Научная статья на тему 'ПОЛИКАРБОКСИЛАТЛАР АСОСИДАГИ КОМПЛЕКС КИМЁВИЙ ҚЎШИМЧАЛАРНИ ПОРТЛАНДЦЕМЕНТНИНГ РЕОЛОГИК ХОССАЛАРИГА ТАЪСИРИ'

ПОЛИКАРБОКСИЛАТЛАР АСОСИДАГИ КОМПЛЕКС КИМЁВИЙ ҚЎШИМЧАЛАРНИ ПОРТЛАНДЦЕМЕНТНИНГ РЕОЛОГИК ХОССАЛАРИГА ТАЪСИРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
портландцемент / комплекс кимѐвий қўшимчалар / КДж-3 / КДж-3 МБ / модификатор / қотиш кинетикаси / сувга талабчанлик. / Portland cement / complex chemical additives / KJ-3 / KJ-3 MB / modifier / hardening kinetics / water demand.

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы —

Мақолада поликарбоксилат эфири асосида олинган КДж-3 ва КДж-3МБ маркали комплекс кимѐвий қўшимчаларни портландцементнинг қотиш кинетикаси ва сувга талабчанлигига таъсири ўрганилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INFLUENCE OF COMPLEX CHEMICAL ADDITIVES BASED ON POLYCARBOXYLATES ON THE RHEOLOGICAL PROPERTIES OF PORTLAND CEMENT

The article studies the influence of complex chemical additives of the KDz-3 and KDz-3MB brands based on polycarboxylate ester on the hardening kinetics and water demand of Portland cement.

Текст научной работы на тему «ПОЛИКАРБОКСИЛАТЛАР АСОСИДАГИ КОМПЛЕКС КИМЁВИЙ ҚЎШИМЧАЛАРНИ ПОРТЛАНДЦЕМЕНТНИНГ РЕОЛОГИК ХОССАЛАРИГА ТАЪСИРИ»

Мирзажанов М.А.

Фаргона политехника институти "Курилиш материаллари буюмлари ва конструкцияларини

ишлаб чицариш" кафедраси доценти

ПОЛИКАРБОКСИЛАТЛАР АСОСИДАГИ КОМПЛЕКС КИМЁВИЙ КУШИМЧАЛАРНИ ПОРТЛАНДЦЕМЕНТНИНГ РЕОЛОГИК

ХОССАЛАРИГА ТАЪСИРИ

Аннотация. Мацолада поликарбоксилат эфири асосида олинган КДж-3 ва КДж-3МБ маркали комплекс кимевий цушимчаларни портландцементнинг цотиш кинетикаси ва сувга талабчанлигига таъсири урганилган.

Калит сузлар: портландцемент, комплекс кимевий цушимчалар, КДж-3, КДж-3 МБ, модификатор, цотиш кинетикаси, сувга талабчанлик.

Mirzazhanov M.A. associate professor Departments of production of building materials,

products and structures Fergana Polytechnic Institute

Uzbekistan

INFLUENCE OF COMPLEX CHEMICAL ADDITIVES BASED ON POLYCARBOXYLATES ON THE RHEOLOGICAL PROPERTIES OF

PORTLAND CEMENT

Annotation. The article studies the influence of complex chemical additives of the KDz-3 and KDz-3MB brands based on polycarboxylate ester on the hardening kinetics and water demand of Portland cement.

Key words: Portland cement, complex chemical additives, KJ-3, KJ-3 MB, modifier, hardening kinetics, water demand.

КИРИШ

Бетоннинг хусусиятларини яхшилаш учун мулжалланган бир компонентлик кимевий кушимчаларнинг аксарияти бетон хоссаларини кам узгартиради ва баъзан уларга салбий таъсир курсатади [1]. Шунинг учун икки ва ундан ортик алохида компонентлардан ташкил топган комплекс кушимчалардан фойдаланиш максадга мувофикдир. Комплекс кимевий кушимчаларнинг афзалликлари шундаки, улар куп функцияли хоссаларга эга, яъни, улар бетон коришмасига бетоннинг бир - бирига боFлик булмаган хусусиятларига таъсир килади [2]. Шундай килиб, комплекс кушимчалар куп функцияли модификаторлар булиб, улар таркибига

киритилган алохида кушимчаларнинг таъсир самараси ортади. Бетон коришмаларини ишлаб чикаришда комплекс кушимчалардан фойдаланиш хар бир кушимчанинг салбий таъсирини сезиларли даражада камайтиради.

Комплекс кушимчалар жуда кулайлиги сабабли, керакли хоссаларга эга бетон олиш учун бир нечта компонентлардан фойдаланишга зарурат колмайди.

Комплекс кушимчаларнинг бир компонентли таркибий кисмлардан яна бир афзаллиги - якин келажакда улар бир компонентли кушимчаларни курилиш ишлаб чикариш сохасидан бутунлай олиб ташлашлари мумкин.

Маълумки, суперпластификаторлар цемент системаларининг сувга булган талабчанлигини камайтиради хамда бетон коришмасининг мустахкамлигини оширади [3].

Республикамиз курилтш объктларида бетон ва темир бетон конструк-циялари ишдаб чикариш учун хорижда ишлаб чикарилган куплаб суперпластификаторлардан фойдаланилмокда. Ушбу кушимчалар юкори самарадорликка эга, аммо, чет элда бетонга муваффакиятли ишлатиладиган кушимчаларни нархи баланд ва хар доим хам бизни шароитда яхши самара бермайди.

Шу боис Республикамиз олимлари томонидан махаллий хом ашёлар асосида сифатли ва арзон кушимчалар яратиш ва уларни бетон технологиясида куллаш борасида кенг камровли тадкикотлар утказилмокда. Улар томонидан поликарбоксилат эфирлари асосида янги авлод суперпластификаторлари яратилди [4].

МАЦСАД ВА ВАЗИФАЛАР

Ушбу маколада Республикамиз олимлари томонидан яратилган, поликарбоксилат эфирлари асосида олинган КДж-3 ва КДж-3МБ маркадаги суперпластификаторларни портландцементнинг сувга талабчанлиги ва котиш кинетикасига таъсирини урганиш буйича утказилган назарий ва амалий тадкикотлар натижалари баён этилган.

ХОМ АШЁ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА ТАДЦЩ ЭТИШ УСУЛЛАРИ

Тадкикотларда боFловчи сифатида "Кувасойцемент" ОАЖда ишлаб чикарилган, ГОСТ 31108—2020 талабларига жавоб берувчи ПЦ400 Д20 маркали портландцементлари кулланилди.

КДж-3 ва КДж-3МБкомплекс кушимчаларни цемент хамирининг реологик хоссалари таъсири ГОСТ 310.3-76 талабларига мувофик, Вика ускунасида аникланди.

Кушимчаларни цементнинг сув талабчанлигини камайишига (Ст) таъсири куйидаги формула оркали хисобланди: Ст= [(Нк-Нкп)/Нк] • 100%,

бу ерда Нк ва Нкп - кушимчасиз ва пластиклаштирувчи кушимча кушилган цемент хамирининг нормал куюклиги.

НАТИЖАЛАР ВА УЛАРНИНГ МУХрКАМАСИ

Тажрибалар шуни курсатдики, иккала кимёвий кушимчалар хам цемент хамирига пластиклаштирувчи таъсир курсатади. Комплекс кимёвий кушимчаларнинг цемент хамирининг нормал куюклиги ва куюкланиш кинетикасига таъсири расмда курсатилган.

а)

КДж-3бошл. КДж-Зтугаши КДж-3МБ бош. КДж-3МБ туг.

0.5 1 1.5 2

^ушимчанинг микдори,%

б)

30

25 Кдж-3 КДж-3МБ

° 20 н и 15

10 5

0

0 0.5 1 1.5 2

кушимчалар микдори, %

1-расм. Цемент хамирининг тишлашиш муддати (а) ва сув талабчанлигига (б) комплекс кимёвий кушимчаларни таъсири

Расмда таъсвирланган графиклар КДж-3 кушимчаси цемент массасига нисбатан 0,1-1,5% олинганда, цемент хамирининг сувга булган талабчанлиги 10-31% га, КДж-3МБ кушимчасида эса 5 - 27,7% га камайишини курсатди.

КДж-3 кушимчаси цемент хамирининг тишлашиш жараёнини бошланишини 8,2 - 20,5 ва тугашини 24,1 - 42,2 дакикага оширганлигини куриш мумкин. КДж-3МБ кушимчасини цемент таркибига киритиш хамирнинг тишлашишини бошланишини 7,10дан 15,5дакикагача, тугашини эса 17,3дан 35,3дакикагача оширди.

Бу маълумотлар махаллий хом ашёлардан олинган КДж-3 комплекс кушимчаси КДж-3МБ кушимчасига нисбатан бирмунча юкори курсатгичга эга эканлигидан далолат беради. Шу билан бирга, КДж-3МБ нинг таннархини юкорилиги иктисодий жихатдан самарасиз хисобланиб, конструкцияни таннархини ошишига олиб келиши мумкин.

ХУЛОСА

Шундай килиб, утказилган тадкикотлар, ишлатиладиган суперпластификаторнинг табиати цементнинг сувга талабчанлиги ва модификацияланган цемент хамирининг котиш кинетикасига таъсир килишини курсатди. Шуни ёдда тутиш керакки, цемент дисперсиясида суперпластификаторлардан фойдаланилганда, максад купинча коришманинг сув талабчанлигини камайтириш ва цементнинг гидратация реакциясининг стехиометриясига мос келадиган С / Ц нисбатига эга булишдир.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати:

1. Батраков В.Г. Модифицированные бетоны. Теория и практика /В.Г. Батраков. - М.: Высшая школа, 1998г.-768 с.

2. Изотов В. С. Химические добавки для модификации бетона: монография // В. С. Изотов, Ю. А. Соколова. - М.: Казанский Государственный архитектурно-строительный университет: Изд-во «Палеотип», 2006. - 244 с.

3. Кудяков, А.И. Влияние органических добавок на свойства цементного теста и камня / А.И. Кудяков, А.С. Симакова, В.А. Кондратенко, А.Б. Стешенко, А.Д. Латыпов // Вестник Томского государственного архитектурно-строительного университета. 2018. - Т. 20. - № 6. - С. 138147.

4. Самигов Н.А., Каримов М.У., Мирзаев Б.К,. Исследование физико-механических свойств керамзитобетона с комплексной полимерминеральной добавкой нового поколения на основе местного сырья. //Научно-практический журнал «Архитектура Строительство Дизайн» Спец. Выпуск / 2019 г. С. 53-56. (05.00.00. №4)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.