CC BY
11
mgr inz. Michat Chmiela)*, mgr inz. Ewa Sobora), mgr Marta Iwanskaa)
a)Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej im. Jozefa Tuliszkowskiego
Panstwowy Instytut Badawczy / Scientific and Research Centre for Fire Protection - National Research Institute *Autor korespondencyjny / Corresponding author: mchmiel@cnbop.pl
System wsparcia jednostek ochrony przeciwpozarowej - potrzeby, potencjat, kierunki zmian w zakresie wymagan uzytkowych dla pojazdow pozarniczych
Support System for Fire Protection Units - Needs, Potential, Changes in Terms of User Requirements for Firefighting Vehicles
Система поддержки подразделений противопожарной защиты - потребности, потенциал, тенденции в области функциональных требований к пожарным автомобилям
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest zaprezentowanie funkcjonujqcego juz programu edukacyjnego dla przedstawicieli Panstwowej Strazy Pozarnej (PSP) oraz Ochotniczej Strazy Pozarnej (OSP) pod nazwq System wsparcia odbiordw i testowania wyrobdw oraz rozwiqzan stosowanych w ochronie przeciwpozarowej (dalej: system wsparcia odbiorow i testowania wyrobow) w kontekscie jego przydatnosci i spelnienia wyznaczonego celu. Program ten jest administrowany przez Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej im. Jozefa Tuliszkowskiego Panstwowy Instytut Badawczy (CNBOP-PIB). W artykule opisano zagadnienia poruszane na zorganizowanych dotychczas szkoleniach. Ponadto szczegolowo przeanalizowano wyniki ankiet przeprowadzonych wsrod uczestnikow kolejnych edycji szkolen oraz zaprezentowano propozycje zmian do wymagan techniczno-uzytkowych dla pojazdow pozarniczych. Wprowadzenie: W zakresie stosowania wyrobow sluzqcych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego zglaszane sq okreslone potrzeby, formulowane zarowno przez jednostki ochrony przeciwpozarowej (JOP), jak i przez producentow oraz dostawcow tych wyrobow. Wlasciwa trwalosc, ergonomia, niezawodnosc i wysoka jakosc wyrobow, jak rowniez umiejQtnosc oceny ich zgodnosci z wydanymi dokumentami dopuszczajqcymi majq podstawowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczenstwa i prowadzenia dzialan ratowniczo-gasniczych. Odpowiedziq na potrzeby jest opracowany, wdrozony i do-skonalony system wsparcia odbiorow i testowania wyrobow, w ramach ktorego mozliwa jest bezposrednia wymiana informacji b^dqcych przyczynkiem do opracowania propozycji zmian do obowiqzujqcych wymagan techniczno-uzytkowych dla pojazdow pozarniczych.
Metodologia: W pracy zaprezentowano elementy programu edukacyjnego. Na podstawie harmonogramow szkolen omowiono zagadnienia poruszane podczas kolejnych ich edycji oraz przeanalizowano wyniki ankiet wypelnionych przez uczestnikow szkolen. WziQto przy tym pod uwag§ doswiadczenia osob szkolonych i ich opinie na temat pojazdow wykorzystywanych przez PSP i OSP podczas akcji ratowniczych. Pomimo zastosowania metody umoz-liwiajqcej ilosciowe okreslenie stawianego celu badan uczestnicy badan wyrazili swoje sugestie i opinie rowniez w formie opisowej, ktora pozwalala na sformulowanie wnioskow i zaproponowanie kierunkow zmian w omawianym zakresie. Wnioski:
- System wsparcia odbiorow i testowania wyrobow jest rozwiqzaniem, ktore - dzi^ki szkoleniom w formie stacjonarnej oraz ksztalceniu na odleglosc - oferuje kompleksowe podejscie do potrzeb zglaszanych przez przedstawicieli JOP zajmujqcych si§ zakupem sprz^tu ratowniczo-gasniczego, logistykq i kwatermistrzostwem.
- System wsparcia odbiorow i testowania wyrobow umozliwia wymianq doswiadczen pomiqdzy osobami prowadzqcymi proces dopuszczenia a uzytkownikiem koncowym, co owocuje zmianq wymagan dotyczqcych sprz^tu wykorzystywanego przez JOP, a w konsekwencji - poprawq bezpieczenstwa publicznego.
- Wymagania techniczno-uzytkowe, w zaleznosci od zakresu ich stosowania, powinno si§ uszczegolowic, uzupelnic bqdz zmienic. Stowa kluczowe: system wsparcia, edukacja, ochrona przeciwpozarowa, szkolenia, wymagania techniczno-uzytkowe (WTU)
Typ artykutu: artykul przeglqdowy
PrzyjQty: 18.01.2017; Zrecenzowany: 22.02.2017; Opublikowany: 31.03.2017;
Procentowy wklad merytoryczny w opracowanie artykulu: M. Chmiel - 40%, E. Sobor - 30%, M. Iwanska - 30%;
ProszQ cytowac: BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 170-190, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.13;
Artykul udost^pniany na licencji CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
ABSTRACT
Aim: The purpose of this article is to present an already operative educational programme designed for State Fire Services' (PSP) and Volunteer Fire Services' (OSP) firefighters, namely „System wsparcia odbiorow i testowania wyrobow i rozwiqzan stosowanych w ochronie przeciwpozarowej" ("A support system for quality acceptance and testing of products and solutions applied in fire protection"), in its usefulness and functionality context. The programme is administered by the Jozef Tuliszkowski Research Centre for Fire Protection - National Research Institute (CNBOP-PIB). The courses run so far are
described and survey results presented. Furthermore, the results of surveys conducted among participants in these courses are analysed in detail and changes are proposed to firefighting pumps, firefighting fixtures, and technical and user requirements for fittings and hydrants on firefighting vehicles. Introduction: The State Fire Service, and producers and suppliers, are continually defining their needs in the field of products used to ensure public safety and the protection of health and life and property. The durability, ergonomics, reliability and high quality of these products, and also properly conducted conformity-assessment processes, are crucial for fire safety and for the effectiveness of fire and rescue operations/'Support system" addresses all these needs. This programme can be used to exchange information and experience, thus resulting in amended mandatory requirements. Due to the use of this type of study, it was possible to determine the accuracy, effectiveness and scientific value of the presented material. Despite the use of a method to quantify the objectives of the study, participants also expressed their opinions and suggestions in a narrative form, which makes it possible to draw conclusions and set directions of change in the field in question.
Methods: The authors presented items in the educational programme managed by the Research Centre for Fire Protection - National Research Institute (CNBOP-PIB). The training programmes were discussed. Survey results, firefighters' experiences and opinions in the field of fire-fighting vehicles were analysed. The factors taken into consideration included the experiences of the trainees and their opinions on the vehicles used by the State Fire Service and the Volunteer Fire Service during rescue operations. Due to the use of this type of study, it was possible to determine the accuracy, effectiveness and scientific value of the presented material. Despite the use of a method to quantify the objectives of the study, participants also expressed their opinions and suggestions in a narrative form, which makes it possible to draw conclusions and set directions of change in the field in question. Conclusions:
- The product commissioning and testing system is a solution which, thanks to stationary and remote training, affords a comprehensive approach to the needs reported by representatives of the Volunteer Fire Service Units dealing with the procurement of rescue and extinguishing equipment, logistics and supplies.
- The system can be used to exchange experiences between certification specialists and end-users, thus resulting in changes to the requirements related to the equipment used by the Volunteer Fire Service and, consequently, improved public safety.
- Depending on the scope of their use, the technical/functional requirements should be specified with more detail, or amended. Keywords: support system, education, fire safety, training, technical and operational requirements (WTU)
Type of article: review article
Received: 18.01.2017; Reviewed: 22.02.2017; Published: 31.03.2017; Percentage contribution: M. Chmiel - 40%, E. Sobor - 30%, M. Iwanska - 30%; Please cite as: BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 170-190, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.13
This is an open access article under the CC BY-NC-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
АННОТАЦИЯ
Цель: Целью данной статьи является представление уже функционирующей образовательной программы для представителей Государственной противопожарной службы ^Р) и Добровольческой пожарной бригады ^Р) под названием Система поддержки отбора и тестирования продуктов и решений в области противопожарной защиты (далее: система поддержки отбора и тестирования продуктов) в контексте ее целесообразности и реализации поставленной цели. Эта программа находится в ведении Научно-Исследовательского Центра Противопожарной Охраны им. Юзефа Тулишковского - Государственного Исследовательского Института ^В0Р-Р1В). В статье рассматриваются вопросы, которые обсуждались в ходе проводимых в последнее время обучений. Кроме того, детально анализируются результаты исследований, проведенных среди участников следующих курсов обучений, и представлены предложения по изменениям технических и эксплуатационных требований к пожарным автомобилям. Введение: В области применения продуктов, предназначенных для обеспечения общественной безопасности, сообщалось о конкретных потребностях, сформулированных как подразделениями противопожарной защиты ^0Р), так и производителями и поставщиками этих продуктов. Соответствующая долговечность, эргономичность, надежность и высокое качество продукции, а также умение составления оценки ее соответствия с оформленными документами, разрешениями, является важным вопросом для обеспечения безопасности и проведения аварийно-спасательных и противопожарных действий. Ответом на потребности является разработанная, внедренная и совершенная система поддержки, отбора и тестирования продукции, которая позволяет непосредственно обмениваться информацией, являющейся прямым вкладом в разработку предложений по внесению изменений в существующие технические и эксплуатационные требования к пожарным автомобилям. Методика: В статье представлены элементы образовательной программы. На основе программы обучения обсуждались вопросы, поднятые в ходе последующих наборов на курсы тренингов, и проанализированы результаты анкет, заполненных учащимися. При этом был принят во внимание опыт обучаемых и их мнения о транспортных средствах, используемых в PSP и 0SP во время проведения спасательных действий. Несмотря на использование метода для количественного определения цели тестирования, участники исследования высказали свои мнения и предложения в повествовательной форме, что позволило сформулировать выводы и предложить направления изменений в этой области. Выводы:
- Система поддержки тестирования и отбора продуктов является решением, которое, через обучение в форме стационарной и дистанционной, предлагает комплексный подход к удовлетворению потребностей, выделенных представителями J0P, связанный с приобретением спасательного и противопожарного оборудования, материально-технического обеспечения и квартирмейстера.
- Система поддержки тестирования и отбора продуктов позволяет осуществлять обмен опытом между теми, кто участвует в процессе приема и конечными пользователями, что приводит к изменениям требований, связанных с аппаратными средствами, используемыми в J0P, а, следовательно - к улучшению общественной безопасности.
- Технические и эксплуатационные требования, в зависимости от сферы их применения, следует уточнить, дополнить или изменить. Ключевые слова: система поддержки, образование, противопожарная охрана, обучение, технические и эксплуатационные требования ^Ти) Вид статьи: обзорная статья
Принята: 18.01.2017; Рецензирована: 22.02.2017; Опубликована: 31.03.2017;
Процентное соотношение участия в подготовке статьи: M. Chmiel - 40%, E. Sobor - 30%, M. Iwanska - 30%; Просим ссылаться на статью следующим образом: BiTP Vol. 45 Issue 1, 2017, pp. 170-190, doi: 10.12845/bitp.45.1.2017.13; Настоящая статья находится в открытом доступе и распространяется в соответствии с лицензией CC BY-NC-SA 4.0 (https://creativecommons.Org/licenses/by-nc-sa/4.0/).
Wprowadzenie
Sytuacje zagrazajqce zyciu, z którymi nieraz stajemy twa-rzq w twarz, wymagajq od stuzb ratowniczych prowadzenia akcji majqcych na celu ratowanie zycia, zdrowia oraz mienia poszko-dowanych, a co za tym idzie - posiadania sprz?tu spetniajqce-go okreslone parametry gwarantujqce jego trwatosc, ergonomi?, niezawodnosc i szeroko rozumianq wysokq jakosc. Wyposaze-nie i sprz?t, które wspierajq prowadzenie dziatan ratowniczo-ga-sniczych, a wykorzystywane sq przez jednostki ochrony przeciwpozarowej, powinny zapewniac wysokq skutecznosc tych dziatan, co przektada si? na ochrony zdrowia i zycia zarówno osób ratowanych, jak i ratowników.
Idea systemu dopuszczen, wsparcia odbiorów i zakupu pojazdów
Zgodnie z rozporzqdzeniem Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. [1] oraz rozporzqdze -niem Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. (dalej: rozporzqdzenie) [2] wyroby stuzqce za -pewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia, zycia i mienia, wprowadzane do uzytkowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pozarze lub innym zagrozeniu oraz do prowadzenia dziatan ratowniczych, a takze wyroby stanowiq-ce podr^czny sprz^t gasniczy muszq bye poddane procesowi dopuszczenia do uzytkowania prowadzonemu przez jednostk? dopuszczajqcq1 [3]. Gtównym celem certyfikacji (w tym przy-padku: procesu dopuszczenia) jest zapewnienie wszystkich zainteresowanych stron, w tym przede wszystkim uzytkow-ników koncowych, ze certyfikowany wyrób spetnia okreslone wymagania. [4] Jednakze mimo ze wyrób pozytywnie przejdzie proces dopuszczenia (czyli spetni okreslone wymagania), do-piero uzytkownik koncowy (w tym przypadku: strazacy JOP) moze ocenie funkcjonalnose i jakose danego wyrobu po jego zastosowaniu podczas dziatan ratowniczych.
Jednostki ochrony przeciwpozarowej jasno definiujq swoje potrzeby w zakresie zakupu sprz^tu i wyposazenia. CNBOP-PIB otrzymuje zgtoszenia m.in. od uzytkowników koncowych sprz^tu (strazaków) o potrzebie przeprowadzenia szkolen do-skonalqcych dotyczqcych systemu dopuszczen (zagadnien formalnoprawnych i praktycznych) oraz sygnaty o róznych interpretacjach wymagan formutowanych w przepisach do-puszczeniowych w relacji mi^dzy dostawcq a uzytkownikiem/ odbiorcq sprz^tu. Odpowiedziq na te potrzeby jest wsparcie procedur odbiorowych sprz^tu przez system prowadzenia od -biorów i testowania wyrobów. Opracowany i wdrozony przez pracowników CNBOP-PIB i Komendy Gtównej Panstwowej Stra-zy Pozarnej (KG PSP) program edukacyjny jest oparty na szko-leniach, doskonaleniu zawodowym i dobrowolnej certyfikacji personelu PSP odpowiedzialnego za zakup pojazdów ratow-niczo-gasniczych, logistyk? i kwatermistrzostwo. Program
ten obejmuje równiez zagadnienia z zakresu odbioru i testowania wyrobów stuzqcych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego, ochronie zdrowia, zycia i mienia, wprowadzanych do uzytkowania w jednostkach ochrony przeciwpozarowej oraz wykorzystywanych przez te jednostki do prowadzenia dziatan ratowniczych. Ponadto rzeczony program jest narz?-dziem stuzqcym upowszechnianiu wiedzy z zakresu certyfika -cji i dopuszczen sprz?tu oraz wyposazenia jednostek ochrony przeciwpozarowej. Umozliwia on poznanie podstaw prawnych systemu dopuszczen i krajowej oceny zgodnosci, wymagan techniczno-uzytkowych, ale przede wszystkim jest doskona-tq ptaszczyznq wymiany poglqdów i doswiadczen teoretyków i praktyków, z których pierwsi zajmujq si? opracowywaniem wymagan, badaniami i procesem dopuszczenia sprz?tu do uzytkowania, drudzy zas wykorzystujq ten sprz?t do prowadzenia dziatan ratowniczo-gasniczych [5].
Ponadto uzytkownik koncowy (JOP) identyfikuje potrzeb? opracowania i wdrozenia szczegótowych procedur post?po-wania podczas sprawdzenia zgodnosci odbieranego wyrobu z wymaganiami techniczno-uzytkowymi. Poprawnie przepro-wadzony odbiór techniczno-jakosciowy gotowego wyrobu po-winien umozliwic weryfikacj? zgodnosci wykonania sprz?tu z wymaganiami zawartymi w specyfikacji warunków zama-wiajqcego (tzw. Specyfikacja Indywidualnych Warunków Za-mówienia (SIWZ)), wykrycie bt?dów montazowych i niespraw-nosci dziatania poszczególnych zespotów i mechanizmów. Procedury odbiorowe trzeba tak opracowac, aby pozwalaty na samodzielne dokonywanie odbioru przez odbierajqcych (strazaków). Nalezy szczególne podkreslic to, ze prawidtowe dokona-nie odbioru techniczno-jakosciowego jest jednym z podstawo-wych warunków, których spetnienie zapewnia bezpieczenstwo ratownikom oraz skutecznosc prowadzonych dziatan ratowni-czo-gasniczych.
Procedury odbiorów opracowane w ramach omawianego systemu wykorzystujq doswiadczenie zarówno pracowników CNBOP-PIB (zdobyte podczas prowadzenia badan kwa-lifikacyjnych i uczestniczenia w odbiorach pojazdów), jak i pracowników Biura Logistyki KG PSP [6]. Nalezy przy tym zauwazyc, ze niemal przez trzy lata mozna byto zgtaszac uwagi do aktualnych wymagan dotyczqcych wyrobów stuzqcych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia, zycia i mienia, a takze wyrobów stanowiqcych podr?czny sprz?t gasniczy, okreslonych w rozporzqdzeniu [2]. Na potrzeby sprawnego i biezqcego zbierania uwag od zainteresowanych podmiotów (uzytkowników koncowych, producentów oraz dostawców sprz?tu i wyposazenia JOP) stworzono i wdrozono aplikacj? internetowq, która dziatata na stronie internetowej KG PSP [7].
System wsparcia2 odbioru i testowania wyrobów jest swo-istym narz?dziem dobrowolnej certyfikacji personelu. System ten jest wsparciem dla obowiqzujqcego systemu dopuszczen
' Jednostka badawczo-rozwojowa PSP wskazana przez ministra wta-sciwego do spraw wewn?trznych, upowazniona do wydawania, zmia -ny, kontroli i cofania dopuszczenia.
Definicja ma charakter umowny i branzowy, niemajqcy podtoza nauko-wego. Podsystemy (modut szkoleniowy, modut dobrowolnej certyfikacji personelu, modut e-learning, testowanie wyrobów innowacyjnych) mogq funkcjonowac i byc realizowane niezaleznie. Definicja obrazuje wytqcznie mozliwosc potqczenia wszystkich modutów dajqcych mozli -wie najszerszy sposób pozyskiwania wiedzy teoretycznej i praktycznej.
w zakresie edukacji na rzecz bezpieczenstwa. Jest on przezna -czony dla funkcjonariuszy PSP zajmujqcych si? zakupem pojaz-dow ratowniczo-gasniczych, logistykq i kwatermistrzostwem.
Stanowi potqczenie szkolen stacjonarnych, wyjazdowych i e-le-arningowych (miniportal) oraz certyfikacji personelu i doskona-lenia zawodowego (ryc. 1).
Rycina 1. Gtowne elementy systemu wsparcia odbioru i testowania wyrobow Figure 1. Main assumptions of the support system Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Celem wdrozenia modutu jest upowszechnianie wiedzy z za -kresu dopuszczen oraz certyfikacji sprz?tu i wyposazenia JOP oraz ich odbiorow wsrod mozliwie najszerszego grona przed-stawicieli Komend Powiatowych (KP) i Komend Wojewodzkich (KW) PSP zajmujqcych si? logistykq i zaopatrzeniem. Miniportal
to elektroniczne narz?dzie wykorzystywane do upowszechnia-nia tej wiedzy. Jest on zrodtem aktualnych informacji, pozwala tym samym weryfikowac i/lub aktualizowac posiadanq wiedz?, komunikowac si? z innymi jego uzytkownikami oraz korzystac z e-learningu (kursow wraz z testami sprawdzajqcymi (ryc. 2).
MINIPORTAL
e-learning
aktualnosci / news
podr^cznik / manual
Rycina 2. Gtowne elementy w podsystemie wsparcia odbiorow prezentowane w ramach aplikacji internetowej CNBOP-PIB - miniportal Figure 2. Main assumptions of the support system presented in the web application - miniportal Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Miniportal ma kilka zaktadek. Zaktadka E-LEARNING zawiera cyklicznie aktualizowane materiaty do samodziel-nego ksztatcenia (tzw. kursy tematyczne), testy z pyta-niami sprawdzaj^cymi do kazdej partii materiatu, sktada-jgce si? na egzamin przeprowadzany na stacjonarnych
szkoleniach doskonalqcych. W zaktadce AKTUALNOSCI moz-na znalezc aktualne informacje z zakresu systemu dopuszczen, m.in. dotyczgce zmian wymagan certyfikacyjnych, norm, przepisow oraz nowych inicjatyw, szkolen i publikacji CNBOP-PIB (ryc. 3).
Rycina 3. Platforma edukacyjna: edu.cnbop.pl Figure 3. Platform edu.cnbop.pl Zrodto: Strona internetowa: edu.cnbop.pl. Source: Website: edu.cnbop.pl.
W zaktadce FAQ mamy zbior najcz^sciej zadawanych pytan wraz z udzielonymi na nie odpowiedziami. Zaktadka PODRfCZ-NIK zawiera opis wszystkich aspektow systemu prowadzenia odbiorow (proces dopuszczenia, wymagania, przepisy prawne)
i systematyzuje procedur? odbioru sprz?tu. Podr?cznik, opra-cowany przez pracownikow CNBOP-PIB (ryc. 4), jest dost?pny - w formacie pdf - do pobrania ze strony www.cnbop.pl (pod-r?cznika ma tez wersj? papierowq).
Rycina 4. Oktadka publikacji zwartej zatytutowanej System dopuszczen i odbiorow techniczno-jakosciowych sprzqtu wykorzystywanego w jednostkach Panstwowej Strazy Pozarnej
Figure 4. Front cover of the publication entitled System dopuszczen i odbiorow techniczno-jakosciowych sprzqtu wykorzystywanego w jednostkach Panstwowej Strazy Pozarnej Zrodto: Archiwum CNBOP-PIB. Source: CNBOP-PIB resources.
Odbiór techniczno-jakosciowy sprz?tu ma zasadnicze zna-czenie w procesie realizacji zakupów przez JOP. Prawidtowe do-konanie takiego odbioru wymaga wiedzy specjalistycznej oraz znajomosci uwarunkowañ formalnoprawnych. System wsparcia odbiorów i testowania wyrobów ma zapewnic dost?p do tej wiedzy i do informacji z tego zakresu. Jak pokazuje dotychczasowe doswiadczenie, dziatania podj?te w ramach omawianego systemu wsparcia odbiorów i testowania wyrobów, tj. permanentne doskonalenie zawodowe i szkolenie (co wptywa na zwi?kszenie si? swiadomosci uzytkowników korícowych), przyczyniajg si? do wzrostu wykrywalnosci bt?dów wyst?pujqcych w sprz?cie albo niezgodnosci danego sprz?tu z wydanym día niego swiadec-twem dopuszczenia zawierajqcym jego dane techniczne. Innymi stowy. zmniejsza si? ryzyko zakupu i od bioru sprz?tu niespetnia-jgcego wy magan prawnych i techniczno - uzytkowych, a w konse-kwencji - zagrazajqcego zarówno ratownikom, jak i ratowanym.
To, jak duze znaczenie ma odbiór techniczno-jakosciowy przez uzytkownika koncowego, widac s zczególnie w kontekscie
wniosków z kontroli swiadectw dopuszczenia prowadzonej przez jednostk? dopuszczajqcq, tj. CNBOP-PIB. Nalezy zauwa-zyc, ze wtasciciele swiadectw niech?tnie poddajq si? kontroli dopuszczenia, со przejawia si? m.in. celowym opóznianiem przeprowadzenia kontroli bqdz jej unikaniem przez nieudost?p-nianie próbek do badañ kontrolnych czy nieinformowaniem o niedost?pnosci próbek. W wi?kszosci przypadków kontrola dopuszczonych wyrobów wykazuje niezgodnosci techniczne lub formalne i stwierdza zmiany w wyrobie wprowadzone bez zgody i weryfikacji jednostki dopuszczajqcej.
Przyktadowe najcz?sciej wykazywane niezgodnosci wy-krywane podczas kontroli w poszczególnych grupach sprz?tu zaprezentowano na rycinie 5).
Wszystkie wyzej wymien i one niezgodnosci bezposrednio bqdz posrednio negatywnie w ptywajq na trwatosc, ergonomi?, niezawodnosc i/lub funkcjona I nosc sprz?tu, co wprost przekta-da si? na zagrozenie ogólne go bezpieczenstwa uzytkowania tego sprz?tu przez JOP.
Zastosowanie innego ogumienia / Tyres change
Braki w znakowaniu / Incomplete marking Przekroczenie masy i naciskow na osie / Exceeded mass and axle loads
Zastosowanie innego dziatka wodno--pianowego / Using another kind of water -foam branchpipe Zamontowanie dodatkowego wyposazenia / Installation of additional equipment
¡5 E
fc.E
• Braki okuc w drabinach / Fittings lack in portable ladders
• Zbyt duza sita otwarcia zatrzasnika / Too high opening strenght
• Braki w ukompletowaniu / Incomplete firefighter's personal protective equipment
S И
¡1
Przekroczone masy IExceeded mass Przekroczone wymiary IExceeded dimensions Nieodpowiednie znakowanie I Improper marking
(Л gp
s
• Nieczytelne etykiety/ Unreadable etiquettes
• Zbyt krotki czas dziatania / Shortened time of action
• Mata skutecznosc gasnicza / Fire ratings deficiency
íTE
и о I
5 É I
а .В-Г
M D
4-" CT I
№ Of
• Przekroczone czasy dziatania / Duration of operation exceeded
• Przekroczone tolerancje napetnienia / Filling tolerances exceeded
• Zacinaj^ce si^ zawory /Valves stuttering
• Zle umieszczone tasmy odblaskowe
w r^kawicach / Fluorescent tape placed incorrectly
• Niekompletne znakowanie / Incomplete marking
• Inna konstrukcja wyrobu (materiaty, kroj, sposob wykonania) / Product contruction changes (textile, cut, realization)
m
E ~
• Zastosowanie innych nasad / Nozzles couplings change
• Nieosi^gni^cie deklarowanych wydajnosci / Non-availability of declared capability
• Niekompletne znakowanie / Incomplete marking
• Problemy z rozruchem / Start-up problems
4
E -
с X < =
• Rozwarst wienie powtok w^zy / Fire hose' layer interstratification
• Brak szczelnosci / Lack of leak tightness
• Zbyt duza masa / Exceeded mass /
• Brak szczepnosci / Lack of fitting
• Nietrzymanie wymiarow / Incorrect dimensions
• Niekompletne znakowanie / Incomplete marking
Rycina 5. Najczçsciej wykazywane niezgodnosci wykrywane podczas badari kontrolnych prowadzonych przez CNBOP-PIB Figure 5. The most common nonconformities observed during control tests performed by CNBOP-PIB Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Niezaleznie od tego nalezy zauwazyc, ze: przygotowanie, wdrozenie i doskonalenie programu szkoleniowego w zakresie prowadzenia odbioru sprzçtu jednostek PSP; udziat w przygo-towaniu materiatow szkoleniowych na potrzeby platformy e-le-arningowej; prowadzenie prac, konsultacji i uzgodnien, w tym publikowanie informacji; przygotowywanie standardow i komu-nikatow dotyczqcych zapewnienia niezawodnosci sprzçtu i jego wtasciwego wykorzystania, sq szczegolnie waznymi zadaniami realizowanymi przez CNBOP-PIB na rzecz KG PSP.
Szkolenia prowadzone w ramach systemu wsparcia
W ramach podsystemu wsparcia odbiorow CNBOP-PIB pro-wadzi m.in. szkolenia stacjonarne. Ich celem jest upowszechnia-nie wiedzy praktycznej i teoretycznej z zakresu dopuszczen oraz certyfikacji sprzçtu i wyposazenia JOP. Szkolenia te pozwalajq ponadto na wymianç poglqdow i doswiadczen miçdzy prowa-dzqcymi zajçcia przedstawicielami CNBOP-PIB a uczestniczq-cymi w tychze zajçciach przedstawicielami KW PSP i jednostek im podlegtych oraz szkot PSP. Najczçsciej poruszane tematy dotyczq podstaw prawnych, wymagan techniczno-uzytkowych, funkcjonowania krajowego systemu dopuszczen oraz certyfikacji
wyrobow budowlanych stosowanych w ochronie przeciwpozaro-wej. Cykl szkolen obejmuje rowniez dyskusjç na temat zawartosci SIWZ-ow przygotowywanych na potrzeby postçpowan przetargo -wych dla wyrobow objçtych obowiqzkiem uzyskania swiadectwa dopuszczenia, a takze na temat samej organizacji postçpowan przetargowych dotyczqcych sprzçtu i wyposazenia JOP.
Dotychczas w ramach systemu wsparcia odbiorow i testo-wania wyrobow w CNBOP-PIB odbyto siç siedem edycji szkolenia zatytutowanego System wsparcia i prowadzenia odbiorôw sprzqtu i wyposazenia wprowadzanego na wyposazenie jednostek ratowni-czo-gasniczych - Cwiczeniapraktyczne, a przeznaczonego dla przed-stawicieli PSP i OSP. W szkoleniach prowadzonych siç w latach 2013 - 2016 r. uczestniczyto blisko 1500 osob. Zagadnienia poruszane na szkoleniach przedstawiono w programie szkolen (ryc. 6).
W zaleznosci od liczby osob uczestniczqcych w poszczegol-nych edycjach szkolenia tworzono od dwoch do piçciu zespotow cwiczqcych przy sprzçcie pozarniczym. Zadaniem zespotu byto przeprowadzenie badan odbiorczych i wypetnienie, przygotowane-go wczesniej przez zespot CNBOP-PIB, protokotu odbioru w okre-slonym czasie (od 5-7 min w przypadku: aparatow powietrznych, masek, sygnalizatorow bezruchu, prqdownic wodnych i wodno-pia-nowych, tqcznikow, nasad, pokryw nasad, przetqcznikow, az do 45 min w przypadku pojazdow pozarniczych). Na kazdym etapie szkolenia omawiano wyniki pracy cwiczqcych zespotow.
Program szkolen / Training programme
c □
□
E □
□ □
E
E □
□
Pojazdy ratowniczo-gasnicze. Autopompy i uklady wodno-pianowe /
Rescue and firefighting vehicles. Pumps and water-foam systems built in a vehicle
Motopompy do wody czystej i zanieczyszczonej / Pumps for clean and polluted water
Aparaty powietrzne butlowe, maski, sygnalizatory bezruchu / Self-contained open circuit breathing apparatus, non-motion alarm devices
Odziez ochronna, ubrania chroni^ce przed czynnikami chemicznymi, ubrania chroni^ce przed promieniowaniem cieplnym / Protective clothing against chemical agents and fire
Hydrauliczne narzçdzia ratownicze / Hydraulic rescue tools
Uzbrojenie osobiste, helmy, kominiarki, ubrania specjalne, rçkawice, obuwie / Firefighter's personal protective equipment, helmets, balaclava helmets, protective clothing, gloves and footwear
Sprzçt ratowniczy zwi^zany z prac^ na wysokosci, drabiny przenosne, pasy strazackie, skokochrony, linki strazackie ratownicze, zatrzasniki (l^czniki) / Firefighting rescue equipment, portable ladders, firefighter's belt, rescue cushions, firefighting rescue lines, snaphooks
Narzçdzia pomocnicze, poduszki i korki pneumatyczne, toporek strazacki, zbiorniki przenosne / Rescue tools, lifting pneumatic bags and pneumatic caps for sealings, fire axes, portable water tanks
Wçze tloczne, hydrantowe i ssawne. Smoki ssawne i rozdzielcze / Delivery, semi-rigid (for internal hydrants), suction fire hoses. Triple head distributors, suction strainers
Pr^downice wodne i wodno-pianowe oraz pr^downice i wytwornice pianowe / Branchpipes, foam-forming nozzles (hand-held branchpipes), foam generators
L^czniki, nasady, pokrywy nasad, przel^czniki / Couplings for fire hoses, nozzles and blank couplings, hose adapters
Rycina 6. Przykladowy program szkolenia zatytulowanego System wsparcia iprowadzenia odbiorowsprzqtui wyposazenia wprowadzanego na wyposazenie jednostek ratowniczo-gasniczych PSP - cwiczenia praktyczne prowadzonego w 2015 r.
Figure 6. Exemplary training programme for course performed in 2015 untitled System wsparcia ¡prowadzenia odbiorow sprz^tu i wyposazenia wprowadzanego na wyposazenie jednostek ratowniczo-gasniczych PSP - practice excercises Zrodto: Archiwum CNBOP-PIB. Source: CNBOP-PIB resources.
Potencjaf i potrzeby JOP
Podczas szkolen dla przedstawicieli PSP i OSP przeprowa-dzono dobrowolnq ankietç, w ktörej uczestniczyto blisko 200 osob. Ankieta sktadata siç z 25 pytan dotyczqcych wykonania
sre dnich samochodow ratowniczo-gasniczych. Wybor tego typu pojazdu wynikat z tego, ze sq one najczçsciej dyspono-wan e i wykorzystywanedo dziatan zarowno przez strazakow PSP, jak i strazakow innych jednostek ochrony przeciwpozaro-wej. Zagadnienia poddane ocenie przedstawiono na rycinie 7.
Wymagania dotyczgce podwozia pojazdu w zakresie: / Requirements for chassis in the scope of:
Zabudowa pojazdow pozarniczych: /Bodywork of fire vehicles:
<
•przyrzqdow pomiarowych / measuring instruments •aparatow oddechowych / resporatory protective devices •dostçpu do kabiny / access to crew compartment •przyciskow i komunikatow / switches and information messages •sygnatow akustycznych / acoustic signals
•podesty, tace, szuflady, zaluzje do skrytek / platforms, trays, drawers, compartment blinds
•rozmieszczenie wyposazenia w skrytkach / equipment layout in the compartment
•dostçp do dachu pojazdu / access to the roof of the vehicle •dostçp do nasad ssawnych i ttocznych autopompy / access to the suction ordelivery nozzles couplings
•oswietlenie pola pracy i skrytek / illumination of the working area and compartments
•dostçp do panelu sterujqcego autopompq / access to the control panel of the fire truck pump
•instalacja elektryczna i jej elementy / the electrical installation and its elements •rozmieszczenie elementow uktadu wodno-pianowego / location of the water-foam system
Rycina 7. Tematy uwzglçdnione w ankietach przeprowadzonych podczas szkolen Figure 7. The main topics of surveys performed during trainings Zrodto: Archiwum CNBOP-PIB. Source: CNBOP-PIB resources.
Respondentow poproszono o udzielenie odpowiedzi na ze-stawy pytan. W pierwszym zestawie pytano, czy rozmieszcze -nie przyrzqdow pomiarowych w kabinie byto odpowiednie (ryc.
8), czy przyrzqdy pomiarowe oslepiaty/przeszkadzaty podczas dziatan ratowniczych lub podczas prowadzenia pojazdu (ryc.
9) oraz czy rozmieszczenie tych przyrzqdow byto komfortowe i czytelne (ryc. 10). W przypadku pierwszego pytania (ryc. 8) 85% respondentow potwierdzito, ze przyrzqdy pomiarowe spetniaty ich oczekiwania, 90% ankietowanych uwazato, ze przyrzqdy te nie przeszkadzaty w dziataniach ratowniczych, a 87% pytanych stwierdzito, ze rozmieszczenie przyrzqdow spetniato oczekiwania (ryc. 10). Wedtug 12% respondentow
przyrzqdy pomiarowe wymagajq zmian, wedtug 7% ankietowa -nych zmiany sq konieczne, gdyz przyrzqdy pomiarowe przeszkadzaty w dziataniach ratowniczych, a wedtug 9% badanych nalezy zmienic rozmieszczenie przyrzqdow. Zgodnie z opiniq 1% respondentow rozmieszczenie przyrzqdow pomiarowych nie spetniato oczekiwan uzytkownikow, zgodnie z opiniq 2% ankietowanych jasnosc podswietlenia przyrzqdow nie spet-niata ich oczekiwan, gdyz oslepiaty/przeszkadzaty podczas prowadzonych dziatan ratowniczych, a zgodnie z opiniq 3% badanych obecne rozmieszczenie przyrzqdow pomiarowych i przetqcznikow nie spetnia ich oczekiwan - nie jest komfortowe i czytelne.
□ Spetnia oczekiwania nWymaga zmian nNie spetnia oczekiwan nBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 8. Czy rozmieszczenie przyrzgdow pomiarowych w kabinie jest odpowiednie? Figure 8. Are measuring instruments properly located in the cabin? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
■ Spetnia oczekiwania BWymaga zmian DNie spetnia oczekiwan ■ Brak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 9. Czy jasnosc podswietlenia przyrzgdow pomiarowych oslepia/przeszkadza podczas dziatan ratowniczych lub podczas prowadzenia pojazdu?
Figure 9. Does the brightness of the measuring instruments blind / interfere with the rescue operations or while driving? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
□ Spetnia oczekiwania QWymaga zmian nNie spetnia oczekiwan QBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations
Rycina 10. Czy rozmieszczenie przyrzqdow pomiarowych i przetqcznikow w kabinie jest komfortowe i czytelne? Figure 10. Is the distribution of measuring instruments and switches in the cabin comfortable and legible? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Pytania z drugiego zestawu dotyczyty aparatow odde-chowych. Ankietowanych pytano o to, czy aparaty oddecho-we zamontowane w kabinie sq tatwo dostçpne (ryc. 11), oraz czy uchwyty tych aparatow zapewniaty stabilne zamocowa-nie podczas ruchu pojazdu (ryc. 12). Wsrod respondentow 78% uwazato, ze montaz aparatow spetniat ich oczekiwania, a 87% potwierdzito, ze uchwyty zapewniaty stabilne zamoco-wanie. Natomiast 8% respondentow wprowadzitoby zmiany
w sposobie montowania aparatow pod kqtem ich dostçpno-sci, a ponad 3% ankietowanych chciatoby wprowadzenia zmian w uchwytach aparatow, tak aby uchwyty te zapewniaty stabilne zamocowanie podczas ruchu. Wedtug 6% badanych do-stçpnosc aparatow zamontowanych w kabinie nie spetniata ich oczekiwan, a wedtug ponad 4% respondentow rowniez uchwyty tych aparatow nie spetniaty oczekiwan, gdyz nie byty stabil-nie zamocowane.
□ Spetnia oczekiwania Fulfills expectations
□ Wymaga zmian Requires modifications
□ Nie spetn ia oczekiwan Does not fulfill expectations
iBrak odpowiedzi No response
Rycina 11. Czy aparaty oddechowe zamontowane w kabinie sg tatwo dost?pne? Figure 11. Is there easy access to breathing apparatus installed in the cabin? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
4%
□ Spetnia oczekiwania DWymaga zmian DNie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill requirements No response
Rycina 12. Czy uchwyty aparatow oddechowych zapewniajq stabilne zamocowanie podczas ruchu pojazdu? Figure 12. Do handles of the breathing apparatus provide stable mounting when the vehicle is moving? Zrôdto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
W trzecim zestawie pytania dotyczyty oznakowania przyci-skow (ryc. 13) i czytelnosci komunikatow informacyjnych (ryc. 14). Wedtug 78% respondentow oznakowanie przyciskow wy-konane byto w sposob trwaty i spetniato ich oczekiwania. Wedtug 84% ankietowanych komunikaty informacyjne byty czytel-ne i spetniaty ich oczekiwania. Wsrod badanych 15% zgtosito
potrzebç zmian w zakresie trwatosci oznakowania przepisow, a 11% opowiedziato siç za wprowadzeniem zmian w komunika-tach informacyjnych, ktore nie byty one w petni dla nich czytel-ne. Trwatosc oznakowania przyciskow nie satysfakcjonowata ponad 4% respondentow, natomiast czytelnosc komunikatow informacyjnych nie zadowalata 3% uczestnikow ankiety.
4%
ISpetnia oczekiwania BWymaga zmian DNie spetnia oczekiwan IBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 13. Czy oznakowanie przyciskow jest wykonane w sposob trwaty? Fig. 13. Is button labelling done in a permanent manner? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
3% 2%
HSpetnia oczekiwania Fulfills expectations
□ Wymaga zmian DNie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 14. Czy komunikaty informacyjne sq czytelne? Figure 14. Are information messages legible? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Ponadto respondentow poproszono o to, aby wyrazili swojg opi -niç na temat ucigzliwosci sygnatow akustycznych transmitowanych w kabinie pojazdu ratowniczego. Wedtug 78% ankietowanych sygna -ty akustyczne spetniaty ich oczekiwania i nie byty szczegolnie ucigz-liwe, natomiast 18% pytanych wprowadzitoby zmiany w sygnatach akustycznych pod kgtem ich ucigzliwosci. Dla 2% badanych sygnaty byty ucigzliwe i nie spetniaty oczekiwan uzytkownikow pojazdow.
W czwartym zestawie pytania dotyczyty skrytek na sprzçt. Respondentow pytano o to, czy rozmieszczenie wyposaze-nia w skrytkach umozliwia tatwy dostçp do tego wyposazenia (ryc. 15) oraz czy skrytki i mocowania zapewniajq bezpiecz-ne przewozenie sprzçtu, ktory jest niezbçdny podczas akcji
1%
ratowniczo-gasniczych (ryc. 16). Jak wynika z zebranych da-nych, 76% ankietowanych uwazato, ze rozmieszczenie wyposazenia w skrytkach utatwiato dostçp do tego wyposazenia, a 81% badanych byto przekonanych o tym, ze skrytki i mocowania za-pewniajg bezpieczne przewozenie sprzçtu. Jednakze 22% respon -dentow byto zdania, ze rozmieszczenie wyposazenia w skrytkach nalezy zmienic, a 14% uwazato, ze mocowanie i skrytki sprzçtowe nie do konca pozwalaty na bezpieczne przewozenie sprzçtu i wy-magajq zmian. Jedynie wedtug 1 % respondentow rozmieszczenie wyposazenia w skrytkach nie spetniato ich oczekiwan. Tyle samo respondentow przyznato, ze skrzynki i mocowania nie spetniaty ich oczekiwan dotyczqcych bezpiecznego przewozenia sprzçtu.
iSpetnia oczekiwania Fulfills expectations
□ Wymaga zmian Requires modifications
□ Nie spetn ia oczekiwan Does not fulfill expectations
□ Brak odpowiedzi No respose
Rycina 15. Czy rozmieszczenie wyposazenia w skrytkach umozliwia tatwy dost^p do tego wyposazenia? Figure 15. Does equipment layout in the compartment allow easy access? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Ponadto niektórzy respondenci uwazali, ze „w kabinach prze- powinno bye wiçcej dodatkowych skrytek i schowków" oraz ze znaczonych na drobny sprzçt i przedmioty osobiste strazaków nalezy „zastosowae regulowane skrytki".
□ Spetnia oczekiwania DWymaga zmian DNie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 16. Czy skrytki sprzçtowe i mocowania zapewniajg bezpieczne przewozenie sprzçtu niezbçdnego do prowadzenia akcji ratowniczo-gasniczej? Figure 16. Do equipment compartments and mounting methods provide safe transport of equipment, which is necessary to carry out rescue and firefighting operations? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
W piqtym zestawie respondentów poproszono o odpowiedzi na pytania dotyczqce podestów, tacy, szuflad i zaluzji do skrytek. Py -tano ich o to, czy elementy te dziataty ptynnie, bez zaciçc (ryc. 17); czy zapewniaty bezpieczenstwo podczas wyjmowania wyposaze-nia z pojazdów podczas akcji ratowniczo-gasniczych (ryc. 18) oraz czy umozliwiaty stabilny dostçp do wyposazenia pojazdu (ryc. 19). Wsród respondentów 73% uwazato, ze dziatanie podestów, tac, szuflad i zaluzji do skrytek spetniato oczekiwan, 84% byto zdania, ze podesty zapewniaty bezpieczenstwo podczas wyjmowania wy -posazenia, a 82% twierdzito, ze podesty umozliwiajq stabilny do-stçp do wyposazenia pojazdu. Wedtug 18% uczestników ankiety
podesty, tace, szuflady i zaluzje do skrytek wymagajq zmian, wedtug 10% respondentów podesty nalezy zmienic, gdyz nie w petni zapewniaty bezpieczenstwo podczas wyjmowania wyposazenia, a wedtug 9% ankietowanych podesty trzeba zmodyfikowac, po-niewaz nie w petni umozliwiaty stabilny dost?p do wyposazenia. Ponadto sposród respondentów 3% twierdzito, ze podesty, tace, szuflady i zaluzje do skrytek nie spetniaty ich oczekiwan, a 2% uwazato, ze elementy te nie zapewniaty bezpieczenstwa podczas roztadowywania wyposazania. Wedtug 1% ankietowanych podesty, tace, szuflady i zaluzje do skrytek nie umozliwiaty stabilnego dost^pu do wyposazenia znajdujqcego si? w pojezdzie.
□ Spetnia oczekiwania Fulfills expectations
□ Wymaga zmian DNie spetnia oczekiwan ruBrak odpowiedzi
Requires modifications Does not fulfill requirements No response
Rycina 17. Czy podesty, tace, szuflady i zaluzje do skrytek dziatajg ptynnie / bez zaci^c? Figure 17. Do platforms, trays, drawers, compartment blinds operate smoothly / without jamming? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
□ Spetnia oczekiwania DWymaga zmian DNie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 18. Czy podesty zapewniajq bezpieczenstwo podczas wyjmowania wyposazenia z pojazdow? Figure 18. Do platforms provide safety when equipment is removed from the vehicles? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
iSpetnia oczekiwania BWymaga zmian nNie spetnia oczekiwan BBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 19. Czy podesty umozliwiajq stabilny dost^p do wyposazenia pojazdu? Figure 19. Do platforms provide stable access to the equipment in the vehicle? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Pytania z szóstego zestawu dotyczyty oswietlenia. An-kietowanych pytano o to, czy oswietlenie pola pracy wokót pojazdu zapewnia bezpiecznq i komfortowq pracç (ryc. 20) oraz czy oswietlenie skrytek zapewnia bezpiecznq i komfor-towq pracç (ryc. 21). Na pierwsze pytanie twierdz^co odpo-wiedziato 83% respondentów, a na drugie - 81% responden-tów. Wsród ankietowanych 11% byto zdania, ze oswietlenie pola wymagato zmian, a 12% uwazato, ze oswietlenie skrytek
wymagato zmian pod k^tem zapewnienia bezpieczenstwa i komfortu pracy. Oswietlenie pola pracy wokót pojazdu nie spetniato oczekiwan 2% badanych, a oswietlenie skrytek - 3% badanych.
Ponadto niektórzy respondenci twierdzili, ze radiostacja oraz urzqdzenia sterujqce sygnatami dzwiçkowymi i swietlny-mi powinny bye zamontowane blizej dowódcy, co umozliwitoby lepszy dostçp do operowania nimi.
□ Spetnia oczekiwania DWymaga zmian QNie spetnia oczekiwan QBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill requirements No response
Rycina 20. Czy oswietlenie pola pracy wokot pojazdu zapewnia bezpieczng i komfortowg pracç?
Figure 20. Does illumination of the working area around the vehicle provide a safe and comfortable working environment? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
□ Spetnia oczekiwania OWymaga zmian ONie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Fulfills expectations No response
Rycina 21. Czy oswietlenie skrytek zapewnia bezpieczng i komfortowg pracç?
Figure 21. Does illumination of the compartments provide safe and comfortable working environment? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Kolejny zestaw sktadat siç z pytan dotyczqcych dostçpu do dachu pojazdu. Respondentow zapytano o to, czy dostçp ten byt tatwy i bezpieczny (ryc. 22). Sposrod ankietowanych 88% odpowiedziato twierdzqco na to pytanie, 9% uwazato, ze
nalezy wprowadzic pewne zmiany w sposobie dostçpu do dachu. Wedtug 1% respondentow dostçp do dachu nie byt tatwy i bezpieczny.
1% 2%
□ Spetnia oczekiwania □ Wymaga zmian ciNie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 22. Czy mozliwy jest tatwy oraz bezpieczny dostçp do dachu pojazdu? Figure 22. Is access to the roof of the vehicle easy and safe? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Uczestnikow ankiety zapytano rowniez o to, czy panel ste-rujqcy autopompq jest tatwo dostçpny, widoczny i umozliwia komfortowq obstugç (ryc. 23) oraz czy elementy uktadu wodno -pianowego sq wykonane w sposob umozliwiajqcy tatwy dostçp do kazdego elementu (np. do dozownika, dziatka wodno-piano -wego) (ryc. 24). Wsrod respondentow 85% uwazato, ze panel byt tatwo dostçpny, widoczny i umozliwiat komfortowq obstugç
(a wiçc spetniat ich oczekiwania), 8% byto zdania, ze w tym za-kresie konieczne sq zmiany, a 2% zadeklarowato, ze panel ste-rujqcy autopompq nie spetniat oczekiwan. Ponadto sposrod ankietowanych 81% twierdzito, ze rozmieszczenie elementow uktadu wodno-pianowego byto wykonane w sposob umozliwiajqcy tatwy dostçp do kazdego elementu, 9% - ze rozmieszcze -nie to wymaga zmian, a 3% - ze nie spetniato ich oczekiwan.
5%
iSpetnia oczekiwania Fulfills expectations
□ Wymaga zmian Requires modifications
□ Nie spetnia oczekiwan Does not fulfill expectations
□ Brak odpowiedzi No response
Rycina 23. Czy panel sterujqcy autopompq jest tatwo dost^pny, widoczny i umozliwia komfortowq obstug^? Figure 23. Is the control panel of the fire truck pump easily accessible, visible and allowing comfortable operation? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
□ Spetnia oczekiwania mWymaga zmian DNie spetnia oczekiwan DBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 24. Czy elementy uktadu wodno-pianowego sg wykonane w sposob umozliwiajgcy tatwy dostçp do kazdego elementu (np. do dozownika, dziatka wodno-pianowego)?
Figure 24. Is the layout of the water-foam system made in a way that allows easy access to each element (e.g. the dispenser, water and foam cannon)? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Respondentow zapytano tez o instalacjç elektrycznq i jej elementy znajdujqce siç w pojazdach pozarniczych (ryc. 25). Wsrod uczestnikow ankiety 80% byto zdania, ze instalacja
elektryczna i jej elementy spetniaty ich oczekiwania, 14% wpro -wadzitoby zmiany, natomiast 3% nie byto zadowolonych z jej wykonania.
I Spetnia oczekiwania Fulfills expectations
iWymaga zmian Requires modifications
□ Nie spetnia oczekiwan Does not fulfill expectations
□ Brak odpowiedzi No response
Rycina 25. Czy instalacja elektryczna i jej elementy wykonane sg bezpiecznie i estetyczne? Figure 25. Is the electrical installation and its components made in a safe and aesthetic manner? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Pytania z ostatniego zestawu dotyczyty samych pojazdow. Respondentow zapytano o to, czy pojazdy bçdqce na stanie ich jednostki pozwalajq na skutecznq walkç z pozarami (ryc. 26) oraz czy umozliwiajq walkç z innymi klçskami zywiotowymi
(ryc. 27). Wedtug 85% ankietowanych pojazdy, ktore sq w ich posiadaniu, spetniaty ich oczekiwania, zdaniem 7% pytanych pojazdy te wymagaty zmiany, a wedtug 1% badanych nie spetniaty one ich oczekiwan. Ponadto wsrod ankietowanych 82%
przyznawato, ze posiadane przez nich pojazdy umozliwiaty sku - ze pojazdy te wymagaty zmian, a 2% - ze nie spetniaty ich ocze -tecznq walkç z innymi klçskami zywiotowymi, 10% byto zdania, kiwan co do mozliwosci walki z klçskami zywiotowymi.
□ Spetnia oczekiwania nWymaga zmian nNie spetnia oczekiwan nBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 26. Czy pojazdy bçdqce na stanie Panstwa jednostki umozliwiajq skutecznq walkç z pozarami? Figure 26. Are vehicles which are the property of your unit enable effective firefighting? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
□ Spetnia oczekiwania nWymaga zmian nNie spetnia oczekiwan nBrak odpowiedzi
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations No response
Rycina 27. Czy pojazdy bçdqce na stanie Panstwa jednostki umozliwiajq skutecznq walkç z innymi klçskami zywiotowymi? Figure 27. Are vehicles which are the property of your unit enable effective fighting against other natural disasters? Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Po przeanalizowaniu wszystkich ankiet (ryc. 28) moz-na stwierdzic, ze 86% uzytkownikow pojazdow pozarniczych byto z nich zadowolonych (spetniaty one ich oczekiwania), 12% byto zdania, ze pojazdy wymagajq zmian, a 2% wyrazito swo-je niezadowolenie z ich funkcjonowania (nie spetniaty one ich
oczekiwan). Ponadto niektorzy respondenci byli zdania, ze „ceny pojazdow sq zbyt wysokie" i ze „nalezy sprawdzic komfort jazdy w normalnych warunkach", tzn. podczas dojazdu ratownikow na miejsce akcji. Ankietowani wskazali tez, ze nalezy wprowa-dzic zmianç w przepisach dotyczqcych normy czystosci spalin,
polegajgcg na ograniczeniu tej normy dla pojazdów specjalnych. odstçpstwo od normy Euro 6 ze wzglçdu na zbyt czçste awarie Dla pojazdów strazy pozarnej powinno byc przyzwolenie na uktadu zasilania i uktadu wydechowego silnika.
2%
□ Spetnia oczekiwania nWfymaga zmian üNie spetnia oczekiwan
Fulfills expectations Requires modifications Does not fulfill expectations
Rycina 28. Poziom zadowolenia z wykonania pojazdow pozarniczych Figure 28. Satisfaction level of the performance of fire vehicles Zrodto: Opracowanie wtasne. Source: Own elaboration.
Przeprowadzanie ankiet podczas szkolen stanowi element realizacji przyjçtego zatozenia prac nad nowelizacjg wymagan techniczno-uzytkowych dla wyrobow zawartych w zatgczniku do rozporzgdzenia [7]. Zgodnie z nim wyma-gania te powinny odzwierciedlac wcigz zmieniajgce siç po-trzeby JOP przy jednoczesnym zapewnieniu, ze potrzeby te zostang zdefiniowane przede wszystkim przez samych uzytkownikow [7].
Wnioski z ankiet i zalecane kierunki zmian
Analiza wynikow ankiet pozwala - w zakresie oceny podwozi i zabudowy pojazdow pozarniczych - stwierdzic, ze:
- rozmieszczenie przyrzgdow pomiarowych w kabinie jest odpowiednie, tj. komfortowe i czytelne, a jasnosc pod-swietlenia przyrzgdow pomiarowych nie oslepia/prze-szkadza podczas dziatan ratowniczych ani podczas pro -wadzenia pojazdu;
- aparaty oddechowe zamontowane w kabinie sg tatwo dostçpne, a ich uchwyty zapewniajg stabilne zamoco-wanie podczas ruchu pojazdu;
- skrytki sprzçtowe i mocowania zapewniajg bezpieczne przewozenie sprzçtu niezbçdnego do prowadzenia akcji ratowniczo-gasniczej;
- oznakowanie przyciskow jest trwate, a komunikaty in-formacyjne sg czytelne;
- rozmieszczenie wyposazenia w skrytkach zasadniczo umozliwia tatwy dostçp do tego wyposazenia, jednakze
21% ankietowanych stwierdzito potrzebç wprowadzenia zmian w tym obszarze.
W zakresie oceny zabudowy pojazdów pozarniczych analiza wyników ankiet pozwala stwierdzic, ze:
- podesty, tace, szuflady i zaluzje do skrytek dziatajg ptyn -nie/bez zaciçc; podesty zapewniajg bezpieczenstwo podczas wyjmowania wyposazenia z pojazdów i umoz-liwiajg stabilny dostçp do tego wyposazenia;
- oswietlenie pola pracy wokót pojazdu i oswietlenie skrytek zapewnia bezpieczng i komfortowg pracç;
- mozliwy jest tatwy oraz bezpieczny dostçp do dachu pojazdu;
- panel sterujgcy autopompg jest tatwo dostçpny, widocz-ny i umozliwia komfortowg obstugç;
- elementy uktadu wodno-pianowego sg wykonane w spo-sób umozliwiajgcy tatwy dostçp do kazdego elementu (np. do dozownika, dziatka wodno-pianowego);
- instalacja elektryczna i jej elementy wykonane sg bez-piecznie i estetyczne;
- pojazdy bçdgce w uzytkowaniu poszczególnych jedno-stek umozliwiajg skuteczng walkç z pozarami;
- pojazdy bçdgce w uzytkowaniu poszczególnych jedno-stek umozliwiajg skuteczng walkç z innymi klçskami zywiotowymi.
Wyniki ankiet tylko pozornie sg zadowalajgce. Nie mozna bowiem nie zauwazyc, ze na kazde zadane pytanie:
- od 1 do 5% ankietowanych zaznaczyto odpowiedz „Nie spetnia oczekiwan";
- od 3 do 1B% respondentów odpowiedziato, ze konieczne sg zmiany w danym zakresie;
- od 1 do 8% badanych odpowiedziato zas, ze kwestia,
0 którq sq pytani, nie spetnia oczekiwan.
Ankietowani strazacy zgtosili równiez uwagi dotyczqce:
- dost?pu do radiostacji i urzqdzen sterujqcych sygnata -mi dzwi?kowymi i swietlnymi,
- liczby skrytek i schowków oraz mozliwosci ich regu-lacji,
- ergonomii pojazdów pozarniczych,
- awaryjnosci uktadu zasilania i uktadu wydechowego,
- ceny rynkowej pojazdów.
Ankietowani zwrócili tez uwag? na to, ze zestawy narz?dzi hydraulicznych i zestawy narz?dzi pneumatycznych sq zbyt ci?zkie, a ponadto ze wyst?pujq problemy z ich kompatybilno-sciq. Problemy te obecnie wynikajq równiez z obowiqzujqcych wymagan i trendów [8].
Reasumujqc, trzeba podkreslic, ze wi?kszosc krytycznych ocen pojazdów ratowniczo-gasniczych cz?sto wynikata z wielo -letniego uzytkowania tychze pojazdów. Obecnie tak dtugi okres uzytkowania nie jest zgodny z aktualnymi wymaganiami. Ponadto wieloletnie wykorzystywanie pojazdów moze prowadzic do wystqpienia wi?kszego ryzyka niepowodzenia akcji ratowniczej.
Gtównym celem przeprowadzonych ankiet byto zdobycie wiedzy na temat stanu technicznego i zdolnosci operacyjnej pojazdów ratowniczo-gasniczych wykorzystywanych w JOP. Przedstawione wyniki pozwolity potwierdzic postawionq hipo-tez?, ze dla pojazdów znajdujqcych si? w poszczególnych jed-nostkach nie ma jednolitych standardów wyposazenia w zakre -sie jego rozmieszczenia i ergonomii pracy.
Na podstawie badan i szkolen prowadzonych w ramach oma-wianego systemu dla pojazdów ratowniczo-gasniczych mozna wskazac zalecane kierunki zmian w wymaganiach techniczno -uzytkowych zawartych w rozporzqdzeniu [2]. I tak konieczne jest:
- weryfikowanie podczas procesu dopuszczenia nieza-wodnosci pojazdu w trakcie pracy w skrajnie niskich
1 wysokich temperaturach;
- ograniczenie dost?pu do elementów gorqcych w po-jazdach;
- umozliwienie bardziej ergonomicznego dost?pu do ko-lektorów ttocznych i ssawnych w uktadzie wodno-pia-nowym pojazdu;
- wprowadzenie minimalnych wymagan dotyczqcych za-bezpieczenia instalacji elektrycznej;
- wprowadzenie wymagan dotyczqcych kompletacji do-datkowego wyposazenia sprz?tu (instrukcje, odpowied-nie nasady, specjalne narz?dzia i klucze) oraz zapewnie-nie informacji dotyczqcych jego uzytkowania;
- uszczegótowienie wymagan dotyczqcych uktadu wydechowego i wykonczenia elementów wystajqcych;
- zwi?kszenie wymagan dotyczqcych poziomu hatasu w kabinie;
- weryfikowanie odpornosci elementów zabudowy na korozj?;
- wprowadzenie wymagan dotyczqcych maksymalnej no-snosci podestów;
- ujednolicenie wzoru piktogramów, np. w kabinie kie-rowcy;
- zwi?kszenie wymagan dotyczqcych sredniej masy stra -zaka przy obliczeniu maksymalnej masy rzeczywistej;
- dokonanie zmiany klasyfikacji autopomp;
- wprowadzenie wymagan dotyczqcych wyposazenia nie-zamontowanego na state.
Podsumowanie
Kompleksowy system wsparcia odbiorów i testowania wy -robów jest rozwiqzaniem, które oferuje catosciowe podejscie do potrzeb zgtaszanych przez przedstawicieli JOP. Potqcze-nie szkolen w formie stacjonarnej oraz ksztatcenia na odle-gtosc przynosi efekty w postaci coraz wi?kszej liczby funk-cjonariuszy PSP i OSP posiadajqcych najbardziej aktualnq wiedz? praktycznq i teoretycznq z zakresu dopuszczen oraz certyfikacji sprz?tu i wyposazenia JOP. Wiedza ta przedkta-da si? wprost na jakosc odbiorów techniczno-jakosciowych pojazdów pozarniczych (wi?ksza umiej?tnosc weryfikacji zgodnosci wykonania sprz?tu z wymaganiami (specyfikacjq zamawiajqcego) oraz wykrycia bt?dów montazowych i nie-sprawnosci w dziataniu poszczególnych zespotów i mecha-nizmów. Wówczas uzytkownik koncowy - strazak - moze wyegzekwowac od producenta/dostawcy usuni?cie stwier-dzonych niezgodnosci/bt?dów i dostarczenie sprz?tu zgod-nego z wymaganiami.
System wsparcia odbiorów i testowania wyrobów umoz-liwia wymian? doswiadczen (szkolenia stacjonarne, ankiety, rozmowy) w zakresie sprz?tu badanego i dopuszczonego, a na -st?pnie wykorzystywanego przez JOP. Dzi?ki kompilacji wiedzy naukowej i eksperckiej mozliwa jest wymiana informacji na temat trwatosci, funkcjonalnosci, ergonomii i/lub niezawodnosci sprz?tu. Bezposrednia wymania informacji i doswiadczen po-zwala równiez na opracowanie propozycji nowych wymagan dla sprz?tu strazy, co wprost przektada si? na powodzenie podej-mowanych dziatan ratowniczo-gasniczych, a tym samym - na bezpieczenstwo publiczne.
Przedstawione w niniejszym artykule badania ankietowe przeprowadzane w ramach systemu wsparcia odbiorów i te-stowania wyrobów, a takze wnioski z nich ptynqce wskazujq, ze zawarte w rozporzqdzeniu [2] wymagania dotyczqce cz?sci pojazdów (zwtaszcza tych ratowniczo-gasniczych stuzqcych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia, zycia i mienia) wprowadzanych do uzytkowania w JOP i wyko-rzystywanych przez te jednostki do alarmowania o pozarze lub innym zagrozeniu oraz do prowadzenia dziatan ratowniczych, a takze wymagania dotyczqce wyrobów stanowiqcych pod-r?czny sprz?t gasniczy sq w obszarze wybranych wtasciwosci uzytkowych nieadekwatne do zgtaszanych potrzeb i aktualnie wystçpujqcych zagrozen. W zaleznosci od zakresu stosowa-nia tych wymagan powinno si? je uszczegótowic, uzupetnic bqdz zmienic.
Literatura
[1] Rozporzgdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów stuzgcych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz.U. Nr 143, poz. 1002).
[2] Rozporzgdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 27 kwietnia 2010 r. zmieniajgce rozporzgdzenie w sprawie wykazu wyrobów stuzgcych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz.U. Nr B5, poz. 553).
[3] Rozporzgdzenie Rady Ministrów z dnia 27 wrzesnia 2010 r. w sprawie nadania Centrum Naukowo-Badawczemu Ochrony przeciwpozarowej im. Józefa Tuliszkowskiego w Józefowie statusu panstwo -wego instytutu badawczego (Dz.U. Nr 1B1, poz. 1219).
[4] Kietbasa T. (red.), Iwanska M., Otdak M., Wojtasiak B., Standard CNBOP-PIB Ochrona Przeciwpozarowa - Wprowadzenie do obro-tu i uzytkowania urzgdzen przeciwpozarowych, CNBOP-PIB, Jó-zefów 2015.
[5] Zboina J., Chmiel M., Kçdzierska M., Gotaszewska M., System wspar-cia odbiorów i testowania wyrobów oraz rozwiqzañ na rzecz ochrony przeciwpozarowej, BiTP Vol. 37 Issue 1, 2015, pp. 159-169.
[6] Czerwienko D., Roguski J. (red.), System dopuszczen i odbiorów tech-niczno-jakosciowych sprzçtu wykorzystywanego wjednostkach pan-stwowejstrazypozarnej, CNBOP-PIB, Józefów 2013.
[7] Zboina J., Prawo na rzecz bezpieczenstwa i ochrony przeciwpozarowej - system monitorowania zmian w rozporzqdzeniu dotyczqcym swia-dectw dopuszczenia, BiTP Vol. 25 Issue 1, 2012, pp. 79-B4.
[B] Klimovtsov V., Trebovaniya normativnykh dokumentov k gidravliche-skomuavariyno-spasatel'nomuinstrumentu, „Pozhary i chrezvychaj-nye situacii: predotvrashhenie, likvidacija" 2009, 4.
MGR INZ. MICHAt CHMIEL - absolwent studiow na Wydziale Inzy-nierii Bezpieczenstwa Pozarowego Szkoty Gtownej Stuzby Pozarni-czej. Od 2007 r. pracownik Jednostki Certyfikujgcej CNBOP-PIB. Ak-tualnie na stanowisku zastçpcy kierownika. Doktorant na Wydziale Zarzgdzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej. Temat rozpra-wy doktorskiej zwigzany z zabezpieczeniem logistycznym strazakow jednostek ochrony przeciwpozarowej podczas dtugotrwatych akcji ra-towniczych. Autor i wspotautor kilkunastu publikacji z zakresu sys-temu dopuszczen, wymagan dla sprzçtu i wyposazenia, bezpieczen-stwa pozarowego.
MGR INZ. EWA SOBÖR - absolwentka Wydziatu Inzynierii Bezpieczenstwa Cywilnego w Szkole Gtownej Stuzby Pozarniczej w War-szawie (2001-2007). Od 2005 r. pracownik Jednostki Certyfikujgcej CNBOP-PIB, aktualnie na stanowisku zastçpcy kierownika. Wspotau-torka kilkunastu publikacji (ksigzek, monografii, artykutow branzo-wych) z zakresu oceny zgodnosci, bezpieczenstwa powszechnego, ochrony przeciwpozarowej i zarzgdzania kryzysowego.
MGR MARTA IWANSKA - absolwentka Collegium Civitas w Warsza-wie na Wydziale Socjologii, kierunek zarzgdzanie organizacjami po-zarzgdowymi. Specjalista ds. normalizacji Jednostki Certyfikujgcej CNBOP-PIB.
