Научная статья на тему 'Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі бар балалардағы остеопения және остеопороз'

Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі бар балалардағы остеопения және остеопороз Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
133
15
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — А. М. Шепетов, Г. Н. Чингаева, К. А. Кабулбаев, А. М. Нугманова, А. Е. Наушабаева

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОСТЕОПЕНИЯ И ОСТЕОПОРОЗ У ДЕТЕЙ С ХРОНИЧЕСКОЙ ПОЧЕЧНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТЬЮ

У детей с хронической почечной недостаточностью выявлены выраженные изменения костной ткани, подтвержденные денситометрическими исследованиями костей. Наибольшие нарушения минеральной плотности костей у детей в виде остеопении различной выраженности вплоть до остеопороза находили в поясничных позвонках. Эти изменения, вероятно, появляются рано, ещё до проведения гемодиализа. Раннее снижение минеральной плотности костей нужно учесть для проведения профилактики переломов и изменений скелета, роста у детей. Изменения минеральной плотности костей сохраняются и после трансплантации почки, что на фоне иммуносупрессивной терапии требует продолжения профилактики и лечебных мероприятий по восстановлению минеральной плотности костей.

Текст научной работы на тему «Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі бар балалардағы остеопения және остеопороз»

ВЕСТНИК КАЗНМУ, №2-2012

Список литературы:

1. CDC. Recommendations for preventing transmission of infections among chronic haemodialysis patients//MMWR. - 2001.

2. Chaabane NB, Loghmari H, Melki W, Hellara O, Safer L, Bdioui F, Saffar H. Chronic viral hepatitis and kidney failure// Presse Med. -2008. - Vol. 37(4 Pt 2). - Р. 665-78.

3. Lacson E, Teng M, Ong J, Vienneau L, Ofsthun N, Lazarus JM. Antibody response to Engerix-B and Recombivax-HB hepatitis B vaccination in end-stage renal disease//Hemodial. Int. - 2005. -Vol.9. - Р. 367-75.

4. Weinstein T, Chagnac A, Boaz M, Ori Y, Herman M, Zevin D, et al . Improved immunogenicity of a novel third-generation recombinant hepatitis B vaccine in patients with end-stage renal disease//Nephron Clin Pract. - 2004. - Vol. 97. - Р.67-72.

5. McNulty CA, Bowen JK, Williams AJ. Hepatitis B vaccination in predialysis chronic renal failure patients a comparison of two vaccination schedules// Vaccine. - 2005. - Vol.23. - Р. 4142-7.

6. Girndt M., Kohler H. Hepatitis В Virus Infection Hemodialysis Patients// Seminars in Nephrology. - 2002. - Vol.4. - Р.340-350.

7. Bruguera M., Cremada M., Rodicio J.L. et al. Immunogenecity of a yeast-derived hepatitis В vaccine in hemodialysis patients//Am J Med. - 1989. - Vol. 87. - Р.30-32.

8. Shahnaz Sali, Seyed M Alavian, Behzad Hajarizadeh. Effect of levamisole supplementation on hepatitis B virus vaccination

response in hemodialysis patient//Nephrology. - 2008. - P.1440-1797.

9. National Kidney Foundation. K/DOKI clinical practice guidelines for chronic kidney diseases: evaluation, classification and stratification//Am. J. Kidney Dis. - 2002. - Vol.39 (suppl. 1). - P.S17-S31.

ЭОЖ 616.71-007.235+616.61-002.2]-053.2

СОЗЫЛМАЛЫ БYЙРЕК ЖЕТ1СПЕУШ1Л1Г1 БАР БАЛАЛАРДАГЫ ОСТЕОПЕНИЯ ЖЭНЕ ОСТЕОПОРОЗ

А.М. Шепетов, Г.Н. Чингаева, К.А. Кабулбаев, А.М. Нугманова, А.Е. Наушабаева, К.Т. Баякова, М.М. Уристемов С.Д.Асфендияров атындагы %аза;тыц ¥лтты; Медициналы; Университетi1

ОСТЕОПЕНИЯ И ОСТЕОПОРОЗ У ДЕТЕЙ С ХРОНИЧЕСКОЙ ПОЧЕЧНОЙ НЕДОСТАТОЧНОСТЬЮ

А.М. Шепетов, Г.Н. Чингаева, К.А. Кабулбаев, А.М. Нугманова, А.Е. Наушабаева, К.Т. Баякова, М.М. Уристемов У детей с хронической почечной недостаточностью выявлены выраженные изменения костной ткани, подтвержденные денситометрическими исследованиями костей. Наибольшие нарушения минеральной плотности костей у детей в виде остеопении различной выраженности вплоть до остеопороза находили в поясничных позвонках. Эти изменения, вероятно, появляются рано, ещё до проведения гемодиализа. Раннее снижение минеральной плотности костей нужно учесть для проведения профилактики переломов и изменений скелета, роста у детей. Изменения минеральной плотности костей сохраняются и после трансплантации почки, что на фоне иммуносупрессивной терапии требует продолжения профилактики и лечебных мероприятий по восстановлению минеральной плотности костей.

OSTEOPENY AND OSTEOPOROSIS IN CHILDREN WITH CHRONIC RENAL FAILURE

A.M. Shepetov, G.N. Chingayeva, K.A. Kabulbayev, A.M. Nugmanova,

А.Е. Naushabayeva, K.T. Bayakova, M.M. Uristemov The significant abnormalities in the bones which could be seen on densitometry, are often found in children with chronic renal failure. Most severe abnormalities in bone mineral density were found in the lumbar spine. These changes, possibly, develop much earlier than dialysis treatment started. Earlier decreasing of the mineral density should be considered in the prevention of the fractures, changes of the bones and growth in children. Abnormalities in bone

mineral density persist even in post-transplantation period, which in the presence of immunosuppressive therapy requires the continuation of the treatment directed to normalization of the bone mineral density.

Kipicne. Ренальды остеодистрофия (РОД) созылмалы бYйрек же^спеушттыц (СБЖ) ауыр TYpiHe жатады. Бул ауруга диализдт ем кемектеспейд^ TinTi оны одан сайын ауырлатады. Остеодистрофия - сYйeктiц минералдануын, тыгыздыгын жэне архитектоникасын закымдайтын гетерогендт бузылыс. РОД диагностикасы мен жттелу^ц «алтын стандарты» гистологиялык жэне морфологиялык бага бертетт сYйeктiц биопсиясы болып саналады. Тэжipибe жYзiндe сYйeк биопсиясы сирек жасалады, тек ерекше керсеткштер бойынша эд^ц инвазивтт мен морфологиялык езгepiстepдi тYсiндipу КиындыГына байланысты жасалады [1]. Сондыктан РОД сYйeк ткан метаболизм^ц биохимиялык мapкepлepi концентрациясыныц езгepiстepi - интакттт паратгормонныц (иПТГ), остеокальциныц, алттН сYйeктiк-apнaйы фосфатазаныц, мандаты кальцийд^ жэне фосфордыц непзтде жттеледк

CYfiem^ жогары алмасушылык жэне темен алмасушылык немесе адинамикалык ауруын, сонымен бipгe РОД аралас титн ажыратады. Бунда эpтYpлi типт езгepiстepдi багалауда непзп pелдi кальций мен фосфор концентрациясымен Yйлeскeн иПТГ децгей алады. Осыдан баска созылмалы бYйpeк жeтiспeушiлiгi бар наукастарда остеопорозды дер кeзiндe аныктау Yшiн [1] сYйeктiц минералдык тыгыздыгын (СМТ) аныктаудыц мацызы ерекше. Балаларда сeбeбi жeткiлiксiз зерттелген сYйeк акаулары, кейде сыныктар байкалатыны бeлгiлi. СYйeк массасын сандык багалау Yшiн жи колданылатын эдiс - етэнергетикалык

ВЕСТНИК КАЗНМУ, №2-2012

221

рентгендт абсорбциометрия (ДЭРА). Остеопорозды аныктауда РОД биохимиялык маркерлер^ц рвлi эртYрлi екенi Эдебиет мэлiметтерiнде айтылган. Остеопороз сYйектiц жогары алмасушылык ауруы ретiнде де, твмен алмасушылык ауруы ретiнде жYредi (2, 3). Созылмалы бYйрек жетiспеушiлiгi бар балалардагы сYйектiц минералдык тыгыздыгы жэне оныц баска да РОД кврiнiстерiмен катынасы туралы мэселелер зерттелмеген.

Балалык жэне жасвспiрiмдiк шак - кацканыц дурыс дамуындагы киын кезец. Ересек адамдармен салыстырганда, балаларда минералдык жэне сYйек бузылыстарыныц сипаты мен жиштне созылмалы бYйрек жетiспеушiлiгi ерте жэне квп эсер етедi деп болжауга болады. Кейбiр авторлар балалардагы остеопороздыц клиникалык кврiнiсi вте аз, бiрак ол сYйектiц сыну кауiпiн жэне ересек кезецде влiм жагдайын жогарылатады, деп есептейдi [4].

Бул жумыстыц максаты балалардагы созылмалы бYйрек же^спеушттыц эртYрлi кезецтде сYйектiц минералдык тыгыздыгын зерттеу болды.

Материалдар мен Эд1стер. Созылмалы бYйрек же^спеушттыц 5-шi стадиясымен наукас 38 бала зерттелдi, олардыц - 10-ы СБЖ

диализ алдындагы кезец (1-топ), 19-ы гемодиализбен (ГД) емделт жаткан наукастар (2-топ) жэне 9 наукас бYйректiц аллотрансплантациясынан кешн (БАТ) (3-топ). Ер балалар - 19, кыз балалар - 19. 1-топтагы балалардыц жасы 6 - 15-ке дейiн (орташа жас 11,2+2,90), 2-топта - 2 - 16 жас (12,26+3,59), 3-топта - 12 -18 жас (15,22+2,68), яГни соЦГы топта квбi жасвспiрiмдер болды.

Барлык пациенттерге «NORLAND XR-46» аппаратында (А^Ш) ДЭРА эдiсiмен, наукасты аркасынан жаткызып, компьютерлт «балалар» багдарламасымен жабдыктап, сYйек

денситометриясы жасалды. ^ацканыц екi бвлiмiндегi сYйектiц минералдык тыГыздыГы аныкталды: бел омырткалары (L2-L4) жэне сол жак ортан ж^клц мойны. СYйектiц минералдык тыГыздыГын багалау Yшiн Z-критерий колданылды. СМТ мэы - 1-ден квп жэне одан жогары калыпты, 1-ден 2,5-ке дейiн -остеопения, 2,5-тен твмендеу - остеопороз деп есептелдк Зерттеу нэтижелер1. Балалардыц омырткаларын зерттеу кезтде ортан жiлiк мойны аймагымен салыстырганда айкын взгерiстер аныкталды (1-кесте).

1 кесте - Балалардагы созылмалы бYйрек жет^пеушттыц эртYрлi кезецтдеп сYйектiц минералды тыГыздыГы

СМТ кврсеткiштерi ГД дейт (n=10) (1-топ) ГД кезiнде (n=19) (2-топ) БАТ кейiн (n=9) (3-топ

ОмыртKа(L2-L4) Z(SD) АуытКу шегi -2,89+0,66 min4,28 max-1,85 -2,07+0,89 min4,15 max-0641 -1,96+0,77 min2,62 max-0,60

Сол ортан жтт мойны Z(SD), ауытКу шегi -1,6+0,36 min1,4 max-0,37 -1,13+0,82 min3,53 max-0,31 -0,92+0,47 min1,43 max-0,11

P <0,05 >0,05 >0,05

Зерттелген балалардыц 42,1% омыртканыц остеопорозы байкалды. 1-топ наукастарында Z-критерий керсетк^ омырткаларды зерттеген кезде -2,89+0,66, min -4,28

дейт темендед^ ортан жтт мойны аймагында -1,06+0,36, min -1,4 болды. Балаларда кептеген остеопения, остеопороз диализге дейшп созылмалы бYйрек жетiспеушiлiгiнде аныКталды (тYйiндiк сYзу жылдамдыГы - 33,77+21,59мл/мин). Сонымен, сYйектiц минералды тыгыздыгыныц темен децгей бойынша балалардагы ец нашар аймак диализге дешн езгерiстер аныкталган бел омырткалары болды. Балалардыц ортан жiлiк мойнын тексерген кезде кебте остеопения аныкталды (44,73%). Диализ алдында аныкталган сYйектiц минералды тыгыздыгыныц орташа мэнi гемодиализдегiмен бiрдей болды, кейбiр наукастарда (2-топ) диализ алдында Z-критерий аз болды (min -3,53).

Жасвспiрiмдер тобында (3-топ) БАТ кешн сYйектiц минералды тыгыздыгыныц жаксара бастаганы байкалды. Бакылау Yшiн ГД емт алып жаткан 18 ересек адам зерттелдi (43,9+11,55 жас). ГД жасаткан барлык ересек адамдардыц ГД уакыты балаларга караганда узак болгандыктан, ересек адамдарда СМТ Z-критерий бойынша да, Т-критерий бойынша да омырткаларга караганда, ортан жiлiк мойнында кврсеткш твмен болды (2-кесте). АлынГан мЭлiметтер, сYйектiЦ минералды тыГыздыГы гемодиализге жэне оныц узактыгына байланысты емес екендтн кврсетедi. Созылмалы бYйрек жетiспеушiлiгiмен ауыратын наукастардагы сYйектiц минералды тыГыздыГы минералдык зат алмасу бузылысыныц айкындыгынан квбiрек тэуелдi болуы мYмкiн. СБЖ наукас балалар мен жасвспiрiмдер сYйектiк жэне минералдык бузылыстарга ерте жэне квбiрек ушырайды.

2 кесте - Гемодиализдеп ересек адамдардагы сYйектiц минералды тыГыздыГы

СМТкврсеткiшi Жасы ОмыртKа(L2-L4) Сол ортан жтт мойны

Z(SD) T(SD) Z(SD) T(SD)

ГД(п=18), Х+SD 43,89+11,55 -1,08+0,67 -1,23+0,72 -1,21+0,84 -1,77+1,02

АуытКу шегi min-23 max -67 min-1,98 max -0,19 min-2,44 max -0,006 min-2,48 max -0,11 min-3,55 max -0,11

BECTHHK KA3HMY, №2-2012

222

KopbiTbiHAbi. CoHbiiweH, 6amanap,a,a cY^eK TKaHiHi^ aHbK e3repicrepi aHbiKTaibin, on cYweKTi fleHcuTOMeTpufinibiK 3ep"irey apKbinbi pacranflbi. Bamanap,a,a apTYpni ocreoneHun TYpiHgeri, TinTi ocTeonopo3fa gewiHri cYweKTi^ MUHepanflbi Tbfb3gbfbHb^ KenTereH 6y3binibicrapbi 6en OMbipTKanapbiHfla Ta6bim,qbi. Byn

93repiCTep epTe, rfl gewiH KepiHyi MYMKiH. CY^eKTi^ MMHepaigb Tbfb3flbfbHb^ epTe TeiweHgeyiH CbHb^Tapgb^ w9He Ka^KaHbi^, 6aiaiapgb^ ecy e3repicrepiHi^ angbH any wapanapbiHga ecKepy KepeK. CY^eKTi^ MMHepaigb Tbfb3gbfbHb^ e3repiCTepi 6Y^peK тpaнcпlaнтaцмflcbнaн KewiH ge ca^Taiagb. Byn MMMyHflb-cynpeccuBTiK Tepanunga angbH any wapanapbiH wanfacTbpygb w9He CMT KannbHa KeiTipy eMgepiH wacaygb Tanan eTegi.

9fle6Merrep:

1. Steddon S., Ashman N., Chesser A., Cunningham J. O. Oxford handbook of nephrology and hypertension. Oxford university press 2006; p. 171.

2. Coco M. Increased incidence of hip fractures in dialysis patients with low serum parathyroid hormone. Am J Kidney Dis 2000; 36 (6): 1115-1124.

3. Pecovnik Balon B, Hojs R, Zavratnik A, Kos M. Bone mineral density in patients beginning hemodialysis teratment. Am J Nephrol 2002; 22 (1): 14-17.

4. Wesseling K., Bakkaloglu S., Salusky I. Chronic kidney disease mineral and bone disorder in children Pediatr Nephrol (2008) 23:195-207.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.