CC BY
18
Вестник КазНМУ №2-2020
Г.Е. Аимбетова, А.Б. Шолпанкулова, Ж.Г. Атантаева, М.А. Рамазанова Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова Кафедра общественного здоровья
ЗАВИСИМОСТЬ КАЧЕСТВА ЖИЗНИ ДЕТЕЙ С ГЕМОФИЛИЕЙ ОТ РЕЖИМА ПРОФИЛАКТИЧЕСКОГО ЛЕЧЕНИЯ
Резюме: В этой научной статье описывается частота и распространенность гемофилии у детей, важность заместительной терапии, виды профилактического лечения и их эффективность. Выявлены клинические особенности
гемофилии у детей при современной заместительной терапии.
Ключевые слова: Гемофилия, Болезнь Виллебранда, дети, гемостаз, факторы свертывания крови, ингибиторная форма, профилактическое лечение.
G.E. Aimbetova, A.B. Sholpankulova, Zh.G. Atantaeva, M.A. Ramazanova Asfendiyarov Kazakh National Medical University Department of Public health
DEPENDENCE OF THE QUALITY OF LIFE OF CHILDREN WITH HEMOPHILIA ON THE PREVENTIVE TREATMENT REGIMEN
Resume: This scientific article describes the incidence and prevalence of hemophilia in children, the importance of substitution therapy, preventive treatments, and their effectiveness. The clinical features of hemophilia in children with modern substitution therapy were revealed..
Keywords: Hemophilia, von Willebrand disease, children, hemostasis, bleeding, recombinant FVIII drugs, preventive therapy, preventive treatment
УДК 616-053.2-058(574.5)
Шымкент K,a^acbiHAafbi облыстык балалар ауруханасы мысалында балалардын, аурушандь^ын баFалау (эдеби шолу)
А.Д. Кембилова, Ж.А. Кожекенова
С.Ж. Асфендияров атындат Казак ¥лттык медицина университет1
Со^ы жылдары дуниежузшк денсаулык сактау уйымынын берген статитикасы бойынша иммунитет темен, жи ауыратын балалар аурушан балалардын саны артуда. Бул макалада балалардын аурушандыFы талданады. Дэлiрек айтканда, Шымкент каласындаFы облыстык балалар ауруханасы объектiсiнiн мысалында аурушан балалардын жаFдайы медициналык-элеуметтiк баFалаудан етедгТакырып бойынша Fылыми эдебиеттер талданып, статистикалык мэлiметтер берiледi. ТYЙiндi сездер: балалардын аурушанды^ы, медициналык-элеуметтiк баFалау, облыстык балалар ауруханасы
Уейгнк КагЫМи №2-2020
©зектЫп
Со^ы жылдары балалар мен жасесп1р1мдердщ денсаулы^ы ж^дайында жаFымсыз кубылыстардын есу урд1с1 байкалады. Балалар аурушанды^ынын абсолютт1к жэне салыстырмалы есу1 байкалады, патологиялык процеске б1рнеше аFзалар мен жуйелерд1н тартылуымен сипатталатын созылмалы инфекциялык емес соматикалык аурулардын жи1л1г1 артады. Тыныс алу органдарынын аурулары балалар мен ересектерде сыркаттанушылык курылымында б1р1нш1 орынды алады. Ен алдымен, бул топка жи1 жэне узак ауыратын балаларFа к1ред1. БалалардаFы жи1 суык тию проблемасы кектемп-кыскы кезенде, ЖРВИ маусымдык аурушандыFынын табиFи есу1 байкалFанда аса езект1 болып табылады. Сонымен, жи1 ауыратын балалар - бул диагноз емес, балалар к1рет1н диспансерлк есепке алу тобы [1].
Жи1 ауруларFа ушыраFан, иммундык жуйен1н жумыс 1стеу1 бузылFан балаларды диспансерл1к бакылаудын жеке тобына белу кажет. ЖРЗ жи1л1г1 жылына 8 ретке дешн аскынулар болмаFан кезде норманын нускасы болып табылады, бул ретте иммундык бузылулар (иммундык тенгер1маздк) туракты емес, иммундык жуйемен етелед1."Иммунокомпроменттелген" балалардын жоFары инфекциялык ауруы сырткы байланыстарFа жэне патогенд1 флораFа байланысты KайталанFан жерг1л1кт1 инфекциялармен жэне/немесе созылмалы ошактык аурулармен сипатталады.Балалардын тыныс алу аFзаларынын аурулары б1рте-б1рте ес1п келе жаткан Медициналык жэне элеуметт1к проблеманы б1лд1ред1, Б1зд1н климатымыздын ерекшел1г1 есебЫен Шымкентте онын ерекше езект1л1г1 бар. Жш ауыратын балалардын улес1не балалар ауруларынын барлык жаFдайларынын терттен жартысына дей1н келед1. Ерте жастаFы балалар жш ауырады, ал олардын арасында - ек1 жастан уш жаска дей1н. Жи1 ауыратын балалардын денсаулык жаFдайын зерттеуге кептеген жумыстар арналFан, ейткен1 мундай емделуш1лер педиатриялык практикада кептеген диспансерл1к топты курайды. Осы мэселе бойынша кептеген зерттеулерге карамастан, каз1рг1 уакытка дей1н терминологияда да, этиология, патогенез, балалардын осы категориясын оналту мэселелер1нде де бер1лген тус1нд1рмелер эртурл1 болып келед1 [2,3].
К,аз1рп уакытта аурушан бала деген жт респираторлык аурулармен жи1 ауыратын балаларды б1лд1ред1; бул ретте респираторлык инфекциялардын жи1л1г1 баланын жасына байланысты. Мундай балалардын аталFан инфекциялардын жи1 дамуына ыкпал етет1н тукым куалайтын, туа б1ткен немесе созылмалы аурулары жок. Демек, аурушандык-бул диагноз емес, диспансерлк бакылау тобы, онда туракты органикалык бузылуларсыз аFзанын корFау жуйелер1ндег1 транзиторлык тузет1лет1н ауыткулардан туындайтын жи1 жт респираторлык аурулары бар балаларды камтиды. Балалар жасындаFы сыркаттанушылыктын жи1л1г1н баFалау тэс1лдер1 эртурл1 елдерде эрдайым сэйкес келе бермейд1. Сонымен, Дуниежуз1л1к денсаулык сактау уйымынын аныктамасына сэйкес аурушан балалар катарына б1р жыл шЫде респираторлык аурудын 5-тен астам эпизодтарын еткерген балалар жатады.
Ресей медицина Fылымдары академиясынын академиг1 А. А. Баранов пен профессор В. Ю. Альбицкий аурушан балалар тобына 1 жаска дешнп балаларды, егер олар ЖРВИ (жт
респираторлык вирустык инфекция) жылына 4 жэне одан да кеп рет;
1 жастан 3 жаска дешн - жылына 6 жэне одан да кеп; 3 жастан 5 жаска дешн - жылына 5 жэне одан да кеп; 5 жастан аскан балалар-жылына 4 жэне одан кеп рет басынан етк1згенд1 жаткызады.Емхана жаFдайында 900 бала бакылауда болды, онын ¡шлнде 3 жаска дешнп 244 бала, бул 27,1%-ды курайды, онын 25% - ы ЖРВИ-мен 4 реттен артык ауырады [4]. Иммунитетщ темендеуЫе жэне суык тию ауруларынын жишпне эсер етет1н факторлар:
- Курттар;
- Экологиялык колайсыз аудандарда туру;
- Операциялык араласулар;
- Егер бала дизентериямен, сальмонеллезбен, пневмониямен, ангинамен ауырса;
- Тумаумен, кызылшамен, баска да вирустык аурулардан кешн;
- Антибиотиктерд1 узак кабылдау жэне нэтижеанде-дисбактериоз;
- босану кезЫде анасынын жасы 35 жастан жоFары болуы;
- Шала туFан балалар немесе дене салмаFы 3000г кем туылFан кезде;
- Жасанды тамактандыру.
Отандык педиатриянын басым баFыттарынын б1р1 медициналык-элеуметтк катер тобына жататын узак жэне жш ауыратын балалардын денсаулык жаFдайын жаксарту болып табылады. Балалардын осы тобынын есеб1нен балалардын барлык аурушандь^ыньщ жартысынан астамы калыптасатыны аныкталды. Будан баска, осы топтаFы балалар кебЫесе баланын мугедект1г1не экелет1н созылмалы аурулардын пайда болу кауп1 жоFары. Жш ауыратын балаларды дэр1-дэрмекпен емдеу пациентке ем1рд1н онтайлы сапасын камтамасыз етуге жэне бузылFан денсаулыкты калпына келт1руге баFытталуы жэне препараттарды медициналык KолдануFа арналFан клиникалык-фармакологиялык макалалар мен
нускаулыктардын талаптарына катан сэйкес журпзшу1 ти1с [5]. Шымкент каласындаFы облыстык балалар ауруханасы - бул облыс турFындарына жоFары мамандандырылFан жэне мамандандырылFан шуFыл жэне жоспарлы хирургиялык, педиатриялык жэне реанимациялык кемек керсетелн кеп бей1нд1 стационар, сондай-ак ауысымда жоспарлы саны 240 адам болатын емханада консультациялык-диагностикалык кызметтер керсетед1.
Он жыл катарынан облыстык балалар ауруханасы жана туFан нэрестелер хирургиясынын аймактык орталыFы мэртебес1нде онтуст1к е^рдщ, онын ш1нде Кызылорда облысынын дамуында эртурл1 кем1ст1ктерден зардап шегет1н балаларына жоFары мамандандырылFан жэне мамандандырылFан хирургиялык кемек керсетед1.
Аурухана Fимараты жана, типтк, 2011 жылы пайдалануFа бершдк Барлык кажетт1 операциялык залдар мен реанимация жэне каркынды терапия бел1мшелер1 операция жург1зу мен балаларFа операциядан кешнп кут1м жасау уш1н стандарттардын талаптарына сэйкес келед1.Аурухана барлык аймактаFы педиатриялык кызметт1н бас орталыFы ретЫде уйлест1руш1 рел аткарады. Мамандар телемедициналык байланыс бойынша да, санитарлык авиация бойынша да консультациялык-диагностикалык кызметтерд1 керсетед1 [6]. 2018 жылFы Турк1стан облысы бойынша балалардын сыркаттанушылык денгей1н1н типтк динамикасын керсетет1н статистикалык деректер1 келлршген (сурет1,2,3).
2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
1726,8
1321,3
1345,6
Турюстан облысы Солтустж Казахстан Батыс Казахстан
TypKicTaH облысы
СолтYCтiк Казахстан
Батыс Казахстан
Сурет 1 - 2018 жылгы Турюстан, Солтуспк Казахстан жэне Батыс Казахстан облыстарынын 6ip жаск,а дейiнri 1000 балага шак,к,андагы аурушандык,тын салыстырмалы кeрcеткiштерi
2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
1857,1
922,2
863,8
m
■
I TYpкicтaн облысы I С.Каза;стан I Б.Каза;стан
TYpкicтaн облысы
С.Каза;стан Б.Каза;стан
Сурет 2 - 0-5 жаск,а дейiнгi 1000 балага шак,к,андагы аурушандык,тын салыстырмалы кврcеткiштерi
120 100 80 60 40 20 0
жук;палы жэне паразиттш аурулар
TYpкicтaн облысы
С.Каза;стан БДаза;стан
;ан жэне ;ан TYЗlлу агзаларынын, аурулары жэне иммуно тапшылы; аурулары
Сурет 3 - 0-5 жаска дейЫп 1000 балага шаккандагы аурушандыктын салыстырмалы кeрcеткiштерi
Жи1 ауыратын балалар мэселес1н шешу уш1н, санын азайту жэне иммунитеттер1н 1шк1 туртыдан кушейту максатында, Шымкент каласындаты облыстык балалар ауруханасы иммуномодуляциялык терапията жуг1нед1.
Иммуномодуляциялык терапия жш ауыратын аурушан балаларта керсетшгеш белгЫ.Иммуномодуляторлар-иммундык жуйен1н бузылтан функцияларын калпына келт1рет1н дэр1л1к препараттар. Иммуномодуляторлар: * инфекцията карсы этиотропты терапиянын ти1мд1л1г1н арттыру;
*ремиссия узактытын арттыру жэне кайталантан ЖРВИ кез1ндег1 аскынуларжишклн темендеу1 (жэне госпитализациялар);
* жукпалы аскынулардын дамуынын алдын алу;
* иммундык жуйен1н бузылтан параметрлер1н калпына келт1ру уш1н татайындалады [8].
Осылайша, иммуномодуляторлардын улкен медициналык жэне элеуметтк-экономикалык манызы бар, ейткен1 ЖРВИ аурушандытын темендетуге, аскынулардын дамуынын алдын алута жэне ОББ иммундык мэртебес1н калыпка келт1руге батытталтан. Алайда, иммуномодуляторларды татайындау керсетк1штер1 туралы ЖРВИ стандартты терапиясын уактылы жург1зу жатдайында жи1 ЖРВИ дамитын жэне бул емн1н улкен табысы болматан жатдайларда тана айтута болады. Корытынды
Vestnik KazNMU №2-2020
Макала барысында айтып еткен1м1здей, балалар аурушандыты жи1 кездеседк Бер1лген макалада б1з осы мэселе те^репнде талдаулар жасадык. Шымкент каласындаты облыстык балалар ауруханасы объект1с1не токталып етт1к. Такырып бойынша
тылыми эдебиеттер талданып, статистикалык мэл1меттер бер1лд1. Жш ауыратын балаларта арналтан иммуномодуляциялык терапия талданды.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Романцов М.Г., Мельникова И.Ю. часто болеющие дети: актуальная проблема педиатрии // Успехи современного естествознания. - 2014. - № 10. - С. 16-18;
2 Вавилова В.П., Перевощикова Н.К. Образовательная программа для педиатров и врачей общей практики «Реабилитация часто болеющих детей». - М.: 2004. - 44 с.
3 Таточенко В.К., Каганов Б.С. Реконвалесценты, часто болеющие и лица с бронхолегочной патологией. В кн.: Вакцинопрофилактика при нарушении здоровья. - М.: 2000. -38 с.
4 Часто болеющие дети URL: https://www.phyto-apipharm.com/blog/chasto_bolejuschie_deti
5 Альбицкий В.Ю., Баранов А.А. В кн.: Часто болеющие дети. Клинико-социальные аспекты, пути оздоровления. - Пермь: 2006. - 86 с.
6 В Шымкенте специализированная педиатрическая служба централизуется URL: https://otyrar.kz/2014/08/v-shymkente-specializirovannaya-pediatricheskaya-sluzhba-centralizuetsya/
7 2018 жылда К,азак,стан Республикасы халк,ынын, денсаулыты жэне денсаулык сактау уйымынын кызмет статистикалык жинак.URL: http://www.shymzdrav.gov.kz/ru/
А.Д. Кембилова, Ж.А. Кожекенова Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова
ОЦЕНКА ЗАБОЛЕВАЕМОСТИ ДЕТЕЙ НА ПРИМЕРЕ ОБЛАСТНОЙ ДЕТСКОЙ БОЛЬНИЦЫ В Г. ШЫМКЕНТ
(ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ)
Резюме: В последние годы растет число часто болеющих детей с низким иммунитетом по статитиске, предоставляемой Всемирной организацией здравоохранения. В статье приводятся сравнительные данные по заболеваемости часто
болеющих детей, в частности, на примере областной детской больницы г. Шымкент.
Ключевые слова: заболеваемость детей, медико-социальная оценка, областная детская больница
A.D. Kembilova, Zh.A. Kozhekenova Asfendiyarov Kazakh National medical university
MEDICAL AND SOCIAL ASSESSMENT OF CHILDREN'S MORBIDITY ON THE EXAMPLE OF THE REGIONAL
CHILDREN'S HOSPITAL IN SHYMKENT (LITERATURE REVIEW)
Resume: In recent years, the number of children who are often ill with low immunity has been growing according to the statistics provided by the world health organization. This article analyzes the incidence of frequently ill children. In particular, the object of
the regional children's hospital in Shymkent is used for medical and social assessment of the condition of sick children. Keywords: frequently ill children, medical and social assessment, regional children's hospital
