Научная статья на тему 'Հայկական ամրոցաշինության մեջ ռազմադիմակայունության որոշ առանձնահատկություններ. միջազգային զուգահեռներ'

Հայկական ամրոցաշինության մեջ ռազմադիմակայունության որոշ առանձնահատկություններ. միջազգային զուգահեռներ Текст научной статьи по специальности «Строительство и архитектура»

CC BY
10
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ամրոց / բերդ / ռազմական ճարտարապետություն / անվտանգություն / ռազմադիմակայունություն / պատերազմ / castle / fortress / military architecture / security / military resistance / war

Аннотация научной статьи по строительству и архитектуре, автор научной работы — Anna Vardanyan

Հոդվածը պատմական ակնարկ և վերլուծություն է հայկական ամրոցաշինու­թյան ճարտա­րապետական առանձնահատկությունների և դրանց միջազգային զուգահեռ­ների մասին՝ այդ ամենը քննարկելով ռազմադիմակայունության տեսանկյունից։ Հետազո­տու­թյունը դիտար­կում է ամրոցների տարածական միջավայրի կազմակերպման, տեղան­քի ընտրության և կառուցված­քա­յին տարրերի որոշ լուծումներ՝ հաշվի առնելով համա­պա­տասխան ռազմական տեխնոլոգիա­ների բնութագրերի հետ կապը և դրանց զարգա­ցում­ները պատմական տարբեր փու­լերում։ Պատ­մական նախադեպերի վերլուծության արդ­յունքում աղյուսակի տեսքով առանձ­նացվել են ռազմադիմա­կա­­յունության հանգույց­ներ, ինչպես նաև քննվել որոշ մեթոդների հնարավոր ինտե­գրման հնա­րավորությունները ժամանակակից ռազմական տեխնոլոգիաներին ու մոտեցում­նե­րին:

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Some Characteristics Of Military Resistance In Armenian Fort Construction: International Parallels

В данной статье представлен исторический обзор и анализ архитектурных особенностей строительства армянских крепостей и их международных параллелей в контексте обороноспособ­ности. Исследование охватывает различные аспекты, включая организацию пространст­венной среды внутри крепостей, выбор местоположения и структурные элементы. Также рассматри­ва­ется взаимосвязь этих архитектурных решений с развитием соответствующих военных технологий на разных этапах истории. В результате анализа исторических прецедентов были выделены узлы обороностойкости, представленные в виде таблицы, а также рассмотрена возможная интеграция некоторых методов с современными военными технологиями и подходами.

Текст научной работы на тему «Հայկական ամրոցաշինության մեջ ռազմադիմակայունության որոշ առանձնահատկություններ. միջազգային զուգահեռներ»

DOI: https://doi.org/10.54338/18294200-2023.3-13 &UrSUrUfbbSn-03ni'

ZU34U4U' UUrn3UCbLnb^3UL Ub2 nU2UU^bUU4U3nbLnb^3UL nrnc UAU'b3LUZUS4nh^3nh'bLbr. иЬ0ШОД3ЬЪ anbOUZbttLbr

иИш ЧшpqшU] ЧшpqшU]шU

¿£шpmшpшщbmnLpJшll h2]hupmpnpjmh Ziujiuummlp mqqmj]ili hmiímiuiupiuh, f. bphiul, ZZ

anna vard03@gmail. com

Znrliubp щттйтЦтЬ. mllimpl h IbpimbnLpjmli t hmjlmlmli mi!pngm2phnLpjmli ámpinm-pшщbшшlшЬ шnшЬÀЬшhшmmLPJnLЬЬbpß h rpiulg lIp2шqqшJpЬ qni^qmbbnlbp] ifmupl mjr luifblp flmplbml nшqlJшrplïшlшJnLЬnLpJшЬ lnbuшЬllJnLЬpg: Zbulшqnulnl^pJnLЬp rpnuplnil t шlJpngЬbpp inmpmbmlml ifppmlmjpp lшqlJшlbpщlJшЬ, mbrmlfp pЬlnpnLpJшЬ h lmnmglmbfm-jpl lnшppbpp npm inibnillbp hш2llp mnlbmlhшlfшщшmшuJuшЬ niuq^mlml lnb]uЬnlnqpшЬbpp plmpmqpbpp hbs lшщp h rpiulg qшpqшgnLlЛлbpp щшш11ш1шЬ mmppbp фnLlbpnLlI: ^winifiuliul Ьш]uшrbщbpp llbpLnLbnLpJшЬ mprunLlfmil шцтти] mbupnil шnшЬÀЬшgllbl bl nmqilmrphu-lшJnLЬnLpJшЬ hшЬqnLJgЬbp, pl^bu lmh fllllbi npm ibpnrlbpp hlmpmllnp p^b^liul ЬЬШ-pшllnpnLpJnLЬЬbpp àшú'шЬшlшlpgniuqU'iulml mbJuЬnLnqpшЬbppЬ m ünulbgnLÚ'ЬbppЬ:

РшЬшф pmnbp. müpng, pbpr, niuqU'iulml áшpulшpшщbulnLpJnLЬ, шЬllulшЬqnl.pJnl.Ь, niuq-ifmrp fyiujnLЬПLpjnLЬ, щшlnbpшqlJ

ЪbpшbnLp]nLU

Zmj^m^ml ibnlm2^mphp ip t pmqJmp]l mJpnglbp] ni pbprbp] Jlmgnprlbpnl ni hbs-fbpnl, npnlf llmjniJ bl ]p smpmbplbpp щш2шщшЬЬ1П1 h hmlmnmlnprlbppl rpl^lmjbini hmjlm^ml щЬШШЦШЬ lmqUmlnpnitflbp] фпpЛ.] h htfшпLpJПLЬЬbp] Jmu]l [1]:

Smppbp àшJшЬшlЬbpпLJ nmqJmrpJmlmjnil áшpшшpшщbшпLpJшЬ Jmu]l щшшlbpш-gniJlbpp smppbp bl brbi, npnlp hpUlmlmlniJ щш]JшЬшlпplшb bl brbi шфш1 àmJmlm^m-hms^mb] nmqJmlml sb^lninqpmj] ppm^p^m^n^: Zmj^m^ml mUpnglbp] ni pbprbp] ^mnni-gnilp brbi t hmj h osmpbplpjm щ^щ^] фпpЛ.шqbшЬbp] пLuпLtfЬшu]pпLpJшЬ mnmp^m, щ^]р bl ^.Z. ^npmJmljmlp, U.U. Smpjmlp, Ч.Ч. ЯшфшrшpJшЬp, Л.Ч. tr^prup, 1. ЧшЬгЬ-lbplhnlbl: UшuЬшlпpшщbu, ^npmJmljmlp qslnil tp, np mJpnglbp] пLuпLtfЬшu]pпLpJПLЬp щЬшр t lbpmn] ]l^bu ^шpшшpшщbшшlшЬ, ш]Ьщbu tl nmqJmlml фпpЛ.шpЬЬпLpJПLЬ, ]lp pniji Цшш hшJшщшpфшl nLuniJlmuppbi mJpnglbp] щш2шщшЬш1шЬ hlmpmlnpnipj^llbp^, nmqJmlmpmlml шnшЬÀЬшhшшlпLpJПLЬЬbpp h mpsmp]l uщшnЬшlppЬbp]Ь r]lmlmjbini шpr)ПLЬшlbшпLp]ПLЬp [2]: Ъп1]Ь ^lr]plbp] Jpgmqqmjpl qniqmhbnlbpp lmpbi] t sbulbi U. Ч]шpпLl]пu ^пц]пЬ], О. Cnimq]], U. Lb ^pbuspb rb ЧпpшЬ], t. Ч]п1Ь-1Ь-1]П1Ц] m2^msni-pj^llbpniJ [3]: Lpmlg]g jnipmpmlynipp, шщpblпl smppbp rшpш2P2шЬЬbpпLtf h, pus mjrl

^^ü nL dшüшüшЦшЦ^gp j^üh^n^ щшшhpшqUф шшpphp uhpnLÜqühp^, ühpЦшJшgphL t ^p dшüш-üшЦ^ü hшüшpdhp q^шшЦшü rnhunLpjnLüühp ^nnLJgühp^ q^U^^JnLÜnLp^ü U^u^ü:

^шшüшЦшü qшpqшgüшüp qnLqшhhn, 21-pq ^p^ ünpшqnL]ü uhpüq^ щшшhpшqüühpnLÜ hhnшhшp qhp^qp^ qhüphp^, ш^^шд^ш]^ ^^шп^и^, dшüшüшЦшЦ^g h^pp^^J^ü щшшЬ-pшqüühp^ pümjpp urnhqbh^ hü ünp шü^шшüqшJ^ü üшpшшhpш^hpühp: Hlus^ ш]ü urn^^nLÜ t q^шшЦшünphü ^hp hшühL шüpngш2^ünLpjшü щшшüшЦшü üш^шш^щhpp, npnüp tl_ h^üp ^ш^ q^uшüшü nшqüшq^üшЦшJnLÜ áшpшшpшщhшnLpjшü qшpqшgüшüp np^hu q^rnnLpjnLü: ¿hшUш-pшp, unLjü hhшшqnшnLp]nLÜp üщшшшЦ nLÜ^ hш^шpшqphL, püühj_ U ^hp^nL^h^ hш]ЦшЦшü ш^п-дш2^ünLp]шü шшpш&шЦшü ^qU^^hp^U^ü npn2шЦ^ jnL&nLÜühp nL áшpшшpшщhшшЦшü шnшüÀüшhшшЦnLpjnLÜühp nшqüшq^üшЦшJnLÜnLpjшü шhuшü^JnLÜ^g, ^ü^hu üшU hшühüш-шшЦшü qnLqшhhnühp шügЦшgühln^ Uф2шqqшJ^ü шüpngш2^ünLpjшü фnpЛ.^ hhs, pшgшhшJшhL щшшüшЦшü qшpqшgüшü ünp щшJÜшüühpnLÜ qpшüg hüшpш^np Ц^pшnnLpjnLÜühpp:

■L]rn.ptp U Ubpnqühp

ZhшшqnшnLpJnLÜp Цшшшp^ш& t шüpngühp^ npшЦшЦшü ^hpinL&nLp^ü ühpnqn^, npp üh-pшnnLÜ t щшшüшЦшü U áшpшшpшщhшшЦшü шqpJnLpühp^ nLunLÜüшu^pnLpjnLÜ nL ^hpjnL&nL-pJnLÜ: Ujü ühpшnnLÜ t ^ü^hu hшJЦшЦшü, шJÜцhu tl_ Uф2шqqшJ^ü U q^шшЦшü

qpшЦшünLpJnLÜ, nшqüшЦшü mh^ünjnq^ühp^ фшuшшqpшЦшü шфшlühp:

UpqjnLÜpUbp U pUUmp^niü

^шшüшш2^шphшqpшЦшü ШJÜ щшJÜшüühpnLÜ, hpp nшqüшЦшü qnp&nqnLpjnLÜühpp qhnUu дшйшр^й t^ü püpшünLÜ, pшцшp-шüpngühpp &шnшJnLÜ t^ü np^hu p2ÜшünL ühp^nLdU^üp ^n^püqnrnnq uшhüшüühp [4]: bpp qhn ^^j^ü hphшшüшJ^ü qhüphp Цшй qpшüg hhnшhшpnL-PJnLÜü шüü2шü tp, p2ÜшUm hшpÀ.шЦüшüp ^ph^ tp q^U^^Jh^ pшд ЯшJд hpp

hpшqhüp À.hnp phphg üh& hhnшhшpnLpJnLÜ, hшpÀ.шЦüшü U цш2шцшünLpJшü q^ppp ^pÁm^ шпш^^ ^pUnp:

Cüqhшüpшцhu, шüpnдш2^ünLpJшü ^hpinL&nLpjnLÜp щшшЦhpшgnLÜ t hшЦшnш-

^npq^ nшqüшЦшü qшpqшдшЬnLpJшü шцш^^шЬ^ U^u^ü: Uüpngш2^ünLpjnLÜü nLÜh-

gh^ t huшшЦ pшцшpш2^üшЦшü U áшpшшpшщhшшЦшü u^qpnLÜpühp h^üü^b mh^üp^ püs-pnLp^ü, цшp^uцühp^, Ш2ШшpшЦühp^, ^ттрш}^ hшüqnLJgühp^, qшцшünLц^ühp^ ^ш: UsnpU püüшpЦ^nLÜ hü шJq u^qpnLÜpühpp, npnüg^g pшü^uü t^ ühpЦшJшg^ш& hü ш^]nLuш-^nLÜ u^hU^ühp^ shupn^:

Shqmüp^ pUmpnLpJntU: Uüpngühp^ ЦшnnLgüшü u^qpnLÜpühpp t^ü hp^nL h^üüш-

Цшü qnpbnüühp^ ш^^д^ Ü2ШÜшЦnLpJшü U ШJÜ шhqшüp^ pünLJp^ npshq qpшüp ЦшnnLg-^hjnL t^ü [1]: Cus Ü2шüшЦnLpJшü шшpphp^nLÜ hü q^шшЦhш-шüpngühpp, шqü^шЦшüшЦшü шüpшg^шЬ шühpp, Ü2шшЦшü ЦшJшqnpühp^ ЦшJшüühpp [5]:

^ш2шцшüшЦшü шhuшü^JnLÜ^g ш^^д^ ^nnLgU^ü hшüшp üш^püшphф tp püшЦш-ünphü шüüшш¿hф шhqшüp^ püшpnLpJnLÜp pшpÀ.p jhnühp (шц., U1), hпшü^JnLÜшÀ.U hp^ü-qшüühp (hp^nL ^nqü^g ^np A.nphp, ^u^ ^nqü^g uшpшhшpp (Uü^, ФhJ2hpш^ü^, ^шпüft)) (шц., U2) [б], hp^nL qhшhp^ Uфш^шпüüшü (bp^шüqш2шш, ^шш2шш) Цшй npUt qhш^ шф^ qшü^nq шhqшüp (UpU^^p, S^qpшüшЦhpш) [У]:

ftшqüшЦшü qшpqшgnLÜp npn2шЦ^ áшpшшpшщhшшЦшü шшpphp^ ЛЬшф^

фn^nLÜühp^ U ^hpшЦшnnLgnLÜühp^ шühpшdh2шnLpJnLÜ tp шпш2шgünLÜ ünp üшpшшhpш^hp-ühp^ü q^U^^JhjnL hшüшp: U^ü^U 20-pq qшp^ u^qpp пшqüшЦшü qnp&nqnLpJnLÜühpü ^шЦш-üшg^nLÜ t^ü hnp^qnüшЦшü hшppnLpJШü ühg, nLUш^ шüpngühp^ h^üüшЦшü ^üq^pp hnp^qn-üшЦшü hшppnLpJшü цш2шцшünLÜü tp p2ÜшünLg:

Uüpng-püшЦш^ШJphpp U phpqhpp пшqüш^шpшЦшü q^pp hü nLÜhgh^, np^hu püqhшünLp шшpш&шЦшü пшqüш^шpшЦшü hшüшЦшpq^ Uшu: 1pшüp hü ^j^^ü lhпüш2-

ph ЦhüшpnüшЦшü 2p^üühpnLUU U ph ^pUnp áшüшщшphühp^ hp^JÜpn^4 üщшшшЦ nLÜhüшLn^ цш2шцшühL qh^ ЦhüuшЦшü Ü2ШüшЦnLpJшü Цhüшpnüühp U üшJpшpшqшp qüшgnq nLq^ühpp [8]: np^huq^ hüшpш^np l^ühp ш^pшüшL qpшüg, p2ÜшUфü ^шр t qpш^hp ШJq nLqqnLp^ü ^ш qшü^nq pnjnp phpqhpp (Чшщш^: Uüpngш2^üшЦшü ШJU ^nnLJgühpp шhqш-qp^nLÜ t^ü ^pшp^g npn2шЦ^ hhпш^npnLpJШü ^ш, ^ü^p hüшpш^npnLpJnLÜ tp шщш-

hn^h LnLUшJ^ü шqqшÜ2шüшJ^ü Цшц (шц., U3) [5]: Uq. U3 u^hU^JnLÜ щшшЦhp^ш& t ш^^д-ühp^ hшüшЦшpqp, npшhq ^pü^p q^ü2^üp gnLJg hü шp^ш& hp^nL q^шшЦhш-шüpngühp^ hüшpш^np шhuшqш2шhp^ nLqqnLpJnLÜühpp, npшhq шühüшpшpÀ.p q^ppnLÜ qшü^nq шüpngp шhuшqш2шnLÜ t щшhnLÜ ^ü^hu h^üüшЦшü шüpnLpJnLÜp, ШJÜщhu t^ q^ш^np áшüшщшphp hu^nq q^шшЦhш-шüpngp: t. 4^n]h Lh iJnL^p qшünLÜ tp, np шüpnLpJnLÜühp^ JnLpшpшü¿JnLp hшш^ш& ^шр t цш2шцшü^ ^p hшpUшü^ü U щш2шщшü^ üpш ^nqü^g [9]: Sшpш&шЦшü inL&nLtfühp^ ШJUЦ^U^ gшügшJ^ü hшüшЦшpqp ^pUnp^nLÜ t üшU ünpшqnLJÜ uhpüq^ щшш^ pшqüühp^ dшüшüшЦ, npшhq pшqшpшJ^ü üшpшhp^ qhp^ üh^gU^ü шpqJnLÜpnLÜ шüpngühp^ hшüшЦшpq^ü фn^шp^ünLÜ hü püшЦш^ШJphp^ шшpшЬшЦшü hшüшЦшpqp U püшЦш^ШJp^ ühp-p^ü шшpшЬшЦшü jnL&nLtfühp^ фn^шqшpà Цшцhpp:

^шp^uцUhp: Uüpngш2^ünLpJшü ^шп^д^ш^рш}^ ЦшpUnpшqnLJÜ U q^^ш^np шшpphp^g t^ü цшp^uцühpp, npnüp pшph 2^ünLpJnLÜühp t^ü p2ÜшünL ühppшфшügnLÜp Цшü^hLnL hшüшp: Чшц 2P2ШÜ^ hшJЦшЦшü шüpngühp^ dшJпшphЦnpühpn^ цшp^uцühpp h^üüшЦшünLÜ qp^nLÜ t^ü püшЦшü dшJп^ ^pш:

Чшц ü^2ÜшqшpnLÜ b4pnцшJnLÜ цшpuцшцшшhp^ ^hqpnLÜü ^pшЦшüшg^nLÜ tp ^nJ^ Цшй hpЦшph uшJpn^ Ьшüp ühphüшühp^ oqünLp^tfp, npnügn^ hшp^шЬhLn^ pшüqnLÜ t^ü щш-шhpp: bu^ hшpA.шЦnLÜp un^npшpшp ^pшЦшüшg^nLÜ tp цшpq uшüqnLqpühp^ ü^gngn^: pшpàpnLpJnLÜp фnpp pшpÀ.p tp шp^nLÜ hшpàшЦ^nqühp^ uшüqnLqp^ hüш-

pш^np pшpàpnLpJnLÜ^g, ^u^ Ш2шшpшЦühp^ pшpÀ.pnLpJnLÜp hш^шuшphg^nLÜ tp hшpàшЦ^nq шü^^ühpn^ ш2шшpшЦühp^ pшpàpnLpJшüp [10]: ^Ш2шpnqшЦшü ШJUЦ^U^ ühphüшühp^ ünшh-

gnilp гЬщ] щшp]uщЬbp lml^bini hmtfmp щшp]uщЬbp] mngh usbrbnil t]l 2pшфпubp ni gpnl iglmb ^ml^llbp h hпrшщшшЬb2Ьbp:

Smpqmgmb Upglm^pnitf Jmpsm^mpmlml qmpqmglml mprpilp tp щшp]uщЬbp] Jbbmlmumlp bpl?bps lmnniglmbpp, pmr^gmb lbpp]l h mpsmp]l щшp]uщЬbp] qbbp]gx щuшllшb msmllm2mpnl: ^шp]uщЬbp] mnmg]l q]bp (]l^bu Ulpnil, 4mpunil, ЧшЬп11, 4mp]lniJ) qqmipnpbl pmpÀ.p tp bplpnpr]g h usbrbnil tp lp^lm^] щш2шщшЬш1шЬ щшш-lb2: bplni щшpuщшщшшbp] l]gh pn^lniJ tp щшpuщшlp2пg, npp hlmpm^npnipj^l tp smipu m^bip pmpÀ.p щшшbp] lpm qsl^nr qnpp]l hmlblmsmpmp hb2s fcngbi щш2шpпr-lbp]l, bpb lpmlp hmrpmhmpbinl mnmg]l q]bp, lmpnrmgbi t]l lbp^niàbi mjr smpmbp [7]:

Ч]шpпLl]пLu] hmJnqJmlp, щшpuщ] m2smpmllbp] lbpp]l Jmubpnil mlgnillbp] bmb^bpp ppm^mlmglnil t]l umimpmpbpnl h mnmlg bp^mpb mJpmgnLJlbp]: bpb p2ЬшlpЬ qpm^bp щшpuщ] npht hms^mb, шщш щш2шplшbЬbpp lnspnil t]l mjr hmppm^p h lml^nil p2lmJni ЬbppшфшЬgпLJp tflmgmb hms^mblbp [11]: Upm Ьщшшшlp mlpng] JpJjmlgpg шЬЦш^ hms^mblbp] hlmpmlnpnipjml usbrbnill tp: Zmp^mUnrp, pшg] usmgmb тцш^] hmplmblbp]g, щЬшр t hm2^p mnlbp lmh шЬшггшЦ] hmp^mblbpp, bpp щшpuщ] nir^hmjmg щpпф]l] фп^шpbЬ щшш] lbpph] hms^mbpl splnil tp ^]us plrqblmb pbpnLpjnil: Uplbpp lbph]g pшфlпLJ t]l h щшш]д шЬrpшrшpÀ.lblпl hmp^mbnil p2ЬшJпLЬ (шг., Р1): Ulpnglbp] щш2шщшЬш1шЬ smppbp]g t]l щшшbp]Ь lmnnig^mb lp^lm^] pbpnipjmJp p]^bpp, npnlp jnipmpmlynip lnrl]g rnipu t]l lmp^mn^mb h 2brbini t]l nnillp] mump^l^ шЬ^ш-^pAlbpl ш]Ь (шг., P2, 3) [10]: Ur., P(1-3)-nitf lbs-q]b qbm^tfmllp щшшlbplшb bl mpl] ^ngtfml hbsmqbbpp h шЬrpшrшpÀlшЬ пLrrпLpJПLЬЬbpp:

20-pr rmpnil nmqlmlml m^pmgpmj] h pmpÀp ^qpsnipjml hpp]nlbp] hmjil^binl Ш^ШЬГШЦШЬ щшp]uщЬbpЬ mjihu ] ¿t]l pm^mpmp щш2ШщшЬпLp]ПLЬ шщшhпlbl

nir^hmjmg hmppnipjml Jbg hmp^mlniJlbppg [12], hbshmpmp, щшp]uщЬbp]Ь фп^шp]ЬblПL ЬЦшЬ ^pmlmslbpl ni usnpqbsljm blpmlmnniglmbplbp^:

U2ШшpшlUbp: ^m2mplml ltpblmlbp] usbrblmlp hlmpm^np ^lmubi nmqtfm-

1шЬ 2]ЬпLp]ПLЬЬbpЬ шЬ!|П1Ьш]]Ь h pniji щш2шщшЬ1шЬ qmsplbpnil: Ujr falr]pp llrnqbglbini hmtfmp mllj^Ubprnl lmnniglnil t]l m2smpm^lbp [13]: ^smpm^lbp] l]gh mnmlbimqnijl hbnmlnpnLpjnilp lm^lmb tp mrbrn^ ^nglml hbnmhmpnipjnilpg [1]: ^mqlm^mpm^ml sbuml^jnilpg ЬщшшшlшhшpJшp tp l]pmnbi hmsmlmqbnil limp ^ml l]um2pgml Ш2ШШ-pm^lbpp [14] (шг., ^(1-3)), npnlf ЬщшшшlшhшpJшp t]l l] pml] щшш^шпп^.

• m2smpml] 2P2шЬшàh inibnill шщшhпlпLJ tp mlnip lmnnig^mbp, npp ^mpnr tp Г]1ш!ш]Ь1 щш2шpJшЬ qblf] mqrbgnipjmlp,

• m2smpml] hpmllmslbp] pmglmbplbpp pniji t]l smipu lbsm^pqlbppl h щш2Ш-щшЬЬbp]Ь m^bip imjl sbum^2s nilblmi, lpmlg hlmpm^npnipj^l tp smipu Ь2шЬшnпLp]шЬ шшЦ mnlbi m^bi] lbb smpmbp,

• ^inp Ш2ШшpшЦp ü^шqшqnLJÜ^ tp hшugünLÜ Л^ш^ шшpш&nLpJnLÜp pnqühjn^ ü^jü ü^шqшqnLJÜ шшpш&p Ш2ШшpшЦ^ шп^, npp ¿tp ^pnq hшpшЦ^g щшp^uщ-ühp^ ЦpшЦnq q^pphp^g: Uq., 1(1-3) u^hU^ühpnLtf Цhш-q^& q^ü2^üp щшш-Цhp^ш& hü щшp^uщühp^g шhuшqш2Ш^ шпш^hlшqnLJÜ nLqqnLpJnLÜühpp U Л^ш^

ШШpшЬnLpJnLÜÜhp^ ШпЦшJnLpJnLÜp:

U2ШшpшЦ^ шü^JnLÜш^np A.Up, np^g u^^qp t шпünLÜ ш^од^ шüpшщшш^шpp (pшuш^nü), Ц^шп^Ь^ t tf^JÜ 13-pq qшp^g uЦuш&: Uju фnфn^nLpJnLÜp h^üüшЦшünLÜ щшJÜшüш^np^ш& tp hphшшüшJ^ü qhüp^ qшpqшgüшüp, pшü^ np ш^шüqшЦшü ^np Ш2ШшpшЦühpp U щшp^uщühpü ш^ф шpqjnLÜш^hш t^ü ш^пц ЦpшЦшJ^ü hqnpnLpJШü qhü: Uüpшщшш^шpp hшpшЦ^g щшш^ pшpÀ.pnLpJшüp hш^шuшp tp, frü^p ü^шqшqnLJÜ^ tp hшugünLÜ шпЦш Л^ш^ шшpш&nL-pJnLÜp [15] (шц., 13):

итшрш^и ^UqnijgUbp: ЗÜШJШ& hqnp qшpщшuühp^ шпЦшJnLpJшüp, щшpuщ^ hшühüш-шnLpJшüp ünLшphpü ш^ф ^ngh^ t^ü, hhшUшpшp, qpшüg ЦшпnLgnLÜp щшhшÜ2nLÜ tp ЩШ2Ш-щшünLpJшü ш^^ hüшppühp [1б]: Uшpш ^mphpL шшЦш^Цшü hшüqhgphL tp ШJÜщ^u^ шшpphp^ шпш2шgüшüp, ^ü^^u^p hü шügш^ghpp (шлюз), шügnLÜühpp, ЦpЦüшЦ^ qшpщшuühpn^ ^тш-phpp U шлЪ [5]:

IhnUu Чшü^ pшqш^npnLpJшü dшüшüшЦш2P2ШünLÜ Ц^pшпhф tp шüpngühp^ ünLшphp^ ЦшqüшЦhpщüшü hp^nL u^qpnLÜp.

• итшр^ шhqшqpnLÜp qnLJq Ш2ШшpшЦühp^ tf^U, q^ш^np шпшügp^ ^ш (шц., 11): Ujü jmjünphü шшpш&^ш& tp qhnUu Ppnüq^ qшp^g [1]: Ld^ü hnp^ü^&p^ üщшшшЦü tp ш^^^ ^тшр^ ^пш p2ÜшünLÜ ^ш^шЛ-U шшЦ шпühL [8],

• ^тшр^ pшpü^ш& шhqшqpnLÜp щшpuщ^ шüЦJnLÜш^np^ш& hшш^ш&nLÜ (tphpnLÜ^,

шpUüшJШü ü^2üшphpq^ ünLшphp ):

Uüpng^ ^тшр^ ЦшпnLgüшü шпш£^ u^qpnLÜpp Ц^шп^^й tp hüшqnLJÜ phpq2hühpnLÜ: bp^pnpq ш^щ^ ^тшр^ ^qnLüp ^hpшqp^nLÜ t ш^ф nL2 2P^ü^, hpp шpqhü шпЦш tp пшqüш-q^шшЦшü hpЦшpшÜJШ фnpЛ., hüшnLpJnLÜ U hшühüшшшpшp qшpqшgш& пшqüшЦшü шh^ü^Цш: Sш^nL2^ d^pq^ Phpq^ 2P2ШÜ^ Uшuüшlшp шüpngnLÜ Цш ШJUЩ^U^ ^тшр^ hшJШü^ ш^^ш^шц op^üшЦ: UJUшhq qшqшpp шшünq щшp^uщühpp uшhq&nLÜ hü qшlшpшщшnLJШ áшüш-щшph, npü шügünLÜ t ^q^mfc щшp^uщühp^ ü^gU шпш^шдшЬ ü^2шügpühpn^ U Цшpnq tp щш2ШщшünLpJшü шшЦ шпü^hL hpЦnL ^qü^g, ЬnLqшЦühp uшhqЬ^hL Цш^ фшЦ^hL pшphp^ 2шppn^ [1б]:

UnLшphp^ шhqшq^pp^ püшpnLpJnLÜ^g pшg^, ЦшpUnp^nLÜ t^ü qpшüg hшшшЦшq&ШJ^ü ^nL^nLüühpp, op^üшЦч ЦpЦüшЦ^ ünLшp^ Ц^pшпnLpJnLÜp: ЪnLJÜ^uЦ шnш2^ü qшpщшu^ qpш^nL-ü^g hhшn, p2üшü^ü ЦhшJШü^hp hpЦpnpq фшЦ qшpщшu^ шп2U püЦühLn^ шüpng^ щш2шщш^ ühp^ hшp^шЬühp^ шшЦ: ПLpшpшшЦшü nшqüшЦшü ^шpшшpшщhшnLpJшü ühg ШJqщ^u^ ^ш^ш-qnLjü üünL2Ühp hü tphpnLÜ^^ U шpUüшJШü ü^2üшphpq^ ünLшphpp: tphpnL-

U^ntJ qmp^muUhpp qp^mb hU UntjU qbn^, ^u^ J^JjmUg U^mmJmJp 90°-^

mm^ (mq., 12) [16]: bph Um^^UntJ ^p^Um^ Jntmphpp ^pmn^ntJ t^U Uhp^ntdntJ ^pm^m-Umgpmb hm^mnm^npq^U hmp^mb^ mm^ ^mhhint hmJmp, mqm UnLjU ^ngh^ntpjmU ^Uq^pU mpq^m^mU t UmU mjuop: Uju qh^pntJ um^mjU ^Uq^pp hmp^mbmj^U m^pUhp^g U ph^npUhp^g hp^2hps ^m2s^mUnLp]ntUU t:

ZnnJhm^mU dmJmUm^m2pgmUntJ H^spnt^nup ^nphntpq tp rnmi^u oqmmqnpbh^ mUntq-qm^ JnmhgntJUhp" mg^g Àm^: b^mmm^U tp um^h^ hmpÀm^nq^U, hpp Um Uhpu mUgUhp mpmmp^U Jntmpn^ U php^hp qh^ Àm^, Jhp^mgUhj_ JmpJU^ mg ^nqJp, npp ^m2s^mU^mb ^tp ^mhmUn^: bph hm^mnm^npqp J^gmUgp JsUhp, qmpmUUhp^g ^m2s^mUUhpp ^hmpÀm^h^U mg ^nqJ^g: Cmm qh^phpntJ ^mph^ t U^mmh^ Jntmphp^ hmm^mbUhp^ hmmm^ phpntpjntU-Uhp: UpmUp ntUh^U ph mUmhum^mU U ph nmqJm^mpm^mU ^mUm^ntpjntU: Untmp^ hmm^mb-Uhp^ phpntpjntUUhpp hUmpm^npntpjntU hU m^h oqmmqnppbh^ ^nqmj^U m2smpm^Uhpp np^hu gpmJpmp, ^U^p ^hUum^mU ^mUm^ntpjntU ntUhp phpq^ pUm^^Uhp^ hmJmp ^m2mpJmU dmJmUm^: HhppUpmg phpntpjntUp UmU qmUqmqhgUntJ tp hmpÀm^nqUhp^ mnmgpUpmgp [1]: Pmqpmu^ phpq^ Jntmpmj^U hmUqntjg^ ^mpmmpm^hmm^mU intbntJUhpp ^mjntJ

hU UmU rn^jm^ dmJmUm^m2pgmUntJ iniju nt um^hp^ U^mmJmJp ^mm^hpmgntJUhpp U qpmUg ^pmnntJU mJpngm2^UntpjmU Jhg: Untmpmj^U hmUqntjg^ pmqm^m^ 2frUntpjmU mmU^-pp ^mpu^ ^m2s^mUntpjmU hmJmp gmbp tp, ^u^ phpmhmppm^ hmpm^mj^U ^hup pmg: b^mmm^p qmp^mu^ m2smpm^ UhpuntJ Jntp smpmbntpjmU ushqbntJU tp mjU^hu, np Uhpu JsUnqp mpU^ intju^ mqqhgntpjntU^g hhsn dmJmUm^m^npm^hu ^ntpmUm [17]: UUgm^ghp^ hmUqnLjgUhpntJ ^m2s^mUUhp^ ^nqJ^g hmp^mbUhp^ hUmpm^np nLqqntpjntUUhpp ^mm^hp-^mb hU mq. 1(1-3) u^hJmUhpntJ: UJpng^ qmp^muUhpp ^mpnq t^U Jhbm^hu mmpphp^h frphUg ^mpmmpm^hmm^mU intbnLJUhpn^, JmuUm^npm^hu, ^mpq ^qUÀh phpphpn^ hphum^mm-^mb, ^mjmh, pmph qnU^g J^U^U hqnp qmp^muUhp, ^p^Um^ qnUhp, hmus unqUm^n^ U pmpÀm-^m^np p^^n^ [7]:

Zpm^UmmUhp: Zmj^m^mU mJpngUhp^ hpm^UmmUhpp hm^m^ ntqqmU^jntUmÀU t^U ^npp ^npmg^mb qmqmpUhpn^: Pmg^mbpp ^hmp t pm^m^mUm^m^ Uhq l^Uhp mnm^h^mqntjU ^m2s^mUnLp]ntU m^mhn^h^nt hmJmp: U^U^qhn Uhpup ^hmp t pm^m^mUm^m^ ]mjU l^Uhp, np^huq^ UhmmÀ^qp ^mpnqmUmp ^mUqUh^ ^mJ hmpJmp q^ppm^np^hp U2mUmnh^nt U ^pm-^h^nt hmJmp: Hmq J^gUmqmpjmU mJpntpjntUUhpntJ mju pmg^mbpUhp^ oqmmqnpbntJp umhJm-Um^m^ tp: 12-pq qmp^ ^hpg^g U hmm^m^hu 13-pq qmpntJ UhsmÀqntpjmU qmpqmgJmJp qqm-l^nphU m^h^mgmU hpm^UmmUhp^ pmUm^p U ^mpmmpm^hmm^mU ^ntbntJUhpp (mq., b(1-3)): 1pm op^Um^Uhp^g Jh^p ^mph^ t mhuUh^ Uhqp^^ phpq^ m2smpm^Uhp^ ^pm, npshq mJpnqg ^mpmqbn^ ^mh^mU^h^ hU 2m^JmmmÀU qmum^npntpjntU ntUhgnq hpm^UmmUhp [5]:

Uum^^mUUhp: Uum^^mUUhpU m^mhn^ntJ t^U mJpng^ ntqqmhmjmg hmqnpqm^gntpjntUp, ntum^ qpmUgntJ U^mm^ntJ tp p2UmJnt hmJmp Um^mmhu^mb bntqm^Uhp^ mn^mjntpjntUp:

Сиш U. ^nphüшgnL, Upd^^p^ ü^2üшphpq^ щшp^uщühp^ ühg hpЦшph uшüqnLqpühp t^ü qp^nLü: UшüqnLцp^ ^ш, шuш^шüühp^ ü^gU pшpü^ш& npnqшJpühp t^ü ЦшпnLg^nLÜ, npщhuq^ qшqшü^ pшpÀpшgnqp pnü^hp [7]: Ъüшüшш^щ üЦшшшпnLÜühp, Цшщ^шЬ шuш^шüühp^ huЦn-qnLpJшü U шü^шшüqnLpJшü hhш, Цшü üшU ü^2ÜшqшpJШü h4pnщшЦшü шüpngühpnLÜ: Сиш CnLшq^^, JnLpшpшü¿]nLp hш2npq uшüqnLqp üш^npq^ nLq^q 2шpnLÜшЦnLpJnLÜp ¿tp, np^ 2Ünp-h^ шühüшp tp hшuühL Ш2ШшpшЦ^ qшqшp^ü шпшüg JnLpшpшü¿JnLp hшpЦnLÜ uшnLqüшü [10]:

ИщтишЦ

иитпзъьгь гьиаии^ьиичизпьъпыэ-зиъ чиппьзчио^изьъ SUÍTbfC

1 2 3

1шqшUnLq^ühp: ZШJШUШШÜ^ щш2ШщшüшЦшü ЦшпnLJgühpnLÜ U шüpngühpnLÜ Ü2ШüшЦш-ф qhp hü nLÜhgh^ qhшünLq^ühpp U qшqшünLq^ühpp, npnüf oqшшqnp&^hL hü qhnUu üш^üшqшp-Jшü dшüшüшЦühp^g U ühpшп^hL hü phpqhp^ ЦшпnLg^ш&p^ ühg: 1pшüp &шпшJnLÜ t^ü npщhu

щш2ШщшünLpJшü ЦшpUnp шшpphp шщшhn^hln^ пшqüш^шpшЦшü шпш^hlnLpJnLÜühp U ^тшр^ ШJLpüшpшüpшJ^ü ü^gngühp: Uju qшqшü^ шügnLq^ühp^ ¿шфhpp üш^шшhu^ш& t^ü ^ü^hu üшpqЦшüg шhqш2шpd^, ШJÜщhu t^ ршцшр ШJpnLЛ.^ d^gü^nL hшüшp: 1шqшünLq^ühp^ hjphpp ШJÜщhu t^ü ЦшпnLg^nLÜ, np hph p2ÜшünLÜ hшgnq^hp hшJШüшphphL ШJÜ U d^üh^ ühpu, шщш üpш шпшg^шqшgnLÜp ЦшpqhlшфшЦ^hp шügnLqnL ^nppnLü шünLp pшph qnün^

[б]: 1шqшünLq^ühpp Цшpnq t^ü nLqq^b l^üh^ qhщ^ ^ПшшЦш qhшp Цш^ qhщ^ 2PgшЦш qш2шp (Чшp^ü) [7]: ^шр t фшиш^, np qшqшünLq^ühp^ qhpp, шüЦш^ фпфп^пц dшüшüшЦühp^g, tL шpq^шЦшü t üünLü, hшшЦшщhu qшpqшgüшü щшpшqшJnLÜ, hpp щш2ш-

щшünLpJШü q^^ш^np üщшшшЦp qшпünLÜ t pnqшpЦnLÜp:

ЪЦшpшqp^шЬ щш2шщшüшцшü hшüшЦшpqp, щш2шpnqшЦшü hphшшünL qшüqшq qшp-qшgüшü щшш^шпп^, hpЦшp dшüшüшЦ &шnшJhg ^p üщшшшЦ^ü: ЧШЦ püqшünpühpp pш^шЦш-üш¿шф hqnp ¿t^ü hhn^g щшшhpp шpшq pшüqhlnL hшüшp: UJÜnLШühüшJÜ^, hpp q^üшшhuшЦ-ühp^ шh^ün|nq^шü qшpqшgш^ U hqnp щшJpnLg^Ц üjnLphp uшhq&^hg^ü, шüpnLpJnLÜühpp иш^щ^шЬ t^ü hшpüшp^hL щшшhpшqUф фпфп^пц pünLjp^ü: 19-pq qшp^ ^hpg^ü шüpnLpJnLÜ-ühpp qшpÀ.hL t^ü шüшpqJnLÜш^hш, ^ü¿p hшüqhgphg ЦшпnLgüшü npnünLüühp^, ühpшпJШL üшЦш^np ЦшпnLJgühp^, шüpшgüшü ühpnqühp^ U pnLÜЦhpühp^ nL ^pшüшшühp^ q&hp^ ^hpш-

ÜШJÜШÜp [10]:

bqpшЦшgm.p]m.U

U2ШшЦшü щшшhpшqüühpp щшpшшqphL hü шшpшЬшЦшü Uфgш^ШJp^ фnфn^nLpJшü 2шpnLÜшЦшЦшü qnpЬpüpшg, npp hшüqhgphL t пшqüшЦшü ^шpшшpшщhшnLpJшü qшpqшgüшüp npщhu q^nLpjnLÜ: Cüq npnLü, пшqüшq^üшЦшJnLÜnLpJШü шпшü<lüшhшшЦnLpJnLÜühpp ^шЦ^^ hü q^üшшhuшЦühp^ qшpqшgüшüp qnLqpüpшg: Uüpngш2^ünLpJшü ШJÜ шшpphpp, npnüp ШJUop-^ш пшqüшЦшü шh^ü^ЦшJ^g щш2Шщшü^ш&nLpJшü hшшЦшü^2Ühp nLÜhü, hüшpш^np t Ц^ш-nnLpjnLÜ qшühü pшqшpш2^ünLpJШü ühg пшqüшq^üшЦшJnLÜnLpJШü ^üq^pühp^ inL&ü^ü hшüшp: Uju шп^^п^ ЦшpUnp^nLÜ hü hhшUJШL шпшü<lüшhшшЦnLpJnLÜühpp.

• пшqüшq^üшЦшJnLÜnLpJШü h^üüшЦшü шпшüÀüшhшшЦnLpJnLÜühpp h^üü^nLü t^ü pшpÀp шhqшq^pp^, шüpngühp^ фn^шhuшühфnLpJШü, Л^ш^ шшpш&nLpJnLÜühp^ ü^qhg-d^ü, шpЦhp^ шüqpшqшpÀ.üшü hüшpш^npnLpJnLÜühp^ uшhqЬüшü ^ш,

• hnp^ü^шЬpшJ^ü À.Uhp^, hшшшЦшqЬшJ^ü inL&nLüühp^ U Ц^ШП^ПЦ ÜjnLphp^ püшpnLpJnL-üp пшqüшq^üшЦшJnLÜnLpJшü шhuшüЦJnLÜ^g hшp<lшЦ^nqühp^ü q^üшЦшJhlnL hшüшp,

• ЦшпnLg^шЬpшJ^ü шшpphp^ ü^gU hшúшщшшшu^шü hhпш^npnLpJnLÜühp^ qmhqm-ünLüp U ü^tf^üg üЦшшüшüp фn^qшuш^npnLpJnLÜp Цшpnq t ^^nnpn2 l^üh^ шпühln^ dшüшüшЦшЦ^g пшqüшЦшü qhüp^ hhпшhшpnLpJnLÜp U шpqJnLÜш^hшnLpJnLÜp,

• tf^tf^Ug^g шЬЦш^ hшm^ш&Uhp^ U hшppnLpJnLUUhp^ Ц^ршппъ^р Ьцшшш-

ЦшhшpUШp t Ьши дш^шЬшЦшЦ^д nшqUШq^UШЦшJnLUnLpJшU ршр&-

ршд^Ши шЬишЦЬш^д:

ш^рпдЬЬр^ U цршЬд цш2шцшкшЦши hшUШЦшpqhp^ nLunL^^u^pnLpjnLU^g U ^hppL&nLpjnLU^g ршцшЬ цшиЬрр Цшрпц hU ЬцшишЬ^ nшqUШq^UШЦшJnLUnLpJшU шЬиши^]П1-U^g дш^шЬшЦшЦ^д ^шршшршцЬшпър]ши U ршцшрш2^ипър]ши qшpqшgUШUр:

^pm^mUnLpjmU gmU^

[1] D. Vandekerckhove, Medieval Fortifications in Cilicia The Armenian Contribution to Military Architecture in the Middle Ages, Series: History of warfare, v.128, Leiden; Boston: Brill, (2020), pp. 266.

[2] frnpmtfmUjmU, Ljntphp hш]ЦшЦшU ^шршшршцЬшпър]ши цшш^пър]ши, И2^ш-mntpjntUUhp^ dnqn^&nL, Ир^фшЬ hpшm., ЪришЬ, 1942, 403 tg:

[3] D. Denman, On fortification: Military architecture, geometric power, and defensive design, Security Dialogue, Sage Journals, Denmark (2019), pp. 1-17.

[4] Н.А. Балаклеец, Город как место войны: Топологические модели военного города, Самара, Россия (2021) 40-50.

[5] U. U. SmpjmU, UjntU^p^ ш^рпдш2^ипър]ши npn2 u^qpntUpUhp^ ^ши^Ь, ^шш^ш-ршЬши^ршЦшЬ hшUqhи, UUZ q^mntpjntUUhp^ шЦшцЫфш, ЪришЬ, 1988, tg 224-232:

[6] Ч- Zmpni.pjni.U]mU, ршцшрш2^ипър]ши U ^шршшршцЬшпър]ши mhunL-р]шЬ nL щшт^трлши h^tf^^Uq^pUhp, 1шр, ЪришЬ, 2004, 740 tg:

[7] Ч- Zmpni.pjni.U]mU, ^шртшршщЬт^рлши щштитр^и, pnLhшЦшU Ahn-ЬшрЦ, ЬришЬ, LnLju hpшш., 1992, tg 9-62:

[8] Z- IbUnjmU, ^ш]пд щшmhpшqUUhpр U nшqUШp^hиmр. ЧшЬ^ pшqш^npnLpJшU щшmhpшqUUhpU nL nшqUШp^hиmр, hшшnp 2, ЪришЬ, 2009, 64 tg:

[9] Viollet-le-Duc, Annals of a Fortress, Translated by B. Bucknall, University Press: Welch, Bigelow, & Co.Cambridge, Boston, 1876, 358 p.

[10] О. Шуази, Военная архитектура в средние века. В кн.: Огюст Шуази. История архитектуры. Москва, 1937, <http://rusarch.ru/choisy1.htm>.

[11] Vitruvius: The Ten Books on Architecture. Vitruvius. M. H. Morgan. Cambridge: Harvard University Press, London, 1914, pp. 331.

[12] В.В. Яковлев, Н.И. Шмаков, Современные предложения по долговременной фортификации, Военно-инженерная академия РККА им. В.В, Куйбышева, Издание военно-инженерной академии, Москва, 1937, С. 8.

[13] M. Labbaf-Khaniki, Castles, Walls, Fortresses. The Sasanian Effort to Defend the Territory, Historia I Swiat, 2020, pp. 36-59

[14] L.P. ЭпщшифшЬ, Zmjmq^rnm^mU mhqh^mmnr. R.W.Edwards, The Fortifications of Armenian Cilicia, Washington D.C. (Dumbarton Oaks Papers, XXIII), 1987, 288p., 302 c.-Lpmphp hmumpm^m^mU q^mnrpjnrUUhp^ 8 (1988) 92-95:

[15] J.R. Hinds, E. Fitzgerald, Bulwark and Bastion, Hinds; first edition, Las Vegas, 1981, pp. 63.

[16] Ч.Ч. Чшфшцшр]ши, l^mnqnrpjnrUUhp nrpmpmmUm^mU mdpm2^UnrpjmU ^hpmphp-jm^, ^mmdmpmUmu^pm^mU hmUqhu, Zmj^m^mU UUZ q^mnrpjnrUUhp^ шЦшцЫфш (1972) 151-162:

[17] T.S. R. Boase, A.W. Lawrence, The Cilician Kingdom of Armenia, Scottish academic press, Edinburgh 8; London, 1978, pp. 206.

НЕКОТОРЫЕ СТРОИТЕЛЬНЫЕ ОСОБЕННОСТИ ОБОРОНОСТОЙКОСТИ АРМЯНСКИХ КРЕПОСТЕЙ: МЕЖДУНАРОДНЫЕ ПАРАЛЛЕЛИ

Анна Вардановна Варданян

Национальный университет архитектуры и строительства Армении, г. Ереван, РА

annavard03@gmail.com

В данной статье представлен исторический обзор и анализ архитектурных особенностей строительства армянских крепостей и их международных параллелей в контексте обороноспособности. Исследование охватывает различные аспекты, включая организацию пространственной среды внутри крепостей, выбор местоположения и структурные элементы. Также рассматривается взаимосвязь этих архитектурных решений с развитием соответствующих военных технологий на разных этапах истории. В результате анализа исторических прецедентов были выделены узлы обороностойкости, представленные в виде таблицы, а также рассмотрена возможная интеграция некоторых методов с современными военными технологиями и подходами.

Ключевые слова: замок, крепость, военная архитектура, безопасность, обороностойкость,

война

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

SOME CHARACTERISTICS OF MILITARY RESISTANCE IN ARMENIAN FORT CONSTRUCTION: INTERNATIONAL PARALLELS

Anna Vardanyan

National University of Architecture and Construction of Armenia, Yerevan, RA

annavard03@gmail.com

This article provides a historical overview and analysis of the architectural features of Armenian fortress construction and their international parallels, all within the context of military resistance. The research encompasses various aspects, including the organization of the spatial environment within castles, site selection, and the structural elements. It also considers the correlation between these architectural choices and the evolution of relevant military technologies throughout different historical periods. Through an analysis of historical precedents, key points of military resistance are identified and presented in a

tabular format. Furthermore, the article explores the potential integration of these historical methods with modern military technologies and approaches.

Keywords: castle, fortress, military architecture, security, military resistance, war

Чшри}ш1ушЬ Uiibm ЧшрщшЬр (ZZ, f. ЪрЬшЬ) - &CZUZ, &mpinmpmiqhinnLpjmh inhunipjiuh, tqmmlnLpjmh U diuniuhqnLpjiuh rniipjmh, muiqjipmhm, (+374)98104141, annavard03@gmail.com

Варданян Анна Вардановна (РА, г. Ереван) - НУАСА, кафедра Теории, истории и наследия архитектуры, аспирант, (+374)98104141, annavard03@gmail.com

Vardanyan Anna (RA, Yerevan) - NUACA, Chair of Architecture Theory, history and heritage, PhD student (+374)98104141, annavard03@gmail.com

hhpljmjmgtlhi t ' 21.09.2023p. q-piujunuilhi t' 16.10.2023p. ChijmhilhL t miqmqpnLpjmh 20.12.2023p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.