123g
RAQAMLI TEXNOLOGIYALARDAN TA'LIM JARAYONLARIDA
FOYDALANISH
Suyun Xushbokovich Koraqulov
Surxondaryo tumani Oltinsoy tuman 12-sonli umumiy o'rta talim maktabi direktori
Ushbu maqolada maktab darslarida qo'llaniladigan zamonaviy raqamli texnologiyalar haqida so'z boradi. Hozir biz hamma joyda raqamli texnologiyalarning foydalanish jarayonini ko'ryapmiz va ta'lim ham bu yo'nalishda to'g ri yo ldan ketmoqda. O'qituvchi zamon bilan hamnafas bo'lib, zamonaviy gadjet va texnologiyalardan mohirona foydalanmoqda. Ushbu maqolada o'qituvchilar o'zlashtirishlari kerak bo'lgan ba'zi raqamli texnologiyalar ro'yxati keltirilgan.
Kalit so'zlar: o'quv jarayonida raqamli texnologiyalar, skrinshot, video skriping, xromakey.
This article is about modern digital technologies used in school classes. Now we see the process of using digital technologies everywhere, and education is also moving in the right direction. The teacher keeps up with the times and skillfully uses modern gadgets and technologies. This article lists some of the digital technologies that teachers should master.
Keywords: digital technologies in the educational process, screenshot, video scripting, chroma key.
Zamonaviy ta'lim tizimini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlaridan biri - ta'lim jarayoniga axborot texnologiyalarini joriy etishdir. Ta'lim faoliyatida raqamli texnologiyalardan foydalanish haqiqiy amaliyotga aylanib bormoqda. Maktablarni jihozlar bilan ta'minlash ortib bormoqda, deyarli har bir maktabda interfaol doskalar, planshetlar, yaxshi kompyuterlar, virtual reallik ko'zoynaklari va boshqalar mavjud. Hozirgi vaqtda raqamli texnologiyalardan foydalanish mumkin bo'lgan ta'lim muhiti yaratilgan va ko'pchilik o'qituvchilar undan muvaffaqiyatli foydalanmoqda.
"Bugungi kunda ta'lim tarakkiyoti juda tez rivojlanmokda va uzgarmokda. Deyarli xar dakikada sayyoramizning turli burchaklarida uzgarishlar, yangilanishlar sodir bulib, xar bir kunimiz kuchli axborot okimi ostida kechmokda. Axborot okimi va xajmining kupligi xayotning xar bir laxzasi va joyida - ukish jarayonida, uyda, ishxona va xatto dam olish vaktida xam ta'sir
ANNOTATSIYA
ABSTRACT
etmokda." [1].
October 20, 2023
g
Raqamli texnologiyalar endi nafaqat vosita, balki inson zamonaviy olamda ilgor texnologiyalardan foydalanish uchun yangi muhitdir. Raqamli ta'lim muhiti printsipial jihatdan yangi imkoniyatlarni taqdim etadi: sinfdagi ta'limdan istalgan joyda va istalgan vaqtda o'qishga o'tish; individual ta'lim yo'nalishini loyihalash, shu bilan o'quvchi shaxsining ta'lim ehtiyojlarini qondirish; talabalarni nafaqat elektron resurslarning faol iste'molchilariga, balki yangi resurslarni yaratuvchilarga aylantirish va hokazo.
Turli kurslar, veb-seminarlar va seminarlar tufayli o'qituvchilar ta'limda qo'llaniladigan yangi raqamli texnologiyalar bilan tanishadilar.
Turli kurslar, veb-seminarlar va seminarlar tufayli o'qituvchilar ta'limda qo'llaniladigan yangi raqamli texnologiyalar bilan tanishadilar. Ushbu mavzuni o'rganishni rag'batlantirish uchun turli tanlovlar o'tkazilib, unda o'qituvchilar zamonaviy texnologiyalardan foydalanish bo'yicha o'zlarining uslub va uslublari bilan o'rtoqlashadilar. O'qituvchi qanchalik ko'p texnologiyalarga ega bo'lsa, u darsni shunchalik qiziqarli va xilma-xil o'tkazishi mumkin.
Raqamli texnologiyalar o'qituvchi uchun cheksiz bo'lgan yangi imkoniyatlarni ochib beradi. Ushbu texnologiyalardan foydalanganda mumkin bo'lgan ko'rinishni namoyish qilish yanada muvaffaqiyatli bo'ladi.
Texnologiyaning katta miqdori mavjud. Zamonaviy raqamli texnologiyalarga quyidagilar kiradi: o'qituvchi va talaba o'rtasida birgalikdagi eksperimental tadqiqotlar texnologiyasi, "virtual haqiqat", "panoramali tasvir" texnologiyasi, "3D modellashtirish", "ta'lim robototexnikasi", MSI texnologiyasi (kichik axborot texnologiyalari vositalaridan foydalangan holda), multimedia ta'lim. kontent, interaktiv elektron kontent va boshqalar multimédia texnologiyalari o'quv jarayoniga uyg'unlik bilan kiritilmoqda.
Jamiyatni axborotlashtirish va o'ziga xos ko'rinish sifatida ta'limni axborotlashtirish ta'limni tashkil etishning yangi texnologiyalarining paydo bo'lishiga olib keladi. Axborotlashtirish oqibatlarini aks ettiruvchi ana shunday texnologiyalardan biri ochiq ta'lim bo'lib, ochiq ta'lim makonini kengaytirish va globallashtirishning samarali usullaridan biri - masofaviy ta'lim texnologiyalarini (MT) rivojlanayotgan ochiq ta'lim tizimining eng muhim tarkibiy qismi sifatida ishlab chiqishdir.
"Ushbu ta'lim turi dunyo mikyosida keng kullanlib samara berib kelayotganligini inobatga oladigan bulsak, masofaviy ta'limning uziga xos texnologiyaviy turlari va ushbu ta'lim shaklini tashkil etishdagi ishtirokchilari mavjud. Masofaviy ta'limning asosiy texnologiyalariga kuyidagilarni kiritish mumkin: Interaktiv texnologiyalar:
- internet masofaviy ta'lim portali;
- video va audio konferentsiyalar;
- elektron pochta orkali ta'lim olish;
- internet orkali mustakil ta'lim olish;
- uzokdan boshkarish tizimlari;
October 20, 2023
g
g
- onlayn simulyator va ukuv dasturlarining mavjudligi va boshkalar" [2].
Internetda joylashgan kupgina saytlarda joylashgan katta xajmdagi ma'lumotlar
ustidan mustakil ravishda ishlash va yangi bilimlar olish yuli -ta'lim oluvchilar uchun eng muxim ukuv-metodik baza vazifasini bajaradi.
"Elektron pochta orkali ta'lim esa, eng ommaviy Internet xizmatlaridan foydalanib, ukuvchi va ukituvchi urtasida xatlar orkali mulokot urnatib ta'lim olishda namoyon buladi. Uning yordamida turli xil test, vazifa, mustakil ishlarni masofaviy ta'lim portallari va modullarga xujjatlarni joylash mumkin.
Mustakil ta'lim olishda interaktiv bulmagan texnologiyalar xam muxim axamiyatga ega. Ular katoriga kuyigilarni kiritish mumkin:
- video, audio va bosmaga chikarilgan materiallar;
- televizion va radio kursatuvlar;
- disklarda joylashgan dasturlar." [3].
Video va audio konferentsiyalar - bu Internet va boshka telekomunikatsion aloka kanallari yordamida, ikkita uzoklashgan auditoriyalarni telekommunikatsion xolatda bir biri bilan boglab ta'lim olish yuli. Video va audio konferentsiyalar u chun katta xajmda maxsus texnika, yukori tezlikka ega bulgan aloka kanali va ukitishni tashkil kilish uchun xizmat kursatuvchi mutaxassislarni jalb etish kerak buladi.
Texnologiyadan foydalanishni o'rganish hayotiy ko'nikma va muhim savodxonlik qobiliyatidir. Hozirda ta'limga axborot texnologiyalarini joriy etish jarayoni davom etmoqda. Bu ko'p vaqt va kuch talab etadi, lekin oxir-oqibatda "texnologiya - bu yangi bilim va yangi tajribaga yo'l". Vaqt o'tishi bilan texnologiyadan foydalanish o'qituvchilar uchun tanish bo'lib qoladi va amalga oshirish oson bo'ladi.
Albatta dars jarayonida, hox u uyda, sinfda yoki istalgan joydan multimedia vjsitalari orqali ta'lim berish va olish imkoniyatlarini, aynan bizning xududlarimizda kompyuter orkali amalga oshirish imkoniyatlari mavjudligi bilan quvonarli.
Multimedia - bu kompyuter texnologiyalari sohasi turli xil (matn, grafik, audio) kompyuter vositalaridan foydalangan holda axborot materialni to'g'ridan to'g'ri ko'proq vizual va esda qolarli tarzda ma'lumotni yaratishga imkon beradi. Multimedia resurslaridan foydalangan holda darslar o'tkazish talabalarning bilim olishi uchun eng kuchli rag'batdir. Bunday darslarda talabalarning aqliy jarayonlari yaxshilanadi. Dars jarayonida talabalarda iqqat, xotira, fikrlash ancha faolroq va tez sodir bo'ladi va kognitiv qiziqish ortadi.
"Kompyuterli ukitish metodikasining boshka bir muxim xususiyati - ukitish jarayonining barcha boskichlari, jumladan, yangi ukuv mate-riallarini tushuntirish, takrorlash, umumlashtirish, talaba (tinglovchi)larning fan buyicha erishgan bilim, kunikma va malakalarini tekshirishda namoyon
buladi. Bunday jarayonlarda kompyuter talaba (tinglovchi) uchun
October 20, 2023
g
g
turli vazifalar, xususan, pedagogik, ta'lim vositasi, ta'lim ob'ekti, uzaro mulokot xamkori kabi funktsiyalarni bajaradi. Shu bilan birga bilimlarni baxolash va ularning tegishli standart va talablarga mosligi monitoringini tashkil etishdagi afzalliklari uning ukitish tizimiga keng joriy etilishiga sabab buldi." [4].
Shuni ta'kidlash kerakki, zamonaviy axborot va kommunikatsiyalar texnologiyalar an'anaviy ta'limning o'rnini bosmaydi, aksincha, uni to'ldiradi, o'qituvchi va talaba o'rtasidagi o'zaro munosabatlar uchun yangi imkoniyatlar yaratish, ta'minlash o'quv materialini taqdim etish vositalarini tanlashda ijodkorlik erkinligi tomonidan shakllantirilgan ta'lim sifatining o'sishiga pirovardida hissa qo'shadi talabalarning bilim, ko'nikma va malakalari sifati ortib boradi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari ta'lim muhiti, o'quv jarayonining o'zi sifatini yaxshilash, Shuningdek, ular o'qituvchining malakasiga ma'lum talablarni qo'yadilar, undan doimiy ravishda o'zining axborot texnologiyalari bo'yicha malakasini takomillashtirish va yaxshilashni talab qiladi.
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari maktab va universitetlarda ta'lim sifatini oshirish uchun katta imkoniyatlar yaratadi, lekin ularni oliy ta'lim tizimini modernizatsiya qilish bo'yicha boshqa chora-tadbirlar bilan uyg'unlashtirish kerak.
Video tahrirlash va ovozni tahrirlash dasturlari o'qituvchilar uchun bebaho yordamdir. Bunday dasturlar yordamida siz o'quv dasturining turli mavzulari bo'yicha o'quv videolarini yaratishingiz mumkin.
Skrincast - bu kompyuter ekranida aks ettirilgan ma'lumotlarning raqamli video yozuvi, boshqacha qilib aytganda, "video ekran tasviri", ko'pincha ovozli sharhlar bilan birga keladi. Ushbu texnologiya bosqichma-bosqich ishni yozib olish, ekranda sodir bo'layotgan voqealarni ovozingiz bilan izohlash imkonini beradi.
OBS Studio - bu bepul dastur bo'lib, oldindan tayyorlangan rasmlar, videolar, taqdimotlar yordamida talabalarga materialni tushuntirish uchun video darslarni yozib olishim mumkin, ma'lum bir o'quv platformasi bilan qanday ishlashni, ma'lumotni qaerdan qidirishni va ko'p narsalarni ko'rsatishim mumkin.
Yana bir qiziqarli texnologiya - bu video skriping (bu qo'lda chizilgan dinamik video bo'lib, u chizma va qiziqarli hikoyaning kombinatsiyasidan iborat bo'lib, animatsiya va maxsus effektlar bilan to'ldiriladi).
Ushbu hodisaning mashhurligi bir necha sabablarga bog'liq. Avvalo, video yozuvchilar diqqatni tortadi va uni uzoq vaqt ushlab turishga qodir. Ularning uslubi videolardan juda farq qiladi. Uning mashhurligining yana bir sababi shundaki, video yozish tomoshabinni sodir bo'layotgan voqealarga jalb qilib, mavjudlik effektini yaratadi. Syujet haqiqatda, tomoshabinlar ko'z o'ngida rivojlanayotganga o'xshaydi.
October 20, 2023
g
g
Chroma key texnologiyasi - bu ma'lum, bir xil, asosiy rangda bo'yash va so'ngra ikkita yoki undan ortiq tasvir yoki ramkalarni bitta kompozitsiyada birlashtirish orqali bir nechta ramkalardan kontentning keraksiz qismini aniq kesib tashlash texnologiyasi.
Yakunida aytishimiz kerakki, elektron ta'lim an'anaviy ta'limni to'liq almashtirmasligi kerak, balki uni to'ldirishi kerak, chunki o'qituvchi va talabalar o'rtasidagi jonli muloqotni hech kim va hech narsa almashtira olmaydi. O'qituvchi talabaning fikr-mulohazalariga ega bo'lib, o'qitish jarayonida o'quv materialini yanada tushunarli va tushunarli qilib qayta tashkil qilishi mumkin. Elektron ta'limning o'zi o'quvchini tirik aql, bu holda o'qituvchi tomonidan boshqariladigan tarzda moslashtira olmaydi.
REFERENCES
1. British Educational Communications and Technology Agency (Becta), (2004). A review of the research literature on barriers to the uptake of ICT by teachers. Retrieved from http://www.becta.org.uk.
2. Allayarova, S.N. Implementation of modern information communication technologies (Ict) in higher education sector: International experience and the example of Uzbekistan (2019) International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering, 9 (1), pp. 386-392.
3. S. N. Allayarova "Masofaviy ta'lim: mazmuni, imkoniyatlari va kamchiliklari" Academic research in educational sciences. 2021 yil. 930-935-betlar.
4. Begimkulov U.Sh. Pedagogik ta'lim jarayonlarini ax-borotlashtirishni tashkil etish va boshkarish nazariyasi va amaliyoti. Pedagogika fanlari doktori ilmiy daraja-sini olish uchun yozilgan dissertatsiya. - T.: 2007. -305-b.
October 20, 2023
