CC BY
30JffiTALQINVA 1
\-/TADQIQOTLAR No4 2022
ilmiy-uslubiy JumaH
TFV1VOT OCTVi ТЛЧ IMI IAUA\Y)\inA 1М1ЛП АЧ I\I M Ak l AIi
Я*
TEXNOLOGIYA TA'LIMI JARAYONIDA UMUMTA'LIM MAKTAB
O'QUVCHILAR IJODKORLIK FAOLIYATINI TASHKIL ETISH
Shog'darov Navro'zbek Odilovich
Termiz davlat unversiteti talabasi
m
https://doi.org/10.5281/zenodo.7258629
, Н л "
Annotatsiya: Maqolada umumta'lim maktab o'quvchilarini ijodkorlik foliyatini shakllantirish bilan xalqimiz uchun kerakli bo'lgan kasb-hunarlarga yunaltirish ustida
fikr mulohazalar ушгШШГ
Kalit so'z: Ijodkorlik, o'qшvchi, тИНу tarbiya, тйНу qadriyat, tarix, usta, та1ака, ko'nikma,hшnar.
Аннотация: В статье рассматриваются вопросы ориентации учащихся общеобразовательных школ на профессии, необходимые нашему народу, с формированием творческой личности.
Ключевое слово: творчество, ученик, национальное воспитание,
национальная ценность, история, мастер, квалификация,умение, ремесло.
... Лг^!'*'
Annotation: in the article, comments are made on the orientation of Secondary
School students towards the necessary professions for our people with the formation of the foil of creativity. Quot; key word; creativity, reader, National Education,
ilm
National value, history, master, qualification, skill,craft.
Sw^ y -J J^sfr-
}>pt
Yoshlarni mustaqil xayotga va mehnatga tayyorlashni tubdan yaxshilash maqsadida umumta'lim maktabi oldiga o'z ishida ta'limni unumli mehnat bilan qo'shib olib borish tamoyilini to'laroq amalga oshirish vazifasi qo'yilgan.
O'quvchilarni ijodkorlik faoliyatini tashkil etishga quyidagilar zamin hisoblanadi: 1. O'qitish va o'qish ta'limi jarayonini yangi pedagogik texnologiyaga binoan
" iW"
1>
tashkil etish. Unda, dunyo qonuniyatlarini ijtimoiy tarixiy taraqqiyotining ongli sur'atda tushuntirish orqali o'quvchilarni yakka holdagi rivojlanish omillarga tayanish. Ta'lim jarayonidagi ikki jihat; tashqi tasvirlar va ichki imkoniyatlarni. Ta'lim jarayonining harakatlantiruvchi kuchlarni hisobga olgan holda o'quvchilarni bilish faoliyatlarini tashkil etish bosqichlariga tayanish lozim.
2. Texnologiya ta'limi darslaridagi uzluksiz kasb - xunar ta'limi tamoyillariga * binoan o'qituvchi faoliyatida ta'lim tamoyillarining o'rnini belgilashda o'quvchi
Ж
bilish faoliyati xususiyatini belgilovchi asosiy boshlanma - ta'lim tamoyillarini asos qilib olish muhim ahamiyatga ega.
3. Texnologiya ta'lim darslaridagi tarbiyalovchilik xarakteridagi tamoyili tarbiyalovchi ta'limning asosiy qoidalari; dunyoqarashni shakllantirish, ahloqiy
j>j> 1Й > >q ] q ]> >
JffiTALQINVA 1
%#TADQIQOTLAR No4 2022
^^ ¡ImlyuHuOiy jumali i»--r «-W"
sifatlarni va irodani tarbiyalash, tarbiyalashni shakllantirish, qobiliyatni o'stirishga
#
alohida e'tibor berish lozimdir.
4. Texnologiya ta'limining ilmiylik tamoyillari ilmiy hamda asoslangan bilim - o'quvchi onggini haqqoniy rivojlantirishda yetakchi o'rinni egallaydi. Unda o'quv materialidagi ilmiy - qonuniyatlarni aks ettirish, nazariy qoidalarni tushunish -fikrlash faoliyati xarakterini belgilaydi.
5. Texnologiya ta'limi darslaridagi ketma - ketlik tamoyili borliqning o'zi ma'lum ketma - ketlik bo'lishini hamma tomonlama taqazo etadi. unda ta'lim jarayonida ham ketma - ketlik bo'lishi zarur. O'qitishdagi ketma-ketlik bo'lishi ma'lumdan - noma'lumga, yaqindan - uzoqqa, oson materialdan - qiyin materialni o'rganishga o'tishni taqazo etadi.
6. Texnologiya ta'limi darslarining tushunarli bo'lish tamoyili ta'limning o'quvchi yoshlar tushunchasiga mosligi, yangi bilimlarni o'quvchi ongidagi bilimlar bilan bog'lab, tushunarli qilib turmush tajribasiga asoslanish, umumiy saviyani yuqoriga ko'tarish, o'quv materiallarini o'quvchi rivojlanishiga mos bo'lishi bilan
*
amalga oshirish alohida e'tiborga sazovor.
7. Texnologiya ta'limining ko'rsatmalilik tamoyili o'quvchilarga texnika-texnologiya tarixini xissiy bilish ko'rsatmalilik tamoyili asosida amalga oshiriladi.
texnologiya ta'limida o'qituvchining o'zi va amalga oshirgan dars jarayonidagi bilim, ko'nikma va malakalari asosiy ko'rsatma ekanligi, ta'limda yangi texnologiyalarni qo'llashga asos soladi.
8. Texnologiya ta'limida onglilik va faollik tamoyili zaminida yo'nalishlar bilimlarni umumlashtiradi, nazariyalarning aniq qo'llanishi fikr yuritishni ancha aniqlashtiradi.
9. Texnologiya ta'limi darslarida mustaqil bilimlar berish tamoyili zaminida, o'rganilgan bilim, ko'nikma va malakalar o'quvchi onggida uzoq vaqt saqlanishi keyinchalik amaliyotga tadbiq etilishi uchun mustahkamlanishi zarur. O'quv materialidagi asosiy tushuncha qoidalarni bo'rttirish, asosiy fikr bola bilimlari bilan bog'lanishi, zurur qarash va e'tiqodlarni shakllantirishga asos soladi.
10. texnologiya ta'limining alohidalashtirish tamoyili o'quvchi shaxsiga yarasha alohida yondoshish, dars jarayonida va darsdan tashqari yondoshuvlar J-jt mazmunida ta'lim tamoyillarini qo'llashdagi o'zaro bog'liqliligi, ijobiy intilishlar
hosil qilishadi. Unda muammoli vaziyatlarni yuzaga keltirish, dasturiy ta'limni hosil qilishga zamin bo'ladi.
Texnologiya o'qituvchisi darsga tayyorlanayotganda xar xil metod va usullarni qo'llab yangi materialni qanday bayon qilishni o'ylaydi. texnologiya o'qituvchisi oldida o'quvchilarni o'quv ishlab chiqarish kollektivlarini tashkil qilish, ular orasida ishlab chiqarish munosabatlarini yo'lga qo'yish masalasi paydo bo'ladi. Bundan
tashqari boshqa o'quv fanlardagi kabi mehnat o'qituvchisida o'quvchilarni mehnat
_____
JffiTALQINVA 1
\-#TADOIOOTLAR Nod 2022
№4 2022
ilmlyuslubly jurnali
Miiiif-iwuuif juinan
usullarini to'g'ri bajarishni, olingan bilimlarni amalda qo'llashni kontrol qilish va
#
ularning o'quv faoliyati natijalarini baholash funkstiyasini saqlanib qoladi.
O'quvchilar texnologi ta'limi dars jarayonida foydalaniladigan uslubiy vositalar ham o'zgarmay qolmaydi. o'z ishiga ijodiy yondashuvchi o'qituvchilar o'quvchilarga
4-г» ' гч /ч 1 1 1 ri 1л 1Л л /> * rr» 1Л t~r-t r» 1Л -ï -1 -« г-ж! -«-« 1 rn i г» т* п1л /-J г» l> ill пл 1ЛЛr»1 гл -ж- rr» 1 г л ' -«л 1 1 Г1ЛЛ <-»!<-» -»-*-« 1Л -Ï
shakllantirishni yangi usullarini topadilar.
O'quvchilar jamiyat uchun ahamiyatga ega bo'lgan yoki uning uchun yangilik bo'lgan mahsulot yarata olmaydilar. Qolaversa, bu ularning, maktabning vazifasiga kirmaydi. Maktab o'quvchisining ijodi uning mahsulot tayyorlashi, buyum yasashida namoyon bo'ladi. Bunday ish jarayonida ular egallagan bilimlari, malaka va ko'nikmalarini qo'llaydilar. O'rgatuvchi ijodiy faoliyatiga, birinchi navbatda, ijodkor shaxsning sifatlarini rivojlantirishga yordam beruvchi faoliyat sifatida qaraymiz. Bu faoliyat davomida o'quvchilarning aqliy faolliklari, bilag'onliklari, tadbirkorliklari, aniq ish bajarish uchun zarur bo'lgan bilimlarni egallashga intilishlari, masala tanlash
ТГО 11П1 TrûAniflh/ln tr»nO + Onillll7-l on +nt*ll mofinlnlnr 1ЛП1 ЛП an ГГ ПОЛП1ТППП1Л1 fonl o\ T Kl l 1 on
va uni yechishda mustaqilliklari, turli masalalar ichida eng asosiylarini tanlay bilish
>
kabi sifatlari rivojlanadi.
Ijodkorlik faoliyatini tashkil etishda darsning maqsad va vazifalarini aniq belgilab olish muhim ahamiyat kasb etadi. Darsning yakuniy maqsadini maktab
»
m?
o'quvchilarining ijodiy sifatlarini rivojlantirish va shakllantirishdan iborat etib belgilash mumkin. Bu maqsadga o'quvchilar qobiliyatini aniqlash va rivojlantirish uchun zarur shart-sharoitlarni belgilash orqali erishish mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz balan birga quramiz., "2017-2021-yillarda O'zbekiston Boburnoma. -T.,
2. Shomirzayev M.X. Texnologiya fanini o'qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalar. Darslik.. -T.: "TerDU nashr-matbaa markazi", 2020.
3. Shomirzaev M.X. Maktab o'quvchilarida xalq hunarmandchiligi kasblariga qiziqishni fanlararo shakllantirish // "Mehnat va kasb ta'limi o'qituvchilarining kasbiy kompetentligini shakllantirishda innovatsion yondashuvlar" mavzusidagi Respublika ilmiy-amaliy anjumani materiallari. -Buxoro, 2019.- B.29.
LH*
4. Shomirzayev M.X. Texnologiya fanini o'qitishning samaradorligini oshirish yo'llari. O'qituvchilar uchun uslubiy qo'llanma. -T.: 2019. - 72 b
j J>i> Ы >
>q j> q )> :>
Ы >
IM ] q ]> >
_____
P^OP^Q ^ tl
