Научная статья на тему 'ПРОСТАТА БЕЗИ ХАВФСИЗ ГИПЕРПЛАЗИЯСИНИ ПРОГРЕССИВ КЕЧИШИ ВА “ЁШАРИШИ” (АДАБИЁТ ШАРХИ)'

ПРОСТАТА БЕЗИ ХАВФСИЗ ГИПЕРПЛАЗИЯСИНИ ПРОГРЕССИВ КЕЧИШИ ВА “ЁШАРИШИ” (АДАБИЁТ ШАРХИ) Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
155
11
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПРОСТАТА / ПРОСТАТА БЕЗИ ХАВФСИЗ ГИПЕРПЛАЗИЯСИ / ЭРКАКЛАР / МОРФОЛОГИК ХУСУСИЯТ / ДАВОЛАШ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Собиров С., Садикова Д.И., Шадманов М.А.

Бутун дунёда ўтказилган илмий тадқиқотлар, простата бези хавфсиз гиперплазияси касаллиги прогрессив кечишини исботлаган. Эпидемиологик текширувлар хозирги кунда катта ёшдаги одамлар сони ортиб бораётгани ва касаллик ёшга хос прогрессиялашини хисобга олиб, касалликни самарали даволаш муаммосини хал қилиш мухим масала эканлигини кўрсатмоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Собиров С., Садикова Д.И., Шадманов М.А.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROGRESSION AND "REJUVENATION" OF BENIGN PROSTATIC HYPERPLASIA (LITERATURE REVIEW)

Scientific studies conducted around the world have proven that benign prostatic hyperplasia is a progressive disease. Epidemiological studies show that the problem of effective treatment of the disease is relevant, given the increase in the number of elderly people and the "rejuvenation" of this disease in the age aspect.

Текст научной работы на тему «ПРОСТАТА БЕЗИ ХАВФСИЗ ГИПЕРПЛАЗИЯСИНИ ПРОГРЕССИВ КЕЧИШИ ВА “ЁШАРИШИ” (АДАБИЁТ ШАРХИ)»

УДК 611.37:617.6:615-088/4

Собиров С. 2 курс магистр хирургия и урология кафедраси Андижон Давлат тиббиёт институти

Узбекистон, Андижон Садикова Д.И.

т.ф.н., доценти хирургия и урология кафедраси Андижон Давлат тиббиёт институти

Узбекистон, Андижон Шадманов М.А.

т.ф.н., доценти хирургия и урология кафедраси Андижон Давлат тиббиёт институти

Узбекистон, Андижон

ПРОСТАТА БЕЗИ ХАВФСИЗ ГИПЕРПЛАЗИЯСИНИ ПРОГРЕССИВ КЕЧИШИ ВА "ЁШАРИШИ" (АДАБИЁТ ШАРХИ)

Аннотация. Бутун дунёда утказилган илмий тадцицотлар, простата бези хавфсиз гиперплазияси касаллиги прогрессив кечишини исботлаган. Эпидемиологик текширувлар хозирги кунда катта ёшдаги одамлар сони ортиб бораётгани ва касаллик ёшга хос прогрессиялашини хисобга олиб, касалликни самарали даволаш муаммосини хал цилиш мухим масала эканлигини курсатмоцда.

Калит сузлар: простата, простата бези хавфсиз гиперплазияси, эркаклар, морфологик хусусият, даволаш.

Sobirov S. 2nd year master Department of Surgery and Urology

ASMI

Sadikova D.I., Ph.D. associate professor Departmentof Surgery and Urology Andijan State Medical Institute Uzbekistan, Andijan Shadmanov M.A., Ph.D. associate professor Department of Surgery and Urology Andijan State Medical Institute, Uzbekistan, Andijan

PROGRESSION AND "REJUVENATION" OF BENIGN PROSTATIC HYPERPLASIA (LITERATURE REVIEW)

Annotation. Scientific studies conducted around the world have proven that benign prostatic hyperplasia is a progressive disease. Epidemiological studies show that the problem of effective treatment of the disease is relevant, given the increase in the number of elderly people and the "rejuvenation" of this disease in the age aspect.

Key words: prostate gland, benign prostatic hyperplasia, men, morphological sign, treatment.

Долзарблиги. Куп йиллар давомида простата безининг хавфсиз гиперплазияси (ПБХГ) муаммоси доимий равишда долзарб булиб колмокда ва биринчи навбатда, ушбу касалликнинг частотаси бошка урологик патологиялар орасида устунлиги, нафакат кекса, балки етук ёшдаги эркакларда х,аёт сифатини йукотиш билан касалланишнинг юкори даражаси хдсобланади.

Максад: простата безининг хавфсиз гиперплазиясини ёшга нисбатан беморларда кечишини адабиёт шархи.

Олинган натижалар: Касалликни кучайиши ёшга боFлик холда 40 ёшдан кейин простата безининг катталашиши тезлашади. Барча утказилган гистологик текширувлар 80% эркакларда простата бези гипреплазиясини тасдиклаган [1, 2, 7, 8]. ПБХГ аникланган беморларни тахминан 50% оператив давога мухтожлигини статистик маълумотлар тасдиклайди [ 3, 4]. Европа ва Америка уророглар ассоциациялари 80 ёшдан ошган хар туртта эркакдан биттаси жаррохлик аралашуви билан даволанишни тавсия этмокда [5, 6, 8]. Бутун жахонда уртача умр куриш ёши давомийлиги ошганлиги маълум. Масалан, дунё ахолисининг карийб 10, 8% кисми 60 ёшдан ошган эркаклар булса охирги 20 йил ичида бу курсаткич 22 % ташкил килди [4, 7]. Шуни хисобга оладиган булсак, ПБХГ билан OFрийдиган эркаклар катлами хам уз-узидан купаяди. Бу эса ПБХГ оптимал методларини яратиш учун купгина илмий амалий изланишларга олиб келади. Ташрих утказган беморлар простата бези намуналари, вафот этган беморлар, 30 ёшдан кичик вафот этган беморларда утказилган гистологик маълумотларда гиперплазия аникланмаган, катта ёшдаги эркакларда стромал-гландуляр гиперплазия мавжудлиги аникланган [1, 3, 5, 7]. Турли мамалакатлар, жумладан, Россия, АКШ, Англия, Хитой, Хиндистон, Япония каби тиббиёт ривожланган давлатларда касалликни учраши этник ва географик жойлашувидан катъий назар деярли фарк килмаслиги курилади [2, 4, 8]. Простата бези хажми ёшга караб уртача узгаришига карайдиган булсак, 40 ёшда - 21см3, 50 ёшда - 27 см3, 60 ёшда -34 см3, 70 ёшда - 40 см3 бу албатта соFлом эркакларда, гиперплазияга учраётган эркакларда эса безнинг усиш тенденцияси ошиб боради. Касалликни намоён булиши ёшга хос ортиб боради [6].

Простата бези ташки секреция бези хисобланиб, эякуляция вактида простата суюклиги ишлаб чикаради ва уни сийдик чикариш каналига

утказади. Простата суюклиги сперматозоидлар харакатчанлигини яхшилайди ва уни хаётчанлигини саклаш учун кин мухитини узгартиради [2, 5, 6].

Простата бези силлик мушак хужайраларини уз ичига олган фибромускуляр стромага эга булиб, ацинуслари ичида секретор эпителийлари бор. Бу стромал компонент ичида фибробласт, кон томир, нерв, иммун тизими элементлари жойлашган, шу кисмлар без фаолиятини бошкаради ва ташкил килади. Простата бези анатомик жойлашуви сийдик чикариш каналининг простатик кисмида жойлашиб, орка чегараси периуретрал кисмда утиб иккита булак бездан иборат. Олдинги чегараси уруг думи ва ташки уретрал сфинктерда тугайди. Гиперплазияланиш асосан утиш зонаси яни уретра простатик кисмида булиб, бу простатик обструкцияга олиб келади [1, 4, 6, 7, 8].

Простата бези туFрисидаги замонавий маълумотларни хисобга олмасдан унинг патогенезини тушуниш мумкин эмас. Якин вактларгача простата безининг гистологик гомогенлиги ва унинг алохида морфологик структуралари орасида функционал фарк йуклиги туFрисидаги фикр устунлик килар эди. Бу тушунча аъзо тузилишининг зонал концепцияси билан барбод булди. Бундай концепцияга биноан, простата безида гистологик ва функционал хусусияти билан фарк килувчи, уларнинг хужайра элементларини ташкил этувчи бир нечта зоналар ажратилади. Бу периферик, марказий ва оралик (транзитор) зоналар хамда олдинги фибромускуляр строма ва препростатик сегмент кисмлардир. Марказий зона без тукимасининг конуссимон кисмидан иборат булиб, без структураси умумий кисмининг 25% ни ташкил этади. Уни папилляр эпителий билан копланган ва махкам строма билан уралган катта полигонал безлар хосил килади. Марказий зона уруF чикувчи йулларни уруF пуфакчаларидан уретрага куйиладиган жойгача ураб туради. Марказий зонанинг без йуллари уруF дУмбоFчасида уретрага очилади. Бу зонада 5-10% холларда простата бези раки ривожланади [3, 4, 5].

Хулоса: Бутун дунёда утказилган илмий тадкикотлар, ПБХГ касаллиги прогрессив кечишини исботлаган. Эпидемиологик текширувлар хозирги кунда катта ёшдаги одамлар сони ортиб бораётгани ва касаллик ёшга хос прогрессиялашини хисобга олиб, касалликни самарали даволаш муаммосини хал килиш мухим масала эканлигини курсатмокда [7, 8].

Хозирги кунда ПБХГ даволаш консерватив ва жаррохлик усуллари мавжуд булиб, консерватив даво самарадорлиги юкори булмаганлиги сабабли бир канча оператив методлардан фойдалинилади. Оператив методлар хам иккига: анъанавий очик аденомэктомия ва эндоскопик методлар (трансуретрал резекцион, энуклеацион, вапоризацион, аблацион ва бошка методлар) [1, 3, 4].

Бу жаррохлик методлари тахлил килинганда дастлаб, простата без трансуретрал резекцияси 80 см3 хажмдаги простата бези стандарт даволаш,

80 см3 катта хажмдаги безлар учун очик аденомэктомия методи стандарт сифатида кабул килинган эди. Лазер хирургиясининг ривожланиши эса простата бези хажмидан катъий назар эндоскопик энуклеация килиш мумкинлиги исботлаб берди [1, 3, 4, 7].

Юкоридаги методлар канчалик ишончли ва тасдикланган булмасин барчасини камчиликлари мавжуд. Шунинг учун алтернатив методни танлаш беморлар учун косметик жихатдан, ташрих ва ташрихдан кейин асоратларни камайтиришга каратилган долзарб муаммоларга ечим булиши лозим.

Адабиётлар:

1. ГориловскийЛ.М. Современные представления о диагностике и лечении доброкачественной гиперплазии предстательной железы// Аденома предстательной железы. - Харьков: «Факт», 1997. -С.67-76.

2. ГориловскийЛ.М. Эпидемиология, факторы риска развития и биологическое течение доброкачественной гиперплазии предстательной железы// Доброкачественная гиперплазия предстательной железы - М., 1999. -С.12-20.

3. КамаловА.А. Современные аспекты оперативного лечения доброкачественной гиперплазии предстательной железы// Урология. -2004. -№1. - С.30-34.

4. КудрявцевЮ.В. Морфологические изменения в ткани предстательной железы при доброкачественной гиперплазии// Доброкачественная гиперплазия предстательной железы. -М., 1999. -С.37-46.

5. Хамраев О.А., Косимхожиев М.И. Особенности гистографического перестраивания и развития ткани простаты в пре- и постнатальном периоде онтогенеза// Журнал «Экономика и социум», 6(97) 2022

6. Шадманов М.А., Садикова Д.И. Профилактика воспалений после операции доброкачественной гиперплазии предстательной железы// Журнал «Экономика и социум», 5(108) 2023

7. Bosch J.L. Strong effects of definition and nonresponse bias on prevalence rates of clinical benign prostatic hyperplasia. // BJU- Int. - 2019. -Vol.85, №6. -P.665.

8. Bostwick D.I. Patology of benign prostatic hyperplasia. // Textbook of benign prostatic hyperplasia - Oxford: ISIS, 2016. -P.91-104.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.