Научная статья на тему 'ПОКАЗАТЕЛИ ФОТОСИНТЕТИЧЕСКОЙ ПРОДУКТИВНОСТИ СОРТОВ ЯЧМЕНЯ В РАЗЛИЧНЫХ УСЛОВИЯХ ПИТАНИЯ'

ПОКАЗАТЕЛИ ФОТОСИНТЕТИЧЕСКОЙ ПРОДУКТИВНОСТИ СОРТОВ ЯЧМЕНЯ В РАЗЛИЧНЫХ УСЛОВИЯХ ПИТАНИЯ Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
31
4
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЯЧМЕНЬ / ФОТОСИНТЕТИЧЕСКАЯ ПОТЕНЦИАЛ ПОСЕВА / ЧИСТАЯ ПРОДУКТИВНОСТЬ ФОТОСИНТЕЗА / ФОТОСИНТЕТИЧЕСКАЯ АКТИВНАЯ РАДИАЦИЯ / ПОЧВЕННОЕ ПИТАНИЕ

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — Рахимзода Шерали Хасан

В статье приводится результат изучения фотосинтетической продуктивности сортов ячменя в зависимости от различных условий питания в период вегетации. Цель статьи: Изучение чистая продуктивность фотосинтеза изученных сортов ячменя в период роста оказались различными. По результатам исследования: Полученные результаты показывают, что коэффициент использования фотосинтетически активной радиации (в зерне) у изученных сортов в зависимости от периода вегетации и нормы удобренный были различными. Максимальный уровень в период колошения и молочно-восковой спелости наблюдалось у сортов Баракат и Пулоди в варианти минерального питания и биокомпоста.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству , автор научной работы — Рахимзода Шерали Хасан

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INDICATORS OF PHOTOSYNTHETIC PRODUCTIVITY OF BARLEY VARIETIES UNDER DIFFERENT NUTRITION CONDITIONS

The article presents the result of studying the photosynthetic productivity of barley varieties depending on various nutritional conditions during the growing season. The net productivity of photosynthesis of the studied barley varieties during the growth period turned out to be different. The results obtained show that the coefficient of use of photosynthetically active radiation (in grain) in the studied varieties, depending on the growing season and the rate of fertilization, were different. The maximum level during heading and milky-wax ripeness was observed in varieties Barakat and Pulodi in the variant of mineral nutrition and biocompost

Текст научной работы на тему «ПОКАЗАТЕЛИ ФОТОСИНТЕТИЧЕСКОЙ ПРОДУКТИВНОСТИ СОРТОВ ЯЧМЕНЯ В РАЗЛИЧНЫХ УСЛОВИЯХ ПИТАНИЯ»

растанихо дар давраи гулкунй шиддатнокии баланди транспиратсия дар давоми руз ба мушохида мерасад.

Дар раванди тадкикоти муайян шуда, гурухи растанихои соли 2020 бошад, вобаста ба норасоии об ба растанихои об таъминкуниро муътадил ба рох мондем, ки дар натича шиддатнокии чараёни транспиратсия хуб дар давраи гулкуни нисбат ба хамаи даврахо ба мушохида мерасид.

Хулоса. Х,амин тарик аз натичахои тахкикоти гузаронидашуда маълум гардид, ки шидатнокии транспиратсия дар растании катраборони навъи «Зидех» аз таминоти об вобастагй буда, дарчаи баландтарини он дар соли 2018 соати 1100 ва дар соли 2019-2020 бошад, дар соати 1400 ба мушохида расид. Шиддатнокии транспиратсия аз микдор ва чойи чойгиршавии масомахо дар пахнаки барг вобаста буда, мубодилаи об ва намакхои минералиро идора мекунад. Хусусияти хоси масомахои барги растании катраборон навъи «Зидех» раванди транспиратсияро идора намуда вобаста ба таъминоти об растаниро аз норасоии об эмин нигох медорад. Шиддатнокии баланди транспиратсия вобаста ба даврахои хаётии растании катраборони навъи «Зидех» дар харду соли санчиши ба давраи гулкунй рост меояд ва зинаи пастаринии шиддатнокии транспиратсия ба давраи баргрони мувофик аст.

АДАБИЁТ

1. Забиров Р.F., М.Х. Fайратов, С.Х,.Рах,монов, Д.Т. Толибеков «Дастури таълимии корхои лабораторй оид ба физиологияи растанй», Душанбе, -2006. 83-95с.

2. Ёкубова М.М., «Биохимияи растанихо» / М.М.Ёкубова, З.М.Х,амробоева - Душанбе, -2010. 260с.

3. Забиров P.F., «Физиологияи растанихо» / P.F. Забиров - Душанбе, -2005. - 171-187с.

4. Медведов С.С. «Физиологияи растанихо» / С.С.Медведов, А.К Мирзорахимов, Н.Ниматова, Ф.А. Абдухоликова - Душанбе «ЭР-Граф», 203-209с.

5. Гужвин С.А., «Физиология и биохимия растений», / С.А. Гужвин, В.Д. Кумачева, Р.А. Каменев, -Персиановский, 2019, 73-77С.

6. Эржапова Р.С. Физиология растений: Водный режим растений. / Р.С.Эржапова, - Грозный: Издательство ЧГУ, 2015. - 128 с.

7. Рустамов А.Р. «Исследование физиолого-биохимических особенностей полиплоидных форм мягкой пшеницы в условиях почвенной засухи»: Автореферат. Кон-х наук. / А.Р. Рустамов -Душанбе, 2018. - С.8-9

8. Флора таджикской сср, чилди 5, - Ленинград «наука» Ленинградское отделение, 19 7 8, 528-541с.

ТДУ 581.132:633.13

НИШОНДИХДНДАХРИ МА^СУЛНОКИИ ФОТОСИНТЕТИКИИ НАВЪХ,ОИ Ч,АВ ДАР ШАРОИТИ ГУНОГУНИ ГИЗОГИРИ

РАХИМЗОДА ШЕРАЛЙХАСАН,

дотсенти кафедраи биохимия ва генетикаи факултети биологияи Донишгоци давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айнй, Сурога 734003 ш. Душанбе хиёбони Рудакй 121, Тел: (+992) 100005050;

Дар мацола равандцои мацсулнокии фотосинтетикии навъцои цав вобаста аз шароитцои гуногуни гизой дар давраи нашъунамои растанщо тащиц карда шуданд.

Мацсади мацола: Омузиши мацсулнокии софи фотосинтези навъцои омухташудаи цав дар давраи цадкашй байни навщо нисбатан фарциятцо дида мешаванд.

Натица^ои та^цицот: Натицацои ба даст омада нишон медщанд, ки коэффисиенти истифодабарии радиатсияи фаъоли фотосинтетики, дар дона дар навъцои омухташуда вобаста ба даврацои инкишоф ва истифодаи нурщо фарц мекунад. Сат^и максимали дар даври хушабанди ва пухтану ширабанди дар навщои Баракат ва Пулоди цангоми додани нурии маъдани ва биокомпост мушоцида мешавад.

Калидвожа^о: цав, ицтидори фотосинтетикии кишт, мацсулнокии софи фотосинтез, радиатсияи фаъоли фотосинтетики, гизои хоки.

ПОКАЗАТЕЛИ ФОТОСИНТЕТИЧЕСКОЙ ПРОДУКТИВНОСТИ СОРТОВ

ЯЧМЕНЯ В РАЗЛИЧНЫХ УСЛОВИЯХ ПИТАНИЯ

РАХИМЗОДА ШЕРАЛИХАСАН,

доцент кафедры биохимии и генетики факультета биологии Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, Адрес: г. Душанбе, проспект Рудаки 121, Тел: (+992) 100005050;

В статье приводится результат изучения фотосинтетической продуктивности сортов ячменя в зависимости от различных условий питания в период вегетации.

Цель статьи: Изучение чистая продуктивность фотосинтеза изученных сортов ячменя в период роста оказались различными.

По результатам исследования: Полученные результаты показывают, что коэффициент использования фотосинтетически активной радиации (в зерне) у изученных сортов в зависимости от периода вегетации и нормы удобренный были различными. Максимальный уровень в период колошения и молочно-восковой спелости наблюдалось у сортов Баракат и Пулоди в варианти минерального питания и биокомпоста.

Ключевые слова: ячмень, фотосинтетическая потенциал посева, чистая продуктивность фотосинтеза, фотосинтетическая активная радиация, почвенное питание.

INDICATORS OF PHOTOSYNTHETIC PRODUCTIVITY OF BARLEY VARIETIES UNDER DIFFERENT NUTRITION CONDITIONS

RAHIMZODA SHERALI HASAN,

Associate Professor of the Department of Biochemistry and Genetics of the Faculty of Biology Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, Adress: 734003 c. Dushanbe aven Rudaki 121, ' Phone: (+992) 100005050;

The article presents the result of studying the photosynthetic productivity of barley varieties depending on various nutritional conditions during the growing season.

The net productivity of photosynthesis of the studied barley varieties during the growth period turned out to be different.

The results obtained show that the coefficient of use of photosynthetically active radiation (in grain) in the studied varieties, depending on the growing season and the rate of fertilization, were different. The maximum level during heading and milky-wax ripeness was observed in varieties Barakat and Pulodi in the variant of mineral nutrition and biocompost.

Key words: barley, photosynthetic potential of crops, net productivity of photosynthesis, photosynthetic active radiation, soil nutrition.

Мукаддима. Максади омузиши хусусиятх,ои физиологию биокимиёии навъх,ои ояндадори чав, ки х,осилнокии баланди донро дар шароити гуногуни парвариш доранд ва дар асоси истифодаи меъёрх,ои оптималии гизои нурии маъданй (NPK) ва органикй (биокомпост) ба даст овардани х,осил ва сифати баланди дон мебошад.

Намояндагони оилаи хушадорон дар истех,солот бештар мух,им мебошанд. Ба онх,о растаних,ои асосии гизой - гандум, шолй, чуворимакка, чав, чавдор ва f. дохил мешаванд ки барои хдйвоноти хонагй хурокаи нисбатан пуркиммат ба х,исоб мераванд. Микдори боз хдм зиёдтари хушадорон ба сифати растаних,ои хуроки чорво, Fизой, доруворй ва ороишй ба зироатпарварй ворид карда мешаванд. Яке аз намудх,ое, ки хдмчун зироати Fизой ва хуроки чорво ахдмияти мух,им дорад, ин чави оддй - (Hordeum vulgare) мебошад, ки ба растаних,ои Fизой ва хуроки чорвои бештар парваришшаванда тааллук дорад.

Омузиши асосх,ои физиологии ташаккули х,осилнокии растаних,о, вобаста ба вариантх,ои Fизогирии хокй, вазифаи таъхирнопазир бокй мемонад. Аз ин ру, нишондих,андах,ои мукоисавии морфофизиологии навъх,ои серх,осили чав дар заминаи

шароити гуногуни гизогирии хокй яке аз механизмхои идоракунии равандхои хосилнокии зироатхо, аз он чумла чав мебошад.

Дар баробари ин, омухтани масъалахои таъсири сатхи хосилхезии хок намудхои нурихои маъданй ва органикй, таркиби гумус ба равандхои физиологй - биокимиёии растанихо дар давраи нашъунамо низ таваччухи хоса дорад. Дар робита бо ин, омузиши мукоисавии биокомпост бо микдори зиёди гумус 10% хеле мухим аст.

Аз руи сарчашмахо дар дони чав хамчун манбаи хурока, протеини галлагй мавчуд мебошад.. Еизонокии як килограм дони чав ба 1,2 вохиди хурока баробар аст. Аз дони чав ках ва ярмаи чав ва спирт тайёр мекунанд. Дони чав дар тайёр кардани фукухнушобаи чавй (пиво) хдмчун махсулоти асосии хом истифода бурда мешавад Ч,.К. ^осимов ва диг. (2011).

Яке аз хусусиятхои хоси мухими чав он аст, ки ин зироат нисбат ба дигар зироатхои галладонагихои хушадор тез пухта мерасад ва аз хушкихои тобистон зарар намебинад.

Дар Точикистон хосилнокии миёнаи дони чав дар дахсолаи охир аз 9,9 то 15,1 с/га баланд шудааст. Ч,ав аз боришоти давраи тирамоху зимистон ва аввали бахор самаранок истифода мебарад. Аз ин хисоб хосилнокии чави тирамохй дар шароити мусоид нисбат ба чави бахорй 1,5-2,0 маротиба зиёд мебошад.

Дар ташаккулёбй ва рушди тамаддуни инсонй, дар катори гандум чав низ дар таъмини инсон бо гизо чои арзанда дошт. Дар огоз хамчун зироати хуроквории нонй истифода мешуд, баъдан вай хамчун зироати мухимтарини хуроки чорво, хамчун консентрати сергизои барои хуроки хайвонот хизматкунанда, парвариш карда мешуд. Якчоя бо истифодашавй дар гизо ва хуроки чорво, донаи чав хамчун ашёи хом барои тайёр кардани нушокихои рухафзо ва масткунанда хизмат мекунад (Демчук А.В., 2015, Джуманкулов Х., 1990).

Яке аз омилхои сатхи махсулнокй ва сифати махсулоти растанихои кишоварзиро муайянкунанда речаи гизоии хокй мебошад. Сарчашмахои гизо метавонанд чузъхои нурихои маъданй ва органикй ва худи таркиби хок бошанд. Вобаста ба ин, интихоби намудхои нурихо, меъёрхо ва мухлатхои истифодабарии онхо вобаста ба фаркияти хокй ва намуди зироат ахамияти илмй-амалии мухим дорад (Джуманкулов Х., 1990).

Ба хамин муносибат истифодабарии биокомпостхо хеле мувофики матлаб мебошад, чун,ки ин самари баланди экологй ва иктисодй дорад. Истифодабарии биокомпостхо дар амалияи зироатпаварии бисёр кишвархо сол аз сол васеъ мешавад.

Босамарии он дар мисоли парвариши хушадорон, зироатхои техникй, дар богдорй ва сохахои дигари растанипарварй исботи худро ёфтааст.

Дар асоси ин аз чониби мо максади омузиши таъсири биокомпост дар мукоиса бо нурии маъданй NPK ва бо варианти бе додани нурихо дар равандхои физиологй-биокимиёии навъхои серхосили чави тирамохй дар шароити хокй-иклимии водии Х,исори Точикистон гузошта шуд.

Яке аз омилхои асосии муайянкунандаи дарачаи хосилнокй ва сифати махсулоти зироатхои кишоварзй ин речаи гизогирии хокй мебошад.

Манбаи гизогирии растанихо асосан элементхои таркиби нурихои маъданию органикй ва хок мебошанд.

Дар алокаманди бо ин интихоби намудхои нурй, меъёр ва даврахои истифодабарии онхо вобаста аз намудхои хок ва навъи зироатхо, ахамияти аввалиндарачаи илмй-амалй дорад.

Дар ин чода истифодаи биокомпост нихоят мухим мебошад, чунки ин ахамияти экологй ва иктисодй дорад.

Истифодаи биокомпост дар тачрибаи зироаткории дигар давлатхо сол ба сол васеътар мегардад. Самаранокии он хусусан (асосан) дар мисоли парвариши зироатхои галладонагй, зироатхои техникй, дар богдорй, токпарварй ва дигар сохахои растанипарварй исбот карда шудааст (Сангинов С. Р. ва диг., 1988; Джуманкулов Х., 1990; ва диг. 2001).

^исми асоси: Объект ва усулх,ои тахкикот. Объектхои тахкикот навъхои чави селексияи ватанй: Вахш-34, Баракат ва Пулодй мебошанд, ки дар Пажухишгохи илмй-тахкикотии зироаткории Академии илмхои кишоварзии Точикистон ба даст оварда

шудааст. Тачрибахои сахрои дар китьаи тахкикотии шахраки донишчуёни Донишгохи миллии Точикстон аз руйи усули Б.А. Доспехов (1985) гузаронида шуданд. Андозаи китьаи майдони кишт 10 м2, бо се такрорй, кишти дастй, бо меьёри 3,5-4,0 млн дона дар 1 га дар фасли тирамох гузаронида шудаанд. Нурихо то кишти зироат ва дар давраи найчабандй вобаста ба меъёрхои муайянкардашуда N90 Р90 Кбо кг/га ва биокомпост - 10 т/ га истифода бурда шудаанд.

Иктидори фотосинтетикии кишт (ИФК) навъхои чави дар заминаи шароити гуногуни гизои хокй парваришшуда байни хамдигар фарк доштанд (чадвали 1.). ИФК дар навьи Вахш 34 дар мукоиса бо навъхои Баракат ва Пулодй хам хангоми заминахои гуногуни гизой ва хам тибки даврахои инкишоф паст буд. Ин фаркият дар даври хушабандй ва ширабандию пухтарасй хусусан дар навьи Пулодй (529 хаз. м2/га руз) мушохида мешавад.

Ч,адвали 1. - Иктидори фотосинтетикии кишти навъхои чав вобаста ба шароити

Fизогири ва даврахои сабзиши растани, хаз. м2/га руз

Навъхо Вариантхо Даврахои нашъунамоёби

панчазани хушабандй ширабанди

Вахш - 34 Назоратй, бе нурй 235 364 432

№0Р90К60 282 408 454

Биокомпост, 10т/га 288 411 467

Баракат Назоратй, бе нурй 267 445 505

№0Р90К60 299 4871 520

Биокомпост, 10т/га 299 496 512

Пулодй Назоратй, бе нурй 269 493 526

№0Р90К60 293 501 529

Биокомпост, 10т/га 292 505 528

Сатхи максималии ИФК дар навъхои омухташуда дар давраи ширабандию пухтарасй дида мешавад. Дар ин хангом кайд кардан мумкин, ки навьи Пулодй нисбати навьи Баракат сатхи нисбатан баланди ИФК дошт ва навьи Вахш-34 бо сатхи киёсан пасти ИФК фарк мекунад. Ин маьлумоти бадастомада аз он шаходат медиханд, ки эхтимолияти махсулнокии навьи Пулодй баланд мебошад.

Махсулнокии софи фотосинтези (МСФ) навьхои омухташудаи чав дар давраи кадкашй байни вариантхо на он кадар фарки калон доштанд (чадвали 2,). Аммо дар давраи панчазанй афзуншавии намоёни МСФ (6,2-6,8 г/м2.шабонаруз) мушохида мешавад. Чунин тамоюл дар даври хушабандй низ мушохида мешавад ва ба бузургихои максималии худ (6,6-7,3 г/м2.шабонаруз) расида якчоя бо он, бузургихои бештар баланди ин нишондиханда дар навьхои Баракат ва Пулодй хангоми додани NPK ва биокомпост (7,0-7,3 г/м2 шабонаруз) зохир мешавад. Дар давраи пухтани ширй МСФ дар хамаи вариантхои тачриба 1,5-2,0 маротиба паст мешавад ва ин хусусан дар навьи Вахш-34 намоён аст ва дар навьхои Баракат ва Пулодй бошад ин кариб 1,5 маротибаро ташкил медихад.

Ч,адвали 2. - Ч,араёни инкишофи махсулнокии софи фотосинтез вобаста ба шароити

Навъхо Вариантхо Даврахои инкишоф

кад-каши панчаз ани хушабандй пухта -раси

Вахш - 34 Назоратй, бе нурй 5,4 6,2 6,6 3,6

№0Р90К60 5,9 6,5 6,8 3,9

Биокомпост, 10т/га 5,7 6,4 6,7 3,8

Баракат Назоратй, бе нурй 6,0 6,4 6,6 3,8

№0Р90К60 6,2 6,8 7,0 3,9

Биокомпост, 10т/га 6,1 6,7 7,1 4,0

Пулодй Назоратй, бе нурй 6,1 6,5 6,9 4,5

№0Р90К60 6,6 6,9 7,2 4,6

Биокомпост, 10т/га 6,3 6,8 7,3 4,6

Маьлумоти чадвали 3. нишон медиханд, ки коэффисиенти истифодабарии радиатсияи фаьоли фотосинтетикй (РФФ) дар дона дар навьхои омухташуда вобаста ба даврахои инкишоф ва заминаи нурихо фарк мекунад. Х,амин тарик, коэффисиенти самаранокии РФФ хам дар баробари ташаккулёбии узвхои чинсй ва хам хангоми додани меьрхои оптималии NPK ва биокомпост афзун мешавад..

Ч,адвали 3. - Коэффисиенти истифодабарии радиатсияи фаъоли фотосинтетикй дар дони навъхои чав вобаста аз шароити гизои хокй ва даврах,ои сабзишу инкишофёбии растанй, % __

Навъхо Вариантхо Даврахои инкишоф

панчазанй хушабандй пухтарасй

Вахш - 34 Назоратй, бе нурй 0,17 0,21 0,22

N90P90K60 0,19 0,22 0,27

Биокомпост, 10т/га 0,20 0,24 0,27

Баракат Назоратй, бе нурй 0,19 0,23 0,26

N90P90K60 0,21 0,25 0,29

Биокомпост, 10т/га 0,21 0,26 0,29

Пулодй Назоратй, бе нурй 0,20 0,24 0,27

N90P90K60 0,22 0,26 0,29

Биокомпост, 10т/га 0,21 0,26 0,29

Сат^и минималии коэффисиенти истифодабарии РФФ дар навъи Вахш-34 дар варианти назоратй дар даври панчазанй ошкор шудааст, сатхи максималй дар даври хушабандй ва пухтану ширабандй дар навъхои Баракат ва Пулодй хангоми додани NPK ва биокомпост мушохида мешавад

Хулоса. Натичахои ба даст овардашуда нишон медихад, ки истифодаи нурихои маъданй ва органикй дар навъхои чави омухташуда вобаста аз даврахои сабзиш ва инкишоф, дар нишондихандахои махсулнокии фотосинтетики фаркиятхо дида мешавад. Инро дар иктидори фотосинтетикии кишт, махсулнокии софи фотосинтез ва радиатсияи фаъоли фотосинтетикй мушохида кардан мумкин аст.

Тахкикотхо нишон дод, ки навъхои чави Пулодй ва Баракат нисбат ба навъи Вахш-34 дар хама холатхои Fизои хокй махсулнокии баландро нишон додаанд.

АДАБИЁТ

1. Джуманкулов, Х. Д. Оптимизация условий минерального питания хлопчатника. Науч. доклад. / Х. Д. Джуманкулов - Омск.-1990. -32 с.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

2. Демчук, А. В. Влияние различных способов внесения азотных удобрений на урожайность ячменя озимого по предшественнику пшеница озимая. Вестник аграрной науки Издательство: Федеральное государственное бюджетное учреждение науки «Научно-исследовательский институт сельского хозяйства Крыма» (Симферополь).-2015.-№1 (3).-С.34-41.

3. Доспехов, Б. А. Методика полевого опыта / Б. А. Доспехов. -М.: Агропромиздат, 1985.- 351с.

4. Растанипарварй бо асосхои тухмишиносй / Ч,. К. Косимов, М. Н. Сардоров, Т. Н. Набиев, У. М. Махмадёров. - Душанбе: «Маориф ва фарханг», 2011.-70с.

5. Филонов В.В. К вопросу о влиянии внешных факторов на некоторые

6. биохимические показатели зерна злаквых. Бюл. Кирг. н.- и. института земледелия. - Фрунзе. - 1963. - №7. - С. 17 - 21.

7. Сангинов, С. Р. Применение органических удобрений под с-х. культуры: Обзор. информ. Таджик.НИИНТИ / С. Р. Сангинов, И. Э. Эшонов.-Душанбе, 1988.-40с.

УДК 582.34

ИНГИБИРУЮЩЕЕ ВОЗДЕЙСТВИЯ РАСТИТЕЛЬНЫХ ЭКСТРАКТОВ ДВУХ ВИДОВ ДЕВЯСИЛА (I. macrophylla Kar.et Kir. - И (I. Rhizocephala Schrenk-)HA РАКОВЫЕ КЛЕТКИ

БОЙМУРОДОВ ДЖАББОР САТТОРОВИЧ,

старший научный сатрудник Институт ботаники физиологии и генетики растений АН РТ. 734017, Республика Таджикистан, г. Душанбе, ул. Карамова, 27, E-mail:boymurodov1963@mail.ru, Тел (+992) 937766870;

МИРШОХИ МАСЪУД, Профессор Парижского университета факультет медицинский МИРЗОРАХИМОВ АКОБИР КАРИМОВИЧ, доктор биологических наук, профессор декан факультет биологии Таджикского государственного педагогического университета имени С. Айни, Тел: (+992) 917440303;

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.