INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
"STATUS AND DEVELOPMENT PROSPECTS OF FUNDAMENTAL AND APPLIED MICROBIOLOGY: THE VIEWPOINT OF YOUNG SCIENTISTS" _25-26 SEPTEMBER, 2024_
STREPTOMYCES SP ИЗОЛЯТЛАРИНИНГ ФЕРМЕНТАТИВ
ФАОЛЛИКЛАРИ
И.С. Ботирова
Узбекистан Республикаси Фанлар академияси Микробиология института таянч
докторанти https://doi.org/10.5281/zenodo.13833003 Маълумки, актиномицетлар сапрофит сифатида яшайди ва органик моддаларни фаол равишда парчалайди ва шу билан бирга тупрокнинг озукавий таркибини оширади [1]. Актиномицетларнинг органик бирикмаларни парчалаш кобилияти энзиматик фаоллик бирламчи метаболит махсулоти сифатида ферментлар атроф-мухитга чикарилиши билан богли; [2]. Актиномицетлар орасида Streptomyces sp мавжуд булиб, бу турли хил ферментларни ишлаб чикариш кобилияти туфайли жуда мухим саноат учун фойдали организмдир.
Streptomyces sp протеолитик ферментларни хосил килиб, улар сабзавот чикиндилари каби турли хил агросаноат чикиндиларини кайта ишлашда кенг кулланилади [3]. Актиномицетлар микдори одатда органик материаллар парчаланиш мавжуд булганда ортади. Streptomyces бу кенг яшаш жойи ва мослашиш жойига эга булган тур хисобланади [3,4]. Ушбу кобилиятлар Streptomycesларнинг кенг ферментатив доирасига эга булишининг асосий белгиларидир [5,6].
Бу тадкикот ишида ажратиб олинган 14та Streptomyces sp изолятларининг ферментатив фаоллиги аниклаш буйича синов утказилди. Натижалар шуни курсатдики, излятларнинг макромолекулаларнинг парчалаш кобиляти углеводлар,оксиллар ва ноорганик бирикмалар целлюлоза, ёгсиз сут, крахмал, желатиннинг сифатли парчаланиши протеаза ва амилаза фаоллиги билан аникланди ва коллония атрофидаги шаффоф зоналар хосил булиши билан текширилди.
Амилаза ферменти фаоллигини аницлаш. Streptomyces sp изолятларини амилаза фаоллигини аниклаш учун крахмал агарда (гушт экстракти 3.0, пептон 5.0, крахмал эритмаси 2.0, Agar 15.0, дистрланган сув) 30°С хароратда 7 кун давомида инкубация килинди. Инкубациядан сунг Streptomyces sp изолятлари устирилган Петри идишларига йод эритмаси куйилди ва беш дакика давомида ушлаб турилди, кейин тукиб ташланди. Йод эритмаси крахмал билан реакцияга киришиб, кук ранг хосил килади, кейин ранг тезда йуколади ва колониялари атрофида рангсиз зоналар хосил булади. колониялари атрофида рангсиз зоналар хосил булиши изолятларнинг амилаза фаоллиги мавжуд эканлигини курсатади.
Протеаза %осил цилишини аницлаш. Streptomyces sp ларни протеаза фаоллиги стерил ёгсиз сутли агарли мухитда аникланди. (ёгсизлантирилган сут 28г/л,триптон5,0г/л, ачитки экстракти 2,5г/л, глюкоза 1,0г/л, дистрланган сув). Streptomyces sp изолятлари 30°С хароратда 7 кун инкубация килинди. Инкубациядан кейин колониялари атрофида протеолитик фаолликнинг деградацияси аникланди. Streptomyces колониялари атрофидаги шаффоф зона субстратнинг протеазалар томонидан парчаланганлигини курсатди.
Желатин гидролиз цилиш хусусияти аницлаш.Streptomyces sp изолятларининг Nutrient желатин (Nutrient агар 23 г/л, желатин 8 г/л) агарли мухитда аникланди. Бактерия
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "STATUS AND DEVELOPMENT PROSPECTS OF FUNDAMENTAL AND APPLIED MICROBIOLOGY: THE VIEWPOINT OF YOUNG SCIENTISTS" _25-26 SEPTEMBER, 2024_
изолятлари Nutrient желатин агар устига экилди ва 30°С хароратда 7 кун давомида инкубация килинди. Инкубация вакти тугагандан сунг Streptomyces изолятлари экилган Петри идишларига аммоний сульфат (NH4)2SO4 тузининг туйинган эритмасидан тулдириб куйилди ва 8-10 минут давомида сакланди, сунг тукиб ташланди. Бунда аммоний сульфат изолятлари томонидан гидролиз килинмаган желатинни чуктиради ва колониялар атрофида шаффоф зоналар х,осил булади (1-расм).
1-расм.Тупрок намуналаридан ажратилган Streptomyces sp изолятларининг А-амилаза, В-протеаза, С-желатиназа ферментига фаолиги.
Тадкикот натижаларидан келиб чикиб, Streptomyces sp SWM 11, SWM 18, SWM 24, SWM 25, SWM 31, SWM 32 изолятларининг юкори ферментатив фаоллиги 30 0 С да 7 кун давомида инкубация килингандан сунг ижобий натижа курсатди ва кейинги тадкикотлар учун танлаб олинди.
Ферментатив фаоллик, шу жумладан амилаза, протеза ва желатиназа фаоллиги микроорганизмнинг потенциалини урганиш учун уни саноатда ишлатиш максадида кенг урганилган. Стрептомицетлар ривожланиш мумкин булган энг потенциал микроорганизмлардан биридир, чунки улар саноат манфаатлари учун потенциал булган бирламчи ва иккиламчи метаболитга эга. Шунинг учун купгина тадкикотларда ушбу гурух,нинг ферментатив ва иккиламчи метаболит фаоллигини урганиш максадга мувофик х,исобланади.
Фойдаланилган адабиётлар
1.Kanti A. 2005 Cellulolytic Actinomycetes Isolated from Soil in Bukit Duabelas National Park, Jambi Bodiversitas 6 85-89
2.Krishanti NPRA., Fadhilah I., Zulfiana D, Lestari AS., Zulfitri A, and Kartika T. 201Penapisan Aktinomiset Pendegradasi Lignin dan Selulosa Asal Sarang Rayap, Nasutitermes sp. Prosiding Seminar Lignoselulosa 2018, Cibinong, 19 September 2018.
3. Malek NA., Chowdury AJK., Zainuddin Z., and Abidin ZAZ. 2014 Selective Isolation ofActinomycetes from Mangrove Forest of Pahang, Malaysia International Conference on Agriculture, Biology and Environmental Science (ICABES'14) Dec. 8-9, 2014 Bali (Indonesia).
4.Yanti AH., Setyawati TR., and Kurniatuhadi R. 2019 Composition and Characteristics of Actinomycetes Isolated from Nipah Mangrove Sediment, Gastrointestinal and Fecal Pellets of
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "STATUS AND DEVELOPMENT PROSPECTS OF FUNDAMENTAL AND APPLIED MICROBIOLOGY: THE VIEWPOINT OF YOUNG SCIENTISTS" _25-26 SEPTEMBER, 2024_
Nipah Worm (Namalycastis Rhodhocorde) Research report on novice educatorsPontianak Tanjungpura University.
5. Желдакова Р.А. Выделение и идентификация микроорганизмов: Учеб.-метод. пособие. п Мн.: БГУ, п 2003. п 27 с
6.Хамед А.А., Эскандер Д.М., Бадави МСЭМ. Выделение вторичных метаболитов из морских Streptomyces sparsus ASD203 и оценка их биологической активности. Египет J Chem. 2022 год; 65 : 539-547. [ Google Scholar ]