CC BY
0INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© S.S. Igamov1^_
1Samarqand davlat universiteti Kattaqo'rg'on filiali,Samarqand, O'zbekiston Annotatsiya
KIRISH: o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalari o'quvchilarning shaxsiy va akademik o'sishi, o'zini o'zi boshqarish, tanqidiy fikrlash va umrbod ta'lim kabi ko'nikmalarni rivojlantirish uchun juda muhimdir. Texnologiya darslari ushbu kompetensiyalarni rivojlantirish uchun ideal kontekstni ta'minlaydi, chunki ular amaliy mashg'ulotlarni muammolarni hal qilish va loyihaga asoslangan ta'lim bilan birlashtiradi. Ushbu maqola texnologiya darslari jarayonida talabalarning o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini takomillashtirish texnologiyasini o'rganadi, samarali strategiya va vositalarga e'tibor qaratadi.
MAQSAD: ushbu tadqiqotning maqsadi texnologiya darslarida talabalarning o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini oshirishga yordam beradigan usullar va texnologiyalarni o'rganishdir. Tadqiqot ilg'or tajribalarni aniqlashga, ularning talabalar natijalariga ta'sirini baholashga va o'qituvchilarga ushbu usullarni o'qitishga samarali integratsiya qilish bo'yicha tavsiyalar berishga qaratilgan.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqot miqdoriy va sifatli tadqiqotlarni birlashtirgan aralash usullardan foydalanadi. Materiallar raqamli vositalar, loyihaga asoslangan o'quv asoslari va o'z-o'zini baholash vositalarini o'z ichiga oladi. Usullar sinfda kuzatishlar, talabalar va o'qituvchilarning so'rovlari, talabalar loyihalari va o'z-o'zini rivojlantirish yutuqlarini tahlil qilishni o'z ichiga oladi. Ma'lumotlarni tahlil qilish o'z-o'zini rivojlantirish vakolatlarini rivojlantirishda turli strategiyalar va texnologiyalarning samaradorligini baholashga qaratilgan.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: topilmalar raqamli vositalar va loyiha asosidagi ta'limni texnologiya darslariga integratsiyalash talabalarning o'z-o'zini rivojlantirish kompetentsiyalarini sezilarli darajada oshirishini ko'rsatadi. Asosiy strategiyalar hamkorlikdagi loyihalar uchun onlayn platformalardan foydalanish, o'z-o'zini baholash uchun raqamli portfellar va muammolarni hal qilish uchun interaktiv simulyatsiyalarni o'z ichiga oladi.
XULOSA: tadqiqot shuni ko'rsatadiki, texnologiya darslari o'z-o'zini rivojlantirishga qaratilgan bo'lsa, o'quvchilarning o'z-o'zini boshqarish, tanqidiy fikrlash va umrbod ta'lim olish kabi qobiliyatlarini samarali oshirishi mumkin.
Kalit so'zlar: texnologiya darslari, innovatsion texnologiya, etalon, pedagogik texnologiya.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Iqtibos uchun: Igamov S.S. Texnologiya darslari jarayonida o'quvchilarning o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini takomillashtirish texnologiyasi. // Inter education & global study. 2024. №4(2). B. 111-117.
ТЕХНОЛОГИЯ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ КОМПЕТЕНЦИЙ САМОРАЗВИТИЯ
СТУДЕНТОВ В ПРОЦЕССЕ ТЕХНОЛОГИЧЕСКИХ УРОКОВ_
© С.С.Игамов1^_
Жаттакурганского филиала Самаркандского государственного университета,Самарканд, Узбекистан.
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: компетенции саморазвития имеют решающее значение для личностного и академического роста учащихся, способствуя развитию таких навыков, как саморегуляция, критическое мышление и обучение на протяжении всей жизни. Уроки технологий обеспечивают идеальный контекст для развития этих компетенций, поскольку они сочетают в себе практическую деятельность с решением проблем и обучением на основе проектов. В данной статье исследуются технологии совершенствования компетенций саморазвития учащихся в процессе уроков технологии, уделяя особое внимание эффективным стратегиям и инструментам.
ЦЕЛЬ: целью данного исследования является изучение методов и технологий, которые могут повысить компетенции саморазвития учащихся во время уроков технологии. Исследование направлено на выявление лучших практик, оценку их влияния на успеваемость учащихся и предложение рекомендаций преподавателям по эффективной интеграции этих методов в свое обучение.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании использован смешанный подход, сочетающий количественные и качественные исследования. Материалы включают цифровые инструменты, системы обучения на основе проектов и инструменты самооценки. Методы включают наблюдение в классе, опросы учащихся и учителей, анализ студенческих проектов и прогресса саморазвития. Анализ данных фокусируется на оценке эффективности различных стратегий и технологий в развитии компетенций саморазвития.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: полученные результаты показывают, что интеграция цифровых инструментов и проектного обучения в уроки технологий значительно повышает компетенции учащихся по саморазвитию. Ключевые стратегии включают использование онлайн-платформ для совместных проектов, цифровых портфолио для самооценки и интерактивного моделирования для решения проблем.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в исследовании делается вывод, что уроки технологий, если они разработаны с упором на саморазвитие, могут эффективно повысить компетенции учащихся в области саморегуляции, критического мышления и обучения на протяжении всей жизни.
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 4 (2)
СС
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ключевые слова: уроки технологии, инноватсионная технология, эталон, педагогическая технология.
Для цитирования: Игамов С.С. Технология совершенствования компетенций саморазвития студентов в процессе технологических уроков. // Inter education & global study. 2024. №4(2). С. 111-117.
TECHNOLOGY FOR IMPROVING STUDENTS' SELF-DEVELOPMENT
COMPETENCIES IN THE PROCESS OF TECHNOLOGY LESSONS_
© Sobir S. Igamov1^_
1Kattakurgan Branch of Samarkand State University, Samarkand, Uzbekistan
Annotation
INTRODUCTION: self-development competencies are crucial for students' personal and academic growth, fostering skills such as self-regulation, critical thinking, and lifelong learning. Technology lessons provide an ideal context for cultivating these competencies, as they combine hands-on activities with problem-solving and project-based learning. This article explores the technology for improving students' self-development competencies in the process of technology lessons, focusing on effective strategies and tools.
AIM: the aim of this study is to investigate the methods and technologies that can enhance students' self-development competencies during technology lessons. The study seeks to identify best practices, assess their impact on student outcomes, and offer recommendations for educators to effectively integrate these methods into their teaching.
MATERIALS AND METHODS: the study employs a mixed-methods approach, combining quantitative and qualitative research. Materials include digital tools, project-based learning frameworks, and self-assessment instruments. Methods involve classroom observations, surveys of students and teachers, and analysis of student projects and self-development progress. Data analysis focuses on evaluating the effectiveness of various strategies and technologies in fostering self-development competencies.
DISCUSSION AND RESULTS: the findings indicate that integrating digital tools and project-based learning into technology lessons significantly enhances students' self-development competencies. Key strategies include the use of online platforms for collaborative projects, digital portfolios for self-assessment, and interactive simulations for problem-solving.
CONCLUSION: the study concludes that technology lessons, when designed with a focus on self-development, can effectively enhance students' competencies in self-regulation, critical thinking, and lifelong learning.
Key words: technology lessons, innovative technology, gauge control, pedagogical technology.
For citation: Sobir S. Igamov. (2024) 'Technology for improving students' self-development competencies in the process of technology lessons', Inter education & global study, (4(2)), pp. 111-117. (In Uzbek).
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 4 (2)
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Jahonda fan-texnika va texnologiyalar jadal sur'atlar bilan rivojlanayotgan hozirgi sharoitda sanoat tarmoqlarini rivojlantirish, sifatli mahsulotlar ishlab chiqarish uchun ijodiy fikrlovchi, muammolarning yangi yechimlarini doimiy izlovchi ijodkor mutaxassislarga bo'lgan talab va ehtiyoj yanada kuchayib bormoqda. O'quvchilarni ijodkorlik faoliyatiga tayyorlashda texnologiya fanidan tashkil etiladigan mashg'ulotlar, darsdan tashqari ishlarning imkoniyatlaridan keng foydalanish muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun ham, bugungi kunda texnologiya fanini o'qitish jarayonida o'quvchilarning ijodkorlik qobiliyatlarini shakllantirish va rivojlantirish, mustaqil fikrlash va ilmiy izlanuvchanlik sifatlarini tarkib toptirish masalalariga alohida e'tibor qaratilmoqda.
Mamlakatimizda uzluksiz ta'lim tizimida o'quvchilarni yetuk, barkamol shaxslar sifatida tarbiyalash, ularni ijodkorlik faoliyatiga tayyorlash usullarini takomillashtirish, ularning bo'lajak kasbiy faoliyatida faol ishtirok etishini ta'minlash mexanizmlarini takomillashtirishga alohida ahamiyat qaratilmoqda. O'zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasida "kichik yoshdan o'quvchilarda o'qishga sog'lom, kuchli va ta'sirchan motivatsiyani shakllantirish hamda kasb tanlash, kasbiy o'sishini mustaqil rejalashtirish, zamonaviy kasblarni egallash qobiliyatini rivojlantirish"[1] kabi vazifalar belgilanib, bu borada o'quvchilarni xalq hunarmandchiligiga o'rgatish jarayonida ijodkorlik kompetensiyalarini shakllantirishning mantiqiy strukturali bosqichlarni tadbiq etishning zamonaviy texnologiyalarini aniqlash, shuningdek dars va darsdan tashqari sharoitlarda o'quvchilar ijodkorlik kompetensiyalarini shakllantirish mexanizmlarini takomillashtirish bo'yicha ilmiy asoslangan taklif va tavsiyalar ishlab chiqish muhim ahamiyat kasb etadi.
O'quvchining ijodkorligi, avval, uning har qanday faoliyat jarayonidagi: o'ziga xos usul bilan masala yechish, insho yozish, tajriba ishlari, texnologiya darslari va hokazolardagi mustaqil fikrlashida namoyon bo'lishi lozim. O'quvchining ijodi uning olgan bilimlarini hayotda ko'rgan dalil va hodisalarga bog'lay olishi, ularni to'g'ri baholab, dastlabki ma'lumotlarni tahlil va sintez qila bilishidir[8].
Pedagogik tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, "kompetensiya" tushunchasining mohiyat-mazmuni uning majmuaviy xususiyatida, ya'ni o'quv faoliyatini amalga oshirish uchun har biri teng qiymatli va muhim ahamiyatga ega bo'lgan bilimlar, ko'nikmalar, qadriyatlar, yo'nalishlar va munosabatlar integratsiyasida o'z ifodasini topadi. Tashkiliy-texnologik kompetensiyalar mehnat qurollarini tanlash, zarururiy materiallarni izlash, ularni qayta ishlashning texnologik usullarini aniqlash, ishlarni rejalashtirish va mehnat jarayonini o'rganishdagi innovatsion yondashuv bilan uzviy bog'liq[10; 16 b].
"Texnologiya" ta'lim sohasida taqdim etilgan texnologik kompetentsiyalarning quyidagi turlarini ajratib ko'rsatish mumkin:
O'zbekiston Respublikasida ta'limning uzluksizligi, uzviyligi, o'quvchi shaxsi ustuvorligidan kelib chiqib ularning yosh xususiyatlariga mos ravishda quyidagi tayanch kompetensiyalar shakllantiriladi.
O'quvchilar texnologiya ta'limining turli sohalari, yo'nalishlari bo'yicha bilim olishlari, tushuncha va tasavvurlarga ega bo'lishlarida turli o'quv-tarbiyaviy tadbirlar ham muhim o'rin
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
egallaydi. Biz o'quv-tarbiyaviy tadbirlarni belgilashda umumiy o'rta ta'lim maktablarida, maktabdan tashqari ta'lim muassasalarida, ishlab chiqarish korxonalarida, ustaxonalarda, mahalla, jamoatchilik orasida o'quvchilar ishtirokida o'tkaziladigan o'quv-o'rganish, tarbiya maqsadlarida tashkil etiladigan, maktab o'quv rejalari va dasturlari maqsad, vazifalariga zid bo'lmagan holda tashkil etiladigan tadbirlar majmuini nazarda tutdik.
Texnologiya ta'limi amaliy mazmundaligi va ishlab chiqarish bilan bevosita va uzviy bog'liqligi tufayli turli o'quv-tarbiyaviy tadbirlarni bolalar ishtirokida o'tkazilishining ahamiyati juda kattadir[8].
Bugungi kunda umumiy o'rta ta'lim maktablaridan o'quvchilarga faqatgina bilim berish emas, balki ularni har tomonlama rivojlantirish, ijtimoiylashtirish va umustaqil, tanqidiy, innovatsion fikrlash qobiliyatlarini shakllantirish va rivojlantirish talab qilinmoqda. O'zida ana shu imkoniyatlarni namoyon eta olgan ta'lim shakli innovatsion yondashuv asosida tashkil etilgan ta'limdir.
Umumiy o'rta ta'lim maktablarida utiladigan fanlar ichida texnologiya fani o'quvchilarni hayotga tayyorlashda muhim ahamiyat kasb etadi.Qaysidir ma'noda texnologiya darlarini "O'quvchilarni hayotga tayyorlash laboratoriyasi" deb qarashimiz mumkin.
Texnologiya darslari mazmuni 5-7 sinflarda ikki qismdan qiz bolalar va o'g'il bolalar mehnatidan tashkil topgan. Bunda qiz bolalar oddiy chok turlaridan boshlab tayyor keyim tikishgacha, yoki oddiy salat tayyorlashdan tortib milliy taomlarni tayyorlash jarayonlarini o'rgansalar , o'g'il bolalar esa yog'och va metal turlaridan tortib eng oddiy ta'mirlash ishlari, yog'och, metall va polimerlardan tayyor buyumlar tayyorlash kabi texnologik jarayonlarni o'rganadilar.Texnologiya darslarida o'quvchilar deyarli barcha turdagi tabbiy va suniy materiallar bilan ishlaydilar. Texnologiya darslari jarayonida o'quvchilar haomashyolardan tayyor buyumlar va istemol mollari (salatlar, taomlar) tayyorlash jarayonini o'rganganliklari, materiallar bilan ishlaganliklari uchun darslarda quyidagi tarbiyaviy maqsadlarni amalga oshirish yuqori samara beradi.
1. Maqsad. Texnologiya darslarida o'quvchilar tomonidan tayyorlanayotgan buyum turmushda kerakli bo'lsin va aniq bir vazifani bajarsin.
Ko'zlanayotgan natija. O'quvchilarda vaqtni rejalashtirish o'zi amalga oshirmoqchi bo'lgan vazifaning axamiyatini anglab yitishi biror bir hayotiy zarur buyumni yasash jarayonida unumli mehnat faoliyati bilan band bo'lish imkonini beradi (erishilgan natija qo'yilgan maqsadga qanchalik ko'p darajada mos bo'lsa, samaradorlik shuncha yuqori hisoblanadi).
2. Maqsad .Texnologiya darslarida tayyorlanayotgan buyumlar sifatli bo'lsin.
Ko'zlanayotgan natija. O'quvchilarda bugungi bozor iqtisodi sharoitida sifatli
maxsulotlargagina talab bo'lishligi, raqobatbardosh maxsulotlar ishlab chiqarish davir talabi ekanligi tug'rididagi tushunchalarni shakllanish imkonini beradi.
3.Maqsad.Tayyorlanayotgan buyum estetik jixatdan chiroyli bo'lsin
Ko'zlanayotgan natija. O'quvchilarda estetik did, guzallikni his etish, uni yaratish va
qadirlash kunikmalarini shakllantiradi.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
4. Maqsad.O'quvchi ushbu jarayonga imkoni boricha kam xom ashyo sraflagan xolda yuqoridagi uchta maqsadni amalga oshirsin.
Ko'zlanayotgan natija. O'quvchilarda tejamkorlik kam vaqt, kuch va xomashyo sarflab samarali natijaga erish kunikmalarini shakllantiradi (bir xil natijaga erishish uchun sarf-xarajatlar qancha kam bo'lsa, samaradorlik shuncha yuqori hisoblanadi) .
Ushbu maqsadlarni amalga oshirish va samarali natijaga erishishda pedagogik texnologiyalarni ahamiyati beqiyos hisoblanadi.
5 sinf texnologiya darsligida "Yog'ochga ishlov berish texnologiyasi" bo'limida "To'g'ri tirnoqli birikma hosil qilishni o'rganish" mavzusidagi amaliy mashg'ulotda o'quvchilar yog'ochlarni biriktirish usullarini o'rganadilar. Kuzatishlarimiz jarayonida shu narsa ma'lum bo'ldiki o'quvchilar ushbu mavzuni o'zlashtirish jarayonida bir qancha qiyinchiliklarga duch keladilar.
Bular: o'quvchilarning aksariyati belgilangan vaqt mobaynida tirnoqli birikmani yasay olishmasligi; yog'och materiallarining isrofgarchiligi; kutilgan sifat va aniqlikning kamligi yoki yitarli emasligi.
O'quvchilar jamoasining hammasi ushbu mavzuni o'zlashtira olmasligi va boshqalar
Biz taklif etayotgan "Etalon" texnoogiyasini qo'llash orqali ushbu mavzuni o'rgatish jarayonidagi vaqt va xom ashyo sarfi bir necha barobarga qisqardi va o'quvchilar tayyorlagan birikmalar sifati esa bir necha barobarga oshdi.
O'quvchilarni yog'och bilan ishlashga o'rgatish jarayonida o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini rivojlantirishga yo'naltirilgan evristik metodlar asosida ilmiy-metodik tavsiyalar, innovatsion texnologiyalar ishlab chiqildi. Jumladan, "Etalon" texnologiyasi asosida baholash mezonlari ishlab chiqildi hamda amaliyotga tatbiq etildi[6].
Etalon (frans. — namuna) — biror narsaning ideal namunasi, o'lchovi yoki turi (tipi); fan va texnikaning muayyan taraqqiyot darajasida eng yuqori aniqlikka erishilgan o'lchov birliklarini qayta tiklash, saqlash va tarqatish uchun xizmat qiladigan namuna o'lchovlar hamda o'lchash asboblari. Har qanday buyum yoki o'lchash natijasi etalonga solishtiriladi.
"Etalon" texnologiyasi asosida baholash mezonlari o'quvchilarni yog'och bilan ishlashga o'rgatish jarayonida o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarining rivojlanganligini aniqlash maqsadida tayyor mahsulotlarni qoliplari "Etalon" doskaga joylashtirilib chiqiladi. O'quvchilar tayyorlagan buyumlar variativligiga ko'ra "Etalon" doskadan muntazam tekshirib turiladi. Bu o'quvchilarnin o'z-o'zini tekshirish va baholashga xizmat qiladi. O'qituvchining ishni engillashtiradi. O'quvchilarning mustaqil ishlash, ish samaradorligini oshirish, tayyorlanayotgan buyum sifat darajasini oshirishga xizmat qiladi. O'quvchilarning bilim, ko'nikma va malakalarini ob'ektiv baholash va olingan malakalarni muntazam takomillashtirish, darajasini oshirish imkonini beradi.
I.O'quvchilar mehnat faoliyatining tashkil etishda ularning yoshi, shaxsiy, ruhiy, fiziologik, jismoniy va aqliy xususiyatlari, pedagogik va metodik, huquqiy mezonlar, mehnat qonunchiligi, sanitariya-gigiena qoidalari va mehnat xavfsizligi talablari milliy, mahalliy, an'anaviy va noan'anaviy urf-odatlar, ijtimoiy, iqtisodiy, etnik sharoitlar, xususiyatlar hisobga
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
olinishi zarur. O'quvchilar mehnat faoliyati maktablardagi o'quv rejalari maqsad va vazifalari bilan uyg'unlashtirilmog'i lozim.
2. Texnologiya darslarida o'quvchilarni yog'och bilan ishlashga o'rganishda o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini rivojlantirishning didaktik tizimi pedagogik shart-sharoitlari aniqlandi va asoslandi.
3. Texnologiya darslarida o'quvchilarga yog'och bilan ishlashni o'rgatishda o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini rivojlantirishning "Etalon" texnologiyasi ishlab chiqildi va ilmiy asoslandi.
4. Texnologiya fanidan amaliy mashg'ulotlarni tashkil etishda "Etalon" texnologiyasidan foydalangan holda o'quvchilar o'z-o'zini rivojlantirish kompetensiyalarini rivojlantirishning innovatsion yondashuvli tuzilmasi yaratildi va amaliyotga tatbiq etildi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 29 apreldagi "O'zbekiston Respublikasi xalq ta'limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to'g'risida"gi PF-5712-son Farmoni// Xalq so'zi. -T: 2019 yil 30 aprel. № 88 (7318).
2. O'zbek tilining izohli lug'ati. - T: "O'zbekiston milliy ensiklopediyasi" Davlat ilmiy nashriyoti, 2006-2008. (A. Madvaliev tahriri ostida)
3. Shomirzaev M.X. Karimov I.I. Texnologiya fanini o'qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalar. O'quv qo'llanma. -T.: "Universitet", 2020. - 192 b.
4. Sharipov Sh.S. va b. Texnologiya ta'limi: Darslik, 5- sinf. -T.: "Sharq", 2015. -237 b.
5. S.S.Igamov O'quvchilarni xalq hunarmandchiligiga o'rgatish jarayonida ijodkorlik kompetensiyalarini shakllantirishning innovatsion texnologiyalari Dis.p.f.f.d.(PhD)-S.2022- 145 b.
6. Mamatov D.N va b. O'quvchilarni intelektual qobiliyatlarini aniqlash va tashxis qilish.Metodik tavsiyanoma. T.: 2014.77b.
7. Sharipov Sh.S., Muslimov N.A Texnik ijodkorlik va dizayn : O'quv qo'llanma T.2007
8. Zokirov I., Turdiev N., Sharipov Sh. Ixtisoslashgan umumiy o'rta ta'lim maktablarida ta'lim mazmuni va uning faoliyatini baholash mezonlari. Metodik qo'llanma. - T:. 2010. - 64 b.
9. Zaripov L.R. Innovatsion yondashuv asosida 5-7-sinf o'quvchilarida texnologik kompetensiyalarni shakllantirish metodikasi. Dis. ... p.f.f.d. (PhD) .-T.: 2020. - 150 b
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
H Sobir Igamov Salimovich, dotsent [Собир Игамов Салимович, доцент], [Sobir S. Igamov, Associate Professor]; manzil: 100007, O'zbekiston, Samarqand viloyati, Shahar: Kattaqo'rg'on, Amir Temur ko'chasi [адреа 100007, Узбекистан, Самаркандская область, Город: Каттакорган, улица Амира Темура], [address: 100007, Uzbekistan, Samarkand region, City: Kattakorgan, Amir Temur street];; E-mail: maqsuda_pedagog@mail.ru
