CC BY
0INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
©Sh.Sh. Xolmetov1H_
1Toshkent shaxar Yunusobod t. 265 - umumta'lim maktabi, Toshkent, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: kirish qismida, optika fanining o'qitilishidagi zamonaviy yondashuvlar va kollaborativ ta'lim metodlarining ahamiyati ta'kidlanadi. shuningdek, tadqiqotning dolzarbligi va uning nazariy asoslari taqdim etiladi.
MAQSAD: maqolaning asosiy maqsadi optika fanini o'qitishda kollaborativ ta'limning ta'limiy samaradorligini baholash va bu metodning o'quvchilarning tushunish darajasiga qanday ta'sir qilishini aniqlashdir.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda ishlatilgan kollaborativ o'qitish metodlari, o'quv materiallari, va ishtirokchilarga qo'llanilgan so'rovnomalar haqida ma'lumot beriladi. tadqiqot metodologiyasi va statistik tahlil usullari tavsifi kiritiladi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: kollaborativ o'qitish metodlarining optika fanini o'qitishdagi ta'siri va o'quvchilarning tushunish darajasiga qanday ijobiy yoki salbiy ta'sir ko'rsatgani muhokama qilinadi.
XULOSA: maqola yakunida, kollaborativ ta'limning optika fanini o'qitishdagi roli haqida xulosalar keltiriladi va kelajakdagi tadqiqotlar uchun yo'naltirilgan tavsiyalar beriladi.
Kalit so'zlar: Optika o'qitish, kollaborativ ta'lim, ta'lim metodlari, o'quvchilararo hamkorlik, ta'lim samaradorligi, fan o'qitish.
РОЛЬ СОВМЕСТНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В ПРЕПОДАВАНИИ ОПТИЧЕСКОЙ НАУКИ_
©Ш.Ш. Холметов1И
1Ташкент Юнусабад р-н. 265-общеобразовательная школа, Ташкент, Узбекистан Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: во введении подчеркивается важность современных подходов и методов совместного обучения в преподавании оптики. также представлена актуальность исследования и его теоретические основы.
Iqtibos uchun: Xolmetov Sh.Sh. Optika fanini o'qitishda kollobrativ ta'limning roli. // Inter education & global study. 2024. №7. B. 254-258.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ЦЕЛЬ: основная цель статьи - оценить образовательную эффективность совместного обучения при обучении оптике и определить, как этот метод влияет на уровень понимания учащихся.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: описаны методы совместного обучения, использованные в исследовании, учебные материалы и анкеты, раздаваемые участникам. представлено описание методологии исследования и методов статистического анализа.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: обсуждаются эффекты совместных методов обучения при преподавании оптики и то, как они положительно или отрицательно влияют на понимание учениками.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: в статье приводятся выводы о роли совместного обучения в оптическом образовании и даются рекомендации по направлению будущих исследований.
Ключевые слова: оптическое образование, совместное обучение, методы обучения, студенческое сотрудничество, эффективность образования, научное образование.
Для цитирования: Холметов Ш.Ш. Роль совместного образования в преподавании оптической науки // Inter education & global study. 2024. №7. С. 254-258.
THE ROLE OF COLLABORATIVE EDUCATION IN TEACHING THE SCIENCE OF OPTICS_
©Shavkat Sh.Kholmetov1®
Tashkent city Yunusabad t. 265 - general education school, Tashkent city, Uzbekistan
Annotation
INTRODUCTION: the introduction highlights the importance of modern approaches and collaborative learning methods in the teaching of optics. also the relevance of the research and its theoretical foundations are presented.
AIM: the main purpose of the article is to evaluate the educational effectiveness of collaborative learning in teaching optics and to determine how this method affects the level of understanding of students.
MATERIALS AND METHODS: collaborative learning methods used in the study, study materials, and questionnaires administered to participants are described. a description of research methodology and statistical analysis methods is introduced.
DISCUSSION AND RESULTS: the effects of collaborative teaching methods in the teaching of optics and how they positively or negatively affected student understanding are discussed.
CONCLUSION: the paper concludes with conclusions about the role of collaborative learning in optics education and provides direction recommendations for future research.
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)
Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7
Scientific theoretical and methodical journal 2024, №7
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Key words: optics education, collaborative education, educational methods, student cooperation, educational efficiency, science education.
For citation: Shavkat Sh. Kholmetov The role of collaborative education in teaching optics, Inter education & global study, (7), pp. 254-258. (In Uzbek).
Yorug'likning xulq-atvori va xossalari, shuningdek uning materiya bilan o'zaro ta'siri bilan shug'ullanadigan optika fani fizikaning asosiy tadqiqot sohasi hisoblanadi. Optikani tushunish nafaqat fizika va muhandislik sohasida martaba izlayotganlar uchun, balki ko'plab kundalik texnologiyalar va tabiiy hodisalarni tushunish uchun ham muhimdir. Biroq, aks ettirish, sinishi, diffraktsiya va qutblanish kabi optik tushunchalarning mavhum va ko'pincha qarama-qarshiligi o'quvchilar uchun ularni to'liq tushunishni qiyinlashtiradi. Optikani o'qitishning an'anaviy usullari, birinchi navbatda, ma'ruzalar va individual muammolarni hal qilish, talabalarni etarli darajada jalb qilmasligi yoki ularga bu murakkab g'oyalarni chuqur tushunishga imkon bermasligi mumkin.
So'nggi yillarda ta'lim sohasidagi tadqiqotlar faol va hamkorlikdagi ta'lim strategiyalarining muhimligini tobora ko'proq ta'kidlamoqda. Ayniqsa, hamkorlikdagi ta'lim o'quvchilarni birgalikda ishlashga, fikr almashishga va muammolarni jamoaviy hal qilishga undash orqali ta'lim natijalarini oshirish salohiyati bilan e'tirof etilgan. Ushbu yondashuv ijtimoiy konstruktivizm tamoyillariga mos keladi, bu bilimlar ijtimoiy o'zaro ta'sirlar va umumiy tajribalar orqali tuzilishini taklif qiladi.
Optika o'qitishda hamkorlikdagi ta'limning integratsiyasi bir qator potentsial afzalliklarni beradi. Guruhlarda ishlash orqali talabalar qiyin tushunchalarni birgalikda yechishlari, o'z g'oyalarini muhokama qilishlari va bir-birining nuqtai nazaridan o'rganishlari mumkin. Ushbu hamkorlik jarayoni nafaqat materialni chuqurroq tushunishni rivojlantirishga yordam beradi, balki tanqidiy fikrlash, ijodkorlik va muloqot qobiliyatlarini rivojlantiradi. Bundan tashqari, hamkorlikdagi faoliyat o'rganishni yanada qiziqarli va qiziqarli qiladi, o'quvchilarning motivatsiyasi va fanga qiziqishini oshiradi.
Ushbu maqola optika fanini o'qitishda hamkorlikdagi ta'limning rolini o'rganadi. U talabalarning murakkab tushunchalarni tushunish va saqlab qolishini yaxshilash uchun optika sinfida hamkorlikda o'rganish strategiyalarini qanday samarali amalga oshirish mumkinligini o'rganadi. Miqdoriy va sifatli ma'lumotlarning kombinatsiyasi orqali ushbu tadqiqot hamkorlikdagi ta'limning talabalarning faolligiga, akademik samaradorligiga va optika sohasidagi umumiy o'rganish tajribasiga ta'siri haqida tushuncha berishga qaratilgan.
Hamkorlikdagi ta'lim ijtimoiy konstruktivistik nazariyalarga asoslanadi, ular bilimlar ijtimoiy o'zaro ta'sir va umumiy tajribalar orqali shakllantiriladi. Vygotskiyning ijtimoiy rivojlanish nazariyasiga ko'ra, o'rganish asosan ijtimoiy jarayon bo'lib, tengdoshlar bilan hamkorlik bilimlarni birgalikda qurishga olib kelishi mumkin. Tushunish ko'pincha mavhum hodisalarni tasavvur qilish va kontseptsiyalashni talab qiladigan optika kontekstida hamkorlikda o'rganish talabalarga turli xil istiqbollarni va jamoaviy muammolarni hal qilish imkoniyatlarini taqdim etishi mumkin.
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ushbu tadqiqot hamkorlikdagi ta'limning optikani o'rganayotgan talabalarga ta'sirini baholash uchun aralash usullardan foydalangan. Miqdoriy ma'lumotlar talabalarning asosiy optik tushunchalarni tushunishlarini yaxshilashni o'lchash uchun oldingi va keyingi testlar orqali to'plangan. Bundan tashqari, talabalarning hamkorlikda o'rganish tajribasi va tasavvurlarini qo'lga kiritish uchun sinfdagi kuzatuvlar, talabalar intervyulari va aks ettiruvchi jurnallar orqali sifatli ma'lumotlar to'plandi. Tadqiqot optika kursiga tahsil olayotgan 100 nafar o'quvchidan iborat namunaviy o'rta maktab sharoitida o'tkazildi.
Miqdoriy tahlil shuni ko'rsatdiki, hamkorlikdagi o'quv faoliyatida qatnashgan talabalar an'anaviy usullardan foydalangan holda o'qitilganlarga nisbatan optik tushunchalarni tushunishda sezilarli yaxshilanishni ko'rsatdi. Yorug'likning sinishi va diffraktsiyasi bo'yicha guruh tajribalari kabi hamkorlikdagi faoliyat talabalarga ushbu hodisalarni amaliy ravishda o'rganish va kuzatishlarini muhokama qilish imkonini berdi, bu esa chuqurroq kontseptual tushunishga olib keldi.
Hamkorlikdagi ta'lim, shuningdek, tanqidiy fikrlash va muammolarni hal qilish ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam berdi. Guruh muhokamalarida talabalar taxminlarga savol berishga, muqobil tushuntirishlarni o'rganishga va murakkab muammolarni birgalikda hal qilishga undashdi. Masalan, qutblangan yorug'likning xatti-harakatlarini o'rganishda talabalar yorug'lik to'lqinlarining tabiati haqida bahslashdilar, bu ularning tahliliy ko'nikmalarini va nazariy bilimlarini amaliy vaziyatlarda qo'llash qobiliyatini oshirdi.
Hamkorlik yondashuvi yanada qiziqarli va rag'batlantiruvchi o'quv muhitini yaratdi. Talabalar o'zlarini o'quv jarayoniga ko'proq jalb qilishlarini va tengdoshlari bilan ishlashning ijtimoiy jihatini yoqtirishlarini aytishdi. Oddiy optik qurilmalarni qurish yoki optik tajribalarni taqlid qilish kabi hamkorlikdagi faoliyatning interaktiv tabiati o'rganishni yanada qiziqarli va mazmunli qildi.
Uning afzalliklariga qaramay, optikada hamkorlikdagi ta'limni amalga oshirish muayyan qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Guruh dinamikasi ba'zan samarali hamkorlikka to'sqinlik qilishi mumkin, masalan, ayrim guruh a'zolarining tengsiz ishtiroki yoki hukmronligi kabi muammolar. Bundan tashqari, hamkorlikda o'rganishning muvaffaqiyati o'qituvchining o'quv maqsadlariga mos keladigan faoliyatni loyihalash va osonlashtirish qobiliyatiga bog'liq. Bu qiyinchiliklarni yengib o'tish uchun o'qituvchilarning samarali yo'l-yo'riqlari va aniq umidlari zarur.
Optikani o'qitish murakkab va ko'pincha mavhum tushunchalar bilan an'anaviy o'qitish usullari to'liq hal qila olmaydigan noyob muammolarni keltirib chiqaradi. Hamkorlikdagi ta'lim bu sohada o'rganish tajribasini sezilarli darajada oshirishi mumkin bo'lgan kuchli pedagogik yondashuv sifatida paydo bo'ladi. Talabalar birgalikda ishlaydigan, mazmunli munozaralar olib boradigan va muammolarni birgalikda hal qiladigan muhitni yaratib, hamkorlikda o'rganish nafaqat optik printsiplarni tushunishni chuqurlashtiradi, balki tanqidiy fikrlash, ijodkorlik va muloqot kabi muhim ko'nikmalarni rivojlantiradi.
Ushbu tadqiqot natijalari talabalarning murakkab optik hodisalarni tushunishlarini yaxshilashda hamkorlikdagi ta'limning samaradorligini ko'rsatadi. Hamkorlikdagi ta'lim
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
faoliyatida ishtirok etgan talabalar an'anaviy usullar orqali o'rganganlarga qaraganda ko'proq kontseptual tushunish, yuqori darajadagi faollik va motivatsiyani ko'rsatdilar. Bu imtiyozlar hamkorlikda o'qitishning interfaolligi bilan bog'liq bo'lib, bu o'quvchilarga turli nuqtai nazardan g'oyalarni o'rganish, bir-birining fikrlash qobiliyatini shubha ostiga qo'yish va nazariy bilimlarni amaliy sharoitlarda qo'llash imkonini beradi.
Biroq, optikada hamkorlikdagi ta'limni muvaffaqiyatli amalga oshirish ehtiyotkorlik bilan rejalashtirish va yordam berishni talab qiladi. O'qituvchilar o'quv maqsadlariga mos keladigan tadbirlarni ishlab chiqishlari va barcha talabalarning teng ravishda ishtirok etishlarini ta'minlash uchun aniq ko'rsatmalar berishlari kerak. Guruh dinamikasi va turli darajadagi talabalar hissasi kabi potentsial muammolarni hal qilish ushbu yondashuvning afzalliklarini maksimal darajada oshirish uchun juda muhimdir.
Xulosa qilib aytganda, hamkorlikdagi ta'lim optikani o'qitish va o'rganishni yaxshilashda muhim rol o'ynaydi. Faol ishtirok etish va muammolarni birgalikda hal qilishga yordam berish orqali u nafaqat o'rganishni samaraliroq qiladi, balki talabalar uchun yanada qiziqarli qiladi. Ta'lim amaliyotlari rivojlanishda davom etar ekan, optika kabi murakkab ilmiy fanlarni o'qitishda hamkorlik strategiyalarini kiritish talabalarni zamonaviy dunyo talablariga tayyorlash uchun muhim bo'ladi. Kelajakdagi tadqiqotlar hamkorlikda o'qitishning talabalarning optik bilimlarini saqlab qolish va uni sinfdan tashqarida qo'llashga uzoq muddatli ta'sirini o'rganishi kerak.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Vygotsky, L. S. (1978). Mind in Society: The Development of Higher Psychological Processes. Harvard University Press.
2. Johnson, D. W., Johnson, R. T., & Smith, K. A. (2007). The State of Cooperative Learning in Postsecondary and Professional Settings. Educational Psychology Review, 19(1), 15-29.
3. Prince, M. (2004). Does Active Learning Work? A Review of the Research. Journal of Engineering Education, 93(3), 223-231.
4. Mazur, E. (1997). Peer Instruction: A User's Manual. Prentice Hall.
5. Heller, P., & Hollabaugh, M. (1992). Teaching Problem Solving Through Cooperative Grouping. Part 2: Designing Problems and Structuring Groups. American Journal of Physics, 60(7), 637-644.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
и Xolmetov Shavkat Sherimatovich, o'qituvchi, [Холметов Шавкат Шериматович учитель], [Kholmetov Shavkat Sherimatovich, teacher]; manzil: O'zbekiston, Toshkent sh, Amir Temur ko'chasi, 108- uy [адрес: Узбекистан, ул. Амир Темур, 108, г. Ташкент], [address: Uzbekistan, 108 Amir Temur st., Tashkent city]
