Научная статья на тему 'САНОАТ БИНОЛАРИНИНГ ҚУРИЛИШИ ВА УЗОҚҚА ЧИДАМЛИЛИК ДАРАЖАСИ'

САНОАТ БИНОЛАРИНИНГ ҚУРИЛИШИ ВА УЗОҚҚА ЧИДАМЛИЛИК ДАРАЖАСИ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Шаҳар / яшаш массивлари / шовқиндан ҳимоя / коммуникациялари / саноат райони / ҳисобий нуқта / меъёрий акустик. / city / residential areas / noise protection / communications / industrial district / reference point / normative acoustics.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Калонов Б.Қ., Саримсоқов С.Ш., Досалиев К.С.

Саноат корхоналари турли тармоқларга мансуб бўлиб, уларнинг бинолари ишлаб чиқариш жараёнлари ва қўшимча хизматлар учун турли хил мақсадларга мўлжалланган. Ушбу мақолада саноат бинолари турлари, уларнинг функционал вазифалари, муҳандислик ва конструктив ечимлари, ҳамда уларнинг ҳажмий-планлаштириш хусусиятлари таҳлил қилинган. Бинолар ишлаб чиқариш жараёнининг хавфсизлик даражасига қараб турли категорияларга бўлинади ва уларнинг синфига қараб оловбардошлик ва узоққа чидамлилик талаблари белгиланади

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по Гуманитарные науки , автор научной работы — Калонов Б.Қ., Саримсоқов С.Ш., Досалиев К.С.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CONSTRUCTION OF INDUSTRIAL BUILDINGS AND LEVEL OF LONG-TERM DURABILITY

Industrial enterprises belong to different sectors, and their buildings are designed for different purposes for production processes and additional services. This article analyzes the types of industrial buildings, their functional tasks, engineering and constructive solutions, as well as their volumeplanning features. Buildings are divided into different categories depending on the safety level of the production process, and fire resistance and durability requirements are determined depending on their class.

Текст научной работы на тему «САНОАТ БИНОЛАРИНИНГ ҚУРИЛИШИ ВА УЗОҚҚА ЧИДАМЛИЛИК ДАРАЖАСИ»

УДК 624.04

Калонов Б. К,. талаба

Жиззах политеника институты Саримсокрв С.Ш. ассистент Жиззах политеника институти Досалиев К.С., PhD доцент

Жанубий Козогистон университети. М. Ауэзов

САНОАТ БИНОЛАРИНИНГ ЦУРИЛИШИ ВА УЗОВДА ЧИДАМЛИЛИК ДАРАЖАСИ

Аннотация. Саноат корхоналари турли тармоцларга мансуб булиб, уларнинг бинолари ишлаб чицариш жараёнлари ва цушимча хизматлар учун турли хил мацсадларга мулжалланган. Ушбу мацолада саноат бинолари турлари, уларнинг функционал вазифалари, мууандислик ва конструктив ечимлари, уамда уларнинг уажмий-планлаштириш хусусиятлари таулил цилинган. Бинолар ишлаб чицариш жараёнининг хавфсизлик даражасига цараб турли категорияларга булинади ва уларнинг синфига цараб оловбардошлик ва узоцца чидамлилик талаблари белгиланади.

Калит сузлари: Шауар, яшаш массивлари, шовциндан уимоя, коммуникациялари, саноат райони, уисобий нуцта, меъёрий акустик.

Kalonav B.Q. student

Jizzakh Polytechnic Institute Sarimsoqov S.Sh. assistant

Jizzakh Polytechnic Institute Dosaliyev K.S., PhD associate professor South Kazakhstan University named after M. Auezov

CONSTRUCTION OF INDUSTRIAL BUILDINGS AND LEVEL OF

LONG-TERM DURABILITY

Abstract. Industrial enterprises belong to different sectors, and their buildings are designed for different purposes for production processes and additional services. This article analyzes the types of industrial buildings, their functional tasks, engineering and constructive solutions, as well as their volume-planning features. Buildings are divided into different categories depending on

the safety level of the production process, and fire resistance and durability requirements are determined depending on their class.

Key words: city, residential areas, noise protection, communications, industrial district, reference point, normative acoustics.

Саноат корхоналари жуда куп турли тармокларга тегишли булиши мумкин. Масалан, металлургия, машинасозлик, тукимачилик, озик-овкат саноати ва хакозо. Майда тармокларга булиб Караганда 180 дан ортиктурдаги саноат биноларини санаб утиш мумкин. Лекин тармок туридан катъий назар, саноат биноларини куйидаги асосий турларга булиш мумкин:

1) Ишлаб-чикариш бинолари; уларда корхонанинг асосий технологик жараёнлари жойлаштирилади;

2) Ёрдамчи ишлаб-чикариш бинолари; уларда ёрдамчи ишлаб-чикариш жараёнлари (ремонт, асбобсозлик ва шунга ухшаш) жойлаштирилади;

3) Энергетика бинолари; уларда корхонани электр энергияси, буг, газ, сикилган хаво билан таъминловчи курилмалар жойлаштирилади;

4) Омборлар; уларга хом ашё, яримтайёр махсулотлар, ёкдлги материаллар, тайёр махсулотларни сакдаш учун курилган бинолар киради;

5) Транспортга тегишли бинолар; уларга корхонага тегишли транспорт воситаларни жойлаштириш ва уларга техник хизмат килиш учун зарур булган бинолар киради;

6) Ёрдамчи бинолар; уларда ишчиларга санитария-гигиена, маданий-маиший ва тиббий хизмат курсатишни, умумий овкатланишни ташкил килинади.

Саноат корхоналарининг халк хужалигидаги ахамияти, корхонанинг куввати ва улчамлари, технологик курилмаларнинг ноёблик даражаси ва бошка омилларга боглик холда, саноат бинолари мухимлик буйича 4 синфга булинадилар. I синф биноларга энг юкори талаблар, IV синф биноларга эса, минимал талаблар куйилади.

I синф саноат биноларнинг узокка чидамлилик даражаси I даражадан, II синф биноларнинг узокка чидамлилик даражаси II даражадан, III синф биноларнинг узокка чидамлилик даражаси III даражадан кам булмаслиги керак. IV синф саноат биноларининг узокка чидамлилик даражаси белгиланмаган.

Саноат биноларининг синфга караб, уларнинг оловбардошлик даражаси хам белгиланади. Масалан, I синф биноларнинг оловбардошлик даражаси II дан, II синф биноларники III даражадан паст булмаслиги керак.

III ва IV синф саноат бинолари учун оловбардошлик даражасибелгиланмаган.

Саноат бинолари куйидаги белгилар буйича хам турларга булинадиларпролётлар сонига караб, бир пролётли ва куп пролётли биноларга;

2) каватлар сонига караб, бир каватли ва куп каватли биноларга;

3) кутарма кранлор бор-йуклигига караб, кранли ва крансиз биноларга;

4) иситиш системасига караб, иситиладиган ва иситилмайдиган биноларга;

5) шамоллатиш системасига караб, табиий аэрацияли ва сунъий аэрацияли биноларга;

6) ёритиш системасига караб, табиий, сунъий ва кушма усулда ёритилган биноларга;

7) каркас ва деворларнинг материалига караб, темирбетон каркасли, пулат каркасли ва юк кутарувчи деворли биноларга;

8) томининг конструкциясига караб, каркасли текис томли, каркасли фазовий томли ва осма конструкция томли биноларга;

9) фонарь курилмасининг бор-йуклигига караб, фонарли ва фонарсиз биноларга булинадилар.

Саноат биноларининг хажмий-план ва конструктив ечимлари куп жихатдан ишлаб-чикариш жараёнининг портлаш ва ёнгин хавфсизлиги даражасига боглик.

Шу жихатдан саноат биноларидаги хоналарни 5 категорияга булиш мумкин:

А - портлаш ва ёнгин хавфи бор хоналар; хонада ёнувчи газлар, кислород ёки сув билан узаро таъсир килганда ёниб кетувчи ёки портловчи моддалар булади;

Б - портлаш ва ёнгин хавфи бор хоналар; хонада ёнувчи чанг ёки толалар, тез ёнадиган суюкликлар булиши мумкин;

В - ёнгин хавфи бор хоналар;

Г - ёнмайдиган материаллар чугланган, суюкланган холда булади; ишлаб чикариш жараёнида турли газ, суюк ва каттик ёкилгилардан фойдаланилади;

Д - ёнмайдиган материаллар совук холда булади ва шу холатда уларга кайта ишлов берилади. Мос равишда бундай хоналар жойлашган саноат биноларини хам А, Б, В, Г ва Дкатегорияларга булиш мумкин.

Асосий адабиётлар:

1. Шукуров Г.Ш., Бобоев С.М., Кучкоров р.А. Архитектура физикаси. II-кисм. "Архитектура акустикаси". Тошкент, 2004 йил.

2. Шукуров Г.Ш., Бобоев С.М. Архитектура физикаси. I-кисм. Курилиш иссиклик физикаси. Тошкент "Мехнат" - 2005 йил.

3. Асатов, Н. А., & Саримсоков, С. Ш. (2022). ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ ДИНАМИЧЕСКИХ ПАРАМЕТРОВ ВИСЯЧИХ СИСТЕМ. Евразийский журнал академических исследований, 2(3), 232-237.

4. Sarimsoqov, S. S. (2022). Armaturalangan ikki qiyali yog 'och to 'sinni loyihalash. Science and Education, 3(2), 175-183.

5. Саримсокрв, С. Ш., & Норматова, Н. А. (2023). САНОАТ КОРХОНАДАРИНИ ШАХАР ТАРКИБИДА ЖОЙЛАШТИРИШ ТАЛАБЛАРИ.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.