CC BY
17fr
TÛfiHKENÏ DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI
Ташкентский государственный транспортный университет
"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 I-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
bo'lgan bir nechta odamni aniqlashga qaratilgan. Oddiy "aqlli" kamera bu vazifani bajara olmasligi mumkin. Shaxsni tanib olish neyron tarmoqlar, mashinani ko'rish va sun'iy intellektdan iborat "aqlli" tizimga asoslangan.
Yuqorida muhokama qilinganidek, transport vositalari uchun aqlli biometrik kameralar an'anaviy kuzatuv qurilmalaridan farq qiladi. Ularga yanada qattiq talablar qo'yiladi:
• kamera tashqi ta'sirlardan yaxshiroq himoyalangan bo'lishi kerak;
• qurilma bir vaqtning o'zida harakatlanayotgan va har xil burchakdagi bir nechta odamni shaxsiylashtirishi kerak. Keyinchalik samarali ishlash uchun olingan ma'lumotlarni tahlil qilish kerak. Bunga videotahlil yordam beradi, videotahlil quyidagi funksiyalarni bajaradi:
• transportga kiruvchi va chiquvchi odamlarning sonini hisoblash;
• odamlarning "oq" va "qora" ro'yxatlarini tuzish va qoidabuzarlar topilgan taqdirda ularga xabar berish;
• odamlarni jinsi va yoshiga qarab ajratish.
Xulosa. Transportdagi videokuzatuv - biz uchun allaqachon tanish narsa. Ammo aholi ko'payishi bilan an'anaviy kameralar biometrik o'quvchilarga yangilanadi. Bu transport biznesini yanada samarali boshqarishga va odamlar xavfsizligini ta'minlashga yordam beradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI:
1. Anil K. Jain, Arun A. Ross, Karthik Nandakumar- Introduction to Biometrics-Springer, 2011.
2. Stan Z. Li, Anil K. Jain -Encyclopedia of Biometrics-Springer, 2015.
TEMIR YO'LCHILARNING MALAKASINI OSHIRISH FAKULTETI UCHUN DASTURIY TA'MINOTNI ISHLAB CHIQISHNING
AHAMIYATI
Muxamadaziz RASULMUXAMEDOV,
f.-m.f.n., dotsent, Toshkent Davlat transport universiteti Transportda axborot tizimlari va texnologiyalari kafedra mudiri E-mail: [email protected]
Raximjon RAUFJONOV, Toshkent davlat transport universiteti DOI: httpsJ/doi.org/10.47689/978-9943-7818-0-1-pp218-224
Annotatsiya: Ushbu maqolada temiryo'lchilarning malakasini oshirish fakulteti uchun dasturiy ta'minotniishlab chiqish masalalari ko'rib chiqildi. Bunda xodimlarning bilim salohiyatlarini zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari bilan boyitish maqsadida "O'zbekiston temir yo'llari" AJning Kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash markazi uchun elektron axborot tizimini ishlab chiqish ishlari amalga oshirildi. Shuningdek, Laravel dastulash tili va MySQL ma'lumotar bazasi orqali axborot tizimi dasturining interfeysi yaratildi.
Kalit so'zlar: Ma'lumotlar bazasi, ma'lumotlar bazasini tashkil etish turlari, dasturiy ta'minot, ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi, dasturiy ta'minot qurish
Ж
TDSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITE Л
Ташкентский гссударстмнчый транспортный университет
"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 ^Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
strukturalari, PHP dasturlash tili, Laravel frameworki va MVC strukturasi, Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markazi.
I. KIRISH.
Bugungi kunda axborot kommunikatsiya texnologiyalari kirib bormagan sohalar qolmadi. Davlatimiz tomonidan qabul qilinayotgan qonun va chora-tadbirlar ham aynan shu sohani rivojlantirishga qaratilgandir.
"2020-yil 28-aprelda Davlatimiz rahbarining "Raqamli iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy etish chora-tadbirlari to'g'risida"gi qarori qabul qilingan edi. Qarorda belgilangan vazifalarni sifatli amalga oshirish va koordinatsiya qilish uchun Bosh vazir maslahatchisi lavozimi joriy etildi.
Bugungi kunda raqamli iqtisodiyot, "elektron hukumat" xizmatlariga talab kundan kunga oshib bormoqda. Lekin hozirda 780 tur davlat xizmatidan bor-yo'g'i 185 tasidan "elektron portal" orqali foydalanish imkoni mavjud. Aksariyat tashkilotlarda ish jarayonini raqamlashtirish faqat hujjat almashinuvini elektronlashtirish bilan cheklanib qolmoqda. Shu bois "elektron o'qitish dasturi" orqali o'qib, diplom olgan dasturchilarni davlat va xo'jalik muassasalariga IT-mutaxassis sifatida ishga olish zarurligi ta'kidlandi. Ular tashkilotlarning barcha faoliyatini an'anaviy elektron formatdan raqamli ko'rinishga o'tkazishga mas'ul bo'ladi.
Misol uchun, bugungi kunda kambag'al oilalarga kredit va subsidiyalar berish masalasini maxsus elektron dastur aniq mezonlar asosida avtomatik ravishda belgilashi kerak, deyiladi yig'ilishda.
II. MUAMMONING QO'YILISHI.
Temir yo'l transporti mavjud bo'lgandan beri va faoliyati davomida O'zbekiston iqtisodiyotining boshqa tarmoqlari bilan yaqindan hamkorlik qiladi. Uning asosiy vazifalaridan biri iqtisodiyot ehtiyojlarini qondirish uchun o'z vaqtida yuk va yo'lovchi tashishni ta'minlash hisoblanadi. Bu boradagi ishlar turli ko'rinishlarda amalga oshirilmoqda va O'zbekiston Respublikasi temir yo'l tarmog'ini o'tkazish va tashish imkoniyatlarining maksimal xavfsizligini ta'minlashga qaratilgan.
Yuk va yo'lovchi tashishni shakllantirish, temir yo'ldan foydalanish xarajatlarini optimallashtirish, poyezd harakati xavfsizligini ta'minlash xalqaro shartnomalar doirasida xorijiy sheriklar bilan yaqin hamkorlikda amalga oshirilmoqda.
O'zbekiston Respublikasi Markaziy Osiyodagi strategik geografik o'rinni egallashi va mintaqadagi geosiyosiy rivojlantirish markazi ekanligini hisobga olib, asosiy tranzit yo'laklari qit'amizning Shimoliy va Janubiy Sharq va G'arbni bog'lovchi O'zbekiston Respublikasi hududi orqali o'tgan. Bu AJni rivojlantirishni rejalashtirishda hamda qo'shimcha o'rganishga va optimallashtirishga muhtoj bo'lgan muammolarni aniqlashda muhim omil hisoblanadi .
III. METOD.
Temir yo'lchilarning malakasini oshirish fakulteti uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqishning ahamiyati jamiyatimizda xizmat ko'rsatish sohasida yangi o'zgarishlarni amalga oshirish, sohalardagi kadrlar malakasini oshirish tizimlarini maqbullashtirish, ularning qonun hujjatlarida ko'rsatilgan tartibdagi vaqt me'yorlarida o'z malakalarini oshirishlari hamda xodimlarning bilim salohiyatlarini zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari bilan boyitish maqsadida "O'zbekiston temir yo'llari"
fr
TÛfiHKENÏ DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITE!!
Ташкентский государственный транспортный университет
"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 I-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
AJning Kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash tashkiloti uchun elektron axborot tizimini ishlab chiqish ishlari amalga oshirilmoqda.
Bu ishlar natijasida sohalarda faoliyat olib borayotgan xodimlarning malakasini oshirish va qayta tayyorlash ishlari to'liq ko'rinishdagi zamonaviy markazlashtirilgan axborot tizimiga aylanadi. Shuningdek, bu tizimning ish jarayoniga tatbiq etilishi natijasida minglab xodimlarning malaka oshirish vaqtlari, ularning so'nggi qayta tayyorlovdan o'tgan vaqtlari hamda xodimlar haqidagi to'liq ma'lumotlarni doimiy ravishda elektron ko'rinishda saqlash imkoniyati yaratiladi. Bu esa nafaqat "O'zbekiston temir yo'llari" AJ xodimlarining malakasini oshirish, ularning belgilangan muddatlarda qayta tayyorlov bosqichlaridan o'tishlarini nazorat qilishni yengillashtirish bilan, balki ish jarayonidagi xatoliklarni kamaytirishga qaratilganligi hamda soha uchun zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalarini qo'llanilishi bilan ham ahamiyatlidir.
Barcha tizimlarni tashkil etish jarayonlarida birinchi darajadagi ishlar tahlil etilgan ish jarayon asosida ma'lumotlar bazasini imkon qadar to'liq yaratishni nazarda tutadi. Yuqoridagi vazifa asosida temir yo'lchilarning malakasini oshirish fakulteti uchun ma'lumotlar bazasini shakllantirish, ma'lumotlar bazasining tuzilish strukturasini aniqlash jarayonlari bilan boshlandi hamda yuqorida to'plangan ma'lumotlar asosida quyidagi ma'lumotlar bazasining tuzish strukturasi ishlab chiqildi(1-rasm).
1-rasmga asosan, temir yo'lchilarning malakasini oshirish fakulteti uchun yaratilgan ma'lumotlar bazasi MySql ma'lumotlar bazasida yaratildi.
MySQL bu eng mashhur va juda ko'p foydalaniladigan ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi(MBBT) hisoblanadi. Bu tizim juda katta ma'lumotlar bilan ishlash uchun yaratilmagan, aksincha, biroz kichik hajmdagi bazalar bilan katta tezlikda ishlash uchun yaratilgan. Uning asosiy ishlash doirasi saytlar hisoblanadi. Hozirgi kunda juda ko'p sayt va bloklarning ma'lumotlari aynan shu MBBTda saqlanadi. Saytlarning nimalari bazada saqlanishi mumkin? Dastlab ma'lumotlar saqlash uchun dasturchilar fayllardan foydalanishgan, ya'ni fayl ochilib, kerakli ma'lumotlar u yerga
1fr
TDSHKENT DAVLAT TRÄN SPORT UNItf ERSlTETI
Ташкентский гссуларственчый транспортный университет
"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 I-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
saqlanib, kerakli paytda chiqirib ishlatilgan. Keyinchalik fayllardan voz kechilib (noqulayliklar yuzaga kelgan, ya'ni faylni ochish, o'qish, yopish, ko'p vaqtni olib qo'ygan, u yerdan qidirish, xullas, juda ko'p), ma'lumotlar bazasiga o'tilgan. Bazada saytdagi maqolalar, sayt foydalanuvchilari haqidagi ma'lumotlar, sayt kontentlari, qoldirilgan kommentariyalar, savol-javoblar, hisoblagich natijalari va shunga o'xshash juda ko'p ma'lumotlar saqlanadi. MySQL shunday ma'lumotlarni o'zida saqlaydi.
MySQL - juda katta tezlikda ishlovchi va qulay hisoblanadi. Bu tizimda ishlash juda sodda va uni o'rganish qiyinchilik tug'dirmaydi.MySQL tizimi Tcx kompaniyasi tomonidan ma'lumotlarni tez qayta ishlash uchun korxona miqyosida foydalanish maqsadida yaratilgan. Keyinchalik ommalashib, saytlarning asosiy bazasi sifatida yoyildi. So'rovlar SQL tili orqali amalga oshiriladi. Bu MBBT relyatsion ma'lumotlar bazasi hisoblanadi. Bu degani baza jadvallar, jadvallar esa ustunlardan tashkil topgandir.
MySQL MBBTi 2 turdagi litsenziyaga ega. Birinchisi tekin, ya'ni MYSQLni ko'chirib olish va ishlatish hech qanday xarajat talab qilmaydi hamda GPL(GNU Public Licenseb, GNU) litsenziyasiga asoslanadi. Ikkinchi turi GPL shartiga ko'ra, agar siz MySQL kodlarini biror dasturingizda ishlatsangiz, bu dasturingiz ham GPL(tekin) bo'lishi kerak. Bu esa dasturchiga to'g'ri kelmaydi. Shuning uchun bu dasturingizni pulli qilishingiz uchun MySQL pulli litsenziyasini sotib olishingiz kerak.
IV. NATIJA VA MUHOKAMALAR
Jamiyatimizda xizmat ko'rsatish sohasida yangi o'zgarishlarni tatbiq qilish, sohalardagi kadrlar malakasini oshirish tizimlarini maqbullashtirish, ularning qonun hujjatlarida ko'rsatilgan tartibdagi vaqt me'yorlarida o'z malakalarini oshirishlari hamda xodimlarning bilim salohiyatlarini zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari bilan boyitish maqsadida "O'zbekiston temir yo'llari" AJning Kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash tashkiloti uchun elektron axborot tizimini ishlab chiqish ishlari amalga oshirilmoqda.
Bu ishlar natijasida sohalarda faoliyat olib borayotgan xodimlarning malakasini oshirish va qayta tayyorlash ishlari to'liq ko'rinishdagi zamonaviy markazlashtirilgan axborot tizimiga aylanadi. Shuningdek, bu tizimning ish jarayoniga tatbiq etilishi natijasida minglab xodimlarning malaka oshirish vaqtlari, ularning so'nggi qayta tayyorlovdan o'tgan vaqtlari hamda xodimlar haqidagi to'liq ma'lumotlar doimiy ravishda elektron ko'rinishda saqlash imkoniyati yaratiladi. Bu esa nafaqat "O'zbekiston temir yo'llari" AJ xodimlarining malakasini oshirish, ularning belgilangan muddatlarda qayta tayyorlov bosqichlaridan o'tishlarini nazorat qilishni yengillashtirish bilan , balki ish jarayonidagi xatoliklarni kamaytirishga qaratilganligi hamda soha uchun zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalarining qo'llanilishi bilan ham ahamiyatlidir.
ж
ТОЙНКЕЫТ ОАУ1_ДТ ТЙДЫЁРйЙТ иН1УЕйа1ТЁ11
Ташкентский государственный транспортный университет
"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 ^Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
2-rasm. 3-rasm.
2-,3-rasmga asosan, Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markaziga kelgan malaka oshiruvchilami ro'yxatga olish jarayoni sturukturasi.
4-rasm.
4-rasmga asosan, Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markazida qilinayotgan dasturiy ta'minotning asosiy oynasi ko'rinishi.
5-rasm.
1fr
ТйлЙарОй'Рин^ЕНЁНЕТ! "Актуальные вопросы развития инновационно-
Т^кентсиий государственный информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021
1-Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
IScîence
tkrou<jk f/W Срлсе
5-rasm asosan, Service sahifasida Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markazi faoliyatining "O'qitish metodikasi" ,ya'ni yo'nalish turlari haqida umumiy ma'lumot berilgan.
6-rasm.
6-rasmga asosan, Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markazida hozirda mavjud bo'limlar ro'yxati.
"> О ® localhost:SCiOO/slujba
Щ a л * о :
Export Excel Data
Show 10 entries
ФИО 1
Амриддинов Салохиддин Завциддин у*ли Абдираимов Акбар Худайбердиевич Абдирахмонов Даврон Шавкат угли Абдуллаев Бехруз Мухамматович Абдуллаев Шамсиддин Жовлиевич Абдуллаев Шухрат Маъруфович Абдураимов Отажон Фуркатжонович Абдурасулов Акбармирзо Абдшсало у*ли А&дурасулов Фозилжон Худайшукурович Абдурахмонов Зохиджон Илхом угли
Руйхатдан утган вэк;ти. йуналиши
Совершенствование работы единого диспетчерского центра (ДСП, ДНЦ) 17.02.20-29.02.20 Совершенствование работы начальников станций 21.01.19-02.02.19 Ягона диспетчерлик маркази ва бекатлар ишларини такомиллаштириш 30.09-12.10.19 Совершенствование работы начальников станций 21.01.19-02.02.19 станция ишларини такомиллаштириш 18,03.-30.03.19 Ягона диспетчерлик маркази ва бекатлар ишларини такомиллаштириш 30.09-12.10.19 Совершенствование работы ЕДЦ и и станций 13,05.19-25.05.19 Совершенствование работы единого диспетчерского центра и станций (ДСП, ДНЦ) 06.10.20-17.10.20 Совершенствование работы единого диспетчерского центра (ДСП, ДНЦ) 17.02.20-29.02.20 Совершенствование работы единого диспетчерского центра (ДСП, ДНЦ) 17.02.20-29.02.20
1 Kiritish 1
Search:
actions ■ □ ®
- □ -
- □ &
■ □ -
■ □ &
■ Q <*
* □ &
■ Q
- □
■ □ о
7-rasm.
7-rasmga asosan, (6-rasmda) ko'rsatilgan bo'limlardan biri tanlanadi, bu ish "Дальше" tugmasi ustiga bosish orqali amalga oshiriladi va yangi sahifaga o'tiladi. U yerda aynan shu bo'limda tahsil olayotgan malaka oshiruvchilar haqida batafsil
fr
TDSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI
Ташкентский государственный транспортный университет
"Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте" АВРИИТТ-2021 ^Республиканская научно-техническая конференция (Ташкент, 24-25 ноября 2021 года)
ma'lumot berilgan. Bundan tashqari bu sahifada "Yangi malaka oshiruvchini kiritish" tugmasi, malaka oshiruvchilar ma'lumotini Excel faylga yuklab olish uchun "Export Excel" tugmasi va (async) "Qidiruv" tizimlari mavjud.
V. XULOSA.
Ushbu maqola "Temir yo'lchilarning malakasini oshirish fakulteti uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqish" mavzusida amalga oshirildi. Bu ma'lumotlar bazasini yaratish Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markazi ish faoliyati takomillashtirish maqsadida bajarilgan bo'lib, ish jarayonlarida amalga oshirilayotgan xizmatlarni qabul qilishni elektronlashtirishga qaratilgan.
Xulosa o'rnida shuni aytish mumkinki, yaratilgan dasturiy ta'minot ish faoliyati va mehnat unumdorligini oshirishga xizmat qiladi. Bu dasturiy ta'minot veb-sahifa ko'rinishida amalga oshirilgan bo'lib, unda ixtiyoriy qurilmalar orqali aloqa o'rnatish mumkin. Bu ham bizning yutuqlarimizdan biri hisoblanib, Kadrlar malakasini oshirish, tayyorlash va qayta tayyorlash Yo'l markazi faoliyati mehnat unumdorligini oshirish uchun xodimlarning bilim salohiyatlarini zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalari bilan boyitish maqsadida "O'zbekiston temir yo'llari" AJning Kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash markazi uchun elektron axborot tizimini ishlab chiqish ishlari amalga oshirilmoqda.
Yuqorida muammo sifatida ta'kidlanganidek, bu dastur temir yo'l sohasida kadrlar malakasini oshirish tizimlarini maqbullashtirish, ularning qonun hujjatlarida ko'rsatilgan tartibdagi vaqt me'yorlarida o'z malakalarini oshirishlari uchun qulay ko'rinishda elektronlashtirildi. Ushbu maqolada tizim jarayonini elektron ko'rinishda amalga oshirish ishlarini tahlil etish, loyihalash, qurish va ish jarayonlari tashkil etishning turli usullari tashkil etildi. Ushbu da'sturiy ta'minot PhP dasturlash tili, Laravel frameworki va ma'lumotlar bazasining MySQL tilidan foydalangan holda yaratiladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI:
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017—2021-yillarda "O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasini "Ilm, ma'rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili"da amalga oshirishga oid davlat dasturi to'g'risida" 02.03.2020dagi PF-5953-sonli farmoni.
2. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish maqsadida raqamli infratuzilmani yanada modernizatsiya qilish chora-tadbirlari to'g'risida" 21.11.2018dagi PQ-4022 qarori.
3. https://community.uzbekcoders.uz.
4. https://ziyonet.uz.
5. Sanjarbek Sobirjonov - PHP7 va obyektga yo'naltirilgan dasturlash tili Toshkent - 2020.
6. Sanjib Sinha - Laravel 5.7.* All model relations Explanined(tarjima).
7. Голицына О.Л. Базы данных / О.Л. Голицына, Н.В. Максимов, И.И. Попов. - М.: ФОРУМ: ИНФРА-М, 2003. - С. 352.
