Научная статья на тему 'РАНГЛИ МЕТАЛ СИМЛАРИНИ ЧЎЗИШ ЖАРАЁНИДА ҲОСИЛ БЎЛУВЧИ ТОРТИШ КУЧЛАРИНИ АНИҚЛАШ УСУЛЛАРИ'

РАНГЛИ МЕТАЛ СИМЛАРИНИ ЧЎЗИШ ЖАРАЁНИДА ҲОСИЛ БЎЛУВЧИ ТОРТИШ КУЧЛАРИНИ АНИҚЛАШ УСУЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
131
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
волочения / филъер / пластик деформация / кўндаланг куч / қаттиқ қотишма / олмос / волок / тортиш кучи / ишқаланиш коеффициенти / конус бурчак / мустаҳкамлик чегараси. / drawing / die / plastic deformation / transverse force / hard alloy / diamond / drawing / traction force / coefficient of friction / cone angle / sidewall strength.

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Бобурбек Aбдулҳаким Ўғли Тожиев

Ушбу мақолада волочения дастгоҳларида рангли метал симларни чўзиш жараёнида ҳосил бўлувчи юза кесимлари ва қаттиқ қотишма билан жиҳозланган филъерли волокларнинг ишчи қисмида ҳосил бўлувчи тортиш кучларининг мувозанат шартлари келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технологиям материалов , автор научной работы — Бобурбек Aбдулҳаким Ўғли Тожиев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

METHODS FOR DETERMINING THE TENSILE FORCES THAT OCCUR WHEN STRETCHING A NON-FERROUS METAL WIRE

The paper presents the surface areas formed by the gravitational force in the working part of the filtered drawing lines equipped with a hard alloy, in the process of drawing wires made of non-ferrous metals.

Текст научной работы на тему «РАНГЛИ МЕТАЛ СИМЛАРИНИ ЧЎЗИШ ЖАРАЁНИДА ҲОСИЛ БЎЛУВЧИ ТОРТИШ КУЧЛАРИНИ АНИҚЛАШ УСУЛЛАРИ»

РАНГЛИ МЕТАЛ СИМЛАРИНИ ЧУЗИШ ЖАРАЕНИДА ХОСИЛ БУЛУВЧИ ТОРТИШ КУЧЛАРИНИ АНЩЛАШ УСУЛЛАРИ

Бобурбек Лбдул^аким ртли Тожиев Фаргона политехника институти mstboburbek92@gmail.com

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада волочения дастгохларида рангли метал симларни чузиш жараёнида хосил булувчи юза кесимлари ва каттик котишма билан жихозланган филъерли волокларнинг ишчи кисмида хосил булувчи тортиш кучларининг мувозанат шартлари келтирилган.

Таянч иборалар: волочения, филъер, пластик деформация, кундаланг куч, каттик котишма, олмос, волок, тортиш кучи, ишкаланиш коеффициенти, конус бурчак, мустахкамлик чегараси.

METHODS FOR DETERMINING THE TENSILE FORCES THAT OCCUR WHEN STRETCHING Л NON-FERROUS METAL WIRE

Boburbek Abdulhakim ugli Tojiev

Fergana polytechnic institute mstboburbek92@gmail.com

ABSTRACT

The paper presents the surface areas formed by the gravitational force in the working part of the filtered drawing lines equipped with a hard alloy, in the process of drawing wires made of non-ferrous metals.

Keywords: drawing, die, plastic deformation, transverse force, hard alloy, diamond, drawing, traction force, coefficient of friction, cone angle, sidewall strength.

КИРИШ

Хрзирги замонавий ишлаб чикаришнинг технологияларига ва жихозларига булган талаб хар кандай ишлаб чикариш шароитида махсулот сифатини ошиб боришига бу эса экспортбоп махсулотларни ишлаб чикаришга олиб келмокда. Шуни айтиб утиш керакки, махсулот сифатини ортиб бориши бевосита махсулот таннархини кутарилиб боришига олиб келади. Махсулот таннархини камайтириб сифатини орттириб ишлаб чикариш хозирги бозор иктисодётининг асосий талабларидан бири хисобланади. Бу эса саноат тармокларининг ривожланишига

жумладан: кишлок хужалиги, курилиш, машинасозлик, самолётсозлик, | ^ wwwscie"tificprogressuz Page 416 |

электротехника ва бошкка тармокларнинг ривожланишига олиб келмокда. Хрзирги кунда бу тармокларда энг куп фойдаланиладиган ва кундалик турмуш тарзимизни рангли метал (мис ва алюминий) симларини чузиш натижасида тайёрланган кабель махсулотларисиз тасаввур килиш кийин. Бунда "Волочения" - дастгохида кулланиладиган жихознинг соддалиги бошка махсулотлар учун кайта созлаш кулайлиги билан урни бекиёсдир.

АДАБИЕТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

"Волочения" - дастгохларида рангли метал (мис ва алюминий) симларни чузиш - технологик жихатдан жуда кулай, конструкцияси содда ва иктисодий томондан эса самарали яъни унумдорлиги юкори усулдир [1]. Аммо бу усулнинг хам узига хос камчиликлари ва симларнинг сифатига таъсир этувчи муаммолардан бири деформация натижасида симларни геометрик шакли узгариб колишидир 1-расм. Бу эса чузиш жараёнида хосил булувчи тортиш кучларига ва шакл берувчи жихозга богликдир.

1-расм. Рангли метал симларининг чузиш жараёнида геометрик шаклининг

узгариши.

Хрзирги вактда рангли метал симларига деформациялаб ишлов бериш асосан - филъерли волокларда амалга оширилади. Филъерли волокларнинг ишчи кисмининг конструксияси, хажми ва шакли кичик булганлиги учун киммат, аммо жуда чидамли материаллардан, шу жумладан каттик котишмалардан ёки табиий олмослардан фойдаланишга имкон беради [2].

^аттик котишма билан жихозланган филъерли волокларда тортиш кучини хисоблаш учун энг макбул энергия тенгламаси куйидагича хисобланади [4].

Рос = Fl • фч • ^вср • Щ) • (1 +/ • Ctga) (1)

Бу ерда: Ф^- пластик деформациянинг кушимча ишини хисобга оладиган коэффицент;

F1 ва F2 - симнинг дастлабки ва кейинги кесим юзаси, мм2; о-вср - материалнинг мустахкамлик чегараси, МПа; f - ишкаланиш коэффициенти; а - ишчи кисмининг конус бурчаги, градус;

Симнинг кундаланг кесим юзаси куйидаги формула билан аникланади:

р _ n-d

4

(2)

MY^OKAMA

Karras ^OTHmMa 6unaH ^H^o3naHraH ^uroepnu BonoKnapga Ml MapKanu mho OHMnapHHH ^ynugaru MapTmypT aooouga W3a ReouMHHHHr y3rapum rpa^ura KenTupunraH.

6,28

3,2028

2,77105

2 39425

I 2,39425 21195

2,1195 1,84475

III

F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9

8 6,62 5,6 4,76 4,08 3,53 3,05 2,7 2,35

1,6014 ■

F10 2,04

PaHrau MeTan OHMnapuHH ^y3um ^apaëHuga ^uroepanapHHHr umnu ^HOMuga xoohh öynyBHH TopTum Kynnapu W3ara Kenagu. By 3oa E. 3u6enro 6yÖH^a Kynnap MyB03aHaTH 2-paoMga KenrapunraH. ym6y Kynnap MyB03aHaTuga paHrau MeTan OHMnapuHH ny3um ^apaëHuga ge^opмaцнн ynyH 3apyp 6ynraH KyHganaHr Kyn Q, Tam^H TopTum Kynu Poo ëpgaMuga xooun 6ynagu. ^y3yBHH ao6o6HHHr ge$opмaцнraoвнн ^homuhhot ^uraura HaTH^aouga KyHganaHr Kyn Q, myHHHrgeK, ohm Ba ny3yBHH oupraap opaougaru um^anaHum bohokhhht umnu 3oHaou ro3aouga HopMan HyHanumuga 6ypnaK ooTuga (a+p) xapaKaT ^unagu. By yn6ypnaK aooouga TopTum Kynu ^yfiugara MyHooa6araapga aHH^naHagu [2].

Poo = Q sin (a+p) (3)

Poo = N tg (a+p) (4)

2-pacM. BonoKuuuz umhu Kauanudasu Kyunap Myeo3auamu E. 3u6enw 6yüma: QQ - ^ammu^ ^omuMMa; F1 ea F2 -cuMuuue Kupurn ea hui^umô^u W3a KecuMnapu; D ea d - KupuM ea hu^m cuMnapuuuus duaMempu; a - Hu3Mauuu umhu t^ucmuuuus npuM

6ypnasu; t - uMi^anauuMuuus cunwuM Kyuu; p - uмцanauuм 6ypnaeu; gm - meKucnuKdaeu ypmana (föuea xoc uopMan) 6ocum; Poc -

mopmuM Kyuu; Q - Kyudanau Kyn

Е. Зибелю буйича волокнинг ишчи каналидаги кучлар мувозанатига асосий кучланишлар схемаси билан симметрик асосий деформация схемаси мавжуд булиб, у юкори деформация самарадорлиги ва энергия сарфини камайтириш билан тавсифланади. Лекин материалнинг мустахкамлик чегараси

кучланишлар таъсирида муртлашишга ёрдам беради ва рухсат этилган максимал киймат а± < <гв деформация даражасини чеклайди. Натижада босим кучлари ишчи каналда ишкаланишнинг силжиш кучини келтириб чикаради. Рангли метал симларини чузишда пластиклик шартига кура жисмлар, асосий кучланишлар орасидаги нисбат карама-каршилик оркали ифодаланади: а± + <г2 = <гт [3].

НАТИЖА

Битта чузиш жараёнини тавсифловчи параметрлар куйидаги жадвалда келтирилган.

1-жадвал

Параметрлар Хусусиятлари

Шакл узгаришини хисоблаш учун зарур: d - симнинг диаметри, мм; а - ишчи конуснинг ярим бурчаги, градус; f - ишкаланиш коэффициенти; и -чузиш тезлиги, м/с; °° -мустахкамлик чегараси, МПа. 2,04 - 8,0 2° - 12° 0,03 - 0,10 40 м/с гача материалга боглик

Чузиш жараёнида бахолаш учун хисобланган: F -симниг кундаланг кесими; Рос - симнинг ук буйича тортиш кучи; Рвол/Р - ишчи кисмида хосил булувчи кучланиш; N - нормал босим; Кзап - кучни хисобга олувчи коеффицент; аср - гидростатик кучланиш; e - тупланган деформация даражаси ва бошкалар.

Е. Зибелю буйича волокнинг ишчи каналининг конус бурчаги рангли метал симларини тортиш кучига богликлик графиги келтирилган.

ХУЛОСА

Ушбу графикдан куринадики, рангли металларнинг ишчи кисмнинг конус бурчаги канчалик кичиклаштириш натижасида тортиш кучи ортиб боришини куришимиз мумкин. Лекин ишчи кисмнинг конус бурчагини ортиб бориш натижасида деформацияланаётган рангли метал симларининг деформацияланувчи юза кисмининг ортиб боришига олиб келади. Бу эса рангли метал симларини чузиш жараёнида ортикча хароратнинг куратирилишига, ишлов берадиган волокларнинг умри узайишига олиб келади. Шуларни инобатга олиб, хамда тадкикот ва изланишлар натижасида М1 маркали мис материаллари учун энг оптимал конус бурчаги сифатида а = 8° ва самаралий ишкаланиш р <3° дан (етарли даражада мойлаш билан) катта килиб олиш кераклигини инобатга олишимиз мумкин булади.

REFERENCES

[1]. Т Тураев, Тиркаш Тураевич, Якуб Анвархаджаевич Батиров, and Бобурбек Абдулхаким Угли Тожиев. "Модернизация процесса волочения проволочного изделия." Universum: технические науки 3 (60) (2019).

[2]. Харитонов, В. А. Повышение эффективности производства проволоки волочением / В.А. Харитонов // Обработка сплошных и слоистых материалов. -2013. - № 1. - С. 82-89.

[3]. Харитонов, В. А. Производство пружинной проволоки: учеб. 145 пособие / В.А. Харитонов, Д.Э. Галлямов. - Магнитогорск: Изд-во Магнитогорск. гос. техн. ун-та им. Г.И. Носова, 2013. - 151 с

[4]. Битков, В. В. Технологии и машины для производства проволоки / В.В. Битков. - Екатеринбург: УрО РАН, 2004. - 350 с.

[5]. Omonov, Abduqahhor Abdiraxmon O'G'Li. "HAVO YOSTIQLI KONVEYERLARNING FIK NI OSHIRISH." Scientific progress 1.6 (2021): 967-971.

[6]. Тураев, Тиркаш Тураевич, Якуб Анварходжаевич Батиров, and Бахром Миродилович Мадаминов. "ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ РАЗДЕЛЕНИЯ ЛИСТОВЫХ МАТЕРИАЛОВ ЗА СЧЕТ СНИЖЕНИЯ ВРЕМЕНИ ПРИРАБОТКИ ИНСТРУМЕНТА." Universum: технические науки 3-1 (84) (2021): 70-73.

[7]. Файзиматов Ш. Н. и др. КИЧИК ДИАМЕТРГА ЭГА БУЛГАН ЧУ^УР ТЕШИКЛАРНИ ДОРНАЛАР ЁРДАМИДА ИШЛОВ БЕРИШДА ЮЗА АНЩЛИГИНИ ОШИРИШ //Science and Education. - 2021. - Т. 2. - №. 3. - С. 181-187.

[8]. Turaevich, Turaev Tirkash, and Madaminov Bakhrom Mirodilovich. "Physical Foundations Structural-Formation, Surface Layer Of Parts." The American Journal of Engineering and Technology 2.09 (2020): 71-76.

[9]. Тураходжаев, Нодир Джахонгирович, et al. "OK ЧУЯННИНГ БАРКАРОР СТРУКТУРАСИНИ ТАЪМИНЛАЙДИГАН ТЕХНОЛОГИЯ ИШЛАБ ЧЩИШ ВА УНИ ИШЛАБ ЧЩАРИШ ШАРОИТИДА ЖОРИЙ КИЛИШ." Journal of Advances in Engineering Technology 1 (2020).

[10]. Рубидинов, Шохрух Гайратжон Угли. "БИКРЛИГИ ПАСТ ВАЛЛАРГА СОВУК ИШЛОВ БЕРИШ УСУЛИ." Scientific progress 1.6 (2021): 413-417.

[11]. Файзиматов, Ш. Н., and М. А. Рустамов. "АЭРОДИНАМИЧЕСКИЙ ЭФФЕКТ ДЛЯ АВТОМАТИЗАЦИИ ПРОЦЕССА ПЕРЕКАЧКИ ХИМИЧЕСКИХ АГРЕССИВНЫХ РЕАГЕНТОВ." Современные исследования 6 (2018): 112-115.

[12]. Файзимтов, Шухрат Нуманович, and Мухаммадазим Акбаралиевич Рустамов. "ПРИМЕНЕНИЕ ПРОГРЕССИВНЫХ МЕТОДОВ ДЛЯ ОРИЕНТАЦИИ И УСТАНОВКИ ЗАКЛЕПОК В ОТВЕРСТИЕ С ГОРИЗОНТАЛЬНОЙ ОСЬЮ." НАУЧНЫЙ ПОИСК В СОВРЕМЕННОМ МИРЕ. 2017.

[13]. Файзиматов, Шухрат Нуманович, Сардорбек Маъруфович Юсупов, and Абдужалол Дусмухаммад Угли Бектемиров. "ИСПОЛЬЗОВАНИЕ СОВРЕМЕННЫХ ПРОГРАММНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ ПРИ ПРОЕКТИРОВАНИИ ШТАМПОВ." Universum: технические науки 3-1 (84) (2021): 11-13.

[14]. Fayzimatov, Sh N., S. M. Yusupov, and B. I. Abdullaev. "Increasing Durability of Working Elements of Dividing Dies." International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology 7.4 (2020).

[15]. Отакулов, Ойбек Хамдамович, and Расул Каримович Таджибоев. "КОМПРЕССОР ВАЛЛАРИДАГИ САЛБИЙ ТИТРАШЛАРНИ БАРТАРАФ ЭТИШДА КИМЁВИЙ ТЕРМИК ИШЛОВ БЕРИБ ЦЕМЕНТИТЛАШ ЖАРАЁНИНИНГ МЕТОДОЛОГИЯСИ ВА АФЗАЛЛИКЛАРИ." МОЛОДОЙ ИССЛЕДОВАТЕЛЬ: ВЫЗОВЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ. 2020.

[16]. Todjiboyev, R. K., A. A. Ulmasov, and Muxtorov Sh. "3M structural bonding tape 9270." Science and Education 2.4 (2021): 146-149.

[17]. Тешабоев, Анвар Эргашeвич, et al. "МАШИНАСОЗЛИКДА ЮЗА ТОЗАЛИГИНИ НАЗОРАТИНИ АВТОМАТЛАШ." Scientific progress 1.5 (2021).

[18]. Nomanjonov, S., et al. "STAMP DESIGN." Экономика и социум 12 (2019): 101104.

[19]. Юсуфжонов, О. F., and Ж. F. Гайратов. "ШТАМПЛАШ ЖАРАЁНИДА ИШЧИ ЮЗАЛАРНИ ЕЙИЛИШГА БАРДОШЛИЛИГИНИ ОШИРИШДА МОЙЛАШНИ АДАМИЯТИ." Scientific progress 1.6 (2021): 962-966.

[20]. Omonov, Abduqahhor, and Baxodir Tilobov. "THE IMPORTANCE OF GLASSING THE INTERIOR WALLS OF PIPES." ИННОВАЦИОННЫЕ ПОДХОДЫ В СОВРЕМЕННОЙ НАУКЕ. 2020.

[21]. Mamirov, Abdurashid, and Abduqahhor Omonov. "APPLICATION OF VACUUM CAPTURING DEVICES IN MECHANICAL ENGINEERING." Интернаука 42-2 (2020): 73-75.

[22]. Хусанов, Юнусали Юлдашалиевич, and Ботирхон Эсохон Угли Мамасидикрв. "ПОЛИМЕР КОМПОЗИТ МАТЕРИАЛЛАРНИ ПРАМАЛАШДА КИРИНДИ ^ОСИЛ БУЛИШ ЖАРАЁНИ ТАДЖИК КИЛИШ." Scientific progress 2.1 (2021): 95-104.

[23]. Turakhodjaev N. et al. EFFECT OF METAL CRYSTALLATION PERIOD ON PRODUCT QUALITY //Theoretical & Applied Science. - 2020. - №. 11. - С. 23-31.

[24]. Nodir T. et al. Development Of Technology To Increase Resistance Of High Chromium Cast Iron //The American Journal of Engineering and Technology. - 2021. -Т. 3. - №. 03. - С. 85-92.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.