Научная статья на тему 'ԾԵՐԱՑՈՂ ԱՇԽԱՏՈՒԺ. ԱՀԱԳՆԱՑՈՂ ՍՊԱՌՆԱԼԻՔ'

ԾԵՐԱՑՈՂ ԱՇԽԱՏՈՒԺ. ԱՀԱԳՆԱՑՈՂ ՍՊԱՌՆԱԼԻՔ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
13
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Амберд
Область наук
Ключевые слова
բնակչության ծերացում / ժողովրդագրություն / աշխատուժ / արտադրողականության աճ / старение населения / демография / рабочая сила / рост производительности

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Անի Խաչատրյան

Բնակչության ծերացումը երկրներին սպառնացող լրջագույն մարտահրավեր է, որը բացասական ազդեցություն ունի աշխատուժի կառուցվածքի և ար տադրողականության աճի տեմպի վրա։ Ժողովրդագրական փոփոխությունների անցանկալի հետևանքներից զերծ չէ նաև Հայաստանը։ Հոդվածում կատարվել է Հայաստանի և ԵԱՏՄ երկրների ժողովրդագրական պատկերի համեմա տական վերլուծություն։ Արձանագրված արդյունքներն արտացոլում են բնակչության ծերացման բացասական ազդեցությունը Հայաստանի տնտեսության վրա։ Հետևությունն այն է, որ տարեց բնակչության մասնաբաժնի շարունակական աճի հիմնախնդիրը կարևորագույն սպառնալիք է Հայաստանի տնտեսության համար, որն արտացոլվում է աշխատուժի թվաքանակի և արտադրողականության աճի տեմպի նվազող հետագծում։ Այս առումով, մեր երկրին դեռևս չի հաջողվել մեղմել բնակչության ծերացման բացա սական հետևանքները և, տեխնոլոգիական, տնտեսական և մարդկային ներուժի արդյունավետ օգտագործման հաշվին ապահովել արտադրողականության աճ։

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

СТАРЕЮЩАЯ РАБОЧАЯ СИЛА: УЖАСАЮЩАЯ УГРОЗА

Старение населения является серьезной проблемой, угрожающей стран мира. Оно оказывает негативное воздействие на структуру рабочей силы и темпы роста производительности. Армения также не застрахована от нежелательных последствий демографических изменений. В статье проведен сравнительный анализ демографической ситуации в Армении и странах ЕАЭС. Полученные результаты отражают негативное воздействие старения населения на экономику Армении. Исходя из полученных данных можно утвердить, что проблема постоянного роста доли пожилого населения является большой угрозой для экономики Армении. Это проявляется в сокращение численности рабочей силы и снижении темпов роста производительности труда. В связи с этим, пока не удалось смягчить неблагоприятные последствия старения населения и обеспечить рост производительности труда за счет эффективного использования технологического, экономического и человеческого потенциала.

Текст научной работы на тему «ԾԵՐԱՑՈՂ ԱՇԽԱՏՈՒԺ. ԱՀԱԳՆԱՑՈՂ ՍՊԱՌՆԱԼԻՔ»

UnShULUMUL ^иаи-еичиъ^ш^ъ

ÜbPUSna UCtoUSnhd.

UCUq-LUSna U^UHLULh-P

DOI: 10.52174/2579-2989 2023.4-16

uiih

^UQUSP3UL

рЫ|Ьш0т.

2011 p uiL[uipsb[ t <^S< 9-jmJ-pni dшubшÓJnLrß U 2013 p. ßb-rmb^b[ шuщhPшbsmPш: 2017 p. щш2У1щшЬЬ[ t рЬфш-0ШШ1ШЬ шsbbш^numpJmbß U uqiuigbi ipbsbuuiqhsnLpjuib pbl-ЬШ0ПФ qhsui^b uiush^uib: 2015-2016 pp. rшuш^шbrb[ t 9-jnirfpni l¡шubшÓJnLrnLlS: 2016 p.-hb t Lubgb[

«Uttpbpr» hbsuiqnsuiIuib Ibbs-pnbnid: 2017 p.-hg dpb¿ opu г^ш-uшt^шbrnltS t фбш^ш-

qpmpJшb LutSphnbnitS:

©

https://orcid.org/0000-0002-6883-455X

<^^шршпЬр. pbш|¿mpJшb óbpшgmt,

dnrnLp^qpnLpjmb, ш2^1шу1т.&, шpsшrpnrш|шbmpJшb шб

РЬш^п1.р1шЬ óbpшgmtß bpIpbbphb uu/шпЬш-gnr p2шqnLJb tJшpsшhpшфp t, npß pшgшuш|шb шqrbgmpJmb nibh ^nmg^óph U шp-

lpшrpnrшI|шbnLpJшb шбh ipbt^h фш: cfnrnLpгш-qpшI|шb фnфn^mpJmbbbph шbgшb|шlh hbsUшbf-bbphg qbpó ¿t bшU ^шJшusшbß:

¿ínr^órntS I|шsшpфl t ^шJшusшbh U bUSW bpIpbbph dnrnфrшqpшI|шb u|шsфph hшlЛ¡tJш-ФШ^ШЬ ílbpimómpjmb: Upâшbшqp^шó шprJnLbp-bbpb Lupsuignimd bb pbuiIi¿nLpjuib óbpuigduib puigui-uшI|шb шqrbgmpJmbß ^шJшusшbh lpbsbunLpJшb фш: <'.byiUnLpjnLbb ш]Ь t, np lpшpbg pbш|¿mpJшb tJшubшpшàbh 2шpnLbшI|шI|шb шбh hhlш^brhPß I|шpUnpшqnLJb uu/шпЬшФр t £шJшusшbh ipbyibunL-Р]шЬ hшtшp, npb шpsшgnl^mt t рЦш-

puibuilih U LupsuirpnruiIiuibnLpjuib Lu6h Lpbduih bi[ui-qnr hbsшqómt: Uju шпш^п^, dbp bplphb rbnUu ¿h hш£nrф^ LÍbr^i pbш|¿mpJшb óbpшgtшb pшgш-uшI|шb hbsUшbfbbpß U, lpbfrlbnlnqhшI|шb, ipbyib-uшI|шb U tJшpr|шJhb bbpmdh шprJnLbшфs oqsш-qnpótшb hш2фb шu|шhnфl шpsшrpnrш|шbm-Р]шЬ шб:

u

шпш^дрш^ rç.Ьpш^шmшpnL-«ßjnLh bp^p^ mhmЬuш^шh dpgni.^-^п^шЬ ^^prçw^ pшpöpшgdшh U шpmшrç.pnrçш^шhnLpjшh шб^ шщшhn4dшh qnpörnd: Ujh шh£ш^mЬLhnpЬh ^шщ^шй t р^ш^т^ш^ ^Ь^ш-U bp^p^ mhmЬuш^шh hbprnd^ Jmpшgdш^ hbs: Uju шпшйп^, ш^hpшdЬ2mmpJm^ t шпш2ш^тЛ

ua3^uuM 1

Pfow^nLpjniM Qum mwp^gwj^U ^rfpbp^, 1950-2050 pp. (hwq. dwpq.)

1950 1990 2020 2023 2030 2050

0-14 472 I07o 571 566 ASA 377

15-64 800 2296 1887 1831 1786 1635

60+ 167 335 540 577 626 7?4

65-t 113 lfifi 348 381 489 561

80+ It. 36 89 78 76 170

Otujhwtmip J.3S5 3557 2806 2778 2760 2573

nLUnLlibLUU[lptj[nL <WJlUUmwbfl LU2hJUJmnL" dh lmnni.glm&fb nL H-pm ^n^n^Jmb srn^bpQ, hb^bu ^mL pmgmhmjsbLrn «hbsbm^np2bpQ», npnbf Ihh^m^npbb npn2mlh nL^nLpjnibbbpnLJ hpmlmbmg-in^ ^bsmlmb fm^wfmlmbnipjmb hpm-sm^nLpjnLbQ:

U^Nwrnrndh wnwb5bwhwmlni.pjnibbb-phg ^Iq ^.pm mb^qbLh ^m^b t bplph dn-^nlp^.mqpmlmb ^n^n^nLpjnibbbph hbs: Uh2wqqwjhb Iwnnijgbbph qbwhwmnL^b-ph hmJmdmjb' <mjmusmbh pbml^nipjmb SbpmgJmb m pimfmbmlh lp6msJmb ^srn^bpQ qbmLnl ^npmbrnJ bb, hb^b t[ mbgmb^m[h hbsLmbfbbp t pn^bniJ m2-^mmmbfh 2nLlwjh ^pm2: Mwb^wmbulnLJ t, np 2050 p^m^mbhb 15-64 smphfmjhb ^Jph pbml^nipjmb p^mfmbmlQ llp6ms-ih L llmq^ 1,635 hmq. Jmp^, hul 65-hg pmpdp mmphfh pbw^nipjwb p^mfm-bm^Q b^mrnb[hnpbb lm6h' hwubb|n^ 561 hmq. Jmp^ni. (m^jmuml 1):

UUM-h ^mum^mpqJmJp1 bpb 65-hg pmpdp mmphfmjhb ^Jph pbml^nipjmb sbumlmpmp l2hnb Qb^hmbmp pbmlyiL-pjmb 7 mn^nuhg pmpSp t, m^m mj^ bplhpQ hmJmplni.J t Sbpmgn^ ("aging"), 14 mn^nuhg m^b[hh T-b^fniJ' SbpmgmS ("aged"), hul bpp qbpmqmbgni.J t 20 snln-uq' qbpSbpmgmS ("super-aged")3: Uju gm-gmbh2n^ ^mjmusmbQ JnsbbrnJ t Sbpm-gmS bplpbbph uwhJwbwq&hb, hul 2050

p^m^mbhb mp^bb hwJwp^binL t qbpSb-pmgmS: 2023 p^m^mbh s^jmLbbpnl £m-jmummbmJ 65-hg pmpSp mmphfmjhb ^Jph pbml^nipjmb JmubmpmdhbQ 13,7 snlnu t, hul UUM-h Imb^msburn^bph hmJmdmjb' 2050 p^m^mbhb mjb lmq^-Lm t 21,8 mn^nu, hb^Q b2mbm^mJ t, np <mjmummbmJ jmpmfmb^jmp hhbq Jmp-^mg ^lb mp^bb iLhbh lbbumpn2mlmnnu Ummhnqh^ t mjb hmbqmJmbfQ, np 0-14 L 65-hg pmpSp mmphfmjhb ^Jpbph «6b^f^m6fQ» mmpbgmmph b^mqmJ t, hul mp^bb 2030 p^m^mbhg ulumS' Imb^msbu^nLJ t, np 65-hg pmpSp mmphfmjhb ^Jph pbml^nipjmb sbumlmpmp M2hnQ b^mmbLhnpbb qbpmqmbgbLm t 0-14 mmphfmjhb ^Jph JmubmpmdhbQ (qSm-^mm^bp 1):

Mp6mm^nn. 0-14 mmphfmjhb ^Jph pbm^^mpjmbQ Lp2mqnLjb u^mnbmLhf t' m2^mmmbm^ mmphfh pbm^nipjmb hm-JmLpJmb mbumb^|mbhg: Uju gnLgmbh2nl ^bpghb bpburnb mmphbbph QbpmgfrnJ <mjmusmbb m^bm^S lp6msni.^ t qpmbgbL bU.SU" bplpbbph 2mpfni.J: Uju-^bu' 0-14 mmphfmjhb ^Jph pbm^^mpjmb Jmubmpmdhbb Qb^hmbmp pbm^^mpjmb ^2 1990 p^m^mbhb ^mqJmJ tp 30,2 sn-^nu, hul| mp^bb 2023 p^m^mbhb' 20,4 sn-^nu: <m^Jmsmpjmb hmJmp b2bbf, np n_wqw^uswbh ^b^fmJ bmjb gmgmbh2Q 29,6 snlnu t, ^p^qusmbhbQ1 34,3 sn-

U^pjmpQ' Demographic changes in Asia and the Pacific, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, United Nations, https://www.population-trends-asiapacific.org/data/ARM

Unuii^bL JwbpuiJuiub sbu' S. Aiyar, C. Ebeke and X. Shao (2016), The Impact of Workforce Aging on European Productivity, International Monetary Fund, 2016, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2016/wp16238.pdf, sbu bmL N.Maestas, K.J. Mullen, D. Powell, The effect of population aging on economic growth, the labor force and productivity, National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 22452, July 2016, Revised June 2022, page 25, https://www.nber.org/system/ files/working_papers/w22452/w22452.pdf

UqpjnLpQ' World Bank Support to Aging Countries, Approach Paper, 2019, May 28, page 2, https://ieg.worldbankgroup.org/ sites/default/files/Data/reports/ap_agingcountries.pdf

80 60 40 20 0

ftf+fff+f+f

■ 15-64

-0-14

-60+

65+

-80+

q-tju^usMbn 1

Swppbp mwphfiwjh^ ^rfpbph pfaw^nLpjwfa ^n^n^dwh ^mni^bpQ, 1950-2050 pp. (%)4

lnu, U^ppbgwhhhQ' 22,9 mn^nu, 4pwu-swI^IQ' 21,3 mn^nu, ra-nLpf^wj^Q1 23 mn^nu5;

<wjwumwhh phw^nLpjwh Sbpwgdwh ^mrn^bph wh^rn.uw^b|hnpbh hwhqbg-hni.d bh pwgwuw^wh mhmbuw^wh hb-mUw^f^bp^6; Shmbuwqhmwlwh qpw^w-hnLpjnLhnLd 2p2whwnlni.d t wjh dnmbgnidQ, np phw^nLpjwh Sbpwgdwh pwgwuwlwh wq^bgmpjm^Q mhmbuw^wh w6h ipw mb-^h t nLhbhnLd bp^m IwpLnpwqnyh o^w^-

hbph' w2^wmmd^ lp6wmdwh L wpmw^-pn^wlwhni.pjwh h^wqbgdwh ^gngn^7: Uju wnnidnl, <wjwumwhni.d mwpbg phw^-^nipjwh plh 2wpnihwlwlwh w6h L 0-14 mwphfwjhh ^dph phw^nipjwh lp6wm-dwh «qnp2» ^wm^bpQ ^mwglwS t w2-^wmmdh p^wpwhwlh L wpmw^pn^w-lwhni.pjwh w6h mbd^h h^wqn^ mp^w-qSbpmd; ^Sw^wm^bp 2-hg w^hwnm t, np 2008-2021 pp. w2^wmmdh p^wpw-hw^Q hlwmb|hnpbh lp6wmlb[ t: Lbp^w-

1500 N50 MOO 1350 1300 1250 1200 1150 1100

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 ^OU^USMbP 2

U^hwsnLd-h p^wgwhw^h ^n^n^dwh ^mni^bpQ, 2008-2021 pp.8

UqpjmpQ' Demographic changes in Asia and the Pacific, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, https://www.population-trends-asiapacific.org/data/ARM: ^mwqSbpniJ h2lwS bh l^wh^iwmbunLi^bpQ: UqpjmpQ' Demographic changes in Asia and the Pacific, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, https://www.population-trends-asiapacific.org/data

UqpjmpQ' H.H. Lee, K. Shin, Nonlinear effects of population aging on economic growth, Hitotsubashi Institute for Advanced Study, Japan, April, 2019, page 14, https://hermes-ir.lib.hit-u.ac.jp/hermes/ir/re/30369/070_hiasDP-E-86.pdf UnuiiJbL dwhpwdwuh mbu' F. Daniele, T.Honiden, A. C. Lembcke, Ageing and productivity growth in OECD regions: Combatting the economic impact of ageing through productivity growth? https://www.oecd-ilibrary.org/sites/dc2ae16d-en/index. html?itemId=%2Fcontent%2Fcomponent%2Fdc2ae16d-en&fbclid=IwAR3OMqVJ6_ERRvwOHSqrQp6DCPkwao3oL8T6Rjl7bfhM-WeSqY7cs3TsiGjc , mbu hwL S. Aiyar, C. Ebeke and X. Shao (2016), The Impact of Workforce Aging on European Productivity, International Monetary Fund, 2016, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2016/wp16238.pdf

UqpjmpQ' « lh^w^wq.pwl^wh Ini^imbh ml)w[hbph pwqw, https://statbank.armstat.am/pxweb/hy/ArmStatBank/ArmStat-

Bank_2%20Population%20and%20social%20processes_23%20Employment%20and%20unemployment/PS-eu-11-2021.px/

table/tableViewLayout2/?rxid=9ba7b0d1-2ff8-40fa-a309-fae01ea885bb

e

B

400 300 200 100 0

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 201? 2019 2020 2021

-15-24 -25-34 -35-44 -45-54 55-54 -55-74

q^U^USMbn 3

U^wmnLdfa Qurn mwp^gwj^U ^rfpbp^, 2008-2021 pp. (hmq. dwpq.)9

jhu pmgmumlmb ^srn^bph 2mpnLbm-ImlmbmpjmbQ hhJf t usb^SmJ mnm2h-lm smuQ smpmJ m2^msni.dh plmfm-bmlh b^mqJmb ^srn^bph ^mh^mb-Jmb hmJmp: Uju mnmJn^, mnmbgfmjhb b2mbmlmpjmb mbh m2^msni.dh hmJm-LpJmb hbmpmlnpmpjmbbbph Qb^mjb-Jmbb m^^lmS ^bmwlwb ^pnwlmhl fm-^mfmlmbmpjmb ^mpmJQ:

Pmgmumlmb sb^m2mpdbp bb mpdm-bmqplbL bmL m2^msni.dh ImnmglmS-fmJ: Uju^bu' 2008-2021 pp. blmsbLhn-pbb b^mqbL t 15-24 L 40-55 smphfmjhb ^iJpbph m2^msmdh plmfmbmlQ, ^n-^mpbbQ1 Iplbmlh m6bL 60-64 smphfm-j hb ^JphbQ: ^npmbmJ t 15-24 L 55-64 smphfmjhb Mpbph m2^msmbml pbml-^rnpjmb ^2L «^qmJQ»: bphsmump^bb-ph L smpbgbbph ^2L «6b^flw6fb» wnw-lbL blmsbLh t qpm^lmSmpjmb smph-fmj hb Imnrng^mSfrnJ, nphg tL p^mJ t qpm^lmSbbph «SbpmgJmb» hh^m^b^h-pQ (qSm^mslbp 3):

fab^pmhmpnijg t 20-29 smphfmjhb ^Jph m2^msmdh L hmslm^bu qpm^-ImSbbph plmfmbmlh lp6msmJQ, fmbh np hbbg mju smphfmjhb ^JprnJ bb Qb^-qpllmS mnm^bL «npmljmL» Im^pbpQ: U^jmuml 2-ni.J bpLmJ t, np pmpdpmqnijb L hbspmhmlmb Ippmlmb Jmlmp^ml nibbgn^ m2^msmdQ 20-34 smphfmjhb ^Jph m2^msmdh 44 snlnub t: U2^ms-

mdh Qb^hmbmp p^mfmbmlmJ mnmlb[ Jmubmpmdhb ImqJn^ 35-64 smphfmjhb ^JprnJ pmpdp Ippmlmb Jmlmp-^ml mbh mju smphfmjhb ^Jph m2^ms-mdh Qb^m^bQ ^l bppnp^Q:

QbmjmS bphsmump^ m2^msmdh ^2 mbhm^Jms t pmpdp Ippmlmb Jmlmp^ml mbbgn^bbph JmubmpmdhbQ,

mjbmm^bmjbhl, ^b^pmhmpnijg t lppnL-

pjmb, qpm^lmSmpjmb L ^bpm^mspmus-Jmb SpmqpbpmJ bphsmump^bbph Jmu-bmlgni.pjni.bQ, npb tL JmumJp ^mslbpm-gni.J t smLhu bphsmump^bbph lppmlmb L m2^msmbfmjhb bbpnidh, hb^bu bmL m2^msmdh hmJmLpJmb hbmpm^npm-pjmbbbph Jmuhb: 4bp2hb smubmJjmlmJ lppmpjmb, qpm^lmSmpjmb L ^bpm^ms-pmusJmb ^2 ^bbpmnlmS bphsmump^-bbph (Not in Education, Employment, or Training, NEET) sbumlmpmp l2nh grngm-bh2nl ^mjmusmbQ 2mpmbmlmpmp qb-pmqmbgmJ t bUSU pnLnp bplpbbphb (oph-bml' bpbf mbqmJ m^bLh pmpdp t PbLm-nmuh Jmlmp^mlhg) (qSm^mslbp 4): Um ^hus pmgmumlmb mq^ml t, npQ ilm-jmJ t bphsmump^bbph' unghwLw^bu nhu-lmjhb ^JprnJ hmjsb^bLm ismbqbbph mnm2mgJmb Jmuhb: Ujuhbfb' <mjmusm-bni.J bphsmump^bbpQ, m^bmjb hm^m-bmlmbmpjmJp, lmpn^ bb hmjsblb m^-fwmni.pjwb q6hg bbpfL' ^nihbbwLnl hpbbg sbsbumlmb Ih^mlQ pmpbLm^bLm pm^m-

UqpjnLpQ' « ih^mlrnqprnlmb ln^mbh rn^jmLbbph pmqm, https://statbank.armstat.am/pxweb/hy/ArmStatBank/ArmStat-

Bank_2%20Population%20and%20social%20processes_23%20Employment%20and%20unemployment/PS-eu-11-2021.px/table/

tableViewLayout2/?rxid=9ba7b0d1-2ff8-40fa-a309-fae01ea885bb: Smphfmjhb ^JpbpQ ^n2npmg^bL bb hbqhbwilh ln^^g:

Ю

О

<— -С" О, с fi ¡1*1 -3 2 ? Ю-3

A,f 5 N (= Е - Е "й Ei

Т> Е

Е

гС

Е

с аз 5 fE = с-9" ^ Е "

Е Е 9°

с, ю Е Е ° С I ы

Е "§""3

а?

¡-Гл J. §>л

Е Е # с-п- о,

Е II

с ^

I е!

Е с с

1*! О р- 3

г- ^

13

£ ю ю

ТЗ- (О Ос С -

пз

! ПЗ

«а.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

-#1

ю ^ р ^

г С ZJ

_р -§ Й" "5 -Р ? ^ 1—,

^""з- —

Тг Л

ill if*

J

Ь СГ Г Е ^

с

С S 3

Е Е -5

ТЗ С ^

ЕЕЕ

Q.-3 С

С С л С СГЧЗ

И Е

tit с — =

3 3 а

^ m — Е

О

т f

щ

Е гп I

3 3 -

-3 "В

ТЗ о Сч Е 3 -с- Ф

= 3.

а о

и

Si

- 3

to ста о

NJ

о

1! ■з

§

3 г

сл

-Г СГ Л "3 :=

С р-

Е ' 5

"D zr

- го

i „

^ SJ

"Н" о

I о

Е с

5

6

Е

с &

to

IV

С СГ

1 О

3

о со

о

ю о

<_п t-J

ипзьииичиъ ШЧ.и.ШЧиЪПМЭЗПКЬ . СОЦИАЛЬНАЯ ПОЛИТИКА . SOCIAL POLICY . 707Ъ/ Ц-

а

р, Е

-р U2 СГ 3

И

ft с1" N0

<§ д

Б, Л

5 Е с Е ■з

СГ

-р Е

с' -р

3 "3

гз

о Е .£ Е 5

Ос

И

13 ^

3 гчэ

з Е

"3 "3

S г

■з _С"

^ Е ' li

з

сю

Н =5

Е .£ Е 5 ■з Е с 5 р, Е с

о.1 с '

0

01

о'

3

С"3

Е Е £■§

ц

II Е ^

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

с Е .

с

"3"

13 ПГ

Е

f-Е -з "

ого

1¥ II

Р- 9

.Е "

СГ с

. с-

■to

Е

U2 3

В,

•ГТ

5 Е

с

СГ ■з

¥ Е с Е

■ "3

с' СГ

Р,"3

Е Е

с с р 5

р с,

ё" рг

3

= Е с-р

ГЗ -3

" СГ

■§1

С в,

СГ

I

с!

С-С-

= Е

II

Е з

с В

3

^

СГ сг -Р

■з -3-

Е &

п

ПГ

= Е

13

Е

j~r Q-

"3 ГЗ

1.Е

С' Е з- о^з

Е ^ -г

& Е

&

5 з

о .

о

с с

СГ

. U2

Е

3

^ Q-

=1 00

fO -Ю

'.П

KJ СП

а)

Ю IT.

LiJ -.1

til

Л

"Е" =» Р & Е 1± тз .с с^

■з Е Е

гИ s

I с 3

оМ- *

ю с^

я'Е

КЬ 5 s Е Е

ю Е

Or JO

I №

Е сг

"3

Е р

С С

J-f -f

= 5

~ or ^^

с

<=; Е 5 -р ^ ч

ПГ СГ

а

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

¥ -Р

"3" 3 —-р

3

3- с СГ "3"

5 " Е

5 Е з ^з

= 3 С'-З

Е

3 -q3

5-f

JO с-

№ S

-з с

SI

1 г

гЗ СГ

Е Е сг сг

3 21

с'

Е с ^ Е

II

if

Е 5

II

"3" "3

С* 3

If

3 -С-

г^ Е СГ 3

^ СГ

13

с

с & Е Е

Е

з

сг F т

Е "В"

СГ 3

"53

J-E-& f

с

IV» СГ &

С'" СГ ■

о.

Р"

СГ

сг Е

1 Е а3 Е

с' crt

to

1 -2 га

IS.

о Е

СГ -С-

^ 5

Е# Е

to q_

Е

I Г

з СГ U2 13

Е ■з

Ос

Е

U2 _ & С,

Е Е Ъ * *

3 з-

2

Ir Р--Е

- lb li? S3

"ТЗ ^гЗ

Е а- ЕГ

^-гз &

III

^ 3 NT

Е Е 3 С Т 7

2 С

Е Я

Р" "2

■ с1" га "to Я тз

Е W

сг =i i

СГ 3

13

Е с. Е з Е

з

-t 5 Ef з

f з! Ег с =

11 ||

& Е Е F

с'

О 13 ||

-3" ст

5

II

■3 Dc -Р ГЗ

Е з СГ

II

fl 5 сг

= о

СГ "3" .

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

с ю Е с--

с1- to

Р-'

-

ch с1" с ^

гз а-

1| сг Р^

Е з

■р" 5 Е

р Е Р & Е ^ з ю

2 В, Е

С

Р СГ С,

&га с ^ ¥ &

Е =

С JT

t & I I

■a &

СГ СГ ' ' СГ сг

с

Е^

СГ С^

Л

J

Ю С с Е Е с

Б, Е

и II

с

,Р- 3

5 tc

и

СГ-Р ■3 сг ■з" с

Oujiuuunu'd q^U^IUSMbP 5

'"Uuqmfiiuuuu'd

'"LpiiquNuu'ii

-n-riLuiiJumujlj

•Ph[LUIllUU

Jb^ W2^wmnq^ hw2^n^ pnqwp^dwh (CLU.-h Qum q.fanqni.faw^ni.pjwb hwdwpdbg^) mwpb^wh mbrf^Q, 2000-2021 pp. (%)n

hbph mnmhgpni.J mjh ^h^ni.^ t, np mm-pbg phm^nLpjmh mbum^mpmp m^b-Lmgni.Jp pmgmum^mh mq^.bgnLpjni.h ni.hh m2^mmmhfh mpmm^pnqwlmhnLpjmh m6| 4pm'3: Uju mpmJmpmhnLpjnLhp qnp-Sni.J t hmU <mjmummh| ^.b^prnJ: 9Sm-^mm^bp 5-ni.J ^mpb[h t h^mrnb[, np <m-jmummhh mpmm^pn^m^mhmpjmh m6| mbJ^p mmpbgmmph ^.mh^.mqni.J t q|-2b[n4 bU.SU Jjnw bplphbp|h: U^blhh, 2020 mn^m t hmU hlmqJmh

^mmJ:

U2^mmmhf| ^gmqqmj|h ^mqJm^bp-^mpjmh hpm^mpm^mS m2^mmmd| mp-mm^pn^m^mhmpjmh gnLgmhh2hbpnl £m-jmummhp ^bnUu h^mrnb[|npbh hbm t ^mJ |h^bu b^mJmm nihbgnq,

mjh^bu t[ bUSU (pmgmnmpjmJp1 ^pqpq-ummh|) bplphbphg:

Mwpb|| t h^mrnb[, np bp^m gnLgmhh2h ^b^fmJ t[ ^mjmummhh hmJmp ^bnUu mhhmumhb[| t ^mqm^ummhh U ftnwmu-mmh| mpmm^pn^m^mhmpjmh Jm^mp-^.m^p: Ch^. npni.J, <mjmummhp ^Sm^bu q|2mJ t m2^mmn^| hm2lnl pn-

qmpllmS <LU gmgmh|2n4.: ^Sm^mm-lbp 6-ni.J bpUmJ t, np ^mumummhmJ U ^mqm^ummhmJ m2^mmnqp Jnm 1,7, |ul ^m^np m2^mrnmdmJmhm^mJ1 Jnm 1,5 mhqmJ m^bLh 2ms mp^jnLhp t umbqSnLJ, fmh <mjmummhmJ:

L2bhf, np mpmm^pn^m^mhmpjmh pmpdpmgJmh hbm ^m^mS pp ^mnmg^m6fmj|h phnLjph t: 2pmqlw-SnLpjmh ^mnmg^mSf | mum^mu|pmpjm-h|g ^wpb|| t h^mrnb[, np, ^hmjmS qjnL-qwmhmbunLpjmh n[nprnmJ qpmqlmShbph mbum^mpmp l2hnp 2021 p^m^mh|h 30,3 mn^nu tp, um^mjh mju n[nprn| ^nq^g umbqSlmS m^bLmg^mS mpdbpp <LU ph-^m^hp 11,3 mn^nuh tp, ^n^mpbhp1 mp-qjni.hmpbpni.pjmh nLnpmmJ, npmbq qpmq-ImShbph Jmuhmpmd|hp 17,5 mn^nu tp, umbqSlmS m4.bLmg4.mS mpdbpp ^mqJmJ tp 26,6 mn^nu14: Spm^^mSm^jmh1 qbnUu ^nphpqmj|h hmJm^mpq|g dmnmhqmS hJmh ^mnmg^mSfp, pus tnLpjmh, llm-jmJ t qjni.qmmhmbuni.pjmh nLnpm| gmSp mpmmqpnqmlmhnLpjmh Jmu|h, npmbq IbhmpnhmglmS t m2^mmmd| Jnm ^li

"0 &

5

i cr

U^pjmpp' Statistics on Labor productivity, International Labor Organization, https://ilostat.ilo.org/topics/labour-productivity/ Unuii^bL JwhpuiJuiuh mbu' F. Daniele, T.Honiden, A. C. Lembcke, Ageing and productivity growth in OECD regions: Combatting the economic impact of ageing through productivity growth? https://www.oecd-ilibrary.org/sites/dc2ae16d-en/index. html?itemId=%2Fcontent%2Fcomponent%2Fdc2ae16d-en&fbclid=IwAR3OMqVJ6_ERRvwOHSqrQp6DCPkwao3oL8T6Rjl7bfhM-WeSqY7cs3TsiGjc , mbu hmU S. Aiyar, C. Ebeke and X. Shao (2016), The Impact of Workforce Aging on European Productivity, International Monetary Fund, 2016, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2016/wp16238.pdf, mbu hmU N. Maestas, K. Mullen, D. Powell, The effect of population aging on economic growth, the labor force and productivity, National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 22452, July 2016, Revised June 2022, page 25, https://www.nber.org/system/ files/working_papers/w22452/w22452.pdf

UqpjnLpp' <wJw2^iwphwj|h pwhl^fi mljWLhbpfi pmqm, https://data.worldbank.org/indicator/SL.IND.EMPL.ZS?locations=AM: UpqjnLhwpbpnL|3jwh nLnpm| wlbLwglwS wpdbpp hbpmnmJ t 2hhwipwpnL|3jwh nLnpm| Inq^^g umb^S^mS mlbLmglmS wpdbpp:

o.

13

q-üu^iusMbn 6

J^m^np pnqmp^mö CLU-fa, 2005-2021 pp. (Öm^

^nqdrnd) U ^^ m2^mmnq^ hm2^n^ pnqmp^mö CLU-fa (pus q.fanqni.fam^ni.pjmfa hmdmpdbßh), 1991-2022 pp. (mg ^n^dmd)'5

bppnpqp: ^pm^mh t hmJmp4.ni.J qjnLqm-mhrnbunLpjmh n|npm|g ömnmjnLpjni.hhbp| n|npm m2^mmnLd| mbqm2mpdp, npp h|J-hm^mhrnJ phnpn2 t qmpqmgJmh pmpöp Jm^mpqm^ rnhbgnq bp^phbp|h: 4bp2|ti mmp|hbp|h <mjmummhni.J m6b[ t ömnm-jnLpjni.hhbp| n|npmni.J qpmq^mönLpjmti Jmuhmpm^hp' hmuhb|n4 52 rnn^nu|, nph m^mhn^nLJ t 52.8 rnn^nu| ^m-^n^ m^bimg^mö mpdbf16: ChqhmhnLp mn-JmJp, mju mqqmpjmJp m2^mmmd| mb-qm2mpdbpp h^mmbil bh, um^mjh qpmhf qmhqmq bh U pm^mpmp ^bh mpmmqpn-qm^mhnLpjmh 2n2m^b[| m6 mpömhm-qpb|nL hmJmp:

^mqpm^ t mjh hmhqmJmhfp, np qnpöhm^mhnLJ phm^nLpjmh öbpmgrn.^1 mnm^bim^bu mqqbgnLpjnLh nLh| mjh bp^phbpniJ, npmbq mhhm^Jmm ^ö t mp-qjni.hmpbpni.pjmh mbum^mpmp ^2|np U mp-mmqpm^mh qnpöphpmghbp| m^snJm-mmgJmJp hhmpm^np t m^mhn^bL mpmmq-pnqm^mhnLpjmh pmpöp Jm^mpqm^: Uju-^bu' mhmbumqbmhbp T-. U.6bJoq|nih U R-bumpb^nh mnm2 bh pm2ni.J mjh Jn-mbgni.Jp, np öbpmgnq phm^-nLpjmJp bp-^pphbph rnnm^bL hm^mö bh mpmmqpm-^mh qnpöphpmghbp| mpqlm^mhmgJmti U 4bpmq|hJmh' mjq^|un^ ^bqnpmghb -n^ öbpmgJmh pmgmum^mh mqqbgmpjmhh

mpmmqpnqm^mhnLpjmh m6| ^pm17: Pm^m-pmp ^m^n^ ^m^IrnmL ^2nghbp| mn^m-jmpjmh ^mjJmhhbpmJ bp|mmumpq m2-^m^mup h^murnmJ t m^sn-Jmmmg^mö mb^hn|nq|mhbp| hbpqpJm-hp, |h^h t[, |p hbpp|h, ^bqnpmghmJ t m2-um^m^nLpjmh pmgmum^mh hbmUmhfhbpp U hmhqbghmJ mpmmqpn-qm^mhmpjmh m6|h: Pmpöp b^mJmm m-hbgnq bp^phbp|h hJmhop|hm^ Jnmbg-JmJp hm2nq^b[ t L^öb[ mpmmqpnqm^m-hmpjmh m6| h|^m^hq|pp U, qpm 2hnp-h|4, m^mhn^bL mhmbum^mh m6| pmpöp Jm^mpqm^: b^pn^m^mh bp^phbp|h, npnhg ^ö Jmup 4mpb|| t hmJmpb[ mh-qmJ öbpmgmö, hm2nq^b[ t Öbnf pbpb[ mp-mmqpnqm^mhnLpjmh mhhm^Jmm pmpöp Jm^mpqm^' mb^hninq^m^mh mnm2ph-pmg|, |h^bu hmU mhmbum^mh U Jmpq-^mj|h hbpmd| |pmgJmh mpqjmhfmJ: Uju mbumh^jmhlg, phm^-mpjmh öbpmgJmh u^mnhm[|fh mnm^bL mhmqhmgnq t mhmbum^mh U rnb^hn[nq|m4mh umh-Jmhm^m^ hbpmd mhbgnq bp^phbpfi qb^fmJ: 4bp2|hhbpu ^mhbh pm^mpmp hhwpw4npmpJmhhbp W2^wmmd| öbpmgJmh hbrnUmhfn^ phm^^mpjmh ^^ 2h^h hm2^n4 pnqmp44.mö <LU gmöp m6|h hm-4mqqb[m hmJmp:

Uju^lun^ m2^mmmhm4 smp|f | phm^-

15 Uqpjmpp' Statistics on Labour productivity, International Labour Organization, https://ilostat.ilo.org/topics/labour-productivity/

'6 Uqpjmpp' <wJw2^lwphwJ|h pmh^| m^jmLhbp! pmqm, https://data.worldbank.org/indicator/NV.SRV.TOTL.ZS?locations=AM

17 Uqpjmpp' D. Acemoglu and P. Restrepo, Secular Stagnation? The Effect of Aging on Economic Growth in the Age of Automation, American Economic Review: Papers & Proceedings 2017, 107(5): pages 174-179, https://doi.org/10.1257/aer.p20171101

¿nLßjmh p^mfmhm^h h^mqJmh U qpm mpmq mh|Jmh hbnmh|mpp: Smpbg phm|-^mpjmh 2mpmhm4m4mh m6h m bp|mm-umpq phm^nLpjmh |p6mrnJmh ^mmJ-hbph mnm^bLm^bu hmhqbgpb bh smpbg U bp|smumpq m2^mrnmd| ^2U «öbqp-^npmgJmhp' | ^mu bp|smumpq m2^mrnmd|: Rm pmgmumpmp t mhqpm-qmnhmJ rnhrnbumpjmh 4pm' qpuUnp4.b-m2^mrnmd| p4.m£mhm|h m m2^m-smhfl mpmmqpnqm|mhni.pjmh m6| |p6mrnJmJp: Um|mjh, mhgmh|m|h hb-rnUmhphbpn^ hmhqbpö, öbpmgnq phm|-^mpjmh mhbgnq bp|phbpp qmrnm^mprn-^mö ^bh gmöp mpmmqpnqm|mhni.pjmh: U|2mqqmj|h ^npÖmJ fh^ ^bh qb^pbpp,

bpp öbpmgnq phm^^mpjmh rnhbgnq bp-|pphbp|h hm2nq^b[ t m^mhn^bi mpsmq-pnqm|mhni.pjmh mhhm^Jmrn pmpöp Jm-|mpqm| 2hnph|4 sb^hn|nqhm|mh m-nm2phpmg|, hmU mhrnbum|mh

U Jmpq|mjhh hbpmd| jmpmgJmh: Uju mnni.Jn^, w4snJwmwg4wö rnb^hninqhm-hbp| hbpqpni.Jp mhrnbum|mh m6| ^pm phm^nLpjmh öbpmgJmh pmgmum|mh hb-sUmhfhbpl ^bqnpmgJmh [m^mqmjh 2ng t: LJmhmm|^ Jnsbgni.Jp mqbh2m-j|h phnLjp ^brnp t Iph' ^brnm|mh fmqm-£m|mhni.pjmh qbpm|mjni.pjnLhhbph ^.bpm-hmjJmh U hpmqnpöJmh qnpöhfm|mq^ phmpmpjmh mbumh||ni.hhg:

1. U2^mmmd 2018-2021 pp. , « 4Ji6ml|mqpml|mh L|ni^imb, https://armstat.am/file/article/lab_market_2022_2. pdf

2. « 4h6m|mqpm|mh |n^mb| rn4jm|_hbph pmqm,

https://statbank.armstat.am/pxweb/hy/

ArmStatBank/ArmStatBank_2%20Popula-

tion%20and%20social%20processes__23%20 Employment%20and%20unemployment/ PS-eu-11-2021.px/table/tableViewLayout2/?rx-id=9ba7b0d1-2ff8-40fa-a309-fae01ea885bb

3. <mJm2^mphmj|h pmh|| s4jm|_hbph

pmqm,

https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.NEET. ZS?locations=AM

4. D. Acemoglu and P. Restrepo, Secular Stagnation? The Effect of Aging on Economic Growth in the Age of Automation, American Economic Review: Papers & Proceedings 2017, 107(5), https://doi.org/10.1257/aer. p20171101

5. Demographic changes in Asia and the Pacific, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific,

https://www.population-trends-asiapacific.org/data

6. F. Daniele, T. Honiden, A. C. Lembcke, Ageing and productivity growth in OECD regions: Combatting the economic impact of ageing through productivity growth?

https://www.oecd-ilibrary.org/sites/

dc2ae16d-en/index.htmi?itemid=%2Fcon-

tent%2Fcomponent%2Fdc2ae16d-en&fbclid=I-

wAR3OMqVJ6_ERRvwOHSqrQp6DCPkwao3oL-

8T6Rjl7bfhMWeSqY7cs3TsiGjc

7. H.H. Lee, K. Shin, Nonlinear effects of population aging on economic growth, Hitot-subashi institute for Advanced Study, Japan, April, 2019,

https://hermes-ir.lib.hit-u.ac.jp/hermes/ir/ re/30369/070_hiasDP-E-86.pdf

8. N. Maestas, K. J. Mullen, D. Powell, The effect of population aging on economic growth, the labor force and productivity, National Bureau of Economic Research, NBER Working Paper No. 22452, July 2016, Revised June 2022,

https://www.nber.org/system/files/working_papers/ w22452/w22452.pdf

9. S. Aiyar, C. Ebeke and X. Shao (2016), The impact of Workforce Aging on European Productivity, international Monetary Fund, 2016, https://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2016/ wp16238.pdf

10. Statistics on Labour productivity, international Labour Organization, https://ilostat.ilo.org/topics/labour-productivity/

11. World Bank Support to Aging Countries, Approach Paper, 2019, May 28, https://ieg.worldbankgroup.org/sites/default/files/ Data/reports/ap_agingcountries.pdf

Ани ХАЧАТРЯН

Старший исследователь исследовательского центра «Амберд», АГЭУ,

кандидат экономических наук

СОЦИАЛЬНАЯ ПОЛИТИКА

СТАРЕЮЩАЯ РАБОЧАЯ СИЛА: УЖАСАЮЩАЯ УГРОЗА

Старение населения является серьезной проблемой, угрожающей стран мира. Оно оказывает негативное воздействие на структуру рабочей силы и темпы роста производительности. Армения также не застрахована от нежелательных последствий демографических изменений.

В статье проведен сравнительный анализ демографической ситуации в Армении и странах ЕАЭС. Полученные результаты отражают негативное воздействие старения населения на экономику Армении. Исходя из полученных данных можно утвердить, что проблема постоянного роста доли пожилого населения является большой угрозой для экономики Армении. Это проявляется в сокращение численности рабочей силы и снижении темпов роста производительности труда. В связи с этим, пока не удалось смягчить неблагоприятные последствия старения населения и обеспечить рост производительности труда за счет эффективного использования технологического, экономического и человеческого потенциала.

Ключевые слова: старение населения, демография, рабочая сила, рост производительности

Ani KHACHATRYAN

Senior researcher at «Amberd» Research center, ASUE,

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

PhD in Economics

SOCIAL POLICY

AGING WORKER: HORRIFIC THREAT

The aging of the population is a serious issue that countries face. It has a negative impact on the structure of the labor force and productivity growth rates. Armenia cannot avoid the undesirable consequences of demographic changes.

The article represents a comparative analysis of the demographic situation in Armenia and the EAEU countries. The recorded results reflect the negative influence of aging population on Armenian economy. Based on the findings, it can be concluded that the problem of the continuous increase in the share of the elderly population is a significant threat to Armenian economy, resulting in a reduction in the number of workforce and growth rate of labor productivity. Consequently, we have not yet been able to mitigate the negative consequences of an aging population and ensure an increase in labor productivity through the effective utilization of technological, economic, and human potential.

Keywords: population aging, demography, labor force, productivity growth

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.