CC BY
10About the author:
Muhammadjon Abduvokhid - Senior Lecturer of the Department of Tajik Language, Kulyab State University named after Abuabdulloha RudaM. Tel: (+992) 988123234
ВИЖАГИХРИ ШАКЛЙ (ШАКЛ, ВАЗН, КфФИЯ) ДАР ШЕЪРИ МУОСИРИ форсии дарй
Мухрммадцосим М. С
Донишгощ давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С. Айни
Хеч гохе намешавад тасаввур кард, ки шеър бозтобе мусгаким аз зиндагии шоир набошад. Пасгй ва баландихои рузгор, мухимоги сиёсии кишвар ва хасгагихо аз гакрори кофия, вазну шакл, мучиби он шудаасг, то шоирони мо чизеро ба номи шеъри нав ибдоъ кунанд, ки барои дигарон дар кадами аввал аз назари фурм ё исгурукгури нав бошад, дар кадами дувум кайфияги бешгаре ба бор оварад. Ва саввум шикасги низоми кухани шеъриро аз манзари кофия, радиф ва афоъили мусовй дар мисраъхо дар бар дошга бошад.
Шомлу шоири шинохгашудаи адаби форсй шеъри навро аз назари суварй чунин медонад:
"Шеъри имрузи мо шеъре огох ва баланд, шеъре дилпазир ва гапида асг, ки дересг аз марзхои гаъсипазирй гузашга ва ба давраи асарбахшй пой ниходаасг. Аммо аз хак набояд гузашг, ки ин шеър, пас аз он хама карн, ки дар хоб ва хушй гузашг, бедорй ва огохй аз хисори ганги касида ва газалу рубой парвозамон доданд. ва чашмандозе чунон гусгурда, ки хагго шинохги угодоне бузург чун Хофизу Мавлавиро низ аз назаргохи гоза ва бо меъёрхои савоии "Маъойири ашъор-ил- Ачам", мадюни хидояг ва гарбияги ононем [1].
Шеъри нав ё шеъри озоди муосир навъе аз шеър асг, нагичаи даврони гачрибаи чандин садаи шеърро ба намоиш мегузорад. Хамчунон ки рубой ё газал навъе аз шеър асг, ки шеъри озод хам шеъре асг, ки вазни он аз вазни шеъри форсии кухан ан назари кугох ва баландии афоъил мугафовиг асг ва шакли сабуку сангин шудани вазн дар мисраъхои аввал ва дувуми онро бозгу мекунад. Шеъри озод бо шакли чадиди худ дар гахайюл ва исгифода аз мавзуоги мухгалиф, дасге озод дорад ва аз як бахри арузе нух мачмуа афоъилро, балки ганхо як вохиди онро ба кор мегирад. шеъри озод гирифтори боясгихои вазн, кофия ва радиф несг. Андеша мегавонад ба содагй дар шаклу магн озод чойи худро ба осонй ва муганосиб бархосгахои шоир пайдо мекунад. Шеъри озоди муосир аз вучуди кофия низ ба дилхох ё ба ичбор сар боз месозанд ва онро чуз сураг ва шакли худ намедонад, балки он ро чуз дарунмоя сираги худ медонад.
Навъи дигари шеъри нави муосир шеъри сапед асг, ки намегавон онро ба содагй шеър номид. Бениёзии шеъри сапед аз вазн, ки хамеша сугуни аслии шеър дар хама адвор будаасг, мучиби он мешавад, ки шоирон ва андешамандон мо онро камгар дар радифи шеър карор диханд.
Шеъри нави форсй шеъресг, ки мухгавои он нав бошад. Аз хамин рахгузар онро шеъри нав номидаанд. Шеъри нав бешгарина ба ашъоре гуфга мешавад, ки побанди кавонини арузи шеъри кухан набошад. Монанди шеъри нимойй ва шеъри сапеди шомлуйй. Аммо дар шаклу колибхои кухани шеърй, забони имрузии шеър гаваччухи шоиронро ба худ чалб кардаасг ва муосирро ба унвони пасванд бар ин навъ шеър офаридаанд. Аммо он чи кобили ёдоварисг, ин ки дар ин авохир шаклро асоси аслии шеъри муосир намедонанд ва аз ин ру мафхуми шеъри нави муосир бар санчишхои вожагонй ва мухгавои гагйир кардаасг. Дар ин миён газалхои нави муосир дар шаклхои кухан низ низ падид омадаасг.
Анвоъи шеъри навро мегавон ба се дасгаи куллй гаксим кард:
шеъри нимой, сапед, мавчи нав.
1. Шеъри нимои: вазни арузй дорад, аммо чои кофияхо мушахас несг.
2. Сапед: харчанд охангин асг, аммо вазни арузй надорад ва чои кофияхо дар он мушаххас несг.
3. Мавчи нав: на кофия дорад ва на вазни арузй ва фарки он бо наср дар гахайюл асг.
Бо падид омадани шеъри нав, роххои содагаре барои шоироне, ки мехосганд габъозмойй кунанд, боз шуд. Сабкхое, мисли сабки байнобайн ва шеърхои бевазн, дигаре ва хам шеъри мансур ё сапед низ аз хамин раванд сар боло овардаасг.
Бардошгхои ингизой аз шеър ба вучуд омад ва шеъри бевазн роич шуд, ки гаъриф ва марзбандии шаффофи илмй надоранд. Ин гуна шеърхо ба шеъри сапед, озод, хачм, мавчи нав, шеъри гирифгорй ва... марзбандй шудаасг, ки хадду худуди мушаххасеро намегавон ба онхо коил шуд. Шеъри муосир го хадде аз лихози шаклу навъи гуфгории он бо шеъри клоссики форсии дарй мугафовиг асг. Аммо шеъри нав аз назари фарм ва гекник мегавонад монанди шеъри клоссик мавзун бошад, ё набошад. Мегавонад дорои вазни арузии комил бошад ё вазни арузии нокис. Гохе иггифок афтодаасг, ки дар охири мисраъхои аз шеъри нав хамсонихои вожагоне вучуд дорад, ки мешавад онро навъе кофия донисг, аммо исгифода бурдан аз кофия ва ё набурдани он дар шеъри нав озод асг.
Дар Афшниcтoн Махмуди Тарзй бар acora тeoриxoe (нaзaрияxoe), ки дар бoрaи шeър дoшт ба cyрaти мeтyдик ба тaчрибaxoe дает зад, ки аз назари шакл, вазн, зaбoн ва тacвир аз aшъoрe, ки дар oн зaмoн дар Афшниcгoн ва coири кишвaрxoи дaризaбoн, мoнaнди Эрoн ва Тoчикистoн мавриди ашэкаи yдaбo 6уд, фарк дoшт. Тарзй кушиши фaрoвoн кард, тo "Му^^нй", ки якe аз бyзyрггaрин шoирoни acри y бyдaрo кашат дихад, ки 6o дидгахи чадид даст ба сфариниш бизанад. Гузашта аз инхр, Тарзй бaрoи oшнoии мардум 6o пaдидaxoи нав ва мaзoxири маданияти чадид, аз ирoaи мавзун иcтифoдa мeкyнaд, ки бoяд ин ^oax,o дар чахррчуби мeгyдxoи aрзишмaндe ва фархангии чадид мавриди барраж кaрoр гирад.
Пyрcиш ин аст, ки нaвoвaрии Тарзй (шикacтoндaни aфoъиш, вазн ва ^фия) дар шeъри фoрcии дарй тo чи xaддe муваффак буда ва пазируфта шyдaacт?
Пyxoнд Лбдулкайюми ^авим нaвгaрoии Махмуди Тaрзирo иcтикбoл мeкyнaд ва бар Fинoбaxшии кoри Тарзй таъкид мeкyнaд. У муътакид аст, ки нaвoвaриxoи Тарзй дар кoрбyрдxoи адаби фoрcии дарй тo oн зaмoн вучуд нaдoштaacт. Лз y мexoнeм:
"Нaвoвaриxoи Тарзй ва x,aмрox,oни вай дар рocтoи адабиёт, аам аз назму нacр чaндинчoнибa аст. Ичoлaтaн 6o ду буъд oнрo мeтaвoн i^yma^xac кард.
1. Нaвoвaрии нтебй дар навъу шакли шeър.
2. Нaвoвaрй дар Faнo бакшидан ба ocoри адабй аз лихрзи мазмун ва мyxтaвo.
Тарзй 6o эчoд ва таълифи aшъoр ва ocoри мaнcyри адабй ва нашри orap чи дар "Сирoч-yл-axбoр" ва чи ба cyрaти мycтaкдш, заминаи тачаддуди aдaбирo дар кишвари мo фaрoxaм coxт. Дар рoбитa ба нaвoвaрии Тарзй аз лихрзи шакли шeърй хам, чизe ки лoзим ба ëдoвaриcг, ин аст ки шакли шeърй ки вай бар acora oн "Мaрcияи минo"-рo cyрyдaacт 6o ин coxтмoн дар адаби дарй шбика нaдoрaд. Бинoбaр oн, o^o аз нaвoвaриxoи Тарзй дoниcтa ки дар чанд ча^рте^^ y низ мeтaвoн дид [2].
Шeъри нави мyocир дар ЛфFOниcтoн миcли шeъри нави мyocир дар хака^и дигари адабиёти фoрcии дарй амал нaмeкyнaд. Шoирoни нaвпaрдoзи ЛфFoниcтoн гах roxe ба нaвпaрдoзй мeпaрдoзaнд ва дар му^били oн шoирoни нaвпaрдoзи Эрoн хар руз бeштaрy пeштaр мeшaвaнд ва бинoи шeъри нави мyocиррo дар чoи мустахками oн мeгyзoрaнд. Шeъри нави мyocир дар Афшнистoн часта ва гyрexтa ба теш мeрaвaд ва кacoнe зимни бaргyзoрии aшъoри кшoccики xyд ба навпардтей хам даст мeзaнaнд. Пyрcиш ин чocт, ки чaрo шeъри нави мyocири ЛфFOниcтoн аз иcтикбoли rai^^e бaрxyрдoр бyдaacт ва шoирoни !o чaрo хаму шами xyдрo бар канда coxтaни ин ни^ли навте ба xaрч нaдoдaaнд?
Дар чaвoмeъ бacгaгиxoи aмaлxoe рyx мeдиxaнд, ки бар мaзoки чoмea чoй нaмeгирaд ва xaмзaмoн 6o чoмea ба теш нaмeрaвaд. Фарханге ки таваккуф шудааст ва бaрoи харакати oн хадди акал caA coл зарурат аст нaмeтaвoнaд 6o гoмxoи бузурги фархангй xyдрo хамтйи чaмoa бишзад ва аз ин ру дар ЧOмeи акибюнда факат чиcми хар падид дар oн нaмoëн мeшaвaд ва рухи oн caргaрдoн бoкй мeмoнaд. Шeъри нави мyocир дар Афшнистoн низ нaтaвoниcтaacт хамгам 6o фарханги чoмeaи кyxнaгaрo ба теш равад ва руйи ин аст ааг, ки шeъри мyocири !o xaрaкaтe биcëр батй дoштaacт.
Ин пургаш ки шoирoни мo чaрo хаму шами xyдрo бар канда coxтaни ин ндафли нaвпo ба xaрч нaдoдaaнд, мeтaвoн дар тешинаи cиëcй ва фархангии кишвар чустучу кард. X,oкимoни мycтaбиди ЛфFOниcтoн xoxoни oн буданд, тo мардуми ин caрзaмин раъият 6o^ бимoнaнд ва аз чахрну нaвoвaриxoи oн orax^ камгар дoштa бoшaнд. Дидгохи ин xoкимoн аз чoмea xaмoн чoмeaи кухна ва фaрcyдaи мoкaбли торж бyдaacт. Равшан шудани зexни чoмeaрo бaрoи xyд як навъ ракрбат мeдoниcтaнд ва кacoнeрo ки дар ин рocтo чизe бaрoи гуфтан дoштaaнд, фyрcaти ин гуна тафаккур нaмeдoнaнд. Нaмexoxaм бoри тaмoми мacъyлиятрo ба души xoкимoни ин дaврoн бияндoзeм. Дар мaвoридe хам нaмeшaвaд рyзгyзaрoниxoи бeмaфxyми aшxocрo, ки дар xaфo мунтакиди давлат бyдaнрo хам шдида гирифт (мишлaтxoи caзoвoр дaвлaтxoe xacтaнд, ки бар oнxo хукумат мeкyнaнд).
Мухаммад Кoзими Кoзимй шoирy пaжyxишгaрe, ки coлиëни мyтaмoдй дар Эрoни кунунй зиндагй ба caр бyрдaacт, шeъри мyocири фoрcии дaрирo мaxcyли прycaи зaмoниe мeдoнaд, ки ox^ra-oxиcтa 6o гoмxoи ycтyвoр тaвoниcтaacт мaрoxиши тахаввулу тaкoмyли xyдрo бипaймoяд. У як карни шeъри мyocиррo кaдoмaт мeдиxaд ва шeъри нaврo бaрaнгeзтaрин мавзуъ дар дoxиши ЛфFOнистoн мeдoнaд.
"Аз OFOЗи раванди тачаддуд ва нaвгaрoй дар шeъри мyocири дарй наздик ба як карн мeгyзaрaд ва шeъри нави дарй зaмoнe oрoм ва бидуни caрy caдo гoxe тавъам 6o мyшкишoт ва мaвoнeи бeшyмoр, ки caдди рoxaш мeшaвaд тaвoниcт ox^ra-ox^ra 6o паймудани мaрoxиши тaкoмyл ва тахаввули xeш 6o кoрвoни зaмoн ба пeш биравад ва тайи хамин муддат шeъри нав бaxcбaрaнгeзтaрин мавзуъ дар xaшкoти адабии кишвар шуда, мyвoфикoн ва мyxoлифoни caрcaxтeрo 6o xyд дoштaacт. Яте aвoмиши ин мyxoлифa^xo тoзaгии ин падида буд, зeрo зexнияти кухна дар му^били фyрмxoи тoзa ва мyxoлиф oдaти нaвъe чабхагирй дoрaд, aммo дар кaнoри ин aъмoл адами шинoxт аз шeъри нaврo низ мeтaвoн дар эчoди ин вoкyнишxo caxим дoниcтa ин адами шинoxти ду чoнибa буда, яънe иддae аз мyxoлиф пиндoштa ва хам иддae аз тaрaфдoрoни шeъри нав 6o нooгoxй ниcбaт ба зaрoфaтx,oи ин шeвa, ocoри бeмyxтaвo ва кaмaрзишeрo xa-лк нaмeдoнaд, ба ин тарбият на тaнxo xyдaшoн муваффак нашуданд, ки шeъри ^били кабул ва эътинoирo ба чaмoaи адабй ирoa кунанд, бал бoиcи ташдиди вoкyниши
мухолифин шуданд ва низ баъзехо бидъат ва навоварй дар шеърро фацат дар шикастани цолабхои шеъри цадим ва онро сарфи масъалае марбут ба вазну цофия донистаанд. Дар холе ки доманаи ин навоварй бисёр фаротар аз ин худуд буда ва хама чавониби шеър, назири хаёл, забон, шакл ва дар мачмуъ нигохи тоза ва чахонбинии инсони имрузро дар бор мегирад" [3].
Пажухишгарони адаби форсии дарй дар Афганистан муътациданд, ки Тарзй тавонистааст услуби содаро асосгузор бошад. Пурсиш ин чост, ки шеъри нави муосир бо услуби содаи худ барои чамъи цалиле, ки хохони расидан ба номе чун (шоир) то хадде цобили пазириш будааст. Ё шоирони боном, ки хостаанд ин равиши навро низ тачриба кунанд. Аммо барои оми чомеа, ки бо шеъри муглац ва печидаи Бедил ва сабки хиндй ху гирифта буданд, душвор будааст, ки аз он навъи пурмаъно ва пурмафхуми шеър ба ин навъи сода ва омталабонаи шеър рох боз намеояд ва цаноати худро хосил кунанд. Дар Эрони он замон чунбиши адабии Исфахон (бозгашти адабй) [4] рохро барои шеъри нави муосир ва ё бехтар бигуем барои цабули афоъили шикаста боз мекунад. "Бозгашти адабй", ки аз авохири царни дувоздахуми хуршедй огоз мешавад, сари носозгории худро бо сабки хиндии шеър шуруъ мекунад ва шоироне бозгашт ба шеър сурудан ба мухтаво ва сабки хуросонй мекунанд. Сабки хуросонй ба содагуй маъруф аст. Бахсхои зиёде миёни анчуманхои адабии Техрон ва Исфахон бар муглацгуйихои сабки хиндй сурат мегирад. Шеъри нави муосир низ дар ибтидо вачхае ба насбаи бехтаре аз шеъри хуросонй пайдо мекунад. Ин тафаккур, ки шеъри сабки хиндй дигар рохро барои шеъри дустони Эрони он замон бастааст, вучуд доштааст. Ба ин тартиб (бозгашти адабй) ба таври кулл тавонистааст дар замони мушаххас ниходина шавад ва рохро барои пазириши шеъри нави муосир бо шикасти шакл, афоъил ва цофия хамвор кунад.
Дар чомеахои ацибмонда, ба вижа Афганистан, бо тагйири хукуматдорй, навъи тачаддудхохй ва навоварй бештар дар ашъор - низ тагйир мекунад. Дар Афгонистон хукмдорони вацт навоварй ва тачаддудхохии равшанфикрони чомеаро тахдиде бар хукуматдории хеш медонанд. Дар ин миён шоиронро низ хамон тавр ки аз мадехасароии онон хушвацт мешуданд, аз ашъори тачаддудхохй ва навгароияшон хурсанд набуданд. Бо омадани хукумати Нодирхон боз ранг иваз мешавад. У эътимоди комиле ба шоирон надошт. У тарс аз ашъоре ки баёнгари авзои сиёсии кишвар бошад, доштааст. Бо ин дидгохи худ шох дар чаласоти шеърхонй хузур пайдо мекунад ва то хадде шоиронро ба маддохй савц медихад. Шоирони навгаро чуръати гуфтани харфхои чадидро дар хузури шох надоштанд, гарчи анчумани адабии Кобул дар замони Нодиршохи Мухаммадзойй ифтитох мешавад, аммо кантрули авзоъро худи Мухаммад Нодиршох ба ухда дорад. Аз ин ру бо вучуди барцарории анчуманхои адабй, ихтиноци хоким вазъи фархангу адабро дар масири комилан гайри цобили тахаммул савц медихад.
Пас дарунмояи шеъри муосир низ мустацим ва ё гайримустацим ба хукуматхои мустабид тааллуц пайдо мекунад, ки шоиронро аз озодихои нисбй хам бебахра мегузоранд ва ичозаи парвоз бар фарози баланде шеърро намедиханд.
Шоирони адаби форсии дарй вазни клоссик ва цофияро дар шеър губоре бар сурати шеъри ноб медонанд, ки муцайяд шудан ба он шеърро мукаддар месозад. Ба гуфтаи Мавлоно цолибхои шеърй хамон пуст аст:
Кофия ва муглатаро гу уама селоб бибар,
Пуст буд, пуст буд дархури магзи шуаро.
АДАБИЁТ
1. Ахмади Шомлу. Ашъори шабонахо ва ошицонахо. Ношири Хирманд, тарчумаи Сохиб Ихтиёрй, соли 1390, барги
81.
2. Абдулцаюми Кавим. Зиндагии адабии Махмуди Тарзй. Мачаллаи Хуросон, шумораи 53, чадии 1382, барги 14.
3. Мухаммадкозим Козимй. Равзана, чилди дувум. Интишороти Конуни шоирони Машхад, 1372.
4. Мухаммадризо Шафеии Кадканй. Мусиции шеър, чопи савум, тобистони 1370, чопи Нацши чахон, барги 10.
СТРУКТУРН^ЕЕ ОСОБЕННОСТИ В СОВРЕМЕННОМ ПЕРСИДСКО-ДАРИ ПОЭЗИИ
В поэзии отражается различные стороны жизни поэта и общества. Современные поэти в персидско-дари литературы с использованием древные традиции классической литературы постарались искать новые методи для сочинения новых стих. Автор статьи наряду с исследованием проблемы нового стиха, особенно использованием вида, ритма, рифма дискутирует по поводу того, что в новом стихе не обязательно использованием рифма и редифа. Хотя эти особенности в классическом литературе являются обязательным. Новая персидская поэзия такая поэзия, что в нем должен быть новая содержания. Исходя из этого его называют новое стих. Новый стих сочиняется, где он не должен быть зависим от стихосложных форм классической поэзии.
Нового стиха можно делить на три группы:
1.Стихи на подражанию иранского поэта Нимо Юшидж: эти стихи имеет ритма, но места рифма не конкретно.
2.Белый стих: хотя имеет музыкальност, но не имеет ритма и место рифма не определён.
3.Новая волна: ни рифма ни ритма не имеет, и можно различат его от прозы толко в воображение или фантазия.
Ключевые слова: структура, ритма, рифма, стих, современная, персидско-дари, поэт, новый стих, свободный стих, белый стих, стихи по подражанию Нимо Юшиджа, новая волна, Ахмад Шомлу, тема, язык стиха, стиль, Махмуд Тарзи, Мухаммад Козим Козими, Афганистан, Таджикистан, Иран.
STRUCTURAL FEATURES IN MODERN PERSIAN-DARI POETRY
Poetry reflects various aspects of the poet's life and society. Modern poets in Persian-Dari literature, using the ancient traditions of classical literature, have tried to find new methods for composing new poems. The author of the article, along with the study of the problem of the new verse, especially the use of form, rhythm, rhyme, discusses the fact that the new verse does not necessarily use rhyme and rediff Although these features in classical literature are mandatory. The new Persian poetry is such poetry that it must have a new content. Based on this, it is called the new verse. A new verse is composed where it should not be dependent on the versified forms of classicalpoetry.
The New Verse can be divided into three groups:
1. Poems in imitation of the Iranian poet Nimo Yushidj: these poems have a rhythm, but the rhyme places are not specific.
2. White verse: although it has musicality, it has no rhythm and the place ofrhyme is not defined.
3. New wave: neither rhyme nor rhythm has, and it can be distinguished from prose only in imagination or fantasy.
Keywords: structure, rhythm, rhyme, verse, modern, Persian-Dari, poet, new verse, free verse, white verse, poems imitated by Nimo Yushidja, new wave, Ahmad Shomlu, theme, language of verse, style, Mahmoud Tarzi, Muhammad Cosim Cosimi, Afghanistan, Tajikistan, Iran.
Сведения об авторе.
Мухаммад Косим Салджуки - соискатель первого курса кафедры теории и истории литературы Таджикского государственного педагогического университета именни Садриддин Айни, тел: (+992) 988374237.
About the author:
Muhammad Qasim Saljuki - first-year candidate of the Department of Theory and History of Literature at Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, Phone: (+992) 988374237.
НИГОХЕ ГУЗАРО БА САРНАВИШТИ ХДСАН ИРФОН
Воронов У.Х
Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С.Айнй
Дар бораи Хасан Ирфон, ки хамчун нависанда ва тарчумони огоху бохунар дар таърихи адабиёти точик накши хос гузошта, осори асили хунариаш дар мухити фархангиии мо аз солхои сии садаи бист ба ин тараф мавриди кабули хосу ом карор гирифтааст, мутаассифона, хонанда хеле кам медонад. Хол он ки осори арзишманди бадеии у, аз чумла киссахои "Ду ёр аз ду диёр" (1964), "Духтари Алчазоир" (1965), романи "Дар кулбаи косибон" (китоби якум) (1963), тарчумахояш "Бадии К^афкоз"-и Лев Толстой, "Бачагй", "Дар байни мардум" (1936), "Универсигетх,ои ман"-и (1937) Максим Горкий, "Робинзон Крузо"-и (1936) Даниел Дефо, "Бачахои капитан Грант"-и (1938) Жюл Верн, повести "Нон"-и (1949) А. Толстой, "Достони марди хакикй"-и (1951) Б. Полевой, "То абад бо Масква"-и (1954) Н. Рибак, "Чй бояд кард"-и (1955) Н. Г. Чернишевский, "Чанобони Головёвхо"-и (1959) Салтиков-Шедрин, "Варта"-и (1956) Гончаров, "Хркояхои Хинду Покистон" (1956), "Завол"-и (1958) Р. Тагор, "Мактаби Хаёт"-и (1960) С. Муканов, "Ситорахо дар осмони Самарканд"-и (1961) С. Бородин ва даххои дигар солхост, ки мавриди таваччухи хонандаи точик карор гирифта, аксари ин асархо имруз низ барои алокамандони адабиёт пурарзиш бокй мондаанд.
Хасан Ирфон фаъолияти адабиашро аз тарчумонй шуруъ карда, то поёни умр ба ин кор машгул будааст. Вай дар тули фаъолияти касбиаш, бахусус хангоми кор дар мачаллаи "Шуълаи инкилоб" аз соли 1919 сар карда, нахуст ба тарчумаи осори насрй ва илмиву сиёсй машгул шудааст ва гохи дигар ёддошту маколахои мубохисавй низ навишта, аз иштирокдорон ва таъсиргузорони фаъоли чараёни адабию фархангй будааст. Баъдтар бо таълифи ду повест ва як роман махорати хунариашро дар эчоди насри бадей низ собит сохта, миёни хонандагон ва ахли адаб маъруфият пайдо намуд.
