Научная статья на тему 'Солиқ сиёсатини такомиллаштиришда ижтимоий ҳамкорликнинг аҳамияти'

Солиқ сиёсатини такомиллаштиришда ижтимоий ҳамкорликнинг аҳамияти Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
296
65
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
солиқлар / солиқ юки / солиқ сиёсати / ижтимоий ҳамкорлик / солиқ маъмурчилиги / нодавлат уюшмалари / бюджет сиёсати / taxes / tax burden / tax policy / social partnership / tax administering / nongovernmental associations / budget policy

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мирёқуб Хайдаров

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси фракцияларида муҳокама қилинаётган “Ижтимоий ҳамкорлик” қонунининг қабул қилиниши жамият ҳаёти ва давлатимизнинг иқтисодий тараққиётида жуда катта аҳамиятга эга. Мақолада солиқ сиёсати борасидаги ижтимоий ҳамкорликнинг назарий ва долзарб амалий масалалари муҳокама қилинади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SIGNIFICANCE OF SOCIAL PARTNERSHIP IN TAX POLICY BUILDING.

Passage of law for “Social partnership”, which nowadays discussing in the fractions of Uzbekistan Parlament, could play very important role in social live and economic development. There are discussed in the article the theoretical and practical issues of social partnership in the area of tax policy development.

Текст научной работы на тему «Солиқ сиёсатини такомиллаштиришда ижтимоий ҳамкорликнинг аҳамияти»

Мирё^уб Хайдаров

ик,тисод фанлари номзоди, доцент

СОЛИК СИЁСАТИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА ИЖТИМОИЙ ^АМКОРЛИКНИНГ А^АМИЯТИ

Узбекистон Республикасида амалга оширилаётган кенг мицёсдаги ислоцотлар ицтисодиётнинг жадал суръатлар-да тарацций этишига ва фуцаролик жамиятининг равная топишига царатилган. Бу ишларнинг муцим йуналиши жа-миятда цар соцада, жумладан, солиц сиёсатини шакллан-тириш ва амалга ошириш борасида жамиятда маромга етишишда - давлат, хусусий сектор ва фуцаролик жамия-ти муассасалари орасида цамкорликда ёндашишда юцори самара беради. Бунга эса масаланинг назарий, амалий ва ташкилий томонларини кенг муцокама цилиш орцали эри-шиш мумкин.

Хозирги тез суръатларда ривожланиш шароитида х,ар кандай давлат узининг мав-жудлигини, агарда маълум кийматлар ти-зимига эга булса ва бу кийматлар х,ар бир солик туловчини давлат х,ал килиши лозим булган асосий максадларга йуналтира ол-сагина кафолатлай олади1. Соликлар давлат бюджетининг харажатларини коплаш учун асос булиб хизмат килади. Бундан давлат-нинг иктисодий, ижтимоий ва бошкарув ха-ражатлари копланади. Иктисодиёт тараккий этиши транспорт тармокларини ривожлан-тириш, йуллар куриш ва уларни таъмирлаш, алока хизматларини куллаш, бошка инфрату-зилмаларни куллашни такозо килади. Ижтимоий сох,ани куллаш, яъни таълим, соFликни саклаш, маданият, фан, ижтимоий мух,офаза дастурларини амалга ошириш х,ам жамият-нинг ва фукароларнинг тараккиёт кафилли-гини таъминлайди. Ундан ташкари, давлат ва мах,аллий бошкарув органлари харажатлари, тинчлик ва осойишталикни саклаш, миллий х,авфсизликнинг таъминланиши, халкаро му-

1 Тютюриков Н.Н. Налоговые системы зарубежных стран. Учебник. - М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2010. -С. 166.

носабатларнинг амалга оширилиши, вакил органлар фаолиятларининг молиялаштири-лиши ана шу харажатлар х,исобидан амалга оширилади.

Харажатларнинг манбалари булиб, авва-ламбор, соликлар хизмат килади. Соликлар ишлаб чикариш сох,аси, тадбиркорлар, юри-дик ва жисмоний шахслар, ер ва мулк эгала-ри, турли ресурслардан фойдаланувчилардан ундирилади. Лекин катта микдордаги солик ставкалари иктисодиётнинг равнак топишига салбий таъсир курсатади.

Шундай килиб, давлатнинг солик сиёсати бир-бирига карама-карши ва ракобатдош булган масалаларни х,ал килишга каратилади. Яъни, бир томондан, иктисодиётни ривож-лантириш, давлат томонидан ижтимоий бошкарув ва инфратузилмавий лойих,алар амалга оширилиши учун давлат бюджетига соликлар йиFилади, бошка томондан, х,аддан ташкари катта микдорда солик ставкалари-ни урнатиш, яъни солик юкининг усиши эр-кин иктисодий тараккиётга салбий таъсир курсатади.

Шу нуктаи назардан ёндашганда, солик сиёсати деганда солик юки ва солик базаси

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2013, 8

орасида маълум мувозанатга эришиш чора-тадбирлари тушунилади. Солик юкининг энг оддий тушунчаси уни солик ставкаларига тенглаштириш х,исобланади. Вах,оланки, баъ-зи х,олларда солик маъмурчилиги х,ам солик юки сифатида бах,оланади.

Солик баъзаси деганда Узбекистон Респуб-ликаси Солик кодексининг 26-моддасига би-ноан, "Солик солинадиган база солик солиш объектининг солик ёки бошка мажбурий туловнинг ставкаси тадбикан белгиланган курсаткичлардаги киймат, микдор, физик ва бошка тавсифларини ифодалайди".

Солик юки ва солик базаси орасида маълум боFликлик мавжуд. Яъни солик юки орт-гани сайин база кискариш хусусиятига эга. Чунки ута юкори солик юки катор солик туловчиларнинг узининг '^ирлиги" сабаб-ли касод булишлари ва уз фаолиятларини тухтатишларига олиб келади. Баъзи х,олларда тадбиркорлар касод булмасликлари учун уз тадбиркорлик фаолиятларини яширинча олиб боришга уринадилар. Баъзан уларнинг бундай фаолиятларига солик органлари х,ам "маълум туловлар эвазига" кумаклашадилар. Бундай х,олат яширин иктисодий усиш ва жа-миятда носоFлом, коррупцион жараёнлар авж олиш х,олатларини вужудга келтириши мукаррар.

Аксинча, солик юкининг пасайиши унинг базаси ортишига олиб келиши мумкин. Чунки солик тулаш билан боFлик харажатларнинг камайиши мах,сулотлар таннархининг паса-йишига, корхоналарнинг ракобатбардошлик даражасининг усишига ва натижада янги корхоналарнинг уз фаолиятларини бошлашлари учун имкониятлар яратилади. Уз урнида яширин иктисодиётнинг улуши х,ам камаяди. Жа-миятдаги носоFлом, коррупцион вазият бар-тараф этилади. Чунки солик органлари билан "келишгандан" кура, тадбиркорлар "турли бош оFрикларсиз" тулик солик тулашни аф-зал кура бошлайдилар.

Шу нуктаи назардан, назарий жих,атдан ёндашганда солик юки юкори булса ва ёки пасайтирилса, бюджетга келиб тушадиган да-ромадлар микдори деярли узгармайди:

СМХ = Constant СЮ х СБ (1) = СЮ х СБ (2),

бунда:

СМХ - солик, маъмурчилиги харажатлари;

СЮ - солик юки;

СБ - солик базаси.

Ушбу формулани куйидагича тах,лил килиш мумкин: солик юкининг узгариши солик ба-засининг узгаришига олиб келади. Солик юки купайса, солик базаси кискаради. Аксинча, солик юкининг пасайиши солик базасининг кенгайишига олиб келади. Натижада солик юкининг ортиши ёки камайиши режалашти-рилаётган молия йили давомида бюджетга тушумларнинг узгаришига деярли олиб кел-маслиги тахмин килинади. Бу тахминни солик маъмурчилигига килинаётган харажатлар узгармаган х,олдагина (константа деб кабул килинса) асосланга деб бах,оласа булади.

ТуFри, бундай тахминларни амалда текши-риш ута мураккаб жараёндир. Чунки бунинг экспериментал асосланиши иктисодиёт усти-дан, жумладан бюджетга тушумлар келиши устидан экспримент деб бах,оланиши уринли ва бундай таваккалчилик борасида маъсули-ятни бирорта давлат арбоби уз зиммасига ол-маса керак. Экспериментнинг бошка томони, солик органлари улар харажатларининг йил давомида узгармаганидан узларини бахтли х,ис килмаганликлари сабабли, бундай эксперимента катнашиш борасида эътироз бил-диришлари х,ам уринли булса керак.

Умуман олганда, агар келтирилган тахмин рост булса, солик юки ва солик баъзаси ора-сидаги оптималлаштиришнинг нима кераги бор, деган асосли савол берилиши табиий. Чунки иккала х,олда х,ам бюджетга тушумлар узгармас экан.

Фарки шундаки, солик юки паст булган ша-роитда иктисодиёт соFломлиги юкори булади ва яширин иктисодиёт микдори жуда кам микдордагина колади. Уз урнида, тадбиркорлар олаётган даромадларини яширишларига асос колмайди. Бу х,ол уларнинг олган даромадларини кенг микёсда янги фаолиятлар-га сармоя килишлари учун имкон яратади. СоFлом иктисодиёт шароитида сармоялар-нинг кескин усиши ялпи миллий даромаднинг факат статистик маълумотлардагина эмас, се-зиларли реал усишини таъминлайди.

Шунинг учун энг туFри солик сиёсати, бир томондан, жамият эх,тиёжларини кониктириш учун керак булган молия маблаFларини солик

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2013, 8

шлиш opк1aли тyплaш бyлca, бoшк1a тoмoн-дaн уш6у coлик юкининг xaддaн тaшкapи oшиб кeтмacлиги чopaлapини кypишдиp. Coликлapнинг aфзaллигини xaм, yлap-нинг юкини xaм микдopий бax1oлaш кийин бyлгaнлиги caбaбли, coлик тypлapи Ba yлap микдopининг oптимaл ypнaтилиши xaлкapo микёcдaги yтa мyppaкaб мacaлaлapдaн биpи Xиcoблaнaди.

Шу билaн биpгa, xyкyмaтлap, мoлия Ba-зиpликлapи, шлик Ba бoшкa дaxлдop мyac-cacaлap coлик cиёcaтини тaкoмиллaштиpиш йyлидa хукукий Ba иктиcoдий cиёcaтлap ycny-биётини тaкoмиллaштиpиш йyллapи бopacи-дa мyнтaзaм иш oлиб бopaдилap.

Coлик юкини бaхoлaш ycлyбиётининг aжpaлмac киcми 6УЛИ6 coлик кoнyнчилиги тaхлил килинaди. Бyндa coлик кoнyнчилиги coлик мaжбypиятлapи кaчoн Ba кaйcи шapoит-лapдa юзaгa келиши Ba ушбу мaжбypиятни хyкyмaт oлдидa ким бaжapиши шapтлигини aник тaлкин килиши лoзим. Ушбу тyшyнчa-лapнинг биpлиги coлик юкини ифoдaлaйди. Бу тyшyнчaлapгa кУшимчa килиб шлик юки тyшyнчacигa coликлapни хиcoблaш Ba ушбу мaжбypиятлapдaн келиб чиккaн хoлдa coлик тyлoвчилapнинг иш юpитишлapи Ba бу билaн бoFл и к мoлиявий, дaвpий Ba мyтaxaccиcлap жaлб килиниши «xapaжaтлapи» хaм инoбaтгa oлиниши ypинлидиp.

Бyндa coлик мaъмypчилигининг фaoли-ятлapи хaм мухим aхaмият ^c6 этaди. Яъни coлик тизими кaнчaлик мyppaккaб, coлик тypлapи xилмa xил, имтиёзлap кУллaнилиши нoaник, aдoлaтлилик тaмoйили бopacидa зиддиятлик мaвжyд бyлca, шлик тизими Ba coликдaн тyшгaн мaблaFлapнинг capфлa-ниш шaффoфлиги тaъминлaнмaca, шyнчaлик coлик мaъмypчилиги xapaжaтлapи кaттaлa-шиб, yмyмжaмият нyктaи нaзapидaн coлик юки янaдa opтиб бopaди.

Бyндa coликлap кaндaй килиб иктиcoдий фaoлият нaтижaлapигa тaъcиp кypcaтaди, де-гaн энг мухим мacaлa тypaди. Бу мacaлa тaхлил килингaндa, xap кaндaй иктишдий кapop кaбyл килинишидa coликлapнинг нaзapдa ту-тилишини инoбaтгa oлиш лoзим. Жyмлaдaн, иcтeъмoл coликлapи, кУшимчa киймaт coлиFи иcтeъмoл мaхcyлoтлapи нapxлapигa Ba бyндaн келиб чикиб, ушбу кУшимчa киймaт coлиFи

кУллaнгaн мaхcyлoтлapгa бул^н тaлaбгa хaм тaъcиpини кypcaтaди.

Жиcмoний шaxcлap тyлaйдигaн coликлap хaм иcтeъмoл бoзopигa УЗ тaъcиpини ^p-caтaди, яъни yлap тyлaнгaндaн кейин ^л-гaн мaoшлapгaгинa иcтeъмoл бoзopидa кaтнaшиш мумкин бyлaди. Жиcмoний Luaxc-лap coликлapи, шунингдек, мeхнaт бoзo-pидaги ишчилap тaклифининг хaм шaкллa-ниши^ тaъcиp килaди. Унинг пpoгpeccив кУллaниши ишчилapнинг кaнчaлик уз мaлa-кaлapини oшиpишгa, яъни инcoн кaпитaли-нинг у^ши^, мaблaFлapини Ba вaктлapини capмoя килишгa тaйёpликлapини бeлгилoвчи oмил cифaтидa хaм нaмoён бyлaди.

Одaтдa, энг куп жихaтдaн эътибopни yзигa жaлб килyвчи coликлap тaдбиpкop тaшкилoтлapнинг дapoмaд Ba фoйдaлapи-дaн тyлaнaдигaн coликлapдa нaмoён бyлaди. Бу тypдaги coликлap микдopининг нaфaкaт Узбeкиcтoн иктиcoдиётидa, ^op бoшкa дaв-лaтлapдa хaм aхaмияти пacaйиб кeтгaн. Шун-дaй булм^, бу тypдaги coликлap yзгapиши тaшкилoтлapнинг фaoлиятидa тypли xилдaги aйлaнмa вocитaлapнинг бoзopигa, тypли иш-лaб чикapиш ycлyблapи - тexнoлoгиялapни тaнлaш, acocий вocитaлap тapкибининг шaкл-лaниши, capмoялapнинг умумий микдopи Ba мaхcyлoт ишлaб чикapиш cypъaтлapигa уз тaъcиpини кypcaтaди.

Кapopлap кaбyл килинишининг фyндa-мeнтaл мaнтиFигa ёндaшгaн хoлдa шуни тaъкидлaш мумкинки, xox жиcмoний шaxc тypидaги тaдбиpкop, xox тaшкилoт бyлcин, yлap oлaётгaн дapoмaдлapи yлapнинг фao-лияти билaн бoFл и к бул^н xapaжaтлapни Koплaб тypгaн дaвpдaгинa уз фaoлиятлapини тyxтaтмaйдилap.

Maълyмки, xap биp кУшимчa ишлaб чикapиш биpлигининг кyпaйиши умумий дapoмaдлилик дapaжacининг пacaйиши-Ta oлиб кeлaди. Яъни тaдбиpкopлик билaн шyFyллaнyвчилap, тoки yлapнинг кУшимчa ишлaб чикapиш биpликлapи билaн бoFлик xapaжaтлapи кУшимчa фoйдa кeлтиpyвчи дa-poмaдлap билaн тeнглaшмaгyнгa кaдap, фao-лиятлapини тyxтaтмaйдилap. Бyндaй вaзият-дa coликлap кeлaдигaн дapoмaдлapни yлap билaн бoFл и к xapaжaтлapгa тeнглaштиpyвчи ёки yлapдaн oшиpиб юбopyвчи oмил cифaти-дa нaмoён бyлмacлиги лoзим.

ИКТЖОД BA МОЛИЯ I ЭKОНОMИKA И ФИНAНCЫ 2013, В

1-чизма. 2006-2011 йилларда Узбекистонда Ялпи миллий даромаднинг усиши ва бунда солик улушининг динамикаси

ЯИМда ДБ нинг фойдалар улуши

Узбекистонда амалга оширилаётган солик сиёсати давлат бюджетига тушаётган солик юкини йилдан йилга камайтиришга каратилган булиб, бу курсаткич сунгги йилларда ялпи миллий даромад таркибида 22 фоиздан камрок даражада намоён булмокда (1- чизма).

Солик юки иктисодиётга юкламасининг пастлиги натижасида ялпи миллий даромаднинг баркарор 8 фоиздан купрок микдорда усишини таъминламокда ва катор халкаро молия муассасаларининг прогнозларига кура, бу суръатлар келажакда давом этиб боради.

Солик сиёсати соликлар таркибини шакл-лантириши натижасида иктисодиётдаги уму-мий харажатларнинг купайишига олиб кел-ган холларда, ишлаб чикариш микдорининг камайишига олиб келувчи салбий натижалар юзага келиши мумкин. Хозирда хал килиниши керак булган долзарб масала - солик юкини янада пасайтириш эмас, балки унинг таркибий тузилишини такомиллаштириш-дир. Бунда турли соликларнинг иктисодиёт тараккиётига курсатаётган таъсирини бах,о-лаш зарур. ИлFор, инновацион усишга асосланган иктисодиётнинг шаклланишига тускинлик килаётган соликлардан воз кечиш керак. Иктисодиётнинг прогрессив таркиби шаклланишига, тармокли ва х,удудий кла-стерлар тараккиётига тускинлик килмайдиган соликларни куллаш лозимдир.

Бошка томондан, давлат бюджети хара-жатларининг самарадорлигини ошириш хам ута долзарб масала булиб турибди. Шунинг учун хам, мухокама килинаётган янги "Бюд-

жет кодекси"да бюджет самарадорлиги маса-ласига алохида эътибор каратилган.

Узбекистан Республикаси Президенти И.А.Каримов томонидан ишлаб чикилган "Демократик ислохотларни янада чукур-лаштириш ва фукаролик жамиятини ривож-лантириш концепцияси"1 узида асосий олтита йуналишни мужассам этиб, катор масалалар-нинг ^ал этилишига каратилган:

- давлат хокимияти ва бошкарувини демо-кратлаштириш;

- суд-^укук тизимини ислох, килиш;

- ахборот сохасини ислох килиш, ахборот ва суз эркинлигини таъминлаш;

- Узбекистонда сайлов хукуки эркинлигини таъминлаш ва сайлов конунчилигини ри-вожлантириш;

- фукаролик жамияти институтларини шакллантириш ва ривожлантириш;

- демократик бозор ислохотларини ва иктисодиётни либераллаштиришни янада чукурлаштириш.

Ушбу концепциядан келиб чиккан холда, мамлакатимизнинг кейинги тараккиёти бе-восита фукаролик жамияти тараккиёти ва бунда иктисодиётни либераллаштиришнинг чукурлаштирилиши ва хужалик субъектлари-нинг фаолиятларига кенгрок эркинлик бери-лиши билан боFликлиги масалалари куннинг энг долзарб масалаларидан эканлиги шубха туFдирмайди. Иктисодиётни либераллашти-

1 Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик исло-хотларни янада чукурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси. - Т.: "Узбекистон", 2011.

1-жадвал. Солик, сох,асида ижтимоий х,амкорлик субъектлари

Вакиллик органлар Ижрочи органлар Нодавлат ташкилотлар Жисмоний шахслар Солик туловчилар

Олий Мажлис палаталари Вазирлар Махкамаси Савдо саноат палатаси Олимлар Корхона ва ташкилотлар

Олий мажлис фракциялари Молия вазирлиги Банк ассоциацияси Юкори малакали мутахассислар Якка холдаги тадбиркорлар

Махаллий ва туман (шахар) вакиллик органлари Давлат солик кумитаси Дехкон ва к,ишлок, хужалиги уюшмалари Бошка жисмоний шахслар Ассоциациялар, компаниялар, холдинглар

Давлат божхона Кумитаси Бухгалтерлар уюшмаси Жисмоний шахслар

Бошка вазирлик ва идоралар Касаба уюшмалари Мулкдорлар

Махаллалар ва фукаролар йиFинлари Ер эгалари

Солик маслахат-чилари

ришдавлатимиз рахбари таъкидлаганларидек, маъмурий-буйрукбозликни чеклаш ва бу-нинг урнига иктисодиётни мувофиклаштириб боришни назарда тутади. Бу борада давлат олиб бораётган солик ва бюджет харажатла-ри сиёсати мухим ахамият касб этади.

Масала урганилганда, давлат бюджети-га тушган маблаFларнинг сарфланиш йуна-лишлари ва бу борада кабул килинадиган карорларнинг шаффофлиги хам мухим аха-мият касб этади. Солик-бюджет сиёсати борасидаги карорлар кабул килинишида фукаролик жамияти субъектларининг кенг иштироклари солик-бюджет сиёсатининг тур-ли масалаларини хал килишга мухим хисса кушади. Масалан, бюджет карорлари шаф-фофлигининг ортиши солик маъмурчилиги харакат ва харажатларининг камайишига ва шу оркали солик юки пасайишига сезиларли хисса кушади.

Бошка томондан, бюджет харажатларининг такомиллашиши, иктисодий ва ижтимоий дастурларнинг шаклланиши, бунда жамоатчилик, нодавлат ташкилотлари иш-тирокининг таъминланиши унинг самарали ижро этилишига хисса кушади. Мухими, солик туловчиларда эътироз хиссиётлари камайишига ва кунгилли холатда солик тулашларига замин яратилади.

Келтирилган масалаларни хал килиш фукаролик жамиятининг тараккиёти ва бунда солик-бюджет сиёсатининг такомил-

лаштирилишидан манфаатдор томонлар орасидаги ижтимоий хамкорлик тараккиёти билан боFл и к. Бу борадаги хамкорлик объект-лари сифатида куйидаги муассасалар ишти-рок этишлари тахмин килинади (1-жадвал):

• Молия вазирлиги - давлат бюджетига даромадлар етарлича келиб тушиши ва ушбу маблаFлардан давлат стратегик тараккиётини окилона молиялаштиришдан манфаатдорлик нуктаи назаридан;

• Давлат солик кумитаси - соликка тор-тиш маъмурий ишларини осонлаштириш, соликларнинг уз вактида келиб тушишини таъминлаш ва бунда солик туловчиларнинг эхтиёжларини инобатга олишдан манфаатдорлик нуктаи назардан;

• тадбиркорлар ва уларнинг номидан иш юритувчи турли уюшмалар, Савдо-саноат па-латаси ва х,.к. - солик юкининг ошиб кетмас-лиги нуктаи назардан;

• фукаролар, улар номидан иш юритувчи турли йиFинлар ва нодавлат нотижорат таш-килотлар - уларнинг ижтимоий эхтиёжлари харажатларининг давлат бюджети томонидан коплаб келиниши, солик юклари ошиб кет-маслиги, бюджет харажатлари шаффофли-гининг таъминланиши ва бу борадаги турли эътирозларнинг олди олиниши нуктаи назаридан.

Солик сиёсати объектлари орасида ижтимоий хамкорликнинг ташкил килиниши бунга доир конунлар кабул килиниши ва конуности

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2013, 8

меъёрий-х,ук,ук,ий тизимининг тараккий эти-шини такозо килади.

Солик сиёсатини амалга оширишда ижти-моий х,амкорлик мох,иятини ошириш катта ах,амиятга эга. Бу йуналишнинг тараккий эти-ши куйидагиларни такозо этади:

• мазкур сох,ада махсус нодавлат уюшма-си тузилиши ва ушбу уюшмага солик сиёса-ти субъектлари фаолиятларини мувофик-лаштириш ва кенг микёсда улар орасидаги х,амкорликни жадаллаштирилиши вазифаси-ни юклаш масаласини куриш;

• солик сиёсати сох,асида ижтимо-ий х,амкорликни урганиш борасида илмий тадкикотларни ташкиллаштириш;

• солик сиёсатининг амалга оширилиши-да шаффофлик ва адолатлилик тамойилининг

таъминланиши борасида оммавий ахборот воситаларини кенг жалб килиш;

• оммавий ахборот воситаларида солик сиёсати сох,асида ижтимоий х,амкорлик мох,ияти, унинг зарурлиги ва самарадорлиги масалаларини тарFиб этиш ва омма онгида бу масалага ижобий мух,итни куллаб бориш;

• солик сох,асида вужудга келадиган тур-ли тортишувлар ва англашилмовчиликлар-ни суд-жазо органларидан ташкари х,олда мух,окама килиш ва бартараф этиш, солик туловчилар ва солик органлари орасида тинч келишувларга эришиш механизмини ишлаб чикиш, солик органларининг жамиятдаги обру-эътиборини янада ошириш масалала-рининг меъёрий-^укукий тизимини тарFиб этиш ва такомиллаштириб бориш лозим.

Адабиёт:

1. Каримов И.А. Бош максадимиз - кенг куламли ислох,отлар ва модернизация йулини катъият билан давом эттириш. - Т.: "Узбекистон", 2013. -64-б.

2. Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик ислох,отларни янада чукурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси. - Т.: "Узбекистон", 2011. -56-б.

3. "Узбекистон Республикаси бюджет тизими туFрисида"ги конун, 2000 йил 14 декабрь, 158-П-сон.

4."Узбекистон Республикаси Солик Кодекси". Узбекистон Республикасининг 25.12.2007 й. УРК-136-сонли конуни билан тасдикланган, 01.01.2008 й. дан амалга киритилган.

5. Проект Закона Республики Узбекистан «О социальном партнерстве».

6. Социальное партнерство как фактор либерализации экономических отношений и социально-экономического развития. Научный отчет Центра инновационных технологий в Государственный комитет развития науки и техники при Кабинете Министров Республики Узбекистан. - Т., 2012.

7. Тютюриков Н.Н. Налоговые системы зарубежных стран. Учебник. - М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2010.

8. Кучеров И.И. Теория налогов и сборов. Монография. - М.: ЗАО "ЮрИнфоР", 2009.

9. Дмитрий Путилин. Опасные налоговые схемы. - М.: ООО «Альпина Бизнес Букс» Альпина паблишерз, 2009.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.