Научная статья на тему 'СҮЛЕЛІ ҚАБЫНБАЛЫ ІШЕК АУРУЫ ЖАРАЛЫ КОЛИТТІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ КРИТЕРИЛЕРІ ЖӘНЕ ЕМІНІҢ МҮМКІНДІКТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ'

СҮЛЕЛІ ҚАБЫНБАЛЫ ІШЕК АУРУЫ ЖАРАЛЫ КОЛИТТІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ КРИТЕРИЛЕРІ ЖӘНЕ ЕМІНІҢ МҮМКІНДІКТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
74
17
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЖАРАЛЫ КОЛИТ / КРОН АУРУЫ / іШЕКТің СүЛЕЛі қАБЫНБАЛЫ АУРУЫ / ТіТіРКЕНГЕН іШЕК / ГЕНДіК ИНЖЕНЕРЛіК БИОЛОГИЯЛЫқ ЕМ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Калимолдина Г.К., Жумадилова З.К., Каскабаева А.Ш., Муздубаева Ж.Е., Раисова К.К.

Өзектілігі: Ішектің сүлелі қабынбалы ауруы - Жаралы колит асқорту ағзаларының ішінде ең ауыры болып табылады және 30-50% жағдайда еңбек ету қабілеті сақталған жастарда кездесу жиілігі кеңінен тараған, осы аурудың өзектілігін тағыда ауру ағымының ауырлығы, жүйелік зақымданулардың қосарлануы, тұрақты түрде жұмыс істеу қабілетін жоғалту және аурудың басталғаннан кейінгі 3-6 жылда емге резистенттіліктің туындауын жатқызуға болады [1-5]. Зерттеудің мақсаты: Жаралы колит ауруын анықтау және биологиялық емнің нәтижелігі туралы қазіргі әдебиеттерге шолу жасау. Іздену стратегиясы: Мақаланы жазуға арналған материалдарды іздеу және талдау ақпараттық базалар мен веб-сайттар PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Медицина, cyberleninka.ru жүргізілді. Іздеу жұмыстарының тереңдігі соңғы 10 жылдағы деректерді қамтыды. 90-нан астам әдеби дереккөздердің 66-ы осы мақаланың аналитикалық материалы ретінде таңдалды. Енгізілетін критерилер: қазақ, орыс және ағылшын тілдеріндегі басылымдар, толық мәтінді эпидемиологиялық және клиникалық зерттеулер, конференциялардың деректері. Енгізілмейтін критерилер: қайталанған басылымдар. Нәтижесі: Жүргізілген әдеби шолулардың нәтижесі бойынша ішектің сүлелі қабыну аурулары туралы эпидемиологиялық сенімді деректердің болмауы және әдеттегі патогендік терапия нәтижесінің төменділігі, гендік инженерлік биологиялық терапияның тиімділігі анықталды. Қорытынды: Көптеген авторлардың пайымдаулары бойынша ішектің сүлелі қабынбалы ауруы кезінде бағдарламалы 3-6ай бойында жүргізілген гендік инженерлік биологиялық терапияның нәтижесінде ішектің сүлелі қабыну аурулары бар науқастар арасында индукция ремиссия туындап, сонымен қатар науқастардың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпалын тигізген.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Калимолдина Г.К., Жумадилова З.К., Каскабаева А.Ш., Муздубаева Ж.Е., Раисова К.К.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIAGNOSTIC CRITERIA AND TREATMENT OPTIONS FOR ULCERATIVE COLITIS. LITERATURE REVIEW

Relevance. Chronic inflammatory bowel diseases - Ulcerative colitis are among the most severe diseases of the digestive system, and many authors emphasize the prevalence of chronic inflammatory bowel disease among young people of working age, the manifestation of pathology from 30 to 50% of all cases in adolescents; severe progressive course, systemic manifestations, leading to persistent disability and the formation of resistance to treatment at 3-6 years [1-5]. Aim: Review of the current literature on optimizing the diagnosis of ulcerative colitis and the effectiveness of biological therapy. Research strategy: The search and analysis of the material for writing articles were carried out on the information bases and web sites PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Medicine, cyberleninka.ru. The depth of the search included data from the last 10 years. Out of more than 90 literary sources, 66 were selected as analytical material for this article. Inclusion criteria: publications in Kazakh, Russian and English, full - text epidemiological and clinical studies conference proceedings...Relevance. Chronic inflammatory bowel diseases - Ulcerative colitis are among the most severe diseases of the digestive system, and many authors emphasize the prevalence of chronic inflammatory bowel disease among young people of working age, the manifestation of pathology from 30 to 50% of all cases in adolescents; severe progressive course, systemic manifestations, leading to persistent disability and the formation of resistance to treatment at 3-6 years [1-5]. Aim: Review of the current literature on optimizing the diagnosis of ulcerative colitis and the effectiveness of biological therapy. Research strategy: The search and analysis of the material for writing articles were carried out on the information bases and web sites PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Medicine, cyberleninka.ru. The depth of the search included data from the last 10 years. Out of more than 90 literary sources, 66 were selected as analytical material for this article. Inclusion criteria: publications in Kazakh, Russian and English, full - text epidemiological and clinical studies conference proceedings. Exclusion criteria: recurring publications. Results: According to the results of the literature review, there are no reliable epidemiological data on inflammatory diseases of the intestinal mucosa. The authors note the low efficiency of traditional pathogenetic therapy and the high efficiency of genetically engineered biological therapy. Conclusions: Application and continuation of programmed genetic engineering biological therapy for chronic inflammatory bowel diseases from 3 to 6 months, ultimately leading to the induction of remission and improving the quality of life of patients with chronic inflammatory bowel diseases.

Текст научной работы на тему «СҮЛЕЛІ ҚАБЫНБАЛЫ ІШЕК АУРУЫ ЖАРАЛЫ КОЛИТТІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ КРИТЕРИЛЕРІ ЖӘНЕ ЕМІНІҢ МҮМКІНДІКТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ»

Получена: 28 марта / Принята: 02 апреля 2021 / Опубликована online: 30 апреля 2021

DOI 10.34689/SH.2021.23.2.007 УДК 616.34-002.191-079.1

СYЛЕЛI КАБЫНБАЛЫ 1ШЕК АУРУЫ ЖАРАЛЫ КОЛИТТ1И ДИАГНОСТИКАЛЫК КРИТЕРИЛЕР1 ЖЭНЕ ЕМ1Н1Н МУМК1НД1КТЕР1.

ЭДЕБИЕТТ1К ШОЛУ

Гульбаршын К. Калимолдина1, Зауреш К. Жумадилова1, Алида Ш. Каскабаева1, https://orcid.org/0000-0002-5184-214X Жанна Е. Муздубаева1, Камиля К. Раисова2

1 Факультеттiк терапия кафедрасы;

2 Дэр^ер-интерндер 650 топ,

КЕАК «Семей медициналык университетi», К- Семей, Казахстан Республикасы.

ТYЙiндеме

©зектiлiгi: lшектiн сYлелi кабынбалы ауруы - Жаралы колит аскорту агзаларыныч iшiнде ен ауыры болып табылады ж8не 30-50% жавдайда енбек ету кабiлетi сакталган жастарда кездесу житИ кечЫен тараган, осы аурудын ©зектiлiгiн тагыда ауру агымыныч ауырлыгы, жYЙелiк закымданулардын косарлануы, теракты тYPде жумыс iстеу кабтетЫ жогалту ж8не аурудын басталганнан кейiнгi 3-6 жылда емге резистенттiлiктiн туындауын жаткызуга болады [1-5].

Зертгеудщ максаты: Жаралы колит ауруын аныктау жэне биологиялык емыч н8тижелiгi туралы казiргi 8дебиеттерге шолу жасау.

1здену стратегиясы: Макаланы жазуга арналган материалдарды iздеу жэне талдау акпараттык базалар мен веб-сайттар PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Медицина, cyberleninka.ru жYргiзiлдi. 1здеу жумыстарыныч терендiгi сочгы 10 жылдагы деректердi камтыды. 90-нан астам эдеби дерекк©здердiч 66-ы осы макаланын аналитикалык материалы ретiнде тандалды. EHai3memrn критерилер: казак, орыс жэне агылшын тiлдерiндегi басылымдар, толык м8тiндi эпидемиологиялык жэне клиникалык зерттеулер, конференциялардын деректерк Енгiзiлмейтiн критерилер: кайталанган басылымдар.

Нэтижеск ЖYргiзiлген эдеби шолулардын н8тижесi бойынша iшектiн сYлелi кабыну аурулары туралы эпидемиологиялык сенiмдi деректердiч болмауы жэне 8деттегi патогендiк терапия н8тижесУч т©мендтИ, гендiк инженерлiк биологиялык терапиянын тшмдтИ аныкталды.

Корытынды: К©птеген авторлардын пайымдаулары бойынша iшектiн сYлелi кабынбалы ауруы кезЫде бавдарламалы 3-6ай бойында жYргiзiлген гендiк инженерлiк биологиялык терапиянын н8тижесще iшектiн сYлелi кабыну аурулары бар наукастар арасында индукция ремиссия туындап, сонымен катар наукастардын ©мiр сYPУ сапасын жаксартуга ыкпалын тигiзген.

TYurndi свздер: Жаралы колит, Крон ауруы, lшеmiц сYлелi кабынбалы ауруы, тiтiркенген шек, кальпротектин, гендк инженерлк биологиялык ем.

Abstract

DIAGNOSTIC CRITERIA AND TREATMENT OPTIONS FOR ULCERATIVE COLITIS. LITERATURE REVIEW

Gul'barshyn K. Kalimoldina1, Zauresh K. Zhumadilova1, Alida Sh. Kaskabayeva1, https://orcid.org/0000-0002-5184-214X Zhanna Ye. Muzdubaeva1, Kamilya K. Raisova2

1 Department of Faculty Therapy;

2 intern 650 groupe,

NJSC "Semey Medical University", Semey city, Republic of Kazakhstan.

Relevance. Chronic inflammatory bowel diseases - Ulcerative colitis are among the most severe diseases of the digestive system, and many authors emphasize the prevalence of chronic inflammatory bowel disease among young people of working age, the manifestation of pathology from 30 to 50% of all cases in adolescents; severe progressive course, systemic manifestations, leading to persistent disability and the formation of resistance to treatment at 3-6 years [1-5].

Aim: Review of the current literature on optimizing the diagnosis of ulcerative colitis and the effectiveness of biological therapy.

Research strategy: The search and analysis of the material for writing articles were carried out on the information bases and web sites PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Medicine, cyberleninka.ru. The depth of the search included data from the last 10 years. Out of more than 90 literary sources, 66 were selected as analytical material for this article. Inclusion criteria: publications in Kazakh, Russian and English, full-text epidemiological and clinical studies conference proceedings. Exclusion criteria: recurring publications.

Results: According to the results of the literature review, there are no reliable epidemiological data on inflammatory diseases of the intestinal mucosa. The authors note the low efficiency of traditional pathogenetic therapy and the high efficiency of genetically engineered biological therapy.

Conclusions: Application and continuation of programmed genetic engineering biological therapy for chronic inflammatory bowel diseases from 3 to 6 months, ultimately leading to the induction of remission and improving the quality of life of patients with chronic inflammatory bowel diseases.

Key words: ulcerative colitis, inflammatory bowel disease, irritable bowel, calprotectin, genetically engineered biological therapy.

Резюме

ДИАГНОСТИЧЕСКИЕ КРИТЕРИИ И ВОЗМОЖНОСТИ ЛЕЧЕНИЯ ЯЗВЕННОГО КОЛИТА. ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ

Гульбаршын К. Калимолдина1, Зауреш К. Жумадилова1, Алида Ш. Каскабаева1, https://orcid.org/0000-0002-5184-214X Жанна Е. Муздубаева1, Камиля К. Раисова2

1 Кафедра факультетской терапии;

2 врач-интерн 650 группы,

НАО «Медицинский университет Семей», г. Семей, Республика Казахстан.

Актуальность. Хроническое воспалительное заболевание кишечника - язвенный колит является одним из наиболее тяжелых заболеваний органов пищеварения, и многие авторы подчеркивают распространенность среди лиц молодого, трудоспособного возраста, манифестацией патологии от 30 - до 50% всех случаев у подростков; тяжелое прогрессирующее течение, системными проявлениями, приводящими к стойкой утрате трудоспособности и формированию на 3-6 году резистентности к лечению [1-5].

Цель исследования: Обзор современной литературы по оптимизации диагностики язвенного колита и эффективности биологической терапии.

Стратегия исследования: Поиск и анализ материала для написания статей, проводились в информационных базах и вэб сайтах PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Медицина, cyberleninka.ru). Глубина поисковых работ включала данные за последние 10 лет. Из 90 литературных источников 66 были выбраны в качестве аналитического материала для данной статьи. Критерии включения: публикации на казахском, русском и английском языках; полнотекстовые эпидемиологические и клинические исследования, материалы конференций. Критерии исключения: повторно встречающиеся публикации.

Результаты: По результатам обзора литературы, отсутствуют эпидемиологические достоверные данные о воспалительных заболеваниях слизистой оболочки кишечника. Авторами отмечается низкая эффективность традиционной патогенетической терапии и высокая эффективность генно-инженерной биологической терапии.

Выводы: По мнению многих авторов, в результате генно-инженерной биологической терапии в течение 3-6 месяцев у пациентов с воспалительным заболеванием кишечника индуцируется ремиссия, а также улучшается качество жизни пациентов.

Ключевые слова: язвенный колит, болезнь Крона, воспалительная болезнь кишечника, раздраженный кишечник, кальпротектин, генно-инженерная биологическая терапия.

Библиографическая ссылка:

Калимолдина Г.К., Жумадилова З.К., Каскабаева А.Ш., Муздубаева Ж.Е., Раисова К.К. СYлелi кабынбалы шек ауруы жаралы колиттщ диагностикальщ критерилерi жэне емЫщ мYмкiндiктерi. Эдебиетш шолу // Гылым жэне Денсаульщ са^тау. 2021. 2 (Т.23). Б. 66-80. doi:10.34689/SH.2021.23.2.007

Kalimoldina G.K., Zhumadilova Z.K., Kaskabayeva A.Sh., Muzdubaeva Zh.Ye., Raisova K.K. Diagnostic criteria and treatment options for ulcerative colitis. Literature review // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2021, (Vol.23) 2, pp. 66-80. doi: 10.34689/SH.2021.23.2.007

Калимолдина Г.К., Жумадилова З.К., Каскабаева А.Ш., Муздубаева Ж.Е., Раисова К.К. Диагностические критерии и возможности лечения язвенного колита. Обзор литературы // Наука и Здравоохранение. 2021. 2 (Т.23). С. 66-80. doi: 10.34689/SH.2021.23.2.007

Kipicne

1шектщ сYлелi кабынбалы ауруы(Ю^А) - Жаралы колит (ЖК) ж8не Крон ауруы (КА) аскорту агзаларынын шнде ен ауыры болып табылады ж8не 30-50% жавдайда енбек ету кабтет сакталган жастарда кездесу жиiлiгi ке^нен тараган, осы аурудын ©зектiлiгiн тагыда ауру агымынын ауырлыгы, жYЙелiк закымданулардын косарлануы, теракты тYPде жумыс ютеу кабiлетiн жогалту ж8не аурудын басталганнан кейiнгi 3-6 жылда емге резистентшктщ туындауын жаткызуга болады. Осыпан байланысты XX гасырдын сонында 1С^А кезЫде гендiк инженерлiк биологиялык емдi (ГИБЕ) колдану мYмкiндiлiгi айтылган болатын. ГИБЕ, ягни инфликсимаб ол альфа юкш некроз факторынын антогонисы синтезi непанде алынган. XI гасырдын алгашкы он жылдарында оны колдану т8жiрибелерi бойынша м8лiметтер алынган (A.Jha, W.Dunlop, A.Upton, ¥лыбритания; J.Yoon Suk et al., Корея; A. Gils et al., Бельгия; J.Sieczkowska et al., Польша; T.Molnar et al., Венгрия). ^Р аймактарында осы технологияны колдану мYмкiндiгi кол жетiмдi болды. (Ф.К. Смаилов косымша авторларымен, 2014ж.). Алайда, накты биоанолог туралы талдау жYргiзгенде назар аударатын жавдай, ягни к©птеген авторлар тек бiр параметрлык к©рсеткiштер бойынша гана емнiн н8тижелiгiн багалаган. Сонымен катар авторлардын ©зара бiрауыздан келюетЫ пiкiрлерiнiн бiрiне ГИБЕ колдану узак жылдар бойы ж8не Yздiксiз колдану аркылы н8тижеге жететiндерiн атап ©ткен. 2013ж. ^азахстанда инфликсимабтын биосимиляры «Фламмэгис» тiркелiндi, In vivo инфликсимаб тез арада адам TNF-a-мен туракты кешендер тYзедi ж8не ол кабынуга карсы цитокиндердiн биоактивтiлiгiнiн т©мендеуiне 8келедi

Зерттеудщ максаты: Жаралы колит ауруын аныктау ж8не биологиялык емнiн н8тижелiгi туралы каарп 8дебиеттерге шолу жасау.

1здену стратегиясы: Макаланы жазуга арналган материалдарды iздеу ж8не талдау акпараттык базалар мен веб-сайттар PubMed, Scopus, Medline, Web of Science, SpringerLink, Медицина, cyberleninka.ru жYргiзiлдi. 1здеу жумыстарынын терендiгi сонгы 10 жылдагы деректердi камтыды. 90-нан астам 8деби дерек к©здердiн 66-ы осы макаланын аналитикалык материалы ретЫде тандалды.

Енгiзiлетiн критерилер: казак, орыс ж8не агылшын тiлдерiндегi басылымдар, толы к м8т^ эпидемиологиялык ж8не клиникалык зерттеулер, конференциялардын деректерi.

Енгiзiлмейтiн критерилер: ^айталанган басылымдар.

^ipri медицинадагы Жаралы колиттщ мэнi, ce6e6i жэне эпидемиологиясы туралы.

Жаралы колит (ЖК) iшектiн кабыну ауруларына жатады ж8не ол 1842 жылы жеке патология тYрiнде карастырылды. Ен алгаш рет жаралы колит туралы талым Рокитянский К жазган болатын, ол ЖК кезщеп морфологиялык к©рiнiсiн сипаттаган, осы аркылы ЖК-ты инфекциялык бациллярлык колиттен салыстырмалы диагностика жYргiзе алган. Гылымнын дамуы мен осы ауру туралы жана акпараттардын пайда болуларына

байланысты ЖК аталуы да езгерт отырды, осы ауруды 4 бiрнеше синонимдерi бар жэне сол аркылы эйг^ «colitis gravis», «colitis ulcerosa», «сYлелi жаралы-геморрагиялык колит», «идиопатиялык жаралы колит», «геморрагиялык iрiкдi», «жаралы проктоколит», «тiк шек экземасы», «iшек кабыргаларыныщ васкулиты», «ток ¡шектщ жаралы ауруы». Осы ауруды4 калыптасуында патоморфологиялык белгiлерден тыс, жерплкт жэне топикалык орналасуларыныщ да ма^ызы зор. Эсiресе «iшек кабыргаларыныщ васкулитЬ атты патогендiк сипатыныщ ма^ызы зор, ягни осы патологияныщ даму механизiмiн аныктайтын 8рекеттердi4 бiрi болып табылады. ЖYЙелi жэне жергiлiктi аскынулардыщ дамуымен ток iшектiн шырышты кабатыныщ диффузды геморрагиялык-iрi4Дi, жаралы-кабынбалы сипаттагы деструктивтiк eзreрiстерiмен жYретiн, этиологиясы белгiсiз рецедивтi аурулар деген аныктама казiргi кездегi ЖК патологиясыныщ м8нi туралы кeрiнiс бередi . Алайда осы аныктамадагы ЖК кезщеп кабыну белгiлерi, баскада жататын, мысалы Крон аурунан

ажырататын накты ерекшелiгiн сипаттамаган. Сондыктан, «ершу кезе^ ремиссия агымымен сипатталынатын, ток шект 8ртYрлi де^гейде жэне ш iшектi закымдайтын, ток iшектiн шырышты кабатын гранулемасыз кабынуга акелетiн сYлелi ауруды Жаралы колит» деп кабылдауымыз керек.

Сонымен, осы акаудыщ мэынде ток iшектiн шырышты кабатыныщ гранулемасыз деструкциясы жатыр. Осы арада айта кететЫ жавдай, ауруды 4 себебi 8лi кYнге дейiн аныкталмаган, ол ез кезегiнде аурудыщ со^гы жылдарда ешЫщ жогарлауын тYсiндiруге киындык тугызады. Тарихка Y4iлетiн болсак, ЖК жер шарыныщ солтYстiк-батыс аймактарында ке4^ен таралган деп жазылган. Ал африка жэне азия елдерще таралуы темен болган. Аса жогары де^гей -Швецияда 38,3, Финляндияда - 26,2, Венгрияда - 23 жавдай 100 000 тургынга есептегенде, РФ - Еуропа бойынша 1^А таралуы жагынан 10 - орында тур. А^Ш эпидемиологиялык зерттеулерi бойынша ЖК афроамеркиандыктарга караганда, ак н8сiлдерде 3-5 есе артык кездесед^ ал еврейлерде- 3,5 есе жш, еврей емес улттармен салыстырганда. Бiракта со^гы жылдардагы м8лiметтерге сYЙенетiн болсак, ЖК таралуы батыстан шыгыска, солтYстiктен о4TYстiкке карай аусыканын айтады. Эр TYрлi м8лiметтер бойынша, ЖК таралуы аймактардыщ географиясына байланысты екенiн керсетедк ЖК ауруша^дык 100 мы4 тургынга санаганда 4,1, ал со^гы жылдардагы таралуы 100 мы4 тургынга санаганда -21-268 жавдайды курайды. Жыл сайынгы аурудыщ eсiмi орташа алганда 100 мы4 тургынга 5-20 жавдай, ол ез кезепнде со4гы 10 жыл шндеп есу кeрсеткiшiнi4 6 есеге жогарлаганнын кeрсетедi. Осылайша РФ 2012-2015жж. 1^А eсiмi 100 мы4 тургынага 19,3-29,8 курайды, ал ¥лыбритания мен Швецияда 100мы4 тургынга 16,6 жетт осылайша екi есеге eстi.

Ауруды 4 кездесуi кез келген топтагы жаста болуы мYмкiн, бiрак кеп жавдайларда шы4ы 20-40 жаска сэйкес келедк Ерлер мен эйел аламдарда кезесу житИ бiрдей. Iшектi4 кабынбалы аурумен eлiмдiлiк кeрсеткiшi, оны4 iшiнде ЖК-пен, элемде 1 млн.

TYPfbiHfa 6-жавдай, ал Рессейде 100 мын тургынга кездесу житИ 20-жавдай, онын iшiнде шамамен 10% балара деп есптегенын езЫде, ©лiмдiлiк кврсеткiшi 1млн.тургынга 17 жавдайды курайды. Ал А^Ш жастарь 10-19 арасындагы жасеспiрiмдерде ЖК тарлуы 100мын тургынга есептегенде 2-жавдайды курайды. Сонымен катар сонгы жылдардагы зерттеулерге назар аударатын болсак, жас ерекшелiктерiне байланысты ЖК агымынын бiркатар ерекшелiктерiн а^арган. Осылайша Крат Н.С. (2012ж.) ЖК ауратын жас 8йелдерде аурудын зертханалык тексерулерi бойынша айкын кабынулык белгiлерi аныкталмаган жавдайдын езiнде де, айкын эндоскопиялык езгерiстердi байкаган [18]. Ал Голышева С.В. (2010ж) «lшектiн кабыну ауруларымен ауыратын 8ртYрлi жастагы пациенпе^н емiр сапасы» атты басылымында, ©С аурудын кезенЫе, узактыгына, агымына гана байланысты емес, сонымен катар жасына да байланысты екенiн жазган [10]. Григорьев Г.А. ж8не Мешалкин Н.Ю. (2010ж.) зерттеулерi бойынша емiрiнщ 60-70 жылдарында, ягни егде жасында жедел тYPде дамыган ЖК-тiн болжамы колайсыз екендiгiн жазган [11].

Балаларда патологияныщ диагностикалык ерекшелiктерiн аныктаган галымдардыщ жумыстары алдыщгы катардан орын алады. Мысалы, Толкачев Н.И. езiеiч косымша авторларымен бiрге балаларда кабыну кезенЫде багаланатын маркер ретiнде тасымалдаушы фактор есiмi M (TGF- 61) аныктаган [36]. Ол ез кезегiнде адгезия молекулаларымен катар балалардагы кабыну YPДiсiн багаладыщ бiр критериi болып табылады.(Ашкинази В.И. косымша автор) [3]. Федулова Э.Н. (2013ж.) диссертациялык зерттеуiнде салыстырмалы диагностикасы мен болжамы бойынша манызы бар, балалардын iшектiк кабыну аурулары кезiндегi гомеостаз езгерiстерiнiн кабiлетiн керсеткен, ягни кан сары суындагы инфракызыл спектроскопия керсетюштерУн релi аныкталган.

Диссертант 1^А балаларды жYргiзу практикасында, болжамы мен салыстырмалы диагностикасына негiзделген емдеу-алдын алу шараларынын жYЙелiлiгiн карастырган [39]. Ал Потехин П.П. зерттеулерЫде балалардагы жаралы колит диагностикасында морфологиялык тексерулердщ манызды рел аткаратынын айткан (2010ж.) [30]. егер баска елдерде осы 1^А диагностикасынын, агымыныщ географиялык, гендерлк ж8не жаска байланысты ерекшелiктерiн непздеп, аныктап, д8лелдеп жаткан болса, ал ^Р бойынша осындай м8лiметтер мYлде жок деуге болады. РФ алысшыгыс аймактарында осы аурудын дамуынын ерекше тYрлерi жазылган, ягни тоталды колит орта жастагы адамдарда орташа ауырлык Д8режесiмен iшектен тыс жYЙелiк артит керiнiстерiмен ж8не аскынулары iшектiк кан кетулер мен постгеморрагиялык анемиялармен. Сондыктан жаралы колиттщ осынадй ерекше тYрлерiн аныктап зерттеген авторлар тобына ездерЫе тиесiлiнi беруiмiз керек, себебi осындай керсетюштердщ негiзiнде акаудын эпидемиологиясы туралы кез карасымен калыпсатын болады. Осы патологияныщ эпидемиологиялык аспектiлерiн зерттеуде солтYстiктен онтYстiкке, батыстан шыгыска ауыткулары бойынша бiздiн мемлекетiмiз занды тYPде Yмiткер бола алады. Бiракта

осы ^нге дейiн ГЗИ iшкi аурулар гастроэнтерология жэне гепатология кафедрасынын аныктаулары бойынша ^Р бойынша 1^А эпидемиологиялык м8лiметreрi 8лi кYнге дейiн жок (желтоксан 2016ж).

Жогарыда атап айтылгандай Жаралы колиттщ пайда болу себептерi осы ^нге дейiн бейм8лiм. Ертеректе осы аурудын пайда болу табигатында арнайы жукпалы коздыргыштардын 8серiн аныктау зерттеулерi н8тижесiз болган. Алайда, осы тургыга арналган зерттеулер 8лi кYнге дейн ж8не казiргi кYнi де кездеседк Осылайша, 2010-2011жж Русанова Е.В. ж8не Белоусова Е.А., Волочкова Е.А.зерттеулерi бойынша диарея синдромымен 237 наукастын, 39% клостридиялык инфекция, онын iшiнде 1^А 23% кураган [8]. Ягни тригерлк талдауларда вирустар мен бактериялардын рeлi жокка шыгарылмайды, сондыктан ^Р ДсМ денсаулыкты дамыту сурактары бойынша Эксперт™ комиссия 2013 жылгы 12 желтоксандагы №23 отырыстарында бекiтiлгендей, 1^А емдеу ж8не диагностикалык хаттамасында С1.difficile ж8не Цитомегаловирустык инфекциянын ПЦР аныктау енпзтген.

Алайда, барлык гылыми зерттеулердщ шешiмiнде осы патологияныщ дамуында генетикалык факторлардын маныздылыгы кeрсетiледi. HLA гистосыйымдылык антиген комплешмен байланысты ж8не аурудын жануялык жавдайларда кездесiлерi ЖК генетикалык бешмдтИн кeрсетедi. Ток iшектiн сол жак бeлiгiнiи ЖК дамуына жогары бешмдУкт HLA DRpi*08 аллелiн тасымалдаушысы бешм болады. Ж8не керiсiнше денi сау адамдарда онын карсы аллелi HLA DRB1*04 Жаралы колитке караганда тасымалданады. ЖК ж8не КА генетикалык жаща маркерлерi Семенов Н.В., Барановский А.Ю., Щукин О.В. - мен ашылды. Осылайша, полиморфты ассоциацияланган варианттар аныкталды rs917997 ген IL-18RAP, rs 10045431 ген 12В, rs10758660 ген JAK2 Жаралы колитпен [33]. Жалпы популяциямен салыстырганда, жакын

туыскандарыннын арасында 15 есе жиi кездеседi. Сонымен 2012 жылгы Светлов И.О., Валуйских Е.Ю., Иванов А.С. зерттеулерiнде 1^А 50% жавдайда жануялык анамнездерiнде тукым куалайтын аурулары, аутоиммунды, жYЙелi аурулар мен сYлелi колиттерi бар наукастарда кездескен [32].

Алиментарлык факторлар, осы аурудын туындаушы себебi ретiнде ерекше айкын. Кеп жавдайларда жасанды тамактануга ерте кeшiрiлген балалар жиi ауырады. Iшектегi ферменттiк eзгерiстер, ток шектщ шырышты кабатыныщ реактивтiк eзгерiстерi осы аурудын туындауынын себебi боуы да мYмкiн немесе кайта пайда болуына 8сер етедi.

Психологиялык бузылыстар, психикалык стресстерде осы ауруды туындататын факторларга жатады. Балуков Е.В., Краснослободцев Е.В., Прибыток К.В., авторлары колданган психодиагностикалык сауалнамада, психопатологиялык симптоматиканын айкындылык дещгейУщ индексiнiн жогарлаганы аныкталган [4]. Гипофизарлык-адренал жYЙесiнiн бузылыстары мен агзадагы реактивттктщ eзгерiстерi ЖК туындауында шешушi маганага ие болып табылады, осыпан байланысты карапайым, тiптi осы жавдайдагы ^шт тiтiркенгiшке гиперергиялык кабыну

реакциясымен жауап бередк Иммунологиялык взгерiстерi, морфологиялык ж8не жYЙелi клиникалык взгерютерЫщ ерекшелiктерi, стероидты гормондар мен иммунодепрессанттарды колдануды н8тижелiгi, аурудыщ дамуындагы иммундык механизiмнщ дамуын кврсетедк

БYкiл 8лемде жаралы колитпен ауыратын наукастар саныныщ артуы ж8не таралудыщ жогарлауы, осы аурудыщ дамуына себепшi накты факторлардыщ болмауы, аталган патология кеандеп эпидемиология ж8не этиология сурактарын окуга аса назар аударуды талап етедк Белгiлi бiр аймактык кврсетюштер^ оныщ iшiнде ^Р бойынша болмауы, ЖК агымындагы ерекшелiктерi жасына, геыне, тургылыкты жерiне байланысты жа^а iзденiстердi жYргiзу, кажеттi акпараттарга 8келуi мYмкiн ж8не ол свзсiз осы ауру туралы жалпы тYсiнiгiмiздi толыктыра тYседi. Осы ауруларды туындататын факторларга аллергиялык реакциялар, жаман кылыктар, дисбаланстык бузылыстар жатады. Жаралы колиттщ серiкстес мЫдеттерЫе iшектiн микрофлораларыныщ сандык ж8не сапалык курылымыныщ бузылыстары жатад. Айта кете™ м8селенщ бiрiне, iшек микрофлорасы шектщ шырышты кабатыныщ жасушаларыныщ калыпты кызмет жасауы Yшiн негiзгi шикiзат ж8не энергия квзiн бередi, сонымен катар адекватты иммундык жауаптыщ калыптасуыныщ мщетп шарты болып табылады. А1Ж 8ртYрлi бвлiктерi бiр бiрлiктi жYЙенi курайды [37], ягни бiр бвлiктегi взгерютер келесi бвлiгiне де 8сер етпей коймайды. Шырышты кабаттагы бiрiккен иммундык жYЙе ж8не асказан iшек жолдарыныщ 8ртYрлi бвлiктерiнiк арасындагы нейроэндокриндiк взара байланыс осы акаудыщ калыптасуындагы аралас байланысты4 бар екеын кврсетедi.

Осылайша, гипергастринемия, микроциркуляциялык бузылыстармен жYретiн, H.pylori-ассоциирленген гастриттщ 8серi д8лелденген, ягни асказан iшек жолдарыныщ баска бвлктерЫде, оныщ iшiнде ток ¡шектщ шырышты кабатыныщ патологиялык взгерютерЫщ туындауына 8сер еткен. Мысалы, сYлелi гастритпен наукастардагы ток iшектiн моторикасыныщ бузылыстары туралы жазылган, айкын iшектегi бузылыстар вз кезегiнде асказандагы кабыну YPДiсiнщ белсендiлiк Д8режесiмен байланысты болган. Осылайша, казiргi кездегi седицина 1С^А туралы себептерЫ ке^ейту барысында. ^аарп кездеп жаралы колиттщ туындауыныщ себептерЫщ белпш деп каралуы вте дурыс емес. Сондыктан да, осы аурудыщ дамуындагы аралас этиопатогенетикалык вара ортак себепшт факторларды карастыруды кажет етедi.

Жаралы колиттщ диагностикасыныц патогендiк негiзi.

Жаралы колит ток шектщ шырышты кабатыныщ аутоиммундык кабынуымен сипатталанады. Оныщ Д8лелi ретiнде Козлов И.В. ж8не Жмылев О.С. [14] Ревматоидты артрит кеандеп ток iшектiн шырышты кабатындагы клиникалык, морфологиялык, иммуно-гистохимиялык ерекшелiктерi д8лел болаалады ж8не осы аурудыщ аутоиммунды табигаты б8рiне ертеден белгiлi. Осы авторлардыщ зерттеулерЫщ н8тижесiнде РА наукастардыщ ток шектерЫщ шырышты

кабаттарында келес езгерютер аныкталган, ягни эпителиоциттердщ пролиферативш белсендiлiгi темендеп, апоптоз жогарлаган жэне сYлелi ошактык кабыну бузылыстары туындаган.

Бiрiншiлiк жаралы колит кезiнде жэне аурудыщ дамуыныщ патогенезiнде иммундык кабыну YPДiсiнiи орны бар, ягни иммундык жасушалык реакция бузылысыныщ негiзiнде арнайы антидене ендiрiлiп шыгарылады. Осылайша, келес авторлармен Кондрашина Э.А. и Сегаль А.М.[15] ЖК кезiнде 91,7% жэне 66,1% жавдайда В лимфоциттердщ (CD5+ CD19+) абсолюттiк жэне салыстырмалы сандык керсеткiштерi жогарлаган. Ал реттейтiн Т-лимфоциттердщ (CD4+CD25+CD127-) декгейiнiк жогарлауы, осы зерттеу барыснында ма^ызды болмаган. Ол кептеген авторлардьщ олардыщ iшiнде Лазебник Л.Б., Сагынбаева В.Э. [19] со^ы жумыстарында дэлелденгендей, нейтрофилдердщ антигендiк цитоплазмалык курылымына арнайы

аутоантиденелердщ ендiрiлуiнiи жогарлауы кайшы болуы мYмкiн емес, со^ы авторлар осы керсетюштердщ мачыздылыгын аутоиммундык реакцияныщ узактыгы мен каркындылыгын багалау аркылы аныктаган. Осы авторлар баганалык жасушалардыщ мезенхималыктрансплантациясы аттты жа^а емдеу эдюн колдану Yшiн гуморалдык иммунитет керсетюштерЫ колдануды усынган. Осылайша жаралы колиттщ серологиялык маркеры АНЦА титры жатады, перинуклеарлык типтегi жарыктану реакциясын колдануды игеру, ауру агымынч колайсыз жавдайларын багалауга жэне диагностиканыщ мYмкiндiктерiн ынталандыруга себепкер болады (Харитонов А.Г., Кондрашина Э.А., Лапин С.В., Булгаков Т.В.). Сонымен катар, 1С^А кеандеп иммундык бузылыстардыщ топикалык ма^ызы бар жэне iшек биоптаттарын аныктауды кажет етед^ ол Селиванов Л.С жэне оныщ косымша авторларымен жYргiзiлген зерттеуде дэлелденген, 1С^А кезiндегi дербес мачыздылыгын окуды кажет ететiн жэне арнайы аутоантиденелер спектрiн ашатын, нейроэндокриндiк жасуша хромогранин А га антиденелермен катар эфесе ¡шектщ шырышты кабатында CD3 жогары титры аныкталган.

Сонымен ЖК кезЫдеп кабыну механизiмiнщ келесi этапына кабыну медиаторларыныщ белiнуi жатады жэне каарп кезде ерекше назар аударылатын кабынуга карсы цитокиндер, олар емнщ динамикасымен байланысты. Осылайша, Павленко В.В. косымша авторларымен [26] анти-ФНО емге жауаптыщ болмауы жэне гормонт8уелдi кезiнде интерлейкин ИЛ-1В, ИЛ-8, ФНО-a де^гейлерЫ зерттеген. Осы жавдайда накты интерлейкиндерорташа алганда 3,5 есе жогарлаган. Расында да осы н8тиженi ЖК емЫщ н8тижелiгiн аныктау Yшiн болжамы ретще карастыруга болады. Сонымен катар, каарп кезде авторлармен кабыну маркеры ретЫде Р затыныщ декгейiнiк жогарлауымен нейропептидтер жэне вазоинтенстиналды пептидтер, жэне керганше нейротензин декгейiнiк темендегенi зерттелген. Нейропептидтер де^гей жэне нейроэндокриндiк жасушаларга антиденелердщ байланысы кабынудыщ закымдану дечгейiн керсетед^ осы кездегi iшектiн

шырышты кабатыныщ закымдануы ол тек беткейлк Yрдiс болып табылады, негiзiнде асказан - шек жолдарыныщ аралас бузылыстарыныщ болу мYмкiндiгiн тYсiндiредi ж8не жасырады.

1С^А кабыну реакциясын зерттеу кездерiнде, шектщ шырышты кабатындагы плазмалык мембрана жасушалараыныщ липидш сектрiнiк eзгерiстерi аныкталган, ол eз кезегiнде адгезивтiлiк касиетiнiн бузылысына 8келедi [15]. Аурудыщ дамуыныщ бастапкы кезещдерЫде iшектiн шырышыныщ жавдайына назар аударамыз, ягни Т-лимфоциттермен CD-95-L экспрессиялык зерттеу кезщеп апоптоз маркеры аныкталынады. Вс1-2, динамикада медеу барысында Т-жасушасымен апаптоз индукциясы аныкталынады [12]. Апоптоз маркерлары Вс1-2 сонымен катар, ФНО-а мононуклеарлык жасуша eнiмiмен корреляциялык байланыс кeрсеттi. Келесi авторлармен Марков А.А., Кашкин Е.И., Гоголев Т.Б. кабыну YPДiсiнщ орналасуына байланысты пролиферация ж8не апаптоз маркерыныщ экспрессиялык сараптамасы жYргiзiлдi [22]. Н8тижесiнде ЖК кезiнде эпителии жасушасыныщ пролиферативтiк белсендiлiгi тeмен ж8не апатоз жогары екенi аныкталган. ^абыну YPДiсi негурлым жогары болса, согурлым апаптоз кeрсеткiшi жогары болган.

Осылайша, осы шрсетгаштердщ н8тижесi бойынша 1^А кезiндегi шырышты кабаттардыщ закымдануы иммундык YPДiспен eзара негiзделгенiн кeрсетедi. Жаралы колит кезiндегi адгезия молекуласы - sL-селектин [26], ICAM-1 адгезия молекуласы [27] катар жасуша аралык 8сер ету факторларын жогарлатады ж8не осы байланыстыщ кeшiрмесi болып табылады. Адгезия молекулаларыныщ экспрессиясы iшек кабыргасыныщ эпителиiне ж8не эндотелидегi тамырларда лейкоциттер саныныщ жогарлауына ж8не кабыну ошагына фогоциттердщ шогарлануына 8сер етедi. Ток шектщ шырышты кабаттарыныщ ауыр закымдануларын металлопротеиназа-9 (ММП-9) матриксиннщ экспрессия ж8не металлопротеиназа-1 (ТИМП-1) матриксиннщ тщк ингибиторларыныщ ток шектщ закымдану аймагындагы кeрсеткiштерi д8лелдеп бере алады, алайда осы 8дiсте матреиалды биоптаттан алудан тыс, оныщ гылыми-клиникада алатын орнын ескере отырып, 8р юмнщ колы жете бермейтiн кымбат 8дю екенiн де ескере кетуiмiз керек. Сондыктан да Ю^А-ныщ диагностикасындагы мYмкiндiктерi, инвазивтi емес ерте аныктау ж8не емiнiк н8тижелiгiн багалау eзектi болып табылады. Ток шектщ шырышты кабатындагы нейтрофилдердщ реактивтiлiгi осы талаптарды канагаттандыратын кабыну маркерi болуы мYмкiн. Осылайша, комакты м8лiметтермен, сYлелi диарея ж8не/немесе абдоминалды ауырсыну синдромымен 101 наукаска, оныщ iшiнде С1^А-50 наукас, А1Ж кабынусыз eзгерiстерiмен 26наукас, 1ТС-25наукаска фекалды кальпротектин зерттелген (Щукина О.Б.) [44]. Кальпротектин дегенiмiз - ол лейкоциттерден калыптаскан белок, ол протеин молекуласынан ж8не кальцдщ иондарынан турады. Осы белокты адамныщ сiлекейiнен, н8жiсiнен, з8рЫен, жулын суйыктыгынан аныктауга болады. Авторлар тек улкен д8реттщ курамындагы кальпротектиндi зерттеп, осы ФК iшектiн

шырышты кабатыныныщ закымдануындагы кабыну маркеры болып табылатынын д8лелдеген. Осы шрсеткштщ калыптасу механизiмi. ФК кезiнде белсендендiрiлген нейтрофилдер, макрофагтар, эпителиалды жасушалар босап шыгады да, кабыну Yрдiсiне 8серiн типзедк Эпителиалды жасушалардыщ ынталануы, iшек куысына ФК бeлiнуiнiк бiрiншi кeзi болып табылады да, иммундык жYЙе факторы-цитокин дечгейiн жогарлатады, ол ары карай цитозолды белоктар секрециясын ынталандырады. ФК молекуласы шырышты кабатта лейкоциттердi мобилдендiрiп, осыныщ аркасында кабыну YPДiсi жогарлайды. Белсендендiрiлген нейтрофилдер шырышты кабатты закымдайды. Осылайша, ФК кeптеген бeлiгi фекалда нейтрофилдермен босап шыгады да, некрозга 8келедi, iшек куысына цитозол курамы босап шыгады.

1С^А кезiндегi к^рп диагностикалык сараптамалардыщ мYмкiндiктерi бYкiл патогендк бузылыстардыщ спектрiн кeрсете алады ж8не зерттеушЫщ алдына ЖК кабыну механизiмiнщ кYPделiлiгiн, ауырлыгын ж8не тереидiлiгiн аша алады, сонымен катар терапиялык ю 8рекетте тащдау, мониторинг ж8не багалау мYмкiндiктерiн бере алады. Эдетте колданылатын жаралы колит диагностикасыныщ инвазивтi 8дiстерiказiргi кезде оптимизацияны кажет етедi, себебi кeп жавдайларда гылыми максаттарды канагаттандырмайды да, интегрирленген интерпретацияны кажет етедк Кeптеген авторлардыщ бекiтiлулерi бойынша, клиникалык ж8не эндоскопиялык, сондай -ак эндоскопиялык ж8не гистологиялык м8лiметтерде корреляцияныщ болмауы бакыланган. Тагы да бiр ескертетЫ жавдай, казыргы кYнде колданылып жYрген республикамыздыщ 2013 жылгы 12 желтоксанынан №23.

^Р ДСМ денсаулыкты дамыту сурактары бойынша Эксперттiк комиссия отырысында бекiтiлген 1С^А кезiндегi емдеу ж8не диагностика стандарттарын кайта карап ж8не казiргi медициналык жетiстiктерге байланысты, оныщ iшiнде 8сiресе д8лелдеу медицина тургысынан диагностикалык мYмкiндiктердi ескерiлуi кажет. Осылайша Н.Ю. Савушкина жаралы колит диагностикасында ультрасонография 8дюЫщ мYмкiндiгi кещЫен карастырылган. Автордыщ аныктауы бойынша, конвекстi датчикпен штщ кабыргасы аркылы ток iшектi ультрадыбыстык сканерлеу, эндоректалды эхография, инвазивт емес диагностикалык 8дiстердiн жаща мYмкiндiктерiн ашатынын айткан ж8не осы аркылы ток ¡шектщ кабыргасындагы патологияныщ айкындылык дечгейiн аныктауга ж8не емдi багалауга оныщ жYргiзiлу барысында патологиялык eзгерiстердщ динамикасын кадагалауга мYмкiндiктер бередi.

Жаралы колиттщ емiндегi ^рп кездегi аспектшер.

Жаралы колит диагнозымен наукастарга 5-аминосалицил кышкылыныщ (5-АС^) туындыларын патогендк ем ретiнде колдана бастаганы мен непзЫ каланганына бiрнеше он жылдыктардыщ eтуiне карамастан, 8сiресе, 1С^А кезЫде сульфапиридиннщ кажеттiлiгi eткен жYз жылдыктыщ 80-шi жылдарында д8лелденген болатын ж8не осы ауру кезiнде колданудыщ н8тижелИ туралы накты, д8лелденген базалары бар. Осы препараттыщкабынуга карсы

компонент болып 5-А жатады ж8не осы 1С^А емдеудегi н8тижелi зат осымен байланысты болып келедi. ^аарп медицинада «таза» 5- АС^ препараттары фармакологиялык агенттiи Yш тобымен байланысты болып келедк Онiк бiрiншi тобына баршамызга белгiлi месалазин (салофальк, пентаса, месакол) жатады, онда 5-ACrç химиялык курамы 8ртYрлi кабыршактан турады, ол бiртiндеп асказан iшек жолдарында еридi. Келес препартта 5-АС^ «олсалазин» - азот байланыскан 5-АС^ кос молекуласынан турады, ток ¡шекщ микроорганизiмдерiнiи 8серiнен ыдырайды. Препарттардыч Yшiншi тобы 5-АС^ ж8не инерттi сiиiрiлмейтiн вткiзгiштiктен турады: ¡шектердщ микроорганизiмдерiнiи 8серiнен 5-АС^ босап шыгады. 5-АС^-лын бiрнеше катар препатраттарыдыч куруына карамастан, жаралы колитпч медикаментозды емУч негiзiн осы кYнге дейiн бiрiншi топ препараттары курайды. Осы заттарды клиникада колдануына карамастан, 5-АС^ 8сер ету механизiмiн казiргi кYнде де полемика курайды. Осылаша квптеген зерттеулер осы препараттардыч арахидон кышкылыныч метоболизiмiне 8серЫен, циклооксигеназа белсендiлiгiнiк твмендеуiне арналган. Алайда, стероидты емес кабынуга карсы препараттардыч 8сер етуiнiи негiзiнде циклооксигеназаныч ингибирленуi жатыр, бiрак олар iшектiн ¡шшдеп кабыну YPДiсiне 8сер етпейдi. Сонымен катар сульфасалазин ж8не «таза» 5-АС^ препараттарыныч туындылары

простагландиндердiч жергУкт концентрациясын жогарлатады, олардыч цито-протективтi 8серi бар. 5-АС^ баскада 8сер ету механизiмдерiне иммуноглобулиндерге, интерферондарга 8еср^ кабынуга карсы цитокиндердiч бвлiнуi ж8не бос радикал кышкылдарыныч белсендiлiгiн басады ж8не жогары жасушалык вткiзгiштiгiн твмендетедi ж8не т.б. 1С^А кезiнде н8тижелi ж8не рационалды жача емдеу схемасын iздеуде ж8не емдеу мYмкiндiктерiнiк м8селелерЫе негiзделген 5-АС^ механизiмi сочына дейЫ зерттелмеуi мYмкiн. Оныч бiрiне 1С^А -ныч патогенетикалык емiне енгiзiлген

глюкокортикостероидттарды (ГКС) жаткызамыз. Сонымен, глюкокортикостероидтар ЖК ауыр агымында колданылады немесе 5-АС^ препараттар емiнiк н8тижесiздiгiнде колданамыз. Головенко А.О.косымша авторларымен бiрге айтылган ойларында, наукастардыч 1/3 ЖК ауыр агымыныч ремиссиясынан кейiн кайтадан ГКС тагайындау кажеттiгiн айткан. Тачдау препаратына преднизолон ж8не оныч метилирленген аналогы жатады.

ЖК кезЫде гармондык емыч 8ртYрлi 8дiстерi бар. Еч н8тижелi дозасына преднизолон 1 мг/кг т8улiгiне, алайда ауыр жавдайларда жогары дозаларда колданылуы мYмкiн (1,5—2 мг/кг т8у) преднизолон дозасы 5-7 кYн бойында, кешннен дозасын 1 мг/кг дейiн твмендетедк ЖК вткiр шабуылдарында кыска курстар н8тижелi (7 кYн) к/т стероидтар (преднизолон 240-360 мг/т8у немесе гидрокортизон сукцинат 400-500 мг/т8у). Наукастыч клиникасы жагынан жавдайы жаксара бастаган кезде гормоналды препараттаордыч дозасын твмендетуге болады (орташа есеппен 2-3 аптадан кейiн). Наукастардыч агзасында картизолдыч дечгейi плазмада тачертечп сагат 6-8 арасында жогары

дечгейге жетуiне байланысты, глюкокортикойдтарды тачертечп уакыттарда енгiзген немес кабылдаган дурыс. Тачертечп уакытта кабылдаган пероралды доза 40 мг, ^i бойы жеке дара кабылдаган 10мг тврт мезгiлге с8йкес келедi. Гормондык емге рефрактерлiк жавдайларда, гормоналды емдi бвлiп кабылдаган дурыс, ондай жавдай болса таиертекгiлiк доза мвлшерi жогарырак (2/3 т8улiктiк доза) ж8не кешкiлiк доза твменiрек (1/3 т8улкш доза) болады. Преднизолонды пероралды кабылдау дозасы 40—60 мг т8улИне басталады (ремиссия туындаганга дейiн, 8детте 2 аптадан 1 айга дешн) бiртiндеп дозасын 5мг дейiн ж8не кейiннен 5-АС^ препаратын гана кабылдайтын дозага дейiн алып тастау керек. ГКС пероралды кабылдауда сiкiру ж8не метоболизiмнiч бузылысын ескерiп, сонымен катар наукастарда пероралды ГКС рефрактерлкщ дамуымен ЖК агымыныч ауырлыгын ескере отырып, ГКС к/т енгiзу кврсетiлген. Мысалы, ЖК ауыр агымымен наукастардыч плазмасын сау адамдармен салыстыруда 40мг преднизолонды кабылдаганда концентрациясы твмен болады. ГКС квк тамырга енгiзген жавдайда да сау адамдармен бiрдей 8серi болады. Жаралы колиттщ агымыныщ вршуiнде ГКС квк тамырга енгiзген жавдайда 5 ^н аралыкта клиникалык ремиссияга наукастардыч 55—60% жете алады.

Сочгы уакыттарда глюкокортикоидтардыч жача туындыларына (флутиказон пропионат, беклометазон дипропионат, будесонид) квп квчт бвлЫуде, олардыч жергiлiктi 8серi метилпреднизолонмен салыстырганда бiршама жогары. Соынмиен катар, олардычжедел метоболизмге ушырау н8тижесiнде, т8жiрибеде колданылатын стандарттык гормондармен салыстырсак жанама 8серi твмен болып келедi. Осы гормондардыч iшiнде кеч^ен зерттелгендердiч катарына будесонидтi жаткызуга болады. Осылай, буденсонидтщ ГКС-рецепторларына туыстыгы 195 есе жогары, метилпреднизолонга караганда. Препараттыч кабылданган дозасыныч тек 2% гана кан айналымда болады, ал препараттыч 95% жогары бвлiгi тiндердже болады. косымша зерттеулердi салыстыратын болсак, будесонидщ 10 мг/т8у дозасы, преднизолонныч 40 мг/т8у дозасына теч н8тиже бередi; осы ею топтагы айырмашылык, ягни будесонидтi кабылдаган наукастардыч жанама 8серi твмен болган [32]. фарп кYнi будесонид ¡шектщ кабыну ауруларыныч емдеу схемасыныч курамына енгiзiлген.

Ескеретiн жавдай, ГКС емЫде 5-АС^ емiн алмастырмайтындай накты кврсетк¡штер¡ ж8не рационалды колдану схемасы болу керек. Б^ак, проктит ж8не прокосигмоидит белсенд¡ жараларымен наукастардыч емiнде преднизолоннныч 20-30мг/т8у немесе гидрокортизон 100-175 мг/т8у ректалды колданганда, осылайша 5-АС^ колдануды ч клиникалык мтижелгУч бердей болганын кврсеткен. Алайда жYрг¡з¡лген метаанализ кврсеткiштерi стероидтарды месалазин препаратымен ректалды енгiзудiч оч н8тиже бергенiн аныктаган. Сондыктан, олардыч взара алмастырушы 8серiне караганда, взара брккен 8серiнiч мачызы жогарырак.

ГКС колдану кезще келесi стероидты к ем жавдайларын ескеруiмiз керек: стероидорезистентнтiлiк

ж8не стероидты т8уелдiлiк [1]. Стероидорезистентнтiлiк - адекватты терапияныщ н8тижесУщ болмауы. Стероидтыт8уелдтк - бул ГКС емнщ басталганнан кейiнгi 3 ай бойында ауру eршуi жок болсада т8улiгiне стероидтыщ дозасы 10 мг/т8у тeмендете алмау, еюншщен ГКС емiн токтатканнан сощ 3 ай бойында аурудыщ кайта eршуi. Осы м8селе ГКС емнщ цитостатиктерге (ЦС) алмасуыныщ бiрден бiр кeрсеткiшiболып табылады. Иммуносупрессорлар (азатиоприн, метатрексат, циклоспорин) ЖК емЫде резервтiк препараттарга жатады. Кeптеген авторлар цитостатиктердi тагайындаудыщ н8тижесiнде ГКС токтатудан кейiнгi дамыйтын тeмендеуi ж8не оларды Yнемi колдану кажеттiгiн айткан. Осылайша ЦС тагайындау Yшiн ещ алдымен стероидтык т8уелдтк немесе стероидорезистенттiлiк даму керек. Олар ЖК стероидорезистентттк ж8не стероидтык т8уелдтк TYрiнде монотерапия ретiнде колданылады. 5-АС^ препараттарымен емдеуде жиi eршулердi алдын алуда ж8не гормондар мeлшерiн тeмендету кездерiнде колданылады. Цитостатиктермен кeрсеткiштер бойынша емдеу схемасында емнiщ узактыгы ж8не дозасы бойынша накты усынстар бертген. Осылайша ЖК - бул химиотерапиямен тепе тещ, ягни eзiнiщ жанама 8серлерiмен. Сонымен катар препараттардыщ жанама 8серлерН колданудагы карсы кeрсеткiштерiн де ескеруiмiз керек. Ж8не есте сактайтын жавдайлардыщ бiрiне аминосалицилаттармен емнiщ н8тижес емнiщ 14-21-шi кYнiнде, кортикостероидтармен ем - 7-21^ кYнi, азатиопринмен ем тек 2-3 айдан кейЫ eзiнiщ н8тижесiн кeрсетедi. Сощгы жылдардагы арнайы 8дебиеттердiщ м8лiметтерi бойынша, 1С^А емЫ ощтайландыру туралы тужырымдар кeп жазылган. ЖК кезiндегi трофологиялык жетiспеушiлiк TYрiндегi аскынулардыщ дамуы, Королев А.В ж8не Шифрин О.С пiкiрлерi бойынша, ГКС-тармен ЦС-тердi тагайындаудыщ бiрден бiр нега болуы мYмкiн [16]. Бiракта емнщ аскынуларымен катар жанама 8серлердiщ дамуыныщ н8тижесiнде, Турбина М.В. косымша авторларымен бiрге иммуномодуляторлармен ГКС колдануды азайтуды усынган. Ал Мялин Ю.Н. ж8не Козлов И.В. келесi тужырымга келген, ягни ЖК жYЙелi метоболизiмдiк бузылыстарын

иммуносупрессивтiк емнiщ жанама 8серлерiнен ажырату мYмкiн емес деген. Осылайша, 1С^А емiнде жаща емдеу классын енпзу сурактары туындады. Н8тижесiнде ГИБТ (гендк инженерлiк биологиялык терапия) усынылды. Оныщ негiзiн Инфликсимаб туындылары курады. Инфликсимаб — биологиялык антицитокиндк препарат, непзще альфа iсiктiк некроз факторы (ФНО-а) каьынуга карсы цитокинiне химерлi адамдык-тышкан моноклоналды антиденесi (IgG) жатыр. Инфликсимаб 75% адамныщ ж8не 25% тышканныщ протеинынан ткрады. «Тышкандык» фрагментiнiщ ФНО-а антиденешен туыстыгы жогары ж8не инфликсимабтыщ цитокиндер 8серiн нейтролиздейтiн кабiлетi жогары болып келедi. «Адамдык» антидене компонент тeмен иммуногендi химерлiк молекуламен камтамасыз етедi. ФНО-а адам агзасында ер^ен пiшiнде ж8не жартылай иммунокомпетенттiк жасушалар мембранасына бекiген TYPде болады. Осыпан байланысты инфликсимабтыщ

басты, негiзгi кабтеттерУщ бiрiне ФНО-а-ныщ кос формасыныщ нейтрализденуi жатады [24].

Инфликсимабтыщ клиникалык нэтижелИ оныщ шектщ шырышты кабатына кабынуга карсы жэне иммуномодулирлеушi 8серiне байланысты, алайда осы кезде жYЙелi иммундык жауаптыщ тежелуi жYрмейдi. Инфликсимабты кек тамырга енгiзгеннен кейiн ол кан айналымда узак уакыт бойы жYредi, сондыктан осы препаратты 4-8 аптада бiр рет кана енгiзу керсеттген. Баршага белгiлi болгандай, жаралы колитпен наукастардыщ кан сары суында ФНО-а концентрациясы жогарлайды, ол аурудыщ ремиссия уакытында темендейд.

^аарп кYнгi медицинада жаралы колит емЫде ГИБТ колдану бойынша кептеген т8жiрибелiк жумыстар бар. Алайда, накты салыстырмалы багаланусыз биоаналогтар турвлы талкылаулар назар аудартады. Осылайша кептеген авторлардыщ кортындалыры шектелiнген, ягни комплекта нэтижелИн багалаусыз, жеке керсеткiштер бойынша сараптамалар жYргiзiлген. Тагыда, ГИБТ колданудыщ салыстырмалы кыска курсыныщ негiзiнде гана ГИБТ колдану т8жiрибесi жасалынган, сондыктан кептеген авторлардыщ кез карастары бойынша зерттеу жYргiзiлу уакыты узак жылдар бойына бакылануы дурыс екендiгi келютедк

Корытыныды.

^азакстанда 1С^А бойынша эпидемиологиялык м8лiметтердiщ болмауы езектi м8селелердiщ бiрiне жатады. Сощгы жылдардагы бYкiл 8лемде аутоиммундык генездегi, иммундык жYЙе жетюпеушУп мен бузылыстарына байланысты дамыган аурулар саныныщ кYрт жогарлауы кездейсоктык емес, ол жыл сайынгы 1С^А ешУщ жогарлауына тYсiнiк болуы да мYмкiн. 1С^А есiмi сощгы 10 жылда 6 есеге ескен ж8не 100мыщ тургынга есептегенде 5-20жавдайды курайды. БелгУ 8деби кездерге сYЙенетiн болсак тек жекеленген аймактар бойынша гана ЖК агымыныщ ерекшелiктерi аз мелшерде жазылынган. Осы жерде РФ Алыс-Шыгыс аймактарындагы ЖК агымыныщ ерекшелiктерiн зерттеген галымдарды атап етпеуге болмайды: Лазуткин Е.Л., Трусов Л.А., Жуков Н.К., Жуков И.А., Майдан Л.А, Кузьмин М.С. олардыщ кортындылары бiздiщ жYргiзiлген зерттеулер кортындыларына басы ауыр, тоталды, рецедивт тYрлерiне с8йкес келедi. Эсiресе авторлармен жYргiзiлген тексерулердiщ мащыздылыгыныщ негiзiгi бiрiне, тащдау заты болып биоаналог - Ремикейдт жаткызуы. Гылыми 8дебиеттер бойынша сощгы 5 жылда инфликсимаб непзЫдеп ГИБТ препаратын колданудыщ н8тижелiгi туралы м8лiметтер бар [21]. Алайда Бельгия гылымдарыныщ зерттеулерi бойынша антиФНО биоаналогтарыныщ 8ртYрлi мYмкiндiктерiн салыстыруда барлыгы 3-биоаналог, н8тижелерi бiр бiрiне с8йкес келген (A. Gils et al., Бельгия, 2015ж). Алайда, ГИБТ н8тижелiгiн зерттеу сурактары бойынша непзп кортындылар осы ^нге дейiн 8лi жок. Тш Рессей галымдарыныщ езi ГИБТ колдану т8жiрибесiнiщ корытындылары бойынша келесi тужырымдармен шектелiнедi, «биологиялык емнiщ табыска жету^ кеп жавдайда ЖК дербес патогендк ерекшелiктерiне байланысты» (Палвенко В.В., Караблин Н.В., Катаганов Г.А., Александров С.Б., Урусов Ф.И.). сонымен катар

М8скеу 8ршестерУч тужырымдарына да назарымызды аударуга болады Юринов С.В., Чугунников Л.И., Бурдин Е.Г. жэне Минушкин О.Н., ЖК емЫде 8ртYрлi 8дiстердiч н8тижелтн керсеткен. Отандык галымдардыч т8жiрибелерi бойынша осы класска жататын препараттардыч сипаттамасы бiрен саран тYPде жазылган жэне ол сенiмдiлiктi талап ете алмайды.

Алайда атап кететiн жавдай, бюдщ зерттеулер бойынша гистологиялык м8лiметтер тек биоптаттагы лимфолейкоцитарлык инфильтрациямен шектелiндi жэне бiздiч жерттеулер бойынша динамикада Фламмэгис препаратын колданудыч 6-айында оч нэтижеа бекiтiлдi. ^ыска уакыт iшiнде ремиссияныч туындауымен клиникалык жауапка кол жеткен жэне шырышты кабаттыч жазылуы 91%, 78%, 54% сэйкестИн дэлелдеген ОчтYстiк Корея галымдары жэне ол Рексима-препараты анти-ФНОга жатады. Ол Венгрия галымдарыньщ зерттеулерiнде де тагы бiр рет д8лелденедi - T. Molar, K. Farkas, M. Rutka et al., наукастардыч 58 пайызында ремиссия туындаган. ЖК ж8не жаралы-эрозиялык дефектiлердiч жазылуы 78 пайызды кураган. ЖК емЫде 8ртYрлi 8дiстердi колданудан алынган м8лiметтердiч н8тижелiгiн салыстыру Yшiн ж8не ЖК кезЫде бионалогтыч колданылуыныч н8тижелiгiн болжауда арнайы маркерлердi iздестiрудi талап етед^ Фламмэгистi колданудыч н8тижелiк критериiнде Фекальды кальпротектиннiч мачыздылыгы туралы айтылган, себебi жYргiзiлген патогендiк ж8не ГИБТ колдану н8тижесiн дианмикада болжау мYмкiндiгi бар.

Авторльщ салымдар - Барлык авторлар адебиеттерд1 1здеуге жане осы макаланы жазуга б1рдей катысты.

Келiспеушiлiкгер - Авторлар келюпеуш^ктер жок деп мзл1мдейд1.

Каржыландыру - жург1з1лмед1.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Эдебиеттер:

1. Абдулхаков С.Р., Абдулхаков Р.А. Неспецифический язвенный колит: современные подходы к диагностике и лечению // Вестник современной клинической медицины. 2009. Т2. №1. С.32-41.

2. Александрова С.Б., Урусова Ф.И. Особенности синтеза некоторых провоспалительных цитокинов у больных язвенным колитом, не ответивших на биологическую терапию // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. С. 43.

3. Ашкинази В.И., Маянская И.В., Толкачева Н.И., Васильева Е.А., Федулова Э.Н., Широкова Н.Ю., Кулакова Е.В., Шумилова О.В. Растворимые молекулы адгезии как прогностический фактор реализации репаративной (фибробластической) фазы воспаления у детей с болезнью Крона // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии.-2014. №5. Т.24. С. 93-95.

4. Балуков Е.В., Краснослободцев Е.В., Прибыток К.В. Особенности психосоматического статуса у пациетнов с функциональными и воспалительными заболеваниями кишечника // Рос. журнал гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. 2012. Т.22. №5. С.51.

5. Борота А.А. Основные проблемы и перспективы хирургическаого лечения язвенного колита (обзор литературы) // Колопроктология. 2018. №4. С.74-78.

6. Ботина А.В., Смирнов ДР. Диагностика воспалительных заболеваний кишечника и синдрома раздраженного кишечника на биопсийном материале // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С.12-15.

7. Веселое В.В., Сидоров А.В. Малообъемный раствор препарата ПЭГ с аскорбиновой кислотой для подготовки к колоноскопии по одноэтапной утренней или стандартной двухэтапной (сплит) схемам: многоцентровое простое слепое рандомизированное контролируемое исследование в параллельных группах // Колопроктология. 2017. №2. С.45-50.

8. Волочкова Е.В., Белоусова Е.А., Русанова Е.В. Частота выявления инфекции Clostridium Difficile (CD-И) в гастроэнтерологическом стационаре // Рос. журн. гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. 2012. Т.22. №5. С.53.

9. Головченко А.О., Нанаева Б.А., Головенко О.В. Долгосрочный исход консервативной терапии тяжелой атаки язвенного колита // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5. С. 39.

10. Голышева С.В., Григорьева Г.А. Качество жизни пациентов различного возраста, страдающих воспалительными заболеваниями кишечника // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С. 22.

11. Григорьева Г.А., Мешалкаина Н.Ю. Болезнь Крона у пожилых // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С.23-27.

12. Дерижанова И.С., Соловьева Н.А., Карнаухов Н.С. Дифференциальная патоморфологическая диагностика неспецифических воспалительных заболеваний толстой кишки // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2012. №5. С. 53-55.

13. Колганова A.B., Назарбекова А.Н., Иванов Р.С. Нарушение микрофлоры кишечника у больных язвенным колитом в зависимости от формы заболевания // Клинич. и эксперим. гастроэнтерология. -2009. №2. Прил. 1. С. 200-201.

14. Козлова И.В., Жмылева О.С. Клинические, морфологические, иммуногистохимические особенности толстой кишки при ревматоидном артрите // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С. 43-48.

15. Кондрашина Э.А., Сегаль А.М. Сравнительная оценка количества регуляторных Т-лимфоцитов и В-лимфоцитов у больных воспалительными заболеваниями кишечника // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С. 44-46.

16. Королев А.В., Шифрин О.С. Торфологические нарушения у больных язвенным колитом // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. №5. 24 том (№144). С.40-44.

17. Коркин А.Л. Сравнительная характеристика клинико-морфологических и инструментальных признаков язвенного колита и болезни крона у пациентов с нетяжелым течением заболевания // Вестник СурГУ. Медицина, 2018. №4. С.66-70.

18. Крат Н.С. Особенности лабораторной и эндоскопической диагностики у пациентов с неспецифическим язвенным колитом // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2012. Т.22. №5. С. 55-56.

19. ЛазебникЛ.Б., Сагынбаева В.Э., Парфенов А.И., Князев О.В., Ручкина И.Н. Влияние исходного уровня показателей гуморального иммунитета на клиническую и эндоскопическую эффективность трансплантации аллогенных мезенхимальных стволовых клеток костного мозга при язвенном колите // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С.58.

20. Лазебник Л.Б., Сагынбаева В.Э. Диагностическое значение аутоантител к антигенам цитоплазмы нейтрофилов при воспалительных заболеваниях кишечника (ВЗК) // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С.51.

21. Лазуткина Е.Л., Трусова Л.А., Жукова Н.К., Жукова И.А., Майдан Л.А., Кузьмина М.С. Особенности течения неспецифического язвенного колита в Амурской области // Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. 2012. Т 22. №5. С.56.

22. Маркова A.A., Кашкина Е.И., Гоголева Т.Б. Иммуногистохимические показатели при различной локализации неспецифического язвенного колита // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2012. Т.22. №5. С. 56.

23. Мухаметова Д.Д., Абдугалиева Д.И., Зинкевич О.Д., Сафина Н.А., Одинцова А.Х. Желатиназо-ассоциированный липокалин как маркер воспаления при воспалительных заболеваниях кишечника (ВЗК) // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т24. №5. С.41.

24. Мялина Ю.Н., Козлова И.В. Клинические особенности пациентов с воспалительными заболеваниями кишечника // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5. С. 47.

25. Павленко В.В., Александрова С.Б., Катаганова Г.А., Кораблина Н.В., Чагарова Л.Х. Клиническое значение некоторых нейропептидов при язвенном колите // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5. С. 43.

26. Павленко В.В., Амирханова Л.З. Фактор межклеточного взаимодействия sL-селектин при язвенном колите // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2012. Т.22. №5. С. 57.

27. Павленко В.В., Амирханова Л.З. Молекула межклеточной адгезии SL-селектин и воспалительная реакция в слизистой оболочке толстой кишки при язвенном колите // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии.-2012. Т.22. №5. С. 59.

28. Павленко В.В., Кораблина Н.В., Катаганова Г.А., Ткачев А.В., Мазовка К.Е., Воробьева О.В., Стешенко В.И. Диагностическое значение матриксной металлопротеиназы-9 и тканевого ингибитора матриксной металлопротеиназы-1 при патологии толстой кишки // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5 С. 46.

29. Подготовка пациентов к эндоскопическому исследованию толстой кишки. Клинические рекомендации Российского эндоскопического общества. Издание третье переработанное и дополненное. М., 2017. 215 с.

30. Потехин П.П., Обрядов В.П., Лукоянова Г.М., Рожденкин Е.А., Федулова Э.Н., Богомолов А.Р., Кузнецова Т.А., Медянцева Г.В. Роль морфологического исследования в диагностике язвенного колита у детей // Современные медицинские технологии. 2010. № 1. С. 45-49.

31. Практическая колоноскопия. Методика, рекомендации, советы и приемы / Гвидо Шахшаль; пер. с нем. ; под общ. ред. чл.-корр. РАМН, проф., докт. мед. наук И.В.Маева, канд. мед. наук Е.Ю.Стручковой // М. : МЕДпресс-информ, 2012. - 192 с.

32. Светлов И.О., Валуйских Е.Ю., Иванов А.С. Семейный анамнез у больных воспалительными заболеваниями кишечника в Новосибирске // Рос.журнал гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. 2012. Т.22. №5. С.60;

33. Семенов Н.В., Барановский А.Ю., Щукин О.В., Кондрашина Э.А., Корниенко Е.А., Насыханова Ю.А., Иващенко Т.Э., Баранов В.С. Новые генетические маркеры болезни Крона и язвенного колита // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3.М 91;

34. Селиванова Л.С., Тертычный А.С., Бирг Т.М., Рахимов А.Р., Шацкий Д.А., Антонова Т.В., Вычужанина Е.В., Полуэктова Е.А., Охлобыстина О.З., Андросова Л.Н., Королев А.В., Сидорина Ю.О., Ляшенко О.С. Эндоскопические и морфологические сопоставления при язвенном колите и болезни Крона // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5. С. 46;

35. Ситкин С.Ш., Жйталова Т.Н., Ткаченко Е.И. Применение токсических стероидов при болезни Крона и язвенном колите // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2008. №4. С. 2.

36. Толкачева Н.И., Маянская И.В., Васильева Е.А., Ашкинази В.И., Федулова Э.Н., Тутина О.А., Кулакова Е.В. Фибробласт-активирующий белок и факторы роста у детей с болезнью Крона // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. №5. Т.24. С. 97.

37. Турбина М.В., Белоусова Е.А., Древаль А.В. Состояние минеральной плотности костной ткани у больных ВЗК в зависимости от терапии // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5. С. 41.

38. Федулова Э.Н., Тутина О.А., Федорова О.В., Бейер Л.В., Абрамов С.А., Богомолова А.Р. Опыт применения инфликсимаба у детей с воспалительными заболеваниями кишечника // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С.90.

39. Федулова Э.Н. Клинико-патогенетические особенности язвенного колита и болезни Крона у детей: диагностика, прогнозирование и лечение. Дисс. д.м.н. 2013г. http://medicaldiss.com/medicina/hirurgicheskaya-reabilitatsiya-bolnyh-yazvennym-kolitom#ixzz57 Rн EztDe. (Дата обращения: 18.08.2020)

40. Федулова, Э.Н., Потехин П.П., Шумилова О.В., Широкова Н.Ю., Федорова О.В., Тутина О.А.,

Медянцева Г.В., Богомолов А.Р. Использование морфологических критериев для определения тактики ведения ребенка с язвенным колитом // Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии,

колопроктологии. 2012. Т.22, № 4. С. 84-89.

41. Федулова Э.Н., Щербаков И.Т., Потехин П.П., Щербакова Э.Г., Леонтьева Н.И. Морфологические особенности слизистой оболочки толстой кишки при кампилобактериозе, неспецифическом язвенном колите и болезни Крона // Морфологические ведомости. 2012. № 2. С. 74-81.

42. Харитонов А.Г., Кондрашина Э.А., Лапин С.В., Булгакова Т.В. Особенности клинической картины и течения язвенного колита у пациентов с различным рАНЦА статусом // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С. 91.

43. Шапина М.В., Халиф И.Л. Особенности рецидивов язвенного колита на фоне терапии инфликсимабом // Российский журнал Гастроэнтерологии, Гепатологии, Колопроктологии. 2014. Т.24. №5. С.42.

44. Щукина О.Б. Кальпротектин в дифференциальной диагностике болезни Крона и в качестве неинвазивного теста для оценки эффективности терапии // Гастроэнтерология Санкт-Петербурга. 2010. №2-3. С.101.

45. Adedokun O.J., Sandborn W.J., Feagan B.G. et al. Association between serum concentration of infliximab and efficacy in adult patients with ulcerative colitis // Gastroenterology. 2014. V.147. S.1296-307.

46. Baumgart D.C. The Diagnosis and Treatment of Crohn's Disease and Ulcerative Colitis // Deutsches Arzteblatt International Dtsch Arztebl Int 2009; 106(8): 12333.

47. Cohen B.L., Sachar D.B. Update on anti-tumor necrosis factor agents and other new drugs for inflammatory bowel disease // Medical Journal. 2017. V.357. S.25-05.

48. Colombel J.F., Sands B.E., Rutgeerts P., et al. The safety of vedolizumab for ulcerative colitis and Crohn's disease // Gut. 2017. V.66. S.839-851.

49. Colombel J.F., Sandborn W.J., Allez M. et al. Association between plasma concentrations of certolizumab pegol and endoscopic outcomes of patients with Crohn's disease // Clin Gastroenterol Hepatol. 2014.№ 12. S.423-431.

50. Fasanmade A., Adedokun А., Ford J. et al. Population pharmacokinetic analysis of infliximab in patients with ulcerative colitis // Eur J Clin Pharmacol. 2009. Т.65.-Р.1211-1228.

51. Fumiaki Ueno., Toshiyuki Matsui, Takayuki Matsumoto. Evidence-based clinical practice guidelines for Crohn's disease, integrated with formal consensus of experts in Japan // J Gastroenterol (2013) 48:31-72 DOI 10.1007/s00535-012-0673-1.

52. Hironobu Tsukamoto., Satoshi Tanida, Tsutomu Mizoshita, Keiji Ozeki, Masahide Ebi, Takaya Shimura, Yoshinori Mori, Hiromi Kataoka, Takeshi Kamiya. Infliximab salvage therapy for patients with ulcerative colitis who failed to respond to tacrolimus // Joh, European Journal of Gastroenterology & Hepatology, 2013. V.25.-P 714.

53. Hyun Beom Chae, Yoon Suk Jung, Dong Il Park, Chang Kyun Lee, Kyu Chan Huh, Jeong Eun Shin, Jae Hak

Kim, You Sun Kim Differences in the Prognosis according to the Periods of Diagnosis in Ulcerative Colitis // The Korean Journal of Gastroenterology. 2014. V.64. №2. P. 93.

54. Klaudia Farkas, Tamas Molnár, Zoltán Szepes. Ability of different rescue therapies to save the bowel in acute, severe, steroid-refractory ulcerative colitis // Expert Review of Gastroenterology & Hepatology, 2014. №8. P.695.

55. Luis Fernández-Salazar., Fernando Muñoz, Jesús Barrio, Concepción Muñoz, Ramón Pajares, Montserrat Rivero, Vanessa Prieto, Jesús Legido, Abdel Bouhmidi, Maite Herranz, Nereida Fernández, Ramón Sánchez-Ocaña, Diana Joao, Fernando Santos. Infliximab in ulcerative colitis: real-life analysis of factors predicting treatment discontinuation due to lack of response or colectomy: ECIA (ACAD Colitis and Infliximab Study) // Scandinavian Journal of Gastroenterology. 2016. T.51. № 2. C.186.

56. Matro R et all. Efficacy of Morning-Only Compared With Split-Dose Polyethylene Glycol Electrolyte Solution for Afternoon Colonoscopy, A Randomized Controlled SingleBlind Study // Am J Gastroenterol. 2010.T.10.P.1954-1961.

57. Melicharkova A., Flemming J., Vanner S. et al. A low-residue breakfast improves patient tolerance without impacting quality of low-volume colon cleansing prior to colonoscopy: a randomized trial // Am J Gastroenterol. 2013. T.108. P1551-1555.

58. Ponchon T. et all. A low-volume polyethylene glycol plus ascorbate solution for bowel cleansing prior to colonoscopy: The NORMO randomised clinical trial // Digestive and Liver Disease. 2013. 45. P. 820-8261;

59. Qingsong Xie et all. A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials of Low-Volume Polythylene Glycol plus Ascorbic Acid versus Standard-Volume Polythylene Glycol Solution as Bowel Preparations for Colonoscopy // PLOS ONE www.plosone.org 5 June .2014. Volume 9, lessue 699092.

60. Reinisch W, Gert Van Assche, Befrits R. Recommendations for the treatment of ulcerative colitis with infliximab: A gastroenterology expert group consensus // Journal of Crohn's and Colitis. 2012. 6, 248-258.

61. Rosario M., Dirks N.L., Gastonguay M.R. et al. Population pharmacokinetics-pharmacodynamics of vedolizumab in patients with ulcerative colitis and Crohn's disease // Aliment Pharmacol Ther. 2015. V.42. S.188-202.

62. Rosario M., Abhyankar B., Sankoh S. et al. Relationship between vedolizumab pharmacokinetics and endoscopic outcomes in patients with ulcerative colitis // J Crohns Colitis. 2015. №9 [Suppl 1]. S.46.

63. Sandborn W.J., Feagan B.G., Reinisch W. et al. Efficacy of continued vedolizumab therapy in patients with Crohn's disease who did not respond to vedolizumab induction therapy at Week // J Crohns Colitis. 2014. №8 [Suppl 1]. S. 274-275.

64. Sandborn W.J., Rutgeerts P. Xu J., Abhyankar B., Fox J. Efficacy of induction treatment with vedolizumab for patients with Crohn's disease who have experienced tumour necrosis factor antagonist failure or are tumour necrosis factor antagonist naive // J Crohns Colitis. 2014. №8 [Suppl 1]. S. 276-278.

65. Sipe B.W., Fischer M, Baluyut A.R.et al. A low-residue diet improved patient satisfaction with split-dose

oral sulfate solution without impairing colonic preparation // Gastrointest Endosc. 2013. T.77 - P.32-36.

66. Wade J.R.,Parker G, Kosutic G, et al. Population pharmacokinetic analysis of certolizumab pegol in patients with Crohn's disease // J Clin Pharmacol. 2015. V.55. S. 866-874.

References:

1. Abdulkhakov S.R., Abdulkhakov R.A. Nespetsificheskii yazvennyi kolit: sovremennye podkhody k diagnostike i lecheniyu [Ulcerative colitis: modern approaches to diagnosis and treatment]. Vestnik sovremennoi klinicheskoi meditsiny [Bulletin of modern clinical medicine]. 2009. T2. №1. pp.32-41. [in Russian]

2. Aleksandrova S.B., Urusova F.I. Osobennosti sinteza nekotorykh provospalitel'nykh tsitokinov u bol'nykh yazvennym kolitom, ne otvetivshikh na biologicheskuyu terapiyu [Features of the synthesis of some pro-inflammatory cytokines in patients with ulcerative colitis who did not respond to biological therapy]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. P. 43. [in Russian]

3. Ashkinazi V.I., Mayanskaya I.V., Tolkacheva N.I., Vasil'eva E.A., Fedulova E.N., Shirokova N.Yu., Kulakova E.V., Shumilova O.V. Rastvorimye molekuly adgezii kak prognosticheskii faktor realizatsii reparativnoi (fibroblasticheskoi) fazy vospaleniya u detei s bolezn'yu Krona [Soluble adhesion molecules as a predictor of the implementation of the reparative (fibroblastic) phase of inflammation in children with Crohn's disease]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. №5. T.24. P. 93-95. [in Russian]

4. Balukov E.V., Krasnoslobodtsev E.V., Pribytok K.V. Osobennosti psikhosomaticheskogo statusa u patsietnov s funktsional'nymi i vospalitel'nymi zabolevaniyami kishechnika [Peculiarities of psychosomatic status in patients with functional and inflammatory bowel diseases]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. P.51. [in Russian]

5. Borota A.A. Osnovnye problemy i perspektivy khirurgicheskaogo lecheniya yazvennogo kolita (obzor literatury) [The main problems and prospects of surgical treatment of ulcerative colitis (literature review)]. Koloproktologiya [Coloproctology]. 2018. №4. P.74-78. [in Russian]

6. Botina A.V., Smirnov D.R. Diagnostika vospalitel'nykh zabolevanii kishechnika i sindroma razdrazhennogo kishechnika na biopsiinom material [Diagnostics of inflammatory bowel diseases and irritable bowel syndrome on biopsy material]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. pp.12-15. [in Russian]

7. Veselov V.V., Sidorov A.V. Maloob"emnyi rastvor preparata PEG s askorbinovoi kislotoi dlya podgotovki k kolonoskopii po odnoetapnoi utrennei ili standartnoi dvukhetapnoi (split) skhemam: mnogotsentrovoe prostoe slepoe randomizirovannoe kontroliruemoe issledovanie v parallel'nykh gruppakh [Small-volume solution of PEG

preparation with ascorbic acid for preparation for colonoscopy according to one-stage morning or standard two-stage (split) schemes: multicenter simple blind randomized controlled trial in parallel groups]. Koloproktologiya [Coloproctology]. 2017. №2. P.45-50. [in Russian]

8. Volochkova E.V., Belousova E.A., Rusanova E.V. Chastota vyyavleniya infektsii Clostridium Difficile (CD-I) v gastroenterologicheskom statsionare [The frequency of detection of Clostridium Difficile (CD-I) infection in a gastroenterological hospital]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. P.53. [in Russian]

9. Golovchenko A.O., Nanaeva B.A., Golovenko O.V. Dolgosrochnyi iskhod konservativnoi terapii tyazheloi ataki yazvennogo kolita [Long-term outcome of conservative therapy for severe attack of ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. №5. P. 39. [in Russian]

10. Golysheva S.V., Grigor'eva G.A. Kachestvo zhizni patsientov razlichnogo vozrasta, stradayushchikh vospalitel'nymi zabolevaniyami kishechnika [Quality of life of patients of various ages with inflammatory bowel diseases]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. P. 22. [in Russian]

11. Grigor'eva G.A., Meshalkaina N.Yu. Bolezn' Krona u pozhilykh [Crohn's disease in the elderly]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. pp. 23-27. [in Russian]

12. Derizhanova I.S., Solov'eva N.A., Karnaukhov N.S. Differentsial'naya patomorfologicheskaya diagnostika nespetsificheskikh vospalitel'nykh zabolevanii tolstoi kishki [Differential pathomorphological diagnosis of nonspecific inflammatory diseases of the colon]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. №5. pp. 53-55. [in Russian]

13. Kolganova A.B., Nazarbekova A.N., Ivanov R.S. Narushenie mikroflory kishechnika u bol'nykh yazvennym kolitom v zavisimosti ot formy zabolevaniya [Violation of intestinal microflora in patients with ulcerative colitis, depending on the form of the disease]. Klinich. i eksperim. Gastroenterologiya [Clinical. and experiment. gastroenterology]. 2009. №2. Pril. 1. pp. 200-201. [in Russian]

14. Kozlova I.V., Zhmyleva O.S. Klinicheskie, morfologicheskie, immunogistokhimicheskie osobennosti tolstoi kishki pri revmatoidnom artrite. [Clinical, morphological, immunohistochemical features of the colon in rheumatoid arthritis]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №23. pp. 43-48. [in Russian]

15. Kondrashina E.A., Segal' A.M. Sravnitel'naya otsenka kolichestva regulyatornykh T-limfotsitov i V-limfotsitov u bol'nykh vospalitel'nymi zabolevaniyami kishechnika [Comparative assessment of the number of regulatory T-lymphocytes and B-lymphocytes in patients with inflammatory bowel diseases]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. pp. 44-46. [in Russian]

16. Korolev A.V., Shifrin O.S. Torfologicheskie narusheniya u bol'nykh yazvennym kolitom [Peat disorders in patients with ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. №5. 24 tom (№144). P.40-44. [in Russian]

17. Korkin A.L. Sravnitel'naya kharakteristika kliniko-morfologicheskikh i instrumental'nykh priznakov yazvennogo kolita i bolezni krona u patsientov s netyazhelym techeniem zabolevaniya [Comparative characteristics of clinical, morphological and instrumental signs of ulcerative colitis and Crohn's disease in patients with a mild course of the disease]. Vestnik SurGU [Bulletin of SURGU]. Meditsina, 2018. №4. pp.66-70. [in Russian]

18. Krat N.S. Osobennosti laboratornoi i endoskopicheskoi diagnostiki u patsientov s nespetsificheskim yazvennym kolitom [Features of laboratory and endoscopic diagnostics in patients with ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. pp. 55-56. [in Russian]

19. Lazebnik L.B., Sagynbaeva V.E., Parfenov A.I., Knyazev O.V., Ruchkina I.N. Vliyanie iskhodnogo urovnya pokazatelei gumoral'nogo immuniteta na klinicheskuyu i endoskopicheskuyu effektivnost' transplantatsii allogennykh mezenkhimal'nykh stvolovykh kletok kostnogo mozga pri yazvennom kolite [Influence of the initial level of humoral immunity indicators on the clinical and endoscopic efficiency of transplantation of allogeneic mesenchymal bone marrow stem cells in ulcerative colitis]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. P.58. [in Russian]

20. Lazebnik L.B., Sagynbaeva V.E. Diagnosticheskoe znachenie autoantitel k antigenam tsitoplazmy neitrofilov pri vospalitel'nykh zabolevaniyakh kishechnika (VZK) [Diagnostic value of autoantibodies to antigens of the cytoplasm of neutrophils in inflammatory bowel diseases (IBD)]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. P.51. [in Russian]

21. Lazutkina E.L., Trusova L.A., Zhukova N.K., Zhukova I.A., Maidan L.A., Kuz'mina M.S. Osobennosti techeniya nespetsificheskogo yazvennogo kolita v Amurskoi oblasti [Features of the course of ulcerative colitis in the Amur region]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T 22. №5. P.56. [in Russian]

22. Markova A.A., Kashkina E.I., Gogoleva T.B. Immunogistokhimicheskie pokazateli pri razlichnoi lokalizatsii nespetsificheskogo yazvennogo kolita [Immunohistochemical parameters for different localization of ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. P. 56. [in Russian]

23. Mukhametova D.D., Abdugalieva D.I., Zinkevich O.D., Safina N.A., Odintsova A.Kh. Zhelatinazo-assotsiirovannyi lipokalin kak marker vospaleniya pri vospalitel'nykh zabolevaniyakh kishechnika (VZK) [Gelatinase-associated lipocalin as a marker of inflammation in inflammatory bowel diseases (IBD)].

Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T24. №5. P.41. [in Russian]

24. Myalina Yu.N., Kozlova I.V. Klinicheskie osobennosti patsientov s vospalitel'nymi zabolevaniyami kishechnika [Clinical features of patients with inflammatory bowel diseases]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. №5. P. 47. [in Russian]

25. Pavlenko V.V., Aleksandrova S.B., Kataganova G.A., Korablina N.V., Chagarova L.Kh. Klinicheskoe znachenie nekotorykh neiropeptidov pri yazvennom kolite [Clinical significance of some neuropeptides in ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. №5. P. 43. [in Russian]

26. Pavlenko V.V., Amirkhanova L.Z. Faktor mezhkletochnogo vzaimodeistviya sL-selektin pri yazvennom kolite [The factor of intercellular interaction sL-selectin in ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. P. 57. [in Russian]

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

27. Pavlenko V.V., Amirkhanova L.Z. Molekula mezhkletochnoi adgezii SL-selektin i vospalitel'naya reaktsiya v slizistoi obolochke tolstoi kishki pri yazvennom kolite [The intercellular adhesion molecule SL-selectin and the inflammatory reaction in the mucous membrane of the colon in ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. P. 59. [in Russian]

28. Pavlenko V.V., Korablina N.V., Kataganova G.A., Tkachev A.V., Mazovka K.E., Vorob'eva O.V., Steshenko V.I. Diagnosticheskoe znachenie matriksnoi metalloproteinazy-9 i tkanevogo ingibitora matriksnoi metalloproteinazy-1 pri patologii tolstoi kishki [Diagnostic value of matrix metalloproteinase-9 and tissue inhibitor of matrix metalloproteinase-1 in colon pathology]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. №5 P. 46. [in Russian]

29. Podgotovka patsientov k endoskopicheskomu issledovaniyu tolstoi kishki. Klinicheskie rekomendatsii Rossiiskogo endoskopicheskogo obshchestva. Izdanie tret'e pererabotannoe i dopolnennoe [Preparing patients for endoscopic examination of the colon. Clinical guidelines of the Russian Endoscopic Society. Third edition revised and enlarged]. M., 2017. 215 p. [in Russian]

30. Potekhin P.P., Obryadov V.P., Lukoyanova G.M., Rozhdenkin E.A., Fedulova E.N., Bogomolov A.R., Kuznetsova T.A., Medyantseva G.V. Rol' morfologicheskogo issledovaniya v diagnostike yazvennogo kolita u detei [The role of morphological research in the diagnosis of ulcerative colitis in children]. Sovremennye meditsinskie tekhnologii [Modern medical technologies]. 2010. № 1. P. 45-49. [in Russian]

31. Prakticheskaya kolonoskopiya. Metodika, rekomendatsii, sovety i priemy [Practical colonoscopy.

Methodology, recommendations, tips and techniques]. Gvido Shakhshal'; per. s nem.; pod obshch. red. chl.-korr. RAMN, prof., dokt. med. nauk I.V.Maeva, kand. med. nauk E.Yu.Struchkovoi. M. : MEDpress-inform, 2012. - 192 p. [in Russian]

32. Svetlov I.O., Valuiskikh E.Yu., Ivanov A.S. Semeinyi anamnez u bol'nykh vospalitel'nymi zabolevaniyami kishechnika v Novosibirske [. Family history in patients with inflammatory bowel diseases in Novosibirsk]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22. №5. P.60. [in Russian]

33. Semenov N.V., Baranovskii A.Yu., Shchukin O.V., Kondrashina E.A., Kornienko E.A., Nasykhanova Yu.A., Ivashchenko T.E., Baranov V.S. Novye geneticheskie markery bolezni Krona i yazvennogo kolita [New genetic markers of Crohn's disease and ulcerative colitis]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. P. 91. [in Russian]

34. Selivanova L.S., Tertychnyi A.S., Birg T.M., Rakhimov A.R., Shatskii D.A., Antonova T.V., Vychuzhanina E.V., Poluektova E.A., Okhlobystina O.Z., Androsova L.N., Korolev A.V., Sidorina Yu.O., Lyashenko O.S. Endoskopicheskie i morfologicheskie sopostavleniya pri yazvennom kolite i bolezni Krona [Endoscopic and morphological comparisons in ulcerative colitis and Crohn's disease]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterology Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. №5. P. 46. [in Russian]

35. Sitkin S.Sh., Zhitalova T.N., Tkachenko E.I. Primenenie toksicheskikh steroidov pri bolezni Krona i yazvennom kolite [The use of toxic steroids in Crohn's disease and ulcerative colitis]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2008. №4. P. 2. [in Russian]

36. Tolkacheva N.I., Mayanskaya I.V., Vasil'eva E.A., Ashkinazi V.I., Fedulova E.N., Tutina O.A., Kulakova E.V. Fibroblast-aktiviruyushchii belok i faktory rosta u detei s bolezn'yu Krona [Fibroblast-activating protein and growth factors in children with Crohn's disease]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. №5. T.24. P. 97. [in Russian]

37. Turbina M.V., Belousova E.A., Dreval' A.V. Sostoyanie mineral'noi plotnosti kostnoi tkani u bol'nykh VZK v zavisimosti ot terapii [The state of bone mineral density in patients with IBD depending on therapy]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T24. №5. P. 41. [in Russian]

38. Fedulova E.N., Tutina O.A., Fedorova O.V., Beier L.V., Abramov S.A., Bogomolova A.R. Opyt primeneniya infliksimaba u detei s vospalitel'nymi zabolevaniyami kishechnika [Experience of using infliximab in children with inflammatory bowel diseases]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №23. P.90. [in Russian]

39. Fedulova E.N. Kliniko-patogeneticheskie osobennosti yazvennogo kolita i bolezni Krona u detei: diagnostika, prognozirovanie i lechenie. Diss. d.m.n. [Clinical and pathogenetic features of ulcerative colitis and Crohn's disease in children: diagnosis, prognosis and

treatment. Diss. Doctor of Medicine]. 2013g. http://medicaldiss.com/medicina/hirurgicheskaya-reabilitatsiya-bolnyh-yazvennym-kolitom#ixzz57 RH EztDe. (accessed 18.08.2020) [in Russian]

40. Fedulova, E.N., Potekhin P.P., Shumilova O.V., Shirokova N.Yu., Fedorova O.V., Tutina O.A., Medyantseva G.V., Bogomolov A.R. Ispol'zovanie morfologicheskikh kriteriev dlya opredeleniya taktiki vedeniya rebenka s yazvennym kolitom [The use of morphological criteria to determine the tactics of managing a child with ulcerative colitis]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2012. T.22, № 4. pp. 84-89. [in Russian]

41. Fedulova E.N., Shcherbakov I.T., Potekhin P.P., Shcherbakova E.G., Leont'eva N.I. Morfologicheskie osobennosti slizistoi obolochki tolstoi kishki pri kampilobakterioze, nespetsificheskom yazvennom kolite i bolezni Krona [Morphological features of the colon mucosa in campylobacteriosis, ulcerative colitis and Crohn's disease]. Morfologicheskie vedomosti [Morphological statements]. 2012. № 2. pp. 74-81. [in Russian]

42. Kharitonov A.G., Kondrashina E.A., Lapin S.V., Bulgakova T.V. Osobennosti klinicheskoi kartiny i techeniya yazvennogo kolita u patsientov s razlichnym r-ANTsA statusom [Features of the clinical picture and course of ulcerative colitis in patients with different r-ANCA status]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg]. 2010. №2-3. P. 91. [in Russian]

43. Shapina M.V., Khalif I.L. Osobennosti retsidivov yazvennogo kolita na fone terapii infliksimabom [Features of relapses of ulcerative colitis during therapy with infliximab]. Rossiiskii zhurnal Gastroenterologii, Gepatologii, Koloproktologii [Russian Journal of Gastroenterology, Hepatology, Coloproctology]. 2014. T.24. №5. P.42. [in Russian]

44. Shchukina O.B. Kal'protektin v differentsial'noi diagnostike bolezni Krona i v kachestve neinvazivnogo testa dlya otsenki effektivnosti terapii [Calprotectin in the differential diagnosis of Crohn's disease and as a non-invasive test for evaluating the effectiveness of therapy]. Gastroenterologiya Sankt-Peterburga [Gastroenterology of St. Petersburg], 2010. №2-3. P.101.

45. Adedokun O.J., Sandborn W.J., Feagan B.G. et al. Association between serum concentration of infliximab and efficacy in adult patients with ulcerative colitis. Gastroenterology, 2014. V.147. pp.1296-307. [in Russian]

46. Baumgart D.C. The Diagnosis and Treatment of Crohn's Disease and Ulcerative Colitis. Deutsches Ärzteblatt International Dtsch Arztebl Int, 2009; 106(8): pp.123-33.

47. Cohen B.L., Sachar D.B. Update on anti-tumor necrosis factor agents and other new drugs for inflammatory bowel disease. Medical Journal, 2017. V.357. pp.25-05.

48. Colombel J.F., Sands B.E., Rutgeerts P., et al. The safety of vedolizumab for ulcerative colitis and Crohn's disease. Gut, 2017. V.66. pp.839-851.

49. Colombel J.F., Sandborn W.J., Allez M. et al. Association between plasma concentrations of certolizumab pegol and endoscopic outcomes of patients with Crohn's disease. Clin Gastroenterol Hepatol, 2014.№ 12. pp.423-431.

50. Fasanmade A., Adedokun A., Ford J. et al. Population pharmacokinetic analysis of infliximab in patients with ulcerative colitis. Eur J Clin Pharmacol. 2009. T.65.-pp.1211-1228.

51. Fumiaki Ueno., Toshiyuki Matsui, Takayuki Matsumoto. Evidence-based clinical practice guidelines for Crohn's disease, integrated with formal consensus of experts in Japan. J Gastroenterol (2013) 48:31-72 DOI 10.1007/s00535-012-0673-1.

52. Hironobu Tsukamoto., Satoshi Tanida, Tsutomu Mizoshita, Keiji Ozeki, Masahide Ebi, Takaya Shimura, Yoshinori Mori, Hiromi Kataoka, Takeshi Kamiya. Infliximab salvage therapy for patients with ulcerative colitis who failed to respond to tacrolimus. Joh, European Journal of Gastroenterology & Hepatology, 2013. V.25. p. 714.

53. Hyun Beom Chae, Yoon Suk Jung, Dong Il Park, Chang Kyun Lee, Kyu Chan Huh, Jeong Eun Shin, Jae Hak Kim, You Sun Kim Differences in the Prognosis according to the Periods of Diagnosis in Ulcerative Colitis. The Korean Journal of Gastroenterology. 2014. V.64. №2. P. 93.

54. Klaudia Farkas, Tamás Molnár, Zoltán Szepes. Ability of different rescue therapies to save the bowel in acute, severe, steroid-refractory ulcerative colitis. Expert Review of Gastroenterology & Hepatology, 2014. №8. P.695.

55. Luis Fernández-Salazar, Fernando Muñoz, Jesús Barrio, Concepción Muñoz, Ramón Pajares, Montserrat Rivero, Vanessa Prieto, Jesús Legido, Abdel Bouhmidi, Maite Herranz et al. Infliximab in ulcerative colitis: real-life analysis of factors predicting treatment discontinuation due to lack of response or colectomy: ECIA (ACAD Colitis and Infliximab Study). Scandinavian Journal of Gastroenterology. 2016. T.51. № 2. P.186.

56. Matro R et all. Efficacy of Morning-Only Compared With Split-Dose Polyethylene Glycol Electrolyte Solution for Afternoon Colonoscopy, A Randomized Controlled SingleBlind Study. Am J Gastroenterol. 2010.T.10. pp.1954-1961.

57. Melicharkova A., Flemming J., Vanner S. et al. A low-residue breakfast improves patient tolerance without impacting quality of low-volume colon cleansing prior to colonoscopy: a randomized trial. Am J Gastroenterol. 2013. T.108. pp.1551-1555.

58. Ponchon T. et all. A low-volume polyethylene glycol plus ascorbate solution for bowel cleansing prior to colonoscopy: The NORMO randomised clinical trial. Digestive and Liver Disease. 2013. 45. pp. 820-8261;

59. Qingsong Xie et all. A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials of Low-Volume Polythylene Glycol plus Ascorbic Acid versus Standard-Volume Polythylene Glycol Solution as Bowel Preparations for Colonoscopy. PLOS ONE www.plosone.org 5 June .2014. Volume 9, lessue 699092.

60. Reinisch W., Gert Van Assche, Befrits R. Recommendations for the treatment of ulcerative colitis with infliximab: A gastroenterology expert group consensus. Journal of Crohn's and Colitis. 2012. 6, pp.248-258.

61. Rosario M., Dirks N.L., Gastonguay M.R. et al. Population pharmacokinetics-pharmacodynamics of vedolizumab in patients with ulcerative colitis and Crohn's disease. Aliment Pharmacol Ther. 2015. V.42. pp.188202.

62. Rosario M., Abhyankar B., Sankoh S. et al. Relationship between vedolizumab pharmacokinetics and endoscopic outcomes in patients with ulcerative colitis. J Crohns Colitis. 2015. №9 [Suppl 1]. P.46.

63. Sandborn W.J., Feagan B.G., Reinisch W. et al. Efficacy of continued vedolizumab therapy in patients with Crohn's disease who did not respond to vedolizumab induction therapy at Week. J Crohns Colitis. 2014. №8 [Suppl 1]. pp. 274-275.

64. Sandborn W.J., Rutgeerts P. Xu J., Abhyankar B., Fox J. Efficacy of induction treatment with vedolizumab for patients with Crohn's disease who have experienced tumour necrosis factor antagonist failure or are tumour necrosis factor antagonist naive. J Crohns Colitis. 2014. №8 [Suppl 1]. pp.276-278.

65. Sipe B.W., Fischer M., Baluyut A.R.et al. A low-residue diet improved patient satisfaction with split-dose oral sulfate solution without impairing colonic preparation. Gastrointest Endosc. 2013. T.77. pp.32-36.

66. Wade J.R., Parker G., Kosutic G., et al. Population pharmacokinetic analysis of certolizumab pegol in patients with Crohn's disease. J Clin Pharmacol. 2015. V.55. pp. 866-874.

Байланыс акпараты:

Калимолдина Гулбаршын Каппаскызы - факультет™ терапия кафедрасыньщ ассистент, КеА^ «Семей

медициналык университет». Семей к., Казахстан Республикасы.

Почтапьщ индекс: Казахстан Республикасы, 071400, Семей к., Абай к. 103.

E-mail: gubakk@mail.ru

Телефон: +7 775 402 95 87

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.