracy w ramach poszczegolnych srodkow treningowych zamieszczono w tabelach oraz na wykresach dla kazdego z omawianych cykli szkoleniowych. Dokonano nast?pnie analizy obci^zen osobno dla kazdego ze srodkow treningowych. Przedstawiono obci^zenia treningowe w formie uproszczonej, ograniczaj^c si? do: obj?tosci pracy, jak^. zaplanowano w przygotowaniach do Imprezy Mistrzowskiej w roku 2009 r. Mezocykl
2 od 27.03 do 23.04.09 r. przygotowania specjalnego oraz Mezocykl 2 od 26.03 do 23.04.10 r przygotowania specjalnego. Przykladowy Model 42 - dniowego mezocyklu przygotowania do startu. Obj?tosci pracy, jak^. zaplanowano w przygotowaniach do Mistrzostw Swiata Juniorow w 2009 r. Glownym celem byla proba obliczenie obci^zen treningowych zawodniczek kadry narodowej uprawiaj^cych kajakarstwo (sprint) Ponadto podj?to prob? odpowiedzi na nast?puj^ce pytania: Jaka byla struktura rocznych planow treningowych i czy jest ona zgodna z teori^. treningu kajakarza, jakie bylo tempo i kierunek zmian obj?tosci pracy w ramach poszczegolnych grup srodkow treningowych.
Wyniki
Opieraj^c si? materiale badawczym dokonano analizy treningu zawodniczek kadry narodowej zarowno pod wzgl?dem jego rzeczowej, jak i czasowej struktury. Okres przygotowawczy w obu analizowanych cyklach szkoleniowych rozpoczynal si? 15 listopada i trwal do polowy kwietnia. Zim^. zawodniczki brala udzial w zgrupowaniach sportowych w miesi^cu styczniu, marcu. Okres przedstartowy trwal od 15 marca do ostatnich dni kwietnia i charakteryzowal si? duz^. ilosci^. treningu specjalistycznego na wodzie. W ostatnim tygodniu kwietnia rozpoczynal si? pierwszy okres startowy, ktory trwal do polowy czerwca. Miesi^ce letnie byly drugim okresem przygotowawczym przed imprezami docelowymi Mistrzostwami Swiata i Europy. Od polowy sierpnia do konca wrzesnia u zawodniczek nast?powal okres miesi?cznego roztrenowania. W omawianym okresie, tj. w sezonach 2009 i 2010 zawodniczki korzystaly z pelnego zakresu srodkow treningowych przeznaczonych dla kajakarek na sprinterskich dystansach w tym wieku. Praca opierala si? przede wszystkim na wodzie ci^glej w pierwszym zakresie - 45% obj?tosci. Woda ci^gla w drugim zakresie stanowila prawie 15% ogolnej liczby przeplyni?tych kilometrow. Taka sama byla obj?tosc wytrzymalosci tempowej licz^c razem z duz^. zabaw^. i wytrzymalosci^. szybkosciow^, obj?tosc rytmow wyniosla 7, 5%, a sily na wodzie 5% treningu. Ilosc kilometrow przeplyni?tych na zawodach wynosila 2%, natomiast szybkosc wzgl?dna - 10, 5% wszystkich kilometrow przeplyni?tych przez zawodniczki srednio w obu sezonach, co obrazuje tabela nr 1. Poza treningiem na wodzie zawodniczki poswi?caly duzo czasu na cwiczenia ogolnorozwojowe - 2500 min w roku, natomiast cwiczenia techniki wioslowania z wykorzystaniem ergometrow kajakowych zajmowaly srednio 200 min.
Tab.1. Srednie procentowe objqtosci poszczegolnych srodkow treningowych
Rodzaj pracy OWC1 OWC2 Wytrzymalosc. tempowa Rytmy Zawody Sila na wodzie Szybkosc wzgl?dna
Procentowa wartosc obj?tosci 45% 15% 15% 7, 5% 2% 5% 10, 5%
Tab. 2. Czasowy rozkiad srodkow treningowych w mezocyklu w roku 2009
Mezocykl informacyjny Specjalne Ukierunkowane Wszechstronne
27.03-23.04.09r (1728 min) 4tyg 1126 375 227
Tab.3. Objqtosc czasowa (min) treningow w mezocyklu
I 23% 397, 44
II 27% 466, 56
III 30% 518, 4
IV 20% 345, 6
SUMA 1728
Tab.4. Czasowy rozkiad srodkow treningowych w mezocyklu w roku 2010
Mezocykl informacyjny Specjalne Ukierunkowane Wszechstronne
26.03-23.04.10r (1650 min) 4tyg 1050 320 280
Tab 5. Objqtosc czasowa (min) treningow w mezocyklu
I 20% 330
II 25% 412, 5
III 30% 495
IV 25% 412, 5
SUMA 1650
Tab.6. Przykiadowy Model 42 - dniowego mezocyklu przygotowania do startu, opracowany przez Instytut Sportu w Leningradzie, a nastqpnie zmodyfikowany przez dr Waciawa Sklinsmonta (UWM w Olsztynie)
mikrocykle dni km tempo km I strefa (140-164HR) II strefa (165-180HR) III strefa (> 180HR)
I przygotowawczy (rozladowi jcy) 8 100 30%-30km 80%-24km 20%-6km
II akumulacyjny 10 330 60%-198km 80%-178km 10%-20km
III obci^zemowy (Jadi jcy) 7 160 45%-72km 45%- 32km 40%-30km 15%-10km
IV oeci^zemowy (ladiijacy) 7 160 35%-56km 40%-22km 30%-17km 30%17km
V odbudowujacy 4 60 30%-18km 60%-11km 30%-5km 10%-2km
VI uderzeniowy 3 35 35%-21km 20%-5km 40%-8km 40%-8km
VII podprowadzajaco 3 35 30%-11km 10%-1km 30%3km 60%-6km
42 815 50%-405km 273km 89km 43km
Jest to bezpieczny czterotygodniowy mezocykl treningowy z narastajaca obj?toscia czasowy treningow (intensywnosc uzalezniona jest od okresu treningowego), osiagajaca najwyzszy wymiar w trzecim mikrocyklu (tygodniu). W czwartym mikrocykl nast?puje wyrazne obnizenie obj?tosci treningu w celu wyeliminowania ewentualnego nakladajacego si? zm?czenia. Najcz?sciej treningi organizowane sa raz dziennie, co pozwala na odbudow? sil fizycznych i psychicznych. Zawodnicy bardziej angazuja si? w trening majac swiadomosc, iz czwarty tydzien mezocyklu jest duzo lzejszy, pozwala to rowniez nadrobic ewentualne zaleglosci w szkole.
Pierwszy mikrocykl - rozladowujacy trwajacy 8 dni. Jego podstawowym zadaniem jest zabezpieczyc racjonalny odpoczynek i wywolanie gotowosci do pracy organizmu sportowca (tab.7).
Drugi mikrocykl charakteryzuje si? duza obj?toscia pracy o sredniej intensywnosci, 70 - 80% calkowitej obj?tosci pracy szybkosciowej. Swoim charakterem mikrocykl ten przypomina prac? treningow^ w okresie przygotowawczym, kiedy tworzy si? podstaw? dla przyszlych treningow szybkosciowych i dla rozwini?cia wytrzymalosci specjalnej. Sumaryczna obj?tosc treningow na wodzie w ciagu dnia stanowi 35 - 40km i realizuje si? to w formie 2 -3 treningow dziennie (tab.8).
І ПЕДАГОГІКА І та медико"біол°гічні
----- --------------- проблеми фізичного
виховання і спорту
ТаЬ. 7. Pierwszy тікгосукі — rozladowujqcy trwajqcy 8 дпі.
Obj?tosC treпingu szybkosciowego Ргорогсіє obci.Zeп w strefach intensywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
30 % = 30 кт 80% = 24km 20% = 6km
ТаЬ. 8. drugi тікгосукі — аЫти1щцсу trwajqcy 10 —дпі.
Obj?tosC treпingu szybkosciowego Ргорогсіє obtiаZeп w strefach intensywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
60 % = 198 кт 90% = 178кт 10% = 20km
ТаЬ. 9.Т^есі тікгосукі — Іадщцсу 7 дпі.
Obj?tosC treпingu szybkosciowego Ргорогсіє obci.Zeп w strefach intensywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
45 % = 72 кт 45% = 32кт 40% = 30кт 15%=10кт
ТаЬ. ІО.Сшагґу — тікгосукі — іадщцсу 7 дпі.
Obj?tosC treпingu szybkosciowego Ргорогсіє оЬсі^еп w strefach intensywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
35 % = 56 кт 42% = 32кт 30% = 17кт 30%=17km
Tab.11. Мікгосукі — odbudowujqcy 4 дпі
Obj?tosC treningu szybkosciowego Ргорогсіє оЬсіцжп w strefach intensywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
30 % = 18 кт 60% = 32кт 30% = 5кт 10%=2km
ТаЬ.12. Sz6sty тікгосукі uderzeniowy trwajqcy 3 дпі
Obj?tosC treningu szybkosciowego Ргорогсіє оЬсіа^еп w strefach intensywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
30 % = 18 кт 60% = 32кт 30% = 5кт 10%=2km
ТаЬ.13. Si6dmy тікгосукі podprowadzajqcy 3 дпі
Obj?tosC treпingu szybkoscюwego Ргорогсіє obciаZeп w strefach inteпsywnosci w %
I- strefa II - strefa III - strefa
30 % = 10 кт 10% = 1кт 30% = 3кт 60%=6кт
ОЬа сукіе charakteryzujа єі? 7пас7щ. оЬ^овсщ trening6w і rzeczywistym wzrostem о^^овсі от^еп szybkoscюwych w П-giej і Ш-ciej strefie intensywmsri (do 60%). Sumaryczna obj?tosC wюslowama w оЬи mikrocyklach stanowi 320 - 330кт. Najbardziej mpi?te zadania planuje єі? w okresie sob6t і niedziel. W mikrocyklach Ыщ.суЛ planuje єі? przeprowadzanie start6w kontrolnych. Startuj.c z , , nawisem” obciцzenia treningowego zawodnicy winni wykazaC єі? maksymaln. mobilizacjа woli, winni wypr6bowaC wlasne taktyczne warianty przechodzenia dystansu, demonstruj.c poprawnа technik?. Шіе^ pami?taC, ге w tym czasie osada jest іш: ustalona і rezultaty start6w kontrolnych Zadnych zmian w skladzie osad піе wnios..W mikrocyklu odbudowuj.cym оЬпІ7єпіє obj?tosci treпingu pozwala ро dw6ch mikrocyklach Ыщ.суЛ, na adaptacj? do nowych jakosciowo waruпk6w (tab.11).
Sz6sty mikrocykl uderzeпiowy trwaj.cy 3 dпi charakteryzuje si? prowadzeпiem treпingu о wzgl?dпie пieduzej obj?tosci, ale о podwyzszonej intensywnosci. Podstawowа cz?sC Cwiczeп szybkoscюwych przeprowadza si? w П-^еі і Ш-ciej strefie intensywnosci. Podyktowane to jest podwyzszeпiem mozliwosci
ekstremalnej mobilizacji. Przeprowadza si? przez trenowanie taktycznych wariant6w przechodzeпia dystans6w w osadach wieloosobowych. Dopracowuje si? szczeg61y wsp61dzialania partner6w.
Si6dmy mikrocykl podprowadzaj.cy 3 dпi. W czasie jego trwaпia realizuje si? indywidualne doprowadzeпie do szczytu gotowosci startowej kazdej osady. Obj?tosC treningu obпizona. Natomiast w treпingach о podwyzszonej intensywnosci przewazaj. najbardziej szybkosciowe formy Cwiczeп (1нЬ.13).
Nalezy zwr6ciC uwag? w trzecim і czwartym mikrocyklu, polegaj. опе т zmianie ргорогді оЬсіцйеп w poszczeg6lnych strefach intensywnosci. Wzrasta dawka Cwiczeп, w kt6rych osiаga si? t?tno z trzeciej stre^y intensywnosci tzn. powyzej 180 uderzeп na тіпи?, ale jednoczesпie zmniejsza si? obj?tosC wioslowania szybkiego w calosci. Por6wnaпie оЬсіцйеп treпingowych w ukladzie miesi?cy і lat szkoleпia 2009 - 2010. Uzyskanie poziomu klasy mistrzowskiej krajowej wymaga w wi?kszosci dyscyplin sportowych, со najmniej 6 - 8 М pracy - пiezalezпie od рісі. Osiцgпi?cie poziomu klasy mistrzowskiej mi?dzynarodowej odbywa si? najcz?sciej w okresie 9 - 10 М [1].
Porownanie obciqzenia treningowe w mezocyklu
Intensywnosc (j. u. ) 1400 1200 1000 8ОО 600 400 200 0
1
w latch 2009 - 2010
n Obciqzenia treningowe 2009 roku
□ Obciqzenia treningowe 2010 roku
2 З tygodnie
Ryc.l. Porownanie obciqzen treningowych mezocyklu przygotowawczego pierwszego roku z mezocyklem przygotowawczym drugiego roku wyrazonych w jednostkach umownych.
Intensywnosc (j. u. 1500
1000
Porownanie obciqzenia treningowyego mezocyklu startowego 1 i 2 roku
500
□ Obciqzenia treningowe 1-ego roku
Obciqzenia treningowe ^ 2-ego roku
tygodnie
Ryc. 2. Porownanie obciqzenia treningowego mezocyklu startowego l i 2 roku
4
0
1
2
4
Jak przedstawia wykres obciqzenie treningowe w mezocyklu przygotowawczym w roku 2ОО9 byly wi?ksze w stosunku do roku 2О1О. Mezocykle mogq miec rozmaite dzialanie. Poczqtkowo nalezy przygotowac zawodnika do zadan oczekujqcych w nast?pnych mezocyklach. Kolejnym zadaniem jest wykonanie zasadniczej ilosci pracy treningowej najpierw o dzialaniu ogolnym, a nast?pnie o specyficznym dla kajakarstwa. Kolejnym zadaniem jest weryfikacja skutecznosci pracy poprzez udzial w zawodach sportowych. W koncowej cz?sci okresu przygotowawczego jest jeszcze czas na dokonanie prob zwi?kszenia uzyskanego poziomu sportowego. W przypadku stwierdzenia niewielkiej skutecznosci zastosowanej pracy mozna jq nieco poprawic w koncowej cz?sci okresu przygotowawczego [6]. Porownanie obciqzen treningowych mezocyklu startowego pierwszego roku z mezocyklem startowym drugiego roku wyrazonych w jednostkach umownych.
Obciqzenia treningowe w mezocyklu zmieniajq si? poprzez stosowanie rozmaitych mikrocykli treningowych. Uklad kolejnych powinien zawierac trzy podstawowe fazy, ktorych kolejnosc wynika z istnienia zjawiska tzw. opoznionej transformacji. W fazie akumulacji niezb?dne
jest wykonanie podstawowej ilosci pracy. W kolejnej cz?sci mezocyklu nalezy zwi?kszyc intensywnosc obciqzen treningowych. W ostatniej cz?sci mezocyklu nieodzowne jest ograniczenie wielkosci obciqzen treningowych, potrzebne dla wypoczynku i dokonania si? zmian adaptacyjnych, spowodowanych uprzednio wykonanq pracq [6].
Zmiany adaptacyjne sq bardziej skuteczne, jezeli obciqzenia zwi?kszane sq stopniowo i w dluzszym czasie. Mozna dqzyc w tym samym czasie do rozbudowy mechanizmu tlenowego i rozwoju techniki wioslowania. Pierwsze zadanie stanowi silne obciqzenie fizjologiczne, a drugie niewielkie. Nie powinno si? w tym samym czasie dzialac w kierunku rownoczesnego rozwoju mechanizmu tlenowego i glikolizy beztlenowej, gdyz obydwa zastosowane rownoczesnie stanowiq nadmierne obciqzenie dla organizmu zawodnika [2].
Obciqzenia treningowe porownujqc w latach 2ОО9 - 2О1О, zauwazamy znaczny wzrost wykonanej pracy w roku 2О1О w stosunku do poprzedniego roku. Nalezy pami?tac, ze zawodniczki , ktore braly udzial w szkoleniu sq na poczqtku swojej kariery sportowej i dqzq do mistrzostwa sportowego poprzez trening sportowy.
І ПЕДАГОГІКА І
Por6wnanie оЬсіз±егї treningowych w latach 2009 - 2010
IntensywnosC (|. и.)
60001----------------------------
5000_________________________
4000______ ___________
3000______ _______
2000______ ______________
1000______ ______________
0_|______________,___________
1 2
2009 2010
Кус. 3. Por6wnanie obciqzen treningowych окге^и przygotowawczego і startowego w Ша^ 2009 — 2010 wyrazonych w jednostkach umownych.
□ ОЬсіз±епіа treningowe ок^и przygotowawczego
ОЬсі^±епіа treningowe ок^и П startowego
ОЬсі^±епіа treningowe w latach 2009 - 2010 IntensywnosC (|. и.)
6000
5000 4000 3000 2000 1000
0
□ Obciqema treningowe -2009 гок
□ Obciqzema treningowe - 2010 гок
1
З
5
7
9
11
Кус.4. Por6wnanie obciqzen treningowych w mezocyklach miesiqcznych lat 2009 — 2010 wyrazonych w jednostkach umownych.
SkutecznosC dzialaC moZna zaobserwowaC poprzez zwi?kszeпie obciаZen treпingowych.
КвМу aspekt wytrenowania wymaga odpowiedпiego czasu, пiezb?dnego na dokonanie zmian adaptacyjnych. Dlatego koпieczny іе8І. zr6Zпicowany czas potrzebny do ich rozwoju. Por6wnujаc obciаZenia treпingowe moZna zauwazyC, Ze w гоки 2009 zawodпiczki wykonaly wi?kszа prac? w okresie przygotowawczym w stosunku do гоки 2010, natomiast zdecydowaпie mniejsze obciаzeпia moZna zauwaZyC w гоки 2009 w okresie startowym przyr6wnujаc do obciаZeп treпingowych w okresie startowym w гоки 2010.
Zdecydowanie wi?ksze zr6Znicowaпie mi?dzy obj?tosciа a intensywnosciа obciаzeпia treпingowego w кок|пуЛ mikrocyklach powiпno wyst?powaC w treпingu specjalistycznym. W treningu kajakarzy, podobпie |8к w wielu iпnych dyscyplinach, stosuje si? cz?sto сукі wieloletпi. W treпingu mlodych zawodnik6w planowanie wieloletпie na w zamysle doprowadziC do uzyskanie wynik6w w wieku doroslym, gry zawodпik powinien osiаgnаC рєіпі? swoich potencjalnych moZliwosci. Na wykresie przedstawionym powyZej moZna zauwazyC, Ze wraz ze wzrostem poziomu sportowego zwi?kszala si? obj?tosC і intensywnosC w treningu specjalistycznym w оЬ^іє przedstartowym. Obj?tosC і intensywnosC о okresie przygotowawczym byla na podobnym poziomie
choC z wykresu wyпika, Ze w 2009 гоки zawodпiczki wykonaly wi?kszа prac? natomiast w гоки 2010 obj?tosC pracy zmalala, я1є intensywnosC zdecydowanie wzrosla.
W makrocyklu rocznym wazne jest zastosowanie odpowiedпich ргорогді pomi?dzy obciаZeпiem о og6lnym і specjalnym oddzialywaniu. Calkowita obj?tosC obciаzeпia treпingowego wiпna osiаgnаC najwi?ksze wartosci w okresie przygotowawczym. W okresie startowym naleZy іа zmniejszyC. W planowaпiu obciаZen w cyklu rocznym szczeg6lne znaczenie ma zachowanie odpowiedпich гєінсії pomi?dzy obj?tosciа a intensywnosciа podstawowych srodk6w treпingowych.
Dyskusja і wnioski
Wsp61czesny sport wyczynowy stawia przed zawodпikami Ья^о wysokie і zr6Zпicowane wymagania w zakresie poziomu sily mi?sпiowej. Р^ішціє si?, Ze sila mi?sпiowa, to zdolnosC do pokonywania opor6w zewn?trznych ІиЬ przeciwstawiaпia si? іт kosztem wysilku mi?sпюwego” [7]. , , Kajakarstwo |Є8і. dyscyplinа sportowа, w к6геі osiаgaпie wysokich wyпik6w zaleZy w znacznej mierze od poziomu sily - jednej z podstawowych cech motoryki. Podczas wioslowania т kajaku Cwiczаcy opr6cz wprawiania w ruch ci?Zaru wlasnego ciala і kajaka musi pokonywaC орогу srodowiska, przy bardzo szybkim tempie wioslowania (100 - 120 сукіі т
3.5
3
2, 5
2
1.5
1
0,5
0
miesiqce
Obj^tosc w (h) - 2009 rok
-♦— Obj^tosc w (h) - 2010 rok -A— Intensywnosc - srednia zakresu - 2009 rok Intensywnosc - srednia zakresu - 2010 rok
Zakresy
Ryc. 5. Porownanie objqtosci i intensywnosci w latach 2009 - 2010.
Porownanie obj^tosci i intensywosci w makrocyklu rocznym
2, 24 2, 33
300 -----f\ ^
200
294,12
290,7
2009 lata
2
2010
□ Oj^tosc w (h)
□ Intensywnosc - srednia zakresu z makrocyklu rocznego
Ryc. 6. Porownanie objqtosci i intensywnosci w makrocyklu rocznym w latach 2009 - 2010.
h
minut^)” [9]. Trening rozwijajacy sil§ ogolna przypada na poczatek okresu przygotowawczego (grudzien, styczen). Przewazac tu b§da Cwiczenia charakteryzujace si§ niskim poziomem przenoszenia nabytej sprawnosci na uprawiane kajakarstwo. Jest to wszechstronne przygotowanie silowe, obejmujace ksztaltowanie sily wszystkich mi^sni zawodnika, bez wzgl^du na jego specjalizaj Literatura dotyczaca teorii treningu sily zaleca rozne metody jej ksztaltowania. Opierajac si§ na zebranym materiale badawczym dokonano analizy treningu zawodniczek kadry narodowej zarowno pod wzgl^dem jego rzeczowej, jak i czasowej struktury. Okres przygotowawczy w obu analizowanych cyklach szkoleniowych rozpoczynal si§ 15 listopada i trwal do polowy kwietnia. Zima zawodniczki brala udzial w zgrupowaniach sportowych w miesiacu styczniu, marcu. Okres przedstartowy trwal od 15 marca do ostatnich dni kwietnia i charakteryzowal si§ duza iloscia treningu specjalistycznego na wodzie. W ostatnim tygodniu kwietnia rozpoczynal si§ pierwszy okres startowy, ktory trwal do polowy czerwca. Miesiace letnie byly drugim okresem przygotowawczym przed imprezami docelowymi Mistrzostwami Swiata i Europy. Od polowy sierpnia do konca wrzesnia u zawodniczek nast^powal okres miesi^cznego roztrenowania. W omawianym okresie, tj. w sezonach 2009 i 2010 zawodniczki korzystaly z pelnego zakresu srodkow treningowych przeznaczonych dla kajakarek na sprinterskich dystansach
w tym wieku. Praca opierala si§ przede wszystkim na wodzie ciaglej w pierwszym zakresie - 45% obj^tosci. Woda ciagla w drugim zakresie stanowila prawie 15% ogolnej liczby przeplyni^tych kilometrow. Taka sama byla obj^tosc wytrzymalosci tempowej liczac razem z duza zabawa i wytrzymaloscia szybkosciowa, obj^tosc rytmow wyniosla 7, 5%, a sily na wodzie 5% treningu. Ilosc kilometrow przeplyni^tych na zawodach wynosila 2%, natomiast szybkosc wzgl^dna - 10, 5% wszystkich kilometrow przeplyni^tych przez zawodniczki srednio w obu sezonach, co obrazuje tabela nr Poza treningiem na wodzie zawodniczki poswi^caly duzo czasu na Cwiczenia ogolnorozwojowe - 2500 min w roku, natomiast Cwiczenia techniki wioslowania z wykorzystaniem ergometrow kajakowych zajmowaly srednio 200 min. W pracy przedstawiono obciazenia treningowe w formie uproszczonej, ograniczajac si§ do:
1. Obj^tosci pracy, jaka zaplanowano w przygotowaniach do Imprezy Mistrzowskiej w roku 2009 r.
2. Mezocykl 2 od 27.03 do 23.04.09 r. przygotowania specjalnego oraz Mezocykl 2 od 26.03 do 23.04.10 r przygotowania specjalnego.
3. Przykladowy Model 42 - dniowego mezocyklu przygotowania do startu, opracowany przez Instytut Sportu w Leningradzie, a nast^pnie zmodyfikowany przez dr Waclawa Sklinsmonta (UWM w Olsztynie).
W makrocyklu rocznym wazne jest zastosowanie
odpowiednich proporcji pomi?dzy obciazeniem o ogolnym i specjalnym oddzialywaniu. Calkowita obj?tosc obciazenia treningowego winna osiagnac najwi?ksze wartosci w okresie przygotowawczym. W okresie startowym nalezy ja zmniejszyc. W planowaniu obciazen w cyklu rocznym szczegolne znaczenie ma zachowanie odpowiednich relacji pomi?dzy obj?toscia a intensywnoscia podstawowych srodkow treningowych. Glownym celem okresu startowego bylo przygotowanie jak najlepszej formy do Imprezy Mistrzowskiej
Literatura:
1. Cieslicka M., Dmitruk K., Sztokfisz K., Tafil-Klawe M. Zmiany wytrzymalosci ukierunkowanej oraz jej podstawowych wskaznikow w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioslarzy juniorow. Medical and Biological Sciences 2006, 20/4, 83-84.
2. Issurin V. Block periodization vernus traditional training theory; a review. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness. 2008. Nr. 48, 1 s. 65-75.
3. Platonov V.N. Sistema podgotovki sportsmenom v olimpijskom sporte. Obszczaja teoria i jej prakticeskije prilozenija. Kiev, Olimpij-skaja Literatura, 2004. 808 p.
4. Prusik K, Lipski T, Bielawa L, Prusik K, Stankiewicz B, Cieslicka M. Struktura i dynamika obci^zen treningowych zrealizowanych pr-zez biegaczy na orientaj klasy mistrzowskiej podczas zgrupowan sportowych. Proces doskonalenia treningu i walki sportowej tom VIII. [w:] (Red.) Kudner A, Perkowski K, Sledziewski D., Trening sportowy- doskonalenie procesu z perspektywy teorii i praktyki. Warszawa 2011 s.150-156.
5. Prusik K.: Kierowanie procesem treningowym na podstawie indywidualnej adaptacji do wysilku fizycznego. W: Mi^dzynarodowa konferencja naukowo-metodyczna “ Efektywnosc programow szkolenia w sporcie”, spotkanie II, Spala, 24-26 listopada 1997 : program, streszczenia. - [Warszawa]: Pol. Tow. Nauk. Kultury Fizycznej. Sekcja Teorii Sportu, 1997. - S. 31-32
6. Rynkiewicz T., Rynkiewicz M. Kajakarstwo - trening dzieci i mlodziezy, Mi^dzyrzec Podlaski. 2009, S. 100-109.
7. Sozanski H. Trening - teoria sportu. T.I, Warszawa 1992, 320 p.
8. Stankiewicz B. Roczny cykl treningowy mlodzika w biegach srednich na przykladzie Rafala Woska [w]: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005, str. 184- 193
9. Wlasnowolski J. Trening kajakarza. Warszawa 1988r str. 16.
10. Wojcieszak I. Problemy naukowo-metodyczne w kajakarstwie. Warszawa, 1985, 164 p.
Информация об авторах: Чеслинска Мирослава
cudaki@op.pl
Институт физической культуры университета Казимира Великого ул. Яна Кароля Ходкевича, 30, 85-064, г.Быдгощ, Польша.
Словински Мариуш m.slowinski@op.pl
Институт физической культуры университета Казимира Великого ул. Яна Кароля Ходкевича, 30, 85-064, г.Быдгощ, Польша.
Поступила в редакцию 08.12.2012г.
(Mistrzostw Swiata, Mistrzostw Europy) 2009 i w 2010 roku. W makrocyklu rocznym wazne jest zastosowanie odpowiednich proporcji pomi?dzy obciazeniem o ogolnym i specjalnym oddzialywaniu. Calkowita obj?tosc obciazenia treningowego winna osiagnac najwi?ksze wartosci w okresie przygotowawczym. W okresie startowym nalezy ja zmniejszyc. W planowaniu obciazen w cyklu rocznym szczegolne znaczenie ma zachowanie odpowiednich relacji pomi?dzy obj?toscia a intensywnoscia podstawowych srodkow treningowych.
References:
1. Cieslicka M., Dmitruk K., Sztokfisz K., Tafil-Klawe M. Changes in strength-oriented and its key indicators during the preparation of the annual training cycle junior rowers [Zmiany wytrzymalosci ukierunkowanej oraz jej podstawowych wskaznikow w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioslarzyjuniorow]. Medical and Biological Sciences. 2006, vol.20(4), pp. 83-84.
2. Issurin V. Block periodization vernus traditional training theory; a review. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness, 2008, vol.48(1), pp. 65-75.
3. Platonov V.N. Sistema podgotovki sportsmenov v olimpijskom sporte [The system of preparation of sportsmen in Olympic sport], Kiev, Olympic Literature, 2004, 808 p.
4. Prusik K., Lipski T., Bielawa L., Prusik K., Stankiewicz B., Cieslicka M. Structure and dynamics of training loads carried by runners orienteering championship during sports training [Struktura i dynamika obciazen treningowych zrealizowanych przez biegaczy na orientaj klasy mistrzowskiej podczas zgrupowan sportowych]. Training Sport-improvement process from the perspective of theory and practice [Trening sportowy- doskonalenie procesu z perspektywy teorii i praktyki]. Warsaw, 2011, T.VIII, pp. 150-156.
5. Prusik K. Managing the training process on the basis of individual adaptation to exercise [Kierowanie procesem treningowym na podstawie indywidualnej adaptacji do wysilku fizycznego]. The effectiveness of training programs in sport [Efektywnosc programow szkolenia w sporcie]. Warsaw, 1997, pp. 31-32.
6. Rynkiewicz T., Rynkiewicz M. Canoeing — training children and young people [Kajakarstwo - trening dzieci i mlodziezy]. Countries between, 2009, pp.100-109.
7. Sozanski H. Training — Theory of Sport [Trening - teoria sportu],. Warsaw, 1992, T.1, 320 p.
8. Stankiewicz B. Annual training cycle races average youngster in the example of Raphael Wax [Roczny cykl treningowy mlodzika w biegach srednich na przykladzie Rafala Woska]. Bydgoszcz, Publisher University of Bydgoszcz, 2005, pp. 184 - 193.
9. Wlasnowolski J. Training canoeist [Trening kajakarza]. Warsaw, 1988, p.16.
10. Wojcieszak I. Scientific and methodological problems in kayaking [Problemy naukowo-metodyczne w kajakarstwie]. Warsaw, 1985, 164 p.
Information about the authors: Miroslawa Cieslicka
cudaki@op.pl
Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz Jan Karol Chodkiewicz st. 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland
Mariusz Slowinski
m.slowinski@op.pl Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz Jan Karol Chodkiewicz st. 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland Came to edition 08.12.2012.
