Научная статья на тему 'ТЕХНОГЕН ВА ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЧИҚИНДИЛАРИНИ УТИЛИЗАЦИЯ ҚИЛИШ ОРҚАЛИ ЭКОЛОГИК МУАММОЛЛАРНИ ҲАЛ ЭТИШ АСОСЛАРИ.'

ТЕХНОГЕН ВА ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЧИҚИНДИЛАРИНИ УТИЛИЗАЦИЯ ҚИЛИШ ОРҚАЛИ ЭКОЛОГИК МУАММОЛЛАРНИ ҲАЛ ЭТИШ АСОСЛАРИ. Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
112
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
саноат чиқиндилари / техноген чиқиндилар / қурилиш материаллари / цемент / утилизация қилиш.

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Аминов Х.Х., Рузиева И.Д., Юлдашев Ф.Т., Юлдашева Х.Ф

Ушбу тезисда саноат ва қурилиш чиқиндиларининг ҳосил бўлиши, улар банд қилган майдонлар бўйича маълумотлар келтирилган бўлиб, корхоналарнинг техноген ва ишлаб чиқариш чиқиндиларини утилизация қилиш ва улардан фойдаланишнинг самарали усуллари тўғрисида ўтказилган тадқиқот натижалари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по строительству и архитектуре , автор научной работы — Аминов Х.Х., Рузиева И.Д., Юлдашев Ф.Т., Юлдашева Х.Ф

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТЕХНОГЕН ВА ИШЛАБ ЧИҚАРИШ ЧИҚИНДИЛАРИНИ УТИЛИЗАЦИЯ ҚИЛИШ ОРҚАЛИ ЭКОЛОГИК МУАММОЛЛАРНИ ҲАЛ ЭТИШ АСОСЛАРИ.»

ТЕХНОГЕН ВА ИШЛАБ ЧИЦАРИШ ЧЩИНДИЛАРИНИ УТИЛИЗАЦИЯ ЦИЛИШ ОРЦАЛИ ЭКОЛОГИК МУАММОЛЛАРНИ ^АЛ ЭТИШ АСОСЛАРИ.

1Аминов Х.Х, 2Рузиева И.Д, 3Юлдашев Ф.Т, 4Юлдашева Х.Ф

1 Узбекистон Республикаси Экология, атроф-мухитни мухофаза килиш ва иклим узгариши вазирлиги хузуридаги Атроф мухит ва табиатни мухофаза килиш технологиялари илмий

тадкикот институти, т. ф.ф.д, проф. 2Узбекистон Республикаси Экология, атроф-мухитни мухофаза килиш ва иклим узгариши вазирлиги хузуридаги Атроф мухит ва табиатни мухофаза килиш технологиялари илмий

тадкикот институти, лаборатория мудири 3Узбекистон Республикаси Экология, атроф-мухитни мухофаза килиш ва иклим узгариши вазирлиги хузуридаги Атроф мухит ва табиатни мухофаза килиш технологиялари илмий

тадкикот институти, эркин тадкикотчи 4Grand hot МЧЖ, юрист маслахатчиси https://doi.org/10.5281/zenodo. 8372762

Аннотация. Ушбу тезисда саноат ва цурилиш чициндиларининг %осил булиши, улар банд цилган майдонлар буйича маълумотлар келтирилган булиб, корхоналарнинг техноген ва ишлаб чицариш чициндиларини утилизация цилиш ва улардан фойдаланишнинг самарали усуллари тугрисидаутказилган тадцицот натижалари келтирилган.

Калит сузлар: саноат чициндилари, техноген чициндилар, цурилиш материаллари, цемент, утилизация цилиш.

Аннотация. В данном тезисе представлены сведения об образовании промышленных и строительных отходов, занимаемых ими площадях, а также результаты исследований по эффективным методам утилизации техногенных и производственных отходов предприятий.

Ключевые слова: промышленные отходы, техногенные отходы, строительные материалы, цемент, утилизация.

Abstract. This thesis presents information about the formation of industrial and construction waste, the areas they occupy, as well as the results of research on effective methods for recycling industrial and industrial waste from enterprises.

Keywords: industrial waste, technogenic waste, construction materials, cement, recycling.

Мамлакатимизда чукур узгаришлар, сиёсий ва ижтимоий-иктисодий хаётнинг барча томонларини изчил ислох этиш ва либераллаштириш, жамиятимизни демократик янгилаш ва модернизация килиш жараёнлари жадал суръатлар билан ривожланиб бормокда. Бунда кучли фукаролик жамиятини шакллантириш йулида белгилаб олинган ва амалга оширилаётган улкан вазифалар мустахкам замин яратмокда.

Кейинги йилларда мамлакатимизнинг капитал курилиш сохасига алохида эътибор берилиши билан бирга, уни ривожлантириш, айникса ахоли саломатлиги ва атроф -мухит мухоафазасига катта эътибор берилмокда ва уларни амалга ошириш учун хар йили жуда катта маблаг ажратилмокда. Саноат чикиндиларининг куп микдорда йигилиб колаётганлиги ва уларнинг тупрок, сув, атроф-мухит учун зарарли булиб, касаллик таркатувчи омиллар пайдо булишига олиб келмокда. Айникса техноген чикиндилар таъсирида биологик объектлар, инсонлар саломатлиги, экологик мувозанатнинг издан чикиши каби холатларга олиб келмокда. Шу боис, юкоридаги негатив холатлар ва

зарарланишининг олдини олиш учун уларни кайта ишлаш оркали турли хил замонавий курилиш материалларини ишлаб чикариш курилиш саноатининг хозирги кундаги долзарб муаммоларидан бири хисобланади. Ушбу ёндошувда биринчидан, хар йили куп микдорларда тупланувчи техноген ва ишлаб чикариш корхоналари чикиндилари утилизация килинади, Иккинчи томондан эса ресурс тежамкор, энергия тежамкор, арзон ва кулай материаллар ишлаб чикарилади хамда экологик муаммоларни бартараф этишда ёрдам беради. Зеро, курилиш индустриясини ривожлантирмасдан туриб, халк хужалигида керакли ютукка эришиб булмайди.

Бунинг учун турар жой ва саноат бинолари, коммуникация иншоотлари курилишига булган талабларни кайтадан куриб чикиш, махаллий хом ашёлардан янги замонавий курилиш материаллари, буюм ва конструкцияларни ишлаб чикариш ва курилиш технологиясини куллашга доир муаммоларни хал этиш хозирги давр курилишининг асосий вазифаларидан бири булиб колмокда.[1] Бунда асосий эътибор курилиш материаллари ва буюмларини ишлаб чикаришда тургун ва экологик тоза хом ашёлардан фойдаланишни, иккиламчи чикиндиларни кайта ишлаб, ишлаб чикаришнинг техник-иктисодий курсаткичларини ошириш хамда уларнинг сифатини яхшилаш ва чидамлигини таъминлашга каратилиши керак. курилиш материаллари, тог-кон, энергетика, металлургия ва бошка саноат тармокларида катта микдорда чикинди сифат иккиламчи хом ашёлар йигилиб колади. курилиш материаллари саноатида иккиламчи минерал захира ва чикиндиларни кайта ишлаш оркали турли хил курилиш материалларини олиш курилиш саноати иктисодини таъминлайди ва атроф мухитни мухофаза килиш омилларидан бири хисобланади. Маълумки саноат чикиндилари экологик омилларга салбий таъсир курсатади. Натижада атроф-мухит ва сув тозалиги, усимликлар ривожланиши, тирик мавжудотларнинг фаоллиги бузилади. Энг куп чикиндилар чикарадиган корхоналарга энергетика, металлургия, кимё-технологияси хамда тог-кон саноати киради.[2]

Республика саноат чикиндиси йилига 125 -128 млн тонна, курилиш чикиндиси 3 млн. тонна хосил булади. Узбекистонда 900 та кон очилган, улардан минерал хомашёларнинг карийб 100 тури казиб олинади, шундан 60 дан ортиги саноатда узлаштирилган. Жумладан, нефть газ конденсатининг 142 та, кумирнинг 6 та, кора металлнинг 7 та, рангли металлнинг 54 та, кон-руданинг 49 та, рангли тошларнинг 19 та, кимё ашёсининг 37 та, курилиш материалларининг 372 та ва ер ости сувларининг 172 та манбаи мавжуд. Республикада йирик саноат корхоналари 767 тани ташкил этади. 2008 йилларда саноат чикиндилари 100 млн тоннани ташкил этган булса, 2020 йилга келиб 125 млн тоннадан ошди, киска вактда 25 фоизга купайган. Асосий чикинди микдори Навоий, Тошкент, Фаргона вилоятларида жойлашган саноат корхоналарига тугри келади. [2]

Чикиндиларнинг катта микдори фосфогипс, лигнин, марганец шлами, олтингугурт сингари чикиндиларни атроф - мухитга чикарувчи кимё саноати корхоналарида хосил булади. Биргина фосфогипсни тупланиб колган хажми 76,1 млн тоннани ташкил этган.

Республикада асосан 1,1 млн тонна минерал угит, 4 млн т нефть, хом нефть 4,3 млн т кайта ишланади, 1,3 млн т аммиак, 1,1 млн т олтингугурт кислотаси ишлаб чикарилади. Буларнинг хаммаси атроф-мухитга узини таъсирини курсатди.

Таъкидлаш жоизки, республика буйича 9,1 минг гектар ер майдони саноат чикиндилари билан банд этилган. Чикиндилар учун ажратилган ерларнинг куп кисми

олдинлари кишлок хужалиги учун ярокли булганлигини эслатиб утиш мумкин. Усиб бораётган ишлаб чикариш чикиндиларини катта хажмда тупланиши ландшафт бузилишидан ташкари, уларни жойлаштириш муаммосини келтириб чикармокда.

Кейинги йилларда курилиш материалларини ишлаб чикариш саноати сезиларли ривожланиб бормокда. Уларнинг сифати яхшиланиб, турлари купаймокда ва замонавий техногологиялар кулланилмокда. Мамлакатимизнинг курилиш саноатига хорижий инвестицияларнинг жадал кириб келиши натижасида тургун ва экологик тоза хом ашё материаллар ва саноат чикиндилари асосида турли хил курилиш материаллари ва буюмларини ишлаб чикариш йулга куйилмокда.

Техноген чикиндилар ва улардан фойдаланиш афзалликлари: Техноген чикиндилар ва улардан фойдаланиш билан юкори самарали цементлар асосида композицион кушимчаларнинг янги таркибини яратишга каратилган илмий тадкикотлар катта ахамиятга эга. Ушбу тадкикотларни амалга оширишда цементнинг физик -кимёвий ва физик-механик хоссаларига кушимчаларнинг таъсирини урганиш учун кимёвий, рентгенфаза, дифференциал термик ва электрон микроскопик усуллардан, шунингдек стандарт усуллардан фойдаланилди.

Юкоридагилардан келиб чикиб, цемент, бетон ва гишт ишлаб чикаришда гипсли шламлардан фойдаланиш буйича натижаларни куриб чикамиз.

Сульфат кислотадан фойдаланиш билан боглик булган ишлаб чикаришнинг технологик жараёнларида, айникса кимё саноатида турли хил таркибдаги гипсли шламнинг катта микдори хосил булади. Масалан, 1 тонна ТЮ2, 4,0...8,0 м3 эритмаларини зарарсизлантириш учун ишлатиладиган хомашё таркибига караб титан диоксиди ишлаб чикаришда нейтралланган окава сув хосил булади: охактош билан нейтралланган 311 кг гипс ва охак билан нейтралланган 324 кг гипс ва тахминан 58 кг утиш металл оксиди ишлатилади.

курилиш материаллари ишлаб чикариш учун махсус ишлов берилмаган гипсли лой мос келмайди. Улардан факат шурланган ерларнинг мелиоратив холатини яхшилаш учун фойдаланиш мумкин. Титан диоксиди ишлаб чикаришда титан майдаларини кайта ишлаш жараёнида олинган гипсли лой таркибидаги темир микдорининг камайиши натижасида ундан кисман портландцемент клинкер цемент кушилган гипс аралашмаларини ишлаб чикариш учун ишлатишга имкон беради. Сульфат кислотасини кайта ишлаш жараёнида олинган гипсли лойка таркибида аралашмалар микдори юкори булганлиги сабабли, курилиш материаллари ишлаб чикариш учун хам яроксиз хисобланади.

Темир сульфатнинг сульфат кислота колдигидан ажралиши лойдаги аралашмалар микдорини сезиларли даражада камайтиради ва бу гипс сифатини яхшилайди. Сарфланган гипсли лойнинг сифати суспензияни сульфат кислота билан кушимча ишлов беришдан ва охак сути билан нейтраллашдан кейин рН киймати 8,4...9,3 га ошади, бу эса курилиш материалларини ишлаб чикариш учун бундай лойдан фойдаланишга имкон беради.[3]

Цемент заводларида ильменит концентратларини кайта ишлаш жараёнида ТОО «Челак» саноат синовлари клинкер массасига куйдиришдан олдин кислотали окава сувларни кушимча сифатида зарарсизлантириш натижасида олинган титан гипсидан фойдаланиш буйича ижобий натижалар берди.

Синовлар пайтида асосий вазифа шундан иборатки, берилаётган ва таркалаётган пайтда хосил булган тешикларни тулдириш учун титан гипс ишлатилади. Титан гипсни ишлаб чикаришга жорий этиш учун уни гранула холатига келтириш керак.

«Галоген» МЧЖ (Пермь) компаниясида катта микдордаги 12 фторидангидрид тупланган. Фосфогипс ва титан гипсидан фаркли уларок, фторид кислотаси ишлатишдан олдин куйдиришдан кейин нозик килиб майдаланиши шарт эмас, чунки у осонгина урнашади ва каттиклашади. Масалан, лаборатория тегирмонида 0,2 мм дан ошмайдиган элакдаги колдикка майдалангандан сунг, фтор кислотаси намуналари ок кукунга айланади ва стандарт мустахкамлик олиш учун сув билан аралаштирилганда нормал зичлиги 42% булган хамир хосил булади, вактни белгилаш: бошланиши 14... 14,5 соат, 16... 17 соатда тугайди«. Хамир»нинг бундай хусусияти шуни курсатадики, материал секин котиб ва намуна мустахкамлиги сикиш пайтида 28 МПа кадар эришиш билан 11 кунгача оширади. Материал биринчи куни хеч кандай мустахкамликка эга булмайди. . [3]

Бундан ташкари, материал кискаришга эга, бу 7 кунгача 6 мм/м гача кутарилади, шундан сунг намуналарнинг чизикли улчамлари баркарорлашади. ^отиш жараёнини яхшилаш усулларидан бири бу фторид кислотасини аралашмасига Г - 7A11 копкогини кушишдир, шунда котишнинг бошланиш вакти 3 дакикадан 13 соатгача ва котишнинг тугаш вакт 4 дакикадан 17 соатгача узгариши мумкин. Ушбу усул била олинган намуналар 1 ярим сувли гипс таркибида 1...12% гача деярли кискармайди. [3]

Богловчилар ва уларга асосланган махсулотлар ишлаб чикаришдан ташкари, гипс таркибидаги чикиндиларни йук килишнинг бошка усуллари хам маълум. Тажрибалар шуни курсатдики, гишт ишлаб чикаришда шихтага 5% гача фосфогипс кушилиши куритиш жараёнини тезлаштиради ва махсулот сифатини яхшилайди. Бу фосфогипснинг асосий компоненти-кальцийнинг дигидрат сульфатининг мавжудлиги сабабли лой хомашёсининг керамик - технологик хусусиятларини яхшилаш билан боглик;.[4]

Цурилиш материалларини ишлаб чикаришнинг технологик жараёнларида гипсли богловчи сифатида гальваник ишлаб чикаришнинг гипсли шлакларидан фойдаланиш мумкин. Улар бошка тармоклар учун хомашё сифатида кайта ишланиши мумкин. Масалан, махсус хром коплама ишлаб чикариш учун темир ва хром гидроксидларининг сувсизланган ва куритилган лойидан абразив хамир таркибий кисмларини олиш тавсия этилиши мумкин. Фильтрлаш, ювиш, куритиш, 600°С да куйдириш ва керакли дисперслик даражасигача майдалашдан кейин техник резина махсулотларини олиш учун рух оксид шламларидан олиб ташлаш мумкин.[3]

Бошка огир металларнинг оз микдори гальваник лойни йукк килиш пайтида олинган якуний махсулотларнинг сифатига салбий таъсир курсатмайди. Хром лойни фосфор кислота билан ишлов беришда махсус максадлар учун богловчи материаллар ва керамика махсулотларини ишлаб чикариш учун богловчи воситани олишга имкон беради

Гальваник ишлаб чикаришда олинган лойнинг мураккаб ва доимий узгарувчан таркибини билиб, лойни минимал кайта таксимлаш билан куп тоннали саноатда ишлатиш тавсия этилади.[4] Цурилиш материаллари саноатида гишт ва бетон, асфальтбетон ишлаб чикариш, керамика компонентларини олиш учун гипсли лойдан фойдаланиш таклиф этилади. Цурилиш хомашёсига кушимчалардаги лой (5% гача) кушилиши баъзи холларда силикатларнинг дизайни ва техник хусусиятларини яхшилайди: Хусусан, таркибида

алюминий ва хром булган лойни бетонга киритиш уларнинг сув утказувчанлигини пасайтиради. [3]

Лой юкори хароратли ишлов бериш билан йук килинганда, гидроксидлар ва бошка огир металл бирикмалари ёмон эрийдиган баркарор оксидларга айланади. Силикат ва гидроксид кушимчаларнинг киритилиши улар асосида шишасимон массани олишга имкон беради. Силикат компоненти сифатида кумдан фойдаланиш мумкин (10...15%) ва оким холатига эришиш учун кипик, кумир кукуни, торф кушилади. Ёниш силикатларнинг эриш нуктасида содир булади. Лойни металлургия шлаклари билан бирлаштириш шунга ухшаш натижага олиб келади.

Курилиш материаллари яратишда минераллардан фойдаланиш: Силикатли гишт ва цемент ишлаб чикаришда калъций ва магний таркибли чанглардан фойдаланиш буйича маълумотлар келтирилган булиб, куп микдорда металлар кимёвий моддалар курилиш материаллари ишлаб чикариш ва рудаларни кайта ишлаш ва бошка технологик жараёнлар давомида кальций-ва магний таркибидаги чикиндилар хосил булади. [4]

Техник кальций ва магний оксидлари урнига курсатилган таркибдаги чанг цемент турли хил курилиш ва иссиклик изоляция материалларини ишлаб чикариш учун ишлатилиши мумкин. Масалан, охактошни куйдириш пайтида олинган чанг силикат гишт ишлаб чикариш учун куп микдорда ишлатилади. Силикат гишт ишлаб чикариш технологиясининг узига хусусияти шундаки, охак кукуни автоклавда кул билан 170...200°C хароратда олдиндан ишлов берилади. Кейинчалик массалар колипланиб, сунгра иссиклик билан ишлов берилади.

Сарфланган охакнинг чангидан охак урнига ва бошка, шу жумладан иссиклик изоляция материаллари (масалан, асбест-охак кремний, газбетон ва бошкалар) ишлаб чикариш учун хам фойдаланиш мумкин. Шунингдек портландцемент таркибидаги совелитдан фойдаланиш ва суюк шиша, цемент ва магнийларни уз ичига олган тулдирувчи изоляция коплама ишлаб чикариш учун ишлатилади: компонентлар нисбати (%): суюк шиша 40...53 портландцемент 20...26; совелит 21...40 (АС №1076413)дан иборат.[3]

Мармар кукуни цемент ва буёк материалларини ишлаб чикаришда тулдирувчи сифатида ишлатилади. Бундан ташкари, у хар хил курилиш махсулотлари ва материалларини ишлаб чикариш учун турли хил богловчилар ёрдамида куйма махсулотларни ишлаб чикариш учун катта хажмларда ишлатилиши мумкин.

Кальций карбонатларини ёкиш пайтида кальций оксиди таркибини ошириш, шунингдек кишлок хужалигида кальций оксидидан фойдаланиш буйича олинган натижаларимизни келтириб утамиз.

Кальцийли хомашёларни (кальцит, бур, мармар) казиб олиш ва кайта ишлаш хали кенг таркалмаган ва тог-кон карерларида ишлатиладиган куп микдордаги кальцийли кукунлар хосил булади Масалан, Челябинск вилоятининг Коркинский ва Катав -Ивановский туманларида охактош карерларини ишлаб чикиш жараёнида чикиндихоналарда мос равишда катта микдордаги 5 дан 14 миллион тоннагача охак кукуни тупланган. Чебаркул карерларида охактош казиб олиш ва майдалашдан катта микдорда чанг тупланган иссиклик билан ишлов беришдан сунг, бундай кукунлар кальций оксиди ва карбонат ангидрид хосил булиши билан ва ускуналарнинг мавжуд эмаслиги сабабли мармар кукунини ва кальцитни 700...900°С хароратда термик ишлов беришлари амалга оширилади ва уларни мелиорант

сифатида янада самарали ишлатиш мумкин, чунки охаклаш куплаб экинларнинг хосилдорлигини сезиларли даражада оширади.

Хозирга кадар ишлаб чикаришда бундай чангга иссиклик ишлов бериш самарали усуллари йук, бунга сабаб иктисодий технологияларнинг иктисодий, самарали технология тавсия этилмокда. Чикинди чанг таъсирининг самарадорлигини ошириш учун печга узатилаётганда кайнаб турган карбонат ангидрид катлами билан сепилади ва шнекка берилади.

Печдан кейин тобланган кукун циклонга юборилади, у ерда катта зарралар ажратилади. Майда дисперсланган кукун газ окими билан енгсимон фильтрига берилади, у ерда ажратилади ва тайёр махсулотлар учун кутига утказилади ва тозаланган карбонат ангидрид газ пуфлагичи оркали газ идишига берилади, у ердан компрессор ёрдамида цилиндрларга уралади. Тобланган кукуннинг асосий кисми печь кабул килгичдаги шнеккага йигилади ва тайёр махсулот учун бункерга ташланади. Печь юкори концентрацияли карбонат ангидриддан тозаланганидан кейин олинган кислород билан, табиий газ билан киздирилганлиги сабабли, бу уни органик синтез, карбамид ва бошка махсулотларни ишлаб чикариш учун цилиндрларда ишлатишга имкон беради. [5]

Шундай килиб, ушбу чикиндилардан фойдаланган холда вилоят корхоналари ва хужаликларини юкори самарали мелиорация билан таъминлаш муаммосини хал килиш мумкин.

Техноген чикиндиларни самарали утилизация килиш экотизимга булган юкланишларни сезиларли даражада камайтиради ёки мукобил энергия манбаларига, хусусан куёш тизимларининг энергиясига утади, бу эса нефть, газ кумирдан фойдаланишни камайтиради, хавода карбонад ангидрид чикиндиларини сезиларли даражада камайтиради. Хозирги дунёда курилиш бизнесининг ривожланиши шартлари курилиш материаллари нархига нисбатан катъий коидаларни талаб килади, барча ишлаб чикарувчилар ишлаб чикариш харажатларини иложи борича оптималлаштиради.[6]

Бундан келиб чикиб хулоса шуни курсатадики, сайёрамиздаги чикиндиларни йук килиш ва экотизимни яхшилаш учун имкониятлар яратиш устида кам одамлар уйлайди ва ишлайди.

REFERENCES

1. Кулдашев Х. Саноат чикиндилари асосида курилиш материаллари ишлаб чикариш. Самарканд. 2017.

2. Табиат ресурслари вазирлиги "Чикиндиларни бошкариш сиёсатини белгилаш буйича бошкарма хисоботлари. 2022 й.

3. Юлдашев.Ф.Т. Техноген чикиндиларни утилизация килиш оркали экологик муаммоларни хал этиш. "Тошкент", 2022. Монография

4. Болдырев А. С., Люсов А. Н., Алехин Ю. А. Использование отходов в промышленности строительных материалов. -М.: "Знание", 1984,

5. Гринин А. С., Новиков В. Н. Промышленные и бытовые отходы. Хранение, утилизация, переработка. -М.: "Фаир-Пресс", 2002.

6. Дворкин Л. И., Дворкин О. Л. Строительные материалы из отходов промышленности. -Ростов-на-Дон.:"Феникс", 2007

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.