CC BY
92
Журнал Алматинского государственного института усовершенствования врачей
11
Студенттердщ оку Yрдiciнде колданылатын тесттш жYЙе туралы
ой-niKipiH багалау
Бименбетов Т.Ж., Абиырова Н.Б., Муканова А Когамдык денсаулык сактау жогары мектебi С.Ж.Асфендияров атындагы Казак улттьщ медицина университетi ЭОЖ 614. 3:375.177 (574)
Тест жYргiзу арцылы цогамдыц гылымга деген цызыгушылыцты жогарлату тэсiлi жэне де тестермен жумыс жасау арцылы оцулыцтарда бертмеген, бiлiмдi толыцгыруга цажетп кептеген ацпараттарды алуга болады. Гылымга алгаш рет «тест» сезi агылшын тiлiнен енген, магынасы «байцау, сынау, тексеру» деген угымды бiлдiредi. Сездiк бойынша царастыратын болсац, тест - бул сандыц жэне сапалыц жеке - психологиялыц айырмашылыцтарды бекiту Yшiн, стандартталган уацыт бойынша шектелетiн бацылау тYрi. Бул терминдi алгаш рет Р. Кэттелл усынып, ал алгаш рет тест агылшын галымы Френсис Гальтон цурастырган болатын [1].
Тестпен жумыс цалай басталады? Апгаш рет тестi дай-ындаудан бурын, оны цурастырудыц мацсатын айцындау ке-рек. Бiр жагынан тест - бул студенттердегi белгл бiр гылым саласындагы бiлiм мен дагдылар жиынтыгын, олардыц бiлiмдi игеру децгешн аныцтауга мYмкiндiк беретiн арнайы тYPдегi тапсырмалар жYЙесi ретiнде царастыратын болсац, екiншi жагынан, оцытушыныц педогогикалыц iс - эрекетiн талдауга жагдай жасайтын жэне оцу сапасы мен дайындыц децгешнщ тексеру хуралы ретнде царастыратынымызды автор цашанда тYсiне бту жэне оны эрцашан есте сацтай бiлуi керек.
Тулганыц бiлiмiн, юкерлИн жэне бейiмдiлiк багытын айцындау Yшiн тест жYЙесiн цолдану, тестщ непзп диагностикалыц цызметн керсетедi. Тест - тек бацылау хуралы гана емес, сонымен цатар бiлiмдi жYЙелеудегi ¡скерлктщ мYДДелерiн цалыптастыру мен жаца ацпараттарды игеруге мYмкiндiк беретiн тапсырмалар жиынтыгы. Тесттiк тапсырмаларды цолдану цысца уацыт аралыгында кептеген бiлiм алушылардын бомЫ аныцтап жэне алдынгы еткен мэлiметтердi жYЙелеп цайталауга жагдай жасайды. Олар Yйренуш¡лердщ ненi бiлетiнiн, ненi бтмейтшне кез жеткiзуге кемектеседi. Дурыс емес жауап берген жагдайда дурыс жауапты нацтырац ойлап, аныцтау цажеттлпн керсетедк Тест жYЙесiн басца бацылау тYрiмен бiрге цолдану оцытушыга YЙренушiнщ оцу мате-риалдарын игеру дэрежесi туралы мэлiмет бередi. Ягни, осы алынган бацылау нэтижесшщ мэлiметтерi оцытудыц багытын аныцтау арцылы, тиiмдiлiгiн жогарлатуга мYмкiндiк бередi. Тесттiк тапсырмаларды орындау барысында YЙренушiлерде сыншылдыц ойлау дагдылары, сурацтарга езiндiк талдау жасай бiлу цабтеттер^ жауаптыц усынылган вариант тYрлерiн багалау жэне дурыс жауабын аныцтап, тацдау жасау дагдылары цалыптасады [2].
K¡азiргi кезде тесттiк жYЙе АКШ, Великобританияда, Голландияда, Японияда, Австралияда жэне басца да дамыган елдерде кецЫен цолданылуда. Тесттiк техноло-гияны цолдану бойынша ешцандай ел АКШ-мен тецесе алмайды. АКШ-да тесттiк жYЙе 1840 жылдан бастап бiлiм беру саласында реформа жYрriзудщ саяси хуралы ретiнде цолданылган [3].
Дамыган елдердщ бiлiм беру саласында тестпк бацылау, багдарламалыц материалдарды зерттеумен, оныц магынасын тYсiну, бегату, цолдана бiлу, iскерлiк пен дагдыны цалыптастырудагы оцыту YДерiсiнiц бiр белИн цурайды. Бацылауды тесттiк тYрiн жоспарлы тYPДе жYргiзiп отыру оцытушыларга мемлекетпк бiлiм беру стандарт талаптары
TecmmiK бацылауды жоспарлы турде жYргiзiп отыру оцытушытарга мемлекеттж бтм беру стандарты талаптары бойынша оцыту децгейте сэйкесттн жэне еткен тацырыптар бойынша мецгеру сапасын аныцтауга, топтыц толыгымен немесе жеке эрбiр студенттiц дагдысы мен iскерлiгiне, 6rniM алуындагы кемшiлiктерi мен тYсiнiксiз болып цалган сурацтарын аныцтауга, оцудагы табыстарын айцындауга жэне белгт бiр кезец аралыгында студенттердщ оцу матери-алдарын игеру децгешн аныцтауга мYмкiндiк бередi.
Планомерное осуществление тестового контроля позволяет преподавателю, учебному заведению оценить степень усвоения учебного материал студентами за определенный период, выявить успехи в учении, пробелы и недостатки в знаниях, умениях и навыках у отдельных студентов и у всей группы в целом, определить качество усвоения пройденного и соответствие уровня обученности требованием ГОС.
The systematic implementation of the test control allows the instructor, school, assess the degree of assimilation of educational material to students for a certain period, to identify progress in learning, gaps and deficiencies in knowledge and skills of individual students and the whole group, to determine the quality of Internet sources and the corresponding levels requirement of training of SES.
бойынша оцыту децгешне сэйкестпн жэне еткен тацырыптар бойынша мецгеру сапасын аныцтауга, топтыц толыгымен немесе жеке эрбiр студенттщ дагдысы мен юкерлпне, 6miM алуындагы кемшiлiктерi мен тYсiнiксiз болып цалган сурацтарын аныцтауга, оцудагы табыстарын айцындауга жэне белгл бiр кезец аралыгында студенттердщ оцу ма-териалдарын игеру децгешн аныцтауга MYMкiндiк бередк Оцытушыныц цатысуымен тестпк бацылау тYрiн басца да бацылау тYрiмен бiрге жYргiзу, эрбiр студенттщ езЫе бацылау жасай отырып, аныцталган кемш^ктерЫ тYзетуге жагдай жасайды. Студенттердщ оцу YДерiсi барысында тестт жэне тестпк формаларды кешендi тYPДе цолдану оцытудыц сапасын жогарлатуга багытталган.
К^рп тацда б^м беру саласында оцу жумысыныц нэтижесш багалаудыц екi тYрi бар - субъективт, ягни топтыц сарапшылармен немесе оцытушымен багаланатын жэне объективт, педогогикалыц тестiц нэтижесiмен аныцталынатын багалау. Осы багалаудыц ек тYрi де цажетт жэне бiрiн - бiрi толыцтырады. Объективтi багалауга жеткiлiксiз кецт аудару мамандарды дайындау сапасыныц темендеуЫе алып келедi. Студенттердiц оцу жумысын объективтi тесттiк багалау, тэрбиелеуде жэне б^м беруде мацызы зор. Тестпк багалаудыц бом берудегi релi студенттердщ б^м алу децгейiнiц нэтижесi туралы объектива ацпараттар алуына негiзделедi. Студенттщ езЫ езi багалауы мен оцытушыныц субъективт багалауын бiрiктiрiп, толыцтыру нэтижесшде студенттердiц бiлiм децгейiн, дагдыларын жэне бткттпн жетiлдiруге, сабац барысында тYсiнiксiз болып цалган сурацтары бойынша материалдарды оцытуга жэне оныц алдын алуга MYMкiндiк беретiндiгiн керсетедi. Тестпк багалаудыц тэрибиелiк релi студенттерге эртYрлi оцу жумыстарыныц тYрлерiн жетiлдiру тэстдерЫ жэне оцытудыц тиiмдiлiгiн
12
Вестник АГИУВ №2, 2011
жогарлатуга болатындыгын сезiндiру. Студенттердщ о^у жумыстарына эдiл, шынайы, объективтi бага бере бту, олардыц бойында болаша^та тулга ретiнде танып бiлу ^ызыгушылыгы, адалдыщ, ецбек^орлыщ, белсендiлiк, еркiн ойлаушылыщ, езшщ мiндетiн орындаудагы жауапкершiлiк, кездесетiн эртYрлi ^иынды^тарды жеце бiлу сия^ты оцтайлы ^асиеттердщ ^алыптасуы Yшiн мацызды болып табылады. О^ытушыда алынган мэлiметтер бойынша о^у YДерiсiн бас^аруга мYмкiндiк пайды болады. О^у материалдарыныц мазмуны бойынша алынган топтыц нэтижелiк керсеткiшi, о^ытушыга студенттерге жогаргы децгейде саба^ та^ырыптарын игеру Yшiн ^андай та^ырыптар бойынша саба^ты ^айталап ету ^ажетттИн ай^ындауга кемектеседi.
Жогары медициналы^ о^у орындарындагы о^у Yрдiсiндегi тесттiк технологияныц тжмдшИн багалау ма^сатымен С.Ж. Асфендияров атындагы Каз¥МУ - нщ 158 студентке (сухбаткерлерге) сауалнама жYргiзiлдi. Сауалнама жYргiзу барысында, темендегiдей мэлiметтер алынды. Сауалнамага эртYрлi факультетте жэне курста о^итын студенттер ^атысты.
О^у курсы бойынша курс студенттерi -39%, курс студенттерi -18%, 4-шi курс студент^ -16%, 5-шi курс студент^ -26,4%, ал 6-шы курс студенттерь 0,6% ^урады. О^у факультеттерi бойынша ^арастыратын болса^, сауалнамага белсендi тYPде ат салыс^ан медициналыщ
- профилактикалыщ факультет студенттерi (68%), тiс ем-деу - 12%, ал ец теменгi пайыз мелшерiн - емдеу (9%), жалпы медицина (4%), педиатрия (3%), фармацевтика (3%) жэне ме^рбике iсi (1%) факультеттерiнiц студенттерi ^урады. Университеттегi бiлiм децгейiн «0те жа^сы» деп
- сухбаткерлердiц 16,5% багалаган, ал, «Жа^сы» деген керсеткiш бойынша - 55,1%, «Орташа» децгейде - 25,3% жэне «Канагаттанарлыщсыз» деп есептейтшдер - 3,1% ^урады. Сухбаткерлердiц - 64,6% емтиханды тек тест ар^ылы тапсыратынын ^аласа, 13,3% - тек ауызша жауап берген дурыс деп санайтынды^тарын айтты, ал, 22,1%
- емтиханнныц аралас тYPде еткешн, ягни тест тапсыру, билет сурактары жэне жылдык корытынды багань косып, ортак бага шыгарганды тиiмдiрек екендiгiн керсетп. Оку Yрдiсiнде тесттiк жYЙенщ колданылганын калайтын респон-денттер - 77,2% кураса, каламайтын респонденттер 13,3% курады, ал жауап беруден киналган респонденттер 9,5% турды. Сухбаткерлердщ - 56% тестпк жYЙенi колдану бiлiм сапасын жаксартуга тиiмдi деп есептесе, ал 30% - тиiмдi емес деп есептейдк Сухбаткерлердщ - 30% оку YPДiсiнде емтиханды тест куралымен тапсыру сапалы бiлiм децгейЫе эсер етедi деп керсетсе, 15% - мYлдем эсер етпейдi деп есептейтiнiн аныктадык. Студенттердщ кеп мeлшерi, ягни, 55% - бом децгешн калптастыру эргамнщ eзiне байланы-сты деп багалаган. Б^м сапасын жаксартуга тесттiк жYЙенi колдану «тиiмдi» деп 56%, «тжмаз» деп 30% жэне жауап беруден киналган респонденттер 14% курады.
Корытындылай келе, жогаргы медициналык оку орнындагы бiлiм сапасы «жаксы», студенттердщ емтиханды тек тест тYрiнде тапсырганды калайтындыктары аныкталды. Сонымен катар, сухбат берушi студенттер тестщ тиiмдi жагымен коса тиiмсiз жактарында атап кетп. Тестщ тиiмсiз немесе керi жактарына пэн бойынша корытынды емтиханды тапсырганнан кейiн пэннщ тез умытылуы, ез ойларын толыктай жеткiзу каб^еттерЫщ темендеу^ ауызша емтихан тапсыру кезiндегi сездк корларыныц жеткiлiксiздiгi мен тек жаттандылык касиеттершщ калыптасуы сиякты кемштктердщ бар екендИ айкындалды.
Список использованной литературы
1. Красильникова, В. А. Теория и технологии компьютерного обучения и тестирования / В. А. Красильникова. М.: Дом педагогики; ИПК ГОУ ОГУ, 2009. 33 с.
2. Алёшина Т. Н., Савин цева Н. В . Тесты как форма контроля //Начальная Школа - 1993, № 1.
3. ASSESSMENT IN TRANSITION: learning, monitoring and selection in international perspective (1996).
