Научная статья на тему 'Суицидтік әрекеттермен қаралған жедел жәрдем шақыртуларына сараптама жүргізу'

Суицидтік әрекеттермен қаралған жедел жәрдем шақыртуларына сараптама жүргізу Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
132
29
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
suicide / appeals / ambulance.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Г.Б. Балканай, Г.Ж. Ахметова, В.П. Воднев, М. Елеусиз

«Суицид» латын тілінен алынған «қасақана өзін-өзі өлтіру» деген мағынаны білдіретін сөз. Өкінішке орай, бұл термин қазір көп қолданатын сөзімізге айналды. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) жақында таратқан мәліметтеріне сүйенсек, жылына миллионнан астам адам өзін-өзі өлтіреді екен. Бұл қайғылы құбылыс 2020 жылдарға қарай бір жарым есеге артады дейді мамандар.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ANALYSIS OF CARDS OF CALLS OF SUICIDE ATTEMPT ON AMBULANCE

In such a way that the new tendencies revealed in our research influencing increase of risk of a suicide among teenagers and children, are low-studied now. Therefore for a solution of the problem of an adult suicide in our country it is necessary to resolve an issue of providing psychologists and social workers with new methods of scientific knowledge.

Текст научной работы на тему «Суицидтік әрекеттермен қаралған жедел жәрдем шақыртуларына сараптама жүргізу»

Resume: Fast and accurate assessment of the functional status of each division of the brainstem (midbrain, pons, medulla oblongata) plays an important role in the choice of surgical tactics and predicting outcomes in patients with supratentorial dislocation. Efficiency of the developed scale evaluation of the severity of progressive dislocation syndrome in the clinical setting has been appreciated by us in 143 patients with focal lesions of the cerebral hemispheres. A statistically significant correlation between the stage of development of dislocation of our scale and condition tanks base of the brain, tactics and outcomes of surgical treatment (p <0,05) was determined. The developed scale assessing the severity of progressive dislocation syndrome can be recommended as an additional diagnostic and prognostic criterion for a "before hospitalization" stage and stages of patient care especially in the absence of neuroimaging. Keywords: stem symptoms, progressive dislocation syndrome

УДК:616.89-008.441.44-073:616-08-039.74

Г.Б. БАЛКАНАЙ, Г.Ж. АХМЕТОВА, В.П. ВОДНЕВ, М. ЕЛЕУСИЗ

С.ЖАсфендияров атындагы К,аз¥МУ, Алматы, ЦР

СУИЦИДТ1К ЭРЕКЕТТЕРМЕН KАРАЛFАН ЖЕДЕЛ ЖЭРДЕМ ШАЦЫРТУЛАРЫНА САРАПТАМА ЖУРГ1ЗУ

«Суицид» латын тшнен алынган «цасацана езш-езi елт!ру» деген магынаны б!лд1рет!н свз.

вк1н!шке орай, бул термин %a3ip квп цолданатын ce3iMi3ee айналды. ДуниежузШк денсаулыц сацтау уйымыныц (ДД¥) жацында таратцан мэлiметтерiне суйенсек, жылына миллионнан астам адам взiн-взi влтiредi екен. Бул цайгылы цубылыс 2020 жылдарга царай 6ip жарым есеге артады дейдi мамандар.

Элемде кушне орта есеппен 3000 адам ез ергамен eмiрден етед екен. Егер жылына суицидтен бiр миллиондай адам ;айтыс болса, оныц сепз мыцы Казак;стандык;тар. Егер бугал элемде 40 секунд сайын бiр адам езше ;ол жумсаса, Каза;станда эр сагат сайын бiр адам ез ергамен емiрiмен ;оштасады екен.

Психолог мамандардыц айтуынша, егер ер гай езше ;ол жумсауга бегансе, кебшесе кш ая;тайды деп есептейдъ Ал эйел адамдар кебшесе ма;саты ;ол жумсау емес, езше назар аударту немесе ;о;ан ло;ы керсету болып табылады екен. Сол себептен статиститка бойынша бiр ер гайге бес эйел кiсiнiц езше ;ол жумсауына тец келедi.

Кебшесе эйелдер, жас ;ыздар арасында таблеткалармен улану, ;ышк;ыл, сiлтiлiк заттар шке ;абылдау жиi кездеседi. ДYHиежYзiлiк денсаулы; са;тау уйымыныц мэлiметтер бойынша, Каза;стандык; эйелдер арасындагы суицидтiц керсеткiшi - 15 пен 24 жас аралыгында 100 мыц тургынга шавданда 11,1 о;иганы ;урайды. 9ткен жылдыц керсеткштерше CYЙенiп облыстар бойынша айтатын болса;, 29 жас;а дейiнгi азаматтар арасында суицид о;илары Шыгыс Казахстан облысында жиi тiркелген (182 о;ига), одан кешнп орында Караганды (154), Алматы (144), ОцтYCтiк Казахстан (123), А;мола (121) жэне Костанай облыстары (101) тур.

Кептеген зерттеулерге CYЙенсек, жас еспiрiм ;ыз, жiгiттер арасында суицидп жагдайлардыц жиiлеуi дYHие ЖYзiн алацдатуда. Жасеспiрiмдердiц мундай эрекетке баруы жекелеген-отбасылы; фактор (отбасылы; кикiлжiцдер, жа;ын адамыныц ;азасы, сэтсiз махаббат, ;амк;орлык;тыц жеткшшйздш жалгыздьщ жэне т.б) басым орында. Мысалы, отбасылы; жанжалдар (51,7 пайыз) жасесiрiмдер мен жастар арасында езiн-езi елтiруге ец кеп итермелейтiн фактор, ал махаббатта жолы болмау мен ;урдастарымен араздасу (14 пайыз), мектептеп жанжалдар мен отбасыныц эл-ау;атыныц темендiгi езiн-езi ел^руге сирек апарады екен.

Сонымен ;атар толы; емес немесе элеуметтш жагынан нашар отбасыларында, авторитарлы тэрбие керiп отырган,

эсiресе ;ам;орлы;тагы немесе керiсiнше ;ам;орлык;;а зэру балалар арасында суицидке ушырау ;ауш жогары екендiгiне то;талды.

Бтм жэне гылым министрлiгi мен Денсаулы; са;тау министрлiгi бiрлесе отырып, 2012-2015 жылдарга арналган суцицидтердiц алдын алу бойынша к-шаралардыц мекеме аралы; жоспары эзiрленiп, Yкiметте ;аралган. Арнайы 10 - ;ыркуйек бYкiл дYHиежYзiлiк суицидке ;арсы KYH болып жарияланган.

Зерттеу жумысынын, ма^саты: Ауруханага дейiнгi кезецдегi суицидтiк эрекеттермен ;аралган нау;астардыц ша;ырту карталарына сараптама ЖYргiзу. Материалдар жэне зерттеу эдйтерг Алматы ;аласы бойынша 01 ;ацтар 2012 жылдан 01 ;ацтар 2013 жыл аралыгында жедел медицининалы; жэрдем станциясына суицидтi эрекеттермен ;аралган барлы; ша;ырту карталарына ретроспектива, клиника-статистикалы; талдау жасалды. Бiрiншiлiк материалдарды ецдеу соцгы статистикалы; эдiстер бойынша журпзшдъ

Ша;ыртуларды талдауга дэрiгерлердiц жазбалары, ЭКГ ;агаздары, керсетiлген кемектiц келемi кiрдi. Fылыми жоба жетекшiсiмен бiрлесе отырып бiздiц топ бiрнеше мектептердщ 10-11 класс о;ушыларына жэне К. Сатпаев атындагы политехникалы; университетi 3 курс студенттерi арасында суицид эрекетшен зардап шегу атты дэрiс о;ылып, дэрiске ;атысушылар арасында сауалнама журпздщ. Барлыгы 750 сауалнама алынды. Тал^ылау мен зерттеудiн нэтижесi:Жедел медициналы; жэрдемге барлы; криминальды жагдайлар бойынша ша;ыртулар саны 2012-2013 жылы 84150 кураган. Жедел медициналы; жэрдемге барлы; суицидп жагдайлармен ;аралган нау;астар жасына, жынысына ;арай 8 жастан 50 жас;а дейiн барлыгы 2193 (2,6%) ша;ырту карталары зерттелiп, буныц жалпы 903 (41,2%)жасеспiрiмдер ;урады. Оныц iшiнде 908 (41,4%), еркек, 1285 (58,6%) эйелдер. Суицид эрекеттермен ;аралган нау;астарды жасына, жынысына ;арай белу темендегi №1 кестеде бершген.

Кесте 1 - Суицид эрекеттермен каралган наук;астарды жасына, жынысына карай белу

Жынысы Наукастыц жасы

8-18 19-28 29-38 39-48 барлыгы

абс % абс % Абс % абс %

Еркек 328 36,1 287 31,6 198 21,8 95 10,5 908-41,4%

Эйелдер 575 44,7 389 30,2 193 15,1 128 9,9 1285-58,6%

Барлыгы 903 41,1 676 30,8 391 17,8 223 10,1 2193

Жогарыда керсетшген кестеден суицид эрекеттермен ;аралган нау;астар 8-28 жас аралыгында жиi кездесетiнiн жэне жасы улгайган сайын оныц жшшп азая TYсетiнiн к0ремiз. Сонымен ;атар суицид эрекеттермен ;аралган нау;астар арасында еркектерге (41,4%) ;араганда, эйелдерде (58,6%) жшрек кездесетiнi аныщталды. Тагы да кещл аударатын жэйт, 8-18 жас аралыгында суицид эрекет еркектерге ;араганда эйелдерде 4 есе кеп жэне жасы улгайган сайын бiрдей жшлште, ал 39-48 жастан ас;анда эйелдерде бул к0рсеткiштiц 128 (9,9%) азая TYCкенiн бай;ауга болады.Суицидтiк ма;сатпен ез-езше ;ол жумсаудыц ша;ыртулар саны (72%) жаз, KYЗ жэне кектем айларына сэйкес келедi. Муныц себебi мундай эрекетке баруы жекелеген-отбасылы; фактор-отбасылы;

кигалжщдер, жа;ын адамыныц ;азасы, ;урдастарымен араздасу, сэтйз махаббат, ;ам;орлык;тыц жеткiлiксiздiгi жалгызды; жазды; емтиханныц сэтсiз тапсырылуыжэне т.б.

Тэулш iшiнде ;аралган барлы; суицид эрекеттер бойынша ша;ыртулардыц K0бiсi 8-23 (60,9%) сагат арасында болган. Ал ша;ырту саны ец жиi болган уа;ыт 18-23 (35,5%) сагат аралыгында, сонан соц ша;ыртулар жиiлiгi азайган. Бул ерекшелiктi осы уа;ыт iшiнде нау;астарда физикалы; жэне психоэмоционалды белсендiлiктiц артуымен жэне тацертецгi , KYHдiзгi мезплдерде стресстiц к0бiрек болуымен байланыстыруга болады. Ал бул факторлар аталган ауруларды дамытатын к;ауiп-к;атерлердщ бiрi. Жалпы суицид эрекеттермен ;аралган ша;ыртуларга ары ;арай талдау жасаса; жиi кездесетiн уланулар (дэр> дэрмектермен, сiрке ;^1шк;^1лымен, керосинмен, аккумлятор суйык;тыгымен) саны 1385 (63,2%) кураса, ез тамырын кесу эрекет 458 (20,9%), асылу ар;ылы механикалы; асфиксия 142 (6,5%), биiктiктен ;улау 101 (4,6%), газбен эдейi улану 106 (4,8%), езiн-езi ертеу 1 жагдайда кездестi. Алматы ;аласыныц жедел медициналы; жэрдем беру станциясында бригадаларына арналган диагностикалы; жэне клиникалы; емдеу хаттамасына сэйкес 1939 (88,4%) нау;астарга кемек керсетiлген.Бул стандарт;а

диагностикалы; критериилерi мен (клиникалы; ЭКГ, аспапты), емдеу келемi (ас;азанды зонд ар;ылы жуу, наркотикалы; жэне наркотикалы; емес анальгетиктер, дезагреганттар, антикоагулянттар, р-адреноблокаторлар, оттегi терапиясы) енгiзiлген.

Ал жедел медициналы; жэрдем бригадаларыныц керсетiлген кемегiне талдау ЖYргiзсек, суицид эрекеттерiне барган 91,4% нау;астардыц ас;азаны жууылган, 37%-да

наркотикалы; аналгетиктермен, ал 53% наркотикалы; емес аналгетиктермен ауыру сезiмiн толы; бас;ан, 27,1% жагдайда нау;астарга улануга ;арсы антидоттар енпзшген.Оттепн (медумат, ки-3, фаза-11 аппараттар ар;ылы) 71% нау;астар ;абылдаган.

Барлы; суицид эрекеттермен 1937 (88,3%) нау;астар аурухананыц профильдiк белiмшелерiне тасымалданган. Ал 130 (5,9%) нау;ас эр-TYрлi себептермен ауруханадан бас тартып, бул нау;астарга кемек керсетiлiп, арнайы психиатрлiк дэршерлерге тапсырылган. Жедел медициналы; жэрдем дэрiгерi келгенге дейiн 126 (5,7%) нау;ас елiмге ушыраган. Цорытынды.

1. Жедел медициналы; жэрдемге барлы; суицидтi жагдайлармен ;аралган нау;астар жасына, жынысына ;арай 8 жастан 50 жас;а дешн барлыгы 2193 (2,6%) нау;ас,оныц жалпы 903 (41,2%) жасеспiрiмдер ;урады. Оныц Мнде 908 (41,4%), еркек, 1285 (58,6%) эйелдердi ;урады.

2. Жшрек уланулар (дэр>дэрмектермен, сiрке к;ышк;ылымен, керосинмен, аккумлятор суйьщтыгымен) саны 1385 (63,2%) ;ураса, ез тамырын кесу эрекет 458 (20,9%), асылу ар;ылы механикалы; асфиксия 142 (6,5%), биiктiктен ;улау 101 (4,6%), газбен эдейi улану 106 (4,8%), езiн-езi ертеу 1 жагдайда кездескен.

3. Алматы ;аласыныц жедел медициналы; жэрдем беру станциясында бригадаларына арналган диагностикалы; жэне клиникалы; емдеу хаттамасына сэйкес 1939 (88,4%) нау;астарга кемек керсетiлген.

Суицид ;атерш темендетуде кецiл-KYЙдiц дурыстыгы, элеуметтiк ортага сiцiсу, отбасы жэне достармен тыгыз ;арым-;атынасы, эрдайым жа;^1ндарыцмен бiрге болып, бiр-бiрiн багалап, эрдайым TYсiнiстiкпен емiр CYре бiлу, езш-езi жогары багалау, дурыс ортаныц ;алыптасуы ете мацызды. Сонды;тан жастардыц психикалы; денсаулыгын ныгайту, ата-аналардыц, муFалiмдердiц, жалпы ;ауымдасты;тыц психологиялы; мэдениетiн кетеру осындай жагдайлардыц алдын-алуда басты багыттар болып табылады.

Сондыщтан суицид эрекеттерiмен тургындардыц жедел медициналы; жэрдемге ;аралуына зерттеу ЖYргiзу, оны ауруханага дейiнгi кезецде аны;тауд^1ц сапасын кетерiп ;ана ;оймай, оган дурыс ем тагайындап, ас;ынулардыц алдын алуга жэне елiм-жiтiмдi темендетуге ы;палын типзедо.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Бек А. Методы работы с суицидальным пациентом // Журнал практической психологии и психоанализа. - 2003. - №1.

2 Бердяев Н.А. О самоубийстве. - М.: Изд-во МГУ, 1992. - 23 с.

3 Богоявленский Д.Д. Российские самоубийства и российские реформы // СоцИс. - 2002. - № 5. - С.76.

4 Васильева О.С., Андрущенко И.Е. Психологические проблемы отношения к смерти у старшеклассников: теоретические и практические аспекты // Журнал практического психолога. - 2000. - № 3-4. - С.182-200.

5 Исаев Д.С. Психология суицидального поведения. - Самара. 2000.

6 Молтсбергер Дж. Опасность самоубийства: клиническая оценка и принятие решений // Журнал практической психологии и психоанализа. - 2003. - №1.

7 Хендин Г. Психотерапия и самоубийство / / Журнал практической психологии и психоанализа. - 2003. - №1. - С.95.

8 Шустов Д.И. Аутоагрессия, суицид и алкоголизм. - М.: Когито-Центр, 2005. - 214 с.

Г.Б. БАЛКАНАЙ, Г.Ж. АХМЕТОВА, В.П. ВОДНЕВ, М. ЕЛЕУСИЗ

АНАЛИЗ КАРТ ВЫЗОВОВ СУИЦИДАЛЬНОЙ ПОПЫТКИ ПО СКОРОЙ ПОМОЩИ

Резюме: Таким образом, что выявленные в нашем исследовании новые тенденции, влияющие на повышение риска суицида среди подростков и детей, в настоящее время являются малоизученными. Поэтому для решения проблемы взрослого суицида в нашей стране необходимо решить вопрос обеспечения психологов и социальных работников новыми методами научного познания. Ключевые слова: суицид, обращения, скорая помощь,

G.B. BALKANAY, G.ZH. AKHMETOVA, V.P. VODNEV, M. ELEUSIZ

THE ANALYSIS OF CARDS OF CALLS OF SUICIDE ATTEMPT ON AMBULANCE

Resume: In such a way that the new tendencies revealed in our research influencing increase of risk of a suicide among teenagers and children, are low-studied now. Therefore for a solution of the problem of an adult suicide in our country it is necessary to resolve an issue of providing psychologists and social workers with new methods of scientific knowledge. Keywords: suicide, appeals, ambulance.

УДК 378.014.15

А.А. ТАБАЕВА

Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова Департамент по клинической работе

ИМИДЖМЕЙКИНГ КАК ВАЖНЫЙ АСПЕКТ ВУЗОВСКОГО МАРКЕТИНГА (НА ПРИМЕРЕ КАЗНМУ ИМ. С.Д. АСФЕНДИЯРОВА)

В связи с глобализацией и образованием единого мирового образовательного пространства перед отечественными вузами встала проблема собственной узнаваемости и идентификации потребителями. Какие стратегические шаги следует предпринять и какие возможности нужно использовать рекомендует имиджмейкинг - стратегия по формированию своего собственного уникального образа и благоприятной репутации. В статье приводится опыт по созданию имиджа КазНМУ им. С.Д. Асфендиярова. Ключевые слова: имидж, имиджмейкинг,университет, образование, репутация, потребители.

В современных условиях социально-экономического развития мира происходят изменения во взаимодействии между обществом, государством, бизнесом и университетами. Наряду с образовательно-научной деятельностью университеты ведут предпринимательскую деятельность, конкурируя за привлечение средств из разных источников. Постоянно растут требования к вузу, как со стороны государственных органов, так и со стороны общества, абитуриентов, обучающихся и их родителей, работодателей выпускников, деловых партнеров. Помимо качества предоставляемого образования большую роль в репутации вуза стал играть фактор престижа учебного заведения, его имиджевый статус в образовательной системе [1].

Реформирование системы отечественного высшего образования, её интеграция в единое мировое образовательное пространство, необходимость быстрого реагирования на динамику образовательного рынка и рынка труда, необходимость использования в сложившихся экономических условиях неценовых методов продвижения услуг для прочного установления доли вуза на рынке ставят перед университетами серьезные задачи формирования и реализации имиджевой политики, стратегического позиционирования и режима открытого взаимодействия с общественностью [1,2].

Если не выстраивать собственный имидж целенаправленно, он будет формироваться спонтанно с непредсказуемым результатом. Если же образовательное учреждение -известный и узнаваемый бренд, то оно занимает более выигрышную позицию по сравнению с конкурентами, так как:

• стабилизируются все бизнес-потоки (финансовые, материальные и нематериальные ресурсы);

• минимизируются риски и затраты на разработку и внедрение новых образовательно-научных проектов (старт новой услуги не "с нуля");

• доля рынка становится устойчивой (растет число лояльных потребителей);

• возрастают возможности привлечения внебюджетных средств [3].

Добиваясь перечисленных преимуществ, отечественные вузы всерьёз занялись вопросами изучения имиджмейкинга. Казахский Национальный Медицинский Университет им. С.Д. Асфендиярова (КазНМУ) является наглядным тому примером, последовательно и целенаправленно выстраивая свой имидж, становясь всё более узнаваемым в мировом образовательном пространстве. Цель имиджмейкинга КазНМУ.

Целью имиджмейкинга КазНМУ является повышение узнаваемости и конкурентоспособности в образовательном пространстве путем формирования и поддержания устойчиво-привлекательного образа Университета для абитуриентов и обучающихся, квалифицированных преподавательских кадров, учреждений здравоохранения, медицинской науки и промышленности, ведущих университетов и других образовательных учреждений, казахстанских и зарубежных средств массовой информации. Задачи имиджмейкинга КазНМУ.

1. Определение модели имиджа Университета с выделением наиболее значимых для потребителя атрибутов.

2. Формирование внутреннего имиджа для консолидации коллектива Университета, совершенствования корпоративной культуры.

3. Определение схемы управления имиджем Университета и её функционирования.

Определение модели имиджа КазНМУ.

Перед тем, как определить базовую модель имиджа для КазНМУ, нужно определить, что такое идеальный имидж Университета.

Идеальный имидж высшего учебного заведения в представлениях многих преподавателей и студентов - это государственный, известный, престижный, дающий

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.