0Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology,
Pedagogy: a Problem and Solutions
Toshkent tibbiyot akademiyasi Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi:
ROMAN-GERMAN TILLARIDA SO'Z YASALISH USULLARI
Shafoat Malikovna Shirinqulova
Toshkent tibbiyot akademeyasi Pedagogika, psixologiya va tillar kafedrasi
katta o'qituvchisi
ANNOTATSIYA.
So'z yasash tilning lug'at boyligini rivojlantirishning asosiy, eng muhim usuli hisoblanadi, chunki so'z yasash sohasida til rivojlanish qonuniyatlari ayniqsa yaqqol namoyon bo'ladi. Tilning lug'at boyligi va unga xizmat qiluvchi so'z yasalish mexanizmi kuzatishlar, mulohazalar va umumlashtirishlar uchun eng boy material hisoblanadi. Tizim sifatida esa lug'at doimiy harakatda bo'ladi. Ushbu maqolada roman-german tillari oilasiga kirivchi tillar tizimida so'z yasalish usullari tahlil qilingan.
Kalit so'zlar: morfemika, leksika, semantika, sintaktiksis, konvertatsiya, substantivatsiya, ellips.
ANNOTATION
Word formation is the main, most important method of developing the vocabulary of the language, because the laws of language development are especially evident in the field of word formation. The vocabulary of the language and the mechanism of word formation that serves it is the richest material for observations, opinions and generalizations. As a system, the dictionary is in constant motion. This article analyzes the methods of word formation in the language system of the Romance-Germanic language family.
Keywords: morphemics, lexicon, semantics, syntax, conversion, substantivation, ellipsis.
АННОТАЦИЯ.
Словообразование является основным, важнейшим методом развития словарного запаса языка, поскольку законы развития языка особенно ярко проявляются в области словообразования. Лексика языка и обслуживающий его механизм словообразования представляют собой богатейший материал для наблюдений, мнений и обобщений. Как система словарь находится в постоянном движении. В данной статье анализируются способы словообразования в языковой системе романо-германской языковой семьи.
534
April 26, 2024
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology,
Pedagogy: a Problem and Solutions
Toshkent tibbiyot akademiyasi Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi:
Ключевые слова: морфемика, лексика, семантика, синтаксис, конверсия, субстантивация, эллипс.
KIRISH.
Zamonamizning muhim shartlaridan biri bo'lgan fan rivoji va ishlab chiqarishdagi ulkan o'zgarishlar tufayli kelib chiqayotgan talablar ta'lim sohasi oldiga yangi talablarni qo'ymoqda. Maqola mohiyati shundan iboratki, roman aynan fransuz tilining so'z yasash vositalarining murakkab va xilma-xil tizimiga ega ekanligi bilan belgilanadi. Tilning barcha darajadagi vositalari - fonetik, morfemik, leksik-semantik va sintaktik vositalar yordamida yangi leksik birliklar yaratiladi. Ba'zan bir vaqtning o'zida bir nechta turli usullar qo'llaniladi.So'z yasash vositalari qaysi til darajasiga mansubligiga ko'ra, so'z yasashning asosiy uch turi mavjud: fonetik, morfologik, semantik. Morfologik va semantik so'z yasalishi yangi so'z yasashning eng muhim vositasi ekanligini ko'rsatib o'tishdan iborat.
MAVZUGA OID ADABIYOTLARNING TAHLILI.
Jahon tilshunosligida mavzuni o'rganish asosan lingvistik semantika, lingvokognitologiya, psixolingvistika, pragmatik tilshunoslikka oid tadqiqotlarda namoyon bo'lgan. Xususan, J.Dyubois, A.Doza, Sh.Balli, I.A.Tsybova, Z.N.Levit, S.V.Railyan, E.A.Xalifman, O.V. Raevskaya, M.D. Stepanova, N.M. Shtaynberg. D.Biber, P.D.Jerald, O.Espersen, H.M.Jorj, Yu.Nayda kabi olimlar o'zbek tilshunosligida esa R.Qo'ng'urov, E.Begmatov, Yo.Tojiev, H.Ne'matov, A.E.Mamatov, N.Mahmudov, Sh.Safarov, M.Hakimov, singari olimlar o'zbek tilshunoslarining lingvistik semantika, pragmatika, kognitiv tilshunoslikka oid tadqiqotlarni olib borganlar.
Tadqiqot metodologiyasi. So'z yasalish usullarini tahlil qilish va yangi so'zlarning shakllanishidagi mavjud va yangi tendentsiyalarni aniqlash, shuningdek, zamonaviy fransuz tilidagi sifatlar va otlarning materiali bo'yicha konvertatsiya jarayonining xususiyatlarini ko'rib chiqishdir, chunki fe'llarning konvertatsiyasi va qo'shimchalar zamonaviy tilga kamroq xosdir:
- so'z yasalishining asosiy tushunchalari bilan tanishish;
- so'z yasalishining morfologik usullarini ko'rib chiqish;
-ta'lim konvertatsiyasining barcha modellari va turlarini o'rganish;
- konversiyani lug'at va frazeologiyani to'ldirishning faol usuli sifatida o'rganish;
- so'zlarning bir leksik-grammatik kategoriyadan ikkinchisiga va umumiy tilga o'tish jarayonini lug'at boyligini boyitish yo'llaridan biri sifatida aniqlash.
535
April 26, 2024
Tashkent Medical Academy Integration of Science, Education and Practice in Modern Psychology,
Pedagogy: a Problem and Solutions
Toshkent tibbiyot akademiyasi Zamonaviy psixologiya, pedagogikada fan, ta'lim va amaliyot integratsiyasi:
_mumovayechimlaL
TAHLIL VA NATIJALAR.
So'z shakllanishini o'rganish, ya'ni bu holda, konvertatsiya qilish juda muhim, chunki tilni to'ldirish va rivojlantirish romantikaning eng kam o'rganilgan muammolaridan biridir. Bu jarayon til tizimida so'z yasalish muammosi bilan yangi so'zlarning paydo bo'lishi bilan bevosita bog'liq. So'z yasash muammosi yetarlicha o'rganilmagan deb aytish uchun hech qanday asos yo'q, ammo bu sohaga oid masalalarni ko'rib chiqishda bizni qiziqtiradigan jihat har doim ham ta'sir qilmaydi -zamonaviy frantsuz tilining lug'atini to'ldirish.
REFERENCES
1. Frans van Coetsem, Herbert L. Kufner. Toward a Grammar of Proto-Germanic. -Tubingen: Verlag Max Niemeyer.
2. Norquliyevich, A. M. (2023). Extralinguistic Analysis of Phraseologisms.
3. Norquliyevich, A. M. (2023). The Role of Ethnography in the Analysis of Phrases and Units.
4. Achilov, M. N. (2023). FONETIK SO'Z YASALISHI IBORA VA O'XSHATISHLARDA. Academic research in educational sciences, 4(TMA Conference), 80-83.
5. Norquliyevich, A. M. (2022, November). LOTIN TILIDAGI NOMINAL SO'Z YASALISH HODISASI VA UNING REFLEKSLARI. In Proceedings of International Conference on Educational Discoveries and Humanities (Vol. 1, No. 3, pp. 144-146).
6. Ачилов, М. Н. (2021). Фразеологизмларнинг экстралингвистик тахлили (Doctoral dissertation).
7. Ачилов, М. Н. (2021). ИБОРА ВА БИРЛИКЛАРНИНГ ТАДЛИЛИДА ЭТНОГРАФИЯНИНГ РОЛИ.
8. Norkulievich, A. M. (2021, November). EXTRALINGUISTIC ANALYSIS OF PHRASEOLOGIES. In Archive of Conferences (Vol. 22, No. 1, pp. 77-79).
Ачилов, М. (2022). KOHBEPOTOHHbM CПOCOБ CЛOBOOБPA3OBAHИЯ BO ФPAHЦУ3 CKOM Я3ЫKE.
9. Achilov, M. N. (2023). FONETIK SO'Z YASALISHI IBORA VA O'XSHATISHLARDA. Academic research in educational sciences, 4(TMA Conference), 80-83.
536
April 26, 2024
