CC BY
37
08 00 00 ИЛМ^ОИ ЩТИСОДЙ 08 00 00 ЭКОНОМИЧЕСКИЕ НАУКИ 08 00 00 ECONOMICAL SCIENCES
08 00 01 ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ТЕОРИЯ
08 00 01 ECONOMIC THEORY
УДК 330 ББК 65 - 551
хрлл ТИ МУОСИРИ РУШДИ ИННОВАТСИОНИИ МУЛССИСЛХрИ ОЛИИ КЛСБИИ ЦУМХУРИИ ТОЦИКИСТОН
БобомуродовПарвиз Уктамович, н.и.и., сармуаллими кафедраи система ва технологияи иттилооти дар ицтисодиети Донишгощ давлатии молия ва ицтисоди Тоцикистон; Исвалиев Бахтиёр Чурахонович,
ассистенты кафедраи система ва технологияи иттилооти дар ицтисодиёти Донишгоуи давлатии молия ва ицтисоди Тоцикистон (Тоцикистон, Душанбе)
Бобомуродов Парвиз Уктамович, канд. экон. наук, ст. преподаватель каф. информационных систем и технологий в экономике Таджикского государственного финансово-экономического университета; Исвалиев Бахтиёр Джурахонович, ассистент каф. информационных систем и технологий в экономике Таджикского государственного финансово-экономического университета (Таджикистан, Душанбе)
Bobomurodov Parviz Uktamovich, candidate of economical sciences, senior lecturer of the department of informational systems and technologies in economy under the Tajik State Financial-Economic University; Isvaliev Bakhtiyor Dzhurakhonovich, assistant of the department of informational systems and technologies in economy under the Tajik State Financial-Economic University (Tajikistan, Dushanbe) E-MAIL: [email protected]
Калидвожахр: инноватсия, фаъолияти инноватсиони, инфрасохтори инноватсиони, илм, тауцицот, давлат, муассиса, ицтисодиёт, таълим
Дар асоси тащили фаъолияти муассисауои олии таълимии хорици ва ватани самтуои асосии рушди инноватсионии муассисауои олии таълими муайян ва пешнщод карда шудааст. Инчунин масъалауои равандуои инноватсиони, фаъолияти инноватсиони, инфрасохтори инноватсиони ва ташкили фазои инноватсиони дар муассисауои олии касби барои мусоидат ба рушди ицтимои-ицтисод ва расидан ба уадафуои стратегии мамлакат мавриди омузиш царор гирифтаанд. Цанба^ои гуногуни инноватсия дар асаруои олимони хорици ва ватани вобаста ба шароити муассисауои олии касби мавриди тащил
СОВРЕМЕННОЕ СОСТОЯНИЕ ИННОВАЦИОННОГО РАЗВИТИЯ ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ ЗАВЕДЕНИЙ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
CURRENT STATE OF INNOVATIVE DEVELOPMENT OF HIGHER ED UCA TIONAL INSTITUTIONS OF TAJIKISTAN REPUBLIC
царор гирифта,, алоцамандии дониш-инноватсия-рушди ицтисоди асоснок карда шудааст.
Ключевые слова: инновации, инновационная деятельность, инновационная инфраструктура, наука, исследования, государство, институт, экономика, образование
На основе анализа деятельности зарубежных и отечественных вузов выделены и представлены основные направления инновационного развития вузов. Также рассматриваются процессы инноваций, инновационной деятельности, инновационной инфраструктуры и создание инновационного климата в высшем образовании для содействия социально-экономическому развитию и достижению стратегических целей страны. В результате исследования различных аспектов инноваций в вузах, изложенных в работах зарубежных и отечественных ученых, обосновывается взаимосвязь цепочки: знания-инновации-экономический рост.
Key-words: innovations, innovational activity, innovational infrastructure, science, researches, state, institute, economics, education
Proceeding from the analysis of the activities offoreign and domestic universities, the main directions of innovative development of the formers are highlighted and presented. The study also examines the processes of innovation, innovative activity, innovational infrastructure and the creation of an innovative climate in higher education for promoting socio-economic development and achievement of the country's strategic goals. The authors, examining various aspects of innovations in higher schools expounded in the works of foreign and domestic scientists, substantiate the interconnection of the chain: knowledge-innovation-economic growth.
Дар кишвардои пешрафта ва як ;атор кишвардои ру ба таравдй самти инноватсионии муассисадои тадсилоти олии касбй манбаи рущци щтисодй, чузъи асосии сарвати миллй ба дисоб меравад. Омузиши мушкилоти рушди инноватсионии муассисадои олй барои Чумдурии Точикистон низ мудим аст, зеро тад;и; нашудани ин масъала татбщи стратегияи ташаккули низоми миллии инноватсионии аз чониби дукумат муайяншударо душвор мегардонад ва ба рушди низоми тадсилоти олии ра;обатпазир дар щтисоди бозорй монеъ мешавад.
Дар шароити кунунй ра;обатпазирии муассисадои олии касбй ва сифати хизматрасонии таълимии пешнидоднамудаи ондо тавассути и;тидори кадрии низоми маорифи мамлакат муайян карда мешавад. И;тидори кадрй ;обилияти муассисадои таълимй, донишгоддо ва институтдоро, ки ба далли масъаладои ташаккули инноватсионии таълим дар асоси ахло;и дамида, ;обилияти а;лонй, салодият, мадорат, фаъолияти касбй ва сифати ичрои кордо равона шудааст, тавсиф менамояд.
Дар солдои содибисти;лолии Чумдурии Точикистон дар низоми муассисадои олии касбй дигаркунидои куллй ба вучуд омада истодааст, ки ташаккули пойгоди санаддои меъёрии ду;у;й, ташкили Маркази миллии тестии назди Президента Чумдурии Точикистон барои ;абули имтидони дохилшавии довталабон ба муассисадои олии касбй, татби;и технологиядои нави иттилоотии таълимй, коркард ва татби;и лоидадои инноватсионй дар низоми муассисадои олй ва гайра аз он чумлаанд.
Коркард ва татби;и лоидадо ва барномадои инноватсионии муассисадои олии чумдурй аз охирдои соли 2000-ум огоз ёфт, аммо ба рушди инноватсионй дар муассисадои олй ;абули як ;атор барномадо ва санаддои меъёрии ду;у;й, аз ;абили «Стратегияи Чумдурии Точикистон дар содаи илм ва технология барои солдои 2007-2015 (2006)»,
Крнуни Чумдурии Тоцикистон «Дар бораи паркдои технолога (2010)», Барномаи рушди инноватсионии Чумдурии Тоцикистон барои солдои 2011-2020 (2011)», ^онуни Чуидурии Тоцикистон «Дар бораи фаъолияти инноватсионй (2012)», ва «Стратегияи миллии рушди маорифи Чумдурии Тоцикистон то соли 2020 (2012)» ва гайра вусъат бахшид.
Гузариши щтисодиети давлати мо ба роди нави инноватсионии рушд яке аз омилдои мудимми рушди босуботи щтисодй ва рушди щтидори инсонй, ки дар навбати худ тайер намудани мутахассисони баландихтисосро дар сохахои илм ва технологиями нав талаб менамояд, ба хдсоб меравад. Мутахассисоне, ки имруз дар муассисахои олии касбй тайер карда мешаванд, бояд махорати фаъолгардонии идеядои инноватсионй ва татби^и амалии ондоро дар бозори дохилй ва берунии мамлакат доро бошанд. Аз ин хотир, дар цадвали 1 динамикаи нишондихандахои асосии муассисадои олии касбии Чумдурии Тоцикистонро дар солдои 20132019 дида мебароем.
Цадвали 1. - Динамикаи нишондщандацои асосии муассисахои олии касбии Цум^урии
Тоцикистон дар солуои 2013-2019
Нишондихандахо Солхо 2019/2
2013- 2014- 20115- 2016- 2017- 2018- 2019- 013 бо
2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 %
Шумораи муассисахо, 34 38 38 39 39 39 40 117,6
дона
Шумораи донишчуён, 159415 165304 176461 186914 195657 209800 229600 144,0
нафар
Шумораи омузгорон, 9636 9167 9952 10010 10321 10581 11681 121,2
нафар
Сарчашма: Аз тарафи муаллиф дар асоси нишондщандауои омории Чумуурии Тоцикистон тартиб дода шудааст. Омори солонаи Чумуурии Тоцикистон // Мацмуи маълумотуои омори. -Душанбе, Агентии омори назди Президенты Чумуурии Тоцикистон, 2020. - С. 92;
Вазъи щтидори илмй-техникии Ч.умдурии Тоцикистон тавассути муассисадои олии таълимй, институтдои тадкщотй ва дигар муассисадои илмй-тадащотй муайян карда мешавад. Дар давраи тадлил аз соли 2013 то соли 2019 дар П^идурии Тоцикистон, сатди афзоиши шумораи муассисадои олии касбй аз 34 то 40 адад, е 17,6%-ро ташкил дод, ки он ба ташаккул ва рушди зернизомдои инноватсионй на тандо дар цумдурй, балки дар минтака^и он таъсири мусбат мерасонад. Афзоиши шумораи муассисадои олии касбй ба афзоиши шумораи донишцуен оварда расонид. Шумораи донишцуен дар соли тадсили 2019-2020 нисбат ба соли тадсили 2013-2014 70185 нафар, е 44% зиед гардидааст. Хамчунин дар давраи мавриди назар, шумораи омузгорон низ 21,2% зиед гардидааст, ки ин тамоюл аз зиед гардидани цойдои корй ва паст гардидани сатди бекорй дар мамлакат шадодат медшад. Омузгорони муассисадои олии касбй дар баробари тайер намудани мутахассисон, инчунин ба кордои илмию тадкщотй машгуланд ва ба ширкатдои содавй ва бахшдои щтисодиёти миллй хизматрасонидои илмиро пешнидод менамоянд.
Ба авддаи коршиносон, дар шароити муосири и^тисодй зарурати цорй намудани раванди инноватсиониро дар низоми муассисадои олии таълимй омилдо зерин та^озо мекунанд [5, с.28-29]:
- зуд кухна шудани дониш;
- иттилоотонии босуръати чомеа;
- навсозии мунтазами мундаричаи фанхои таълимй;
- татби^и самараноки натичахои корхои илмй-тахкщотй дар раванди таълим;
- кам кардани маблаггузорихои давлатй;
Муха^щ А.И. Владимиров ^айд менамояд, ки «инноватсияро метавон хамчун воридсозии навгонй ба мундаричаи таълим (усулхо, методика, технология, шаклхо) фахмид. Ин навгонй имконият медихад, ки фаъолияти маърифатй ва услуби тафаккури донишчуён ба таври назаррас тагйир ёбад ва ба ташаккули салохиятнокии инноватсионии онхо мусоидат намояд. Ба андешаи муаллиф фаъолияти инноватсионй дар донишгоххо ба бехтар шудани сифати таълим ва сифати шахсият мусоидат мекунад» [2, с.24].
Ба назари мо, дар натичаи ин фаъолият технологияхои нави зехнй ё илмталаби таълимй ва васоиту дастурхои таълимй ба вучуд меоянд. Сарчашмахои нави маблаггузории муассисахои олии таълимй пайдо мешаванд, хавасмандии мехнат бехтар мегардад, дарачаи касбии кадрхои илмй-педагогй баланд мешавад, инфросохтори инноватсионй ташкил мегардад.
Мафхуми инноватсия давраи тулонии рушдро аз сар гузаронидааст ва хануз дар адабиёти илмй дар бораи он а^идаи ягона мавчуд намебошад. Инноватсияхоро дар фаъолияти муассисахои олй хамчун самти тичоратикунонии онхо, инчунин натичахои тад^и^оти илмии онхо фахмидан мумкин аст. Аммо низомхои имрузаи идоракунии инноватсионй дар муассисахои олии касбй самарабахшии фаъолияти инноватсиониро ^онеъ гардонида наметавонад. Аз ин хотир, бояд низоми идоракунии инноватсионй дар муассисахои олии касбй такмил дода шавад.
Дар асоси тахлили фаъолияти муассисахои олии таълимии хоричй ва ватанй ду самти асосии рушди инноватсионии муассисахои олии таълимиро метавон чудо намуд: хамчун иштирокдори асосии модели «занчири сегона (таълим/илм + тичорат + давлат)» ва хамчун маркази омодасозии кадрхои навовар. Аз ин ру, дар тачрибаи ватанй ва хоричй оид ба идоракунии фаъолияти инноватсионии муассисахои олии касбй равише бартарй дорад, ки дар он объекти идоракунй фаъолияти илмй-тад^и^отй ва таълимй-инноватсионй ба хисоб меравад.
Цадвали 2. - Шумораи муассисахои илми, ки ба корхои илми-тадцицоти машгуланд
(дар солуои 2013-2019)
Минтака^ои Чум^урии Тоцикистон Сол^о
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Чумхурии Точикистон 60 63 66 74 80 82 82
Вилояти Сугд 5 4 6 6 7 7 7
Вилояти Хатлон 5 4 4 4 4 4 4
ш. Душанбе 45 50 51 59 64 66 66
ВМКБ 3 3 3 3 3 3 3
НТМ 2 2 2 2 2 2 2
Сарчашма: Аз тарафи муаллиф дар асоси нишондищндацои омории Чумуурии Тоцикистон тартиб дода шудааст. Омори солонаи Цум^урии Тоцикистон //Мацмуи маълумотуои омори. -Душанбе, Агентии омори назди Президенти Чумуурии Тоцикистон, 2020. - С. 68
Чунонки маьлумотхои омории чадвали 2 шаходат медихад, шумораи муассисахои илмй
дар цумдурй дар соли 2019 нисбат ба соли 2013 22 адад зиед шудааст. Дар минтададои мамлакат бошад тамоюлдои гуногун ба назар мерсанд. Дар вилояти Хатлон агар дар соли 2013 шумораи муассисадои илмй 5 адад бошад, соли 2019 шумораи ондо то ба 4 адад кодиш ефтааст. Тамоюли баръаксро метавон дар вилояти Сугд ва шадри Душанбе мушодида намуд, ки муассисадои илмии ондо ба 2 ва 21 адад афзоиш ефтааст. Дар ВМКБ ва НТМ бошад, шумораи муассисадои илмй бетагйир бодй мондааст. Хамин тарид, вазъи имрузаи муассисадои илмй, махсусан, дар минтададои мамлакат таддидоти циддиро талаб мекунад. Ба назари мо, шумораи муассисадои илмй-таддидотиро дар минтададои ^умдурии Тоцикистон, аз цумла вилояти Хатлон, вилояти Сугд ва НТЧ, бо назардошти идтидори илмй-тахдидотй ва вазъи демографии минтада зиед намудан мумкин аст.
Аслан, далли водеии мушкилоти мавцуда дар содадои илм ва инноватсия аз дастгирии давлатй вобаста аст. Маблаггузории илм аз буцети давлатй яке аз сарчашмадои такондидандаи рушди сода ба дисоб рафта, амалигардонии таддидоти илмй ва инноватсиониро дар мудлати муайянгардида танзим менамояд. Инчунин, сол ба сол зиед гардидани дацми маблаггузорй дар содаи илмй метавонад давасмандии мудаддидон ва пажуд^шгаронро баланд бардорад. Аз ин цост, ки сиесати давлатии мамлакат барои тадким бахшидани содаи маориф, илм ва инноватсия равона гардида, афзоиши маблаггузорй аз буцаи давлатй дар соли 2019 нисбат ба соли 2013 169,6%-ро ташкил додааст.
Цадвали 3. - Хароцот барои илм аз буцети давлатии Цум^урии Тоцикистон дар
солуои 2013-2019
Солхо 2019
Нишондихандах о 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 /2013 бо %
ММД ЧТ (млн. 40525,5 45606,6 50977,8 54790,3 64434,3 71059,2 77354,7 190,9
сомонй)
Харочот барои илм аз бучети 45,03 50,93 52,89 55,5 60,63 66,91 76,4 169,6
давлатии ЧТ (млн. сомонй)
Хиссаи харочот ба илм аз бучети 0,111 0,111 0,103 0,101 0,094 0,094 0,098 -
давлатй дар ММД (%)
Хиссаи харочот ба илм аз бучети
давлатй дар ММД (%) дар ИМА 9,8 11,3 10,8 9,5 9,8 10,5 11,2 114,3
Чин 10,2 11,0 10,5 9,8 8,9 10,2 10,8 105,8
Чопон 7,8 7,3 8,2 8,7 9,0 9,3 8,9 114,1
Сарчашма: Аз тарафи муаллиф дар асоси нишондщандацои омории Цум^урии Тоцикистон тартиб дода шудааст. Омори солонаи Цум^урии Тоцикистон // Мацмуи маълумотуои омори. - Душанбе, Агентии омори назди Президенти Цум^урии Тоцикистон, 2020. - С.12,68,204; https://ru.wikipedia.org/wiki (санаи муроциат 12.11.2021с.)
Бояд ;айд намуд, ки яке аз нишондихандаи мухимме, ки фаъолнокии инноватсиониро дар щтисодиёт нишон медихад, хиссаи маблаггузорихо ба самти пешрафти илм баромад менамояд. Аз руи маълумотхои чадвали 3 бар меояд, ки ин нишондиханда дар Чумхурии Точикистон ба 0,098% баробар мебошад. Агар бо ра;амхо инъикос намоем, сухан дар бораи такрибан 75 хазор доллари ИМА меравад, ки барои пешрафту илму техника хеле кам мебошад. Ин нишондиханда дар мамлакатхои пешрафти чахон дар сатхи хеле баланд ;арор дорад. Мувофщи маълумоти соли 2019 дар ИМА хисси маблаггузорихо ба сохаи илму техника 11,2% ММД, дар Чин 10,8% ва дар Ч,опон 8,9%-ро ташкил намудааст, ки ин ба як чанд трилион доллари ИМА баробар аст.
Танзими давлатй ва дастгирии фаъолияти инноватсионии муассисахои олии таълимй дар чумхурй тавассути самтхои муайян ва дар асоси истифодаи механизмхо ва усулхои муайяни амалисозй сурат мегирад. Бояд ;айд кард, ки фаъолияти самараноки механизми бозории танзими давлатй ва дастгирии раванди инноватсионии муассисахои олии таълимй дар мамлакат боиси мавчудияти фаъолияти пурраи сохибкории инновасионй мегардад.
Ба назари мо, барои таъмини рушди инноватсионии муассисахои олии касбй дар чумхурй фонди давлатии инноватсиониро дар шакле ташкил кардан зарур аст, ки ташкилотхои сохаи хизматрасонй ва бахши илмиро пайваст карда тавонад (расми 1).
Расми 1. - Сохтори фонди инноватсиони дар низоми ицтисодиёти миллии Цум^урии
Тоцикистон
Муаллиф тахия кардааст.
Аз тачрибаи мамлакатхои пешсаф бар меояд, ки истифодаи захирахои махсус метавонанд сатхи хамкории байни чамьиятхои илмй ва сохахои тичоратиро баланд бардоранд. Ин имконият медихад, ки аз як тараф шахсони бо кори илмй-тадащотй машгулбуда хавасманд карда шаванд, аз тарафи дигар сатхи инноватсионии фаъолияти тичоратй баланд бардошта шавад.
Бо назардошти мушкилихои чойдошта, муассисахои олии таьлимй хамчун обьекти ичтимой-и^тисодй, вазифаи низоми идоракунии фаъолияти инноватсиониро ба ухда доранд ва
фародам овардани шароит барои рушди самараноки фаъолияти инноватсионй яке аз вазифадои аввалиндарацаи ондо мадсуб мегардад.
Кайд намудан бамаврид аст, ки имруз дар назарияи идтисодй зери мафдуми низоми инноватсионй низомдои муттадидшуда фадмида мешаванд, ки дар цомеа дар якцоягй фаъолият мекунанд. Хамчунин низоми инноватсионй ба эцод, нштдорй ва падн намудани дониш мусоидат мекунад. Мувофиди маълумоти дар боло зикргардида, метавон дайд намуд, ки фаъолияти инноватсионй дисми таркибии низоми инноватсионй ба шумор меравад.
Дар Конуни Чумдурии Тоцикистон «Дар бораи фаъолияти инноватсионй» дайд гардидааст, ки «фаъолияти инноватсионй - фаъолиятест, ки ба тадия ва цорй намудани инноватсия (натицаи нав е такмилдодашудаи таддидоти илмй, кордои тацрибавию конструкторй е дигар дастоварддои илмию техникй) алодаманд буда, барои расонидани он то бозор дар шакли мадсулот, хизматрасонй, усули истедсолотии нав е такмилдодашуда е дигар натицаи самараноки цамъиятй равона карда шудааст» [4, с.3].
Дар шароити идтисоди бозорй фаъолияти инноватсионй дорои самтдои бисерцониба ва бисернадша буда, аз навоваридои технологй, ташкилй ва цамъиятй дар раванди татбиди он иборат мебошад. Хамчунин инноватсиядо чун модели азнавсозй ва истифодаи самарабахши захирадои табий, идтисодй ва ицтимой баромад менамоянд, ки ба баланд бардоштани сатди зиндагии адолй дар кишвар нигаронида шудаанд.
Аз ин хотир фаъолияти инноватсионй кордои зеринро дар бар мегирад [ 1, с.107]:
- ицрои кордои илмй-таддидотй, тацрибавй-конструкторй ва е технологй оид ба истедсоли мадсулоти нав е мукаммалгардида, ки барои истифодаи амалй пешбинй шудааст;
- навсозии технология^ ва тайеркунии истедсолот барои истедсоли мадсулоти нав, цорй намудани раванди нав е мукаммали технологй;
- озмоиши мадсулоти нав ва мукаммал, раванди нав е мукаммали технологй;
- баровардани мадсулоти нав ва е мукаммал, истифодаи раванди нав е мукаммали технологй то ба даст овардани цуброни хароцот;
- корбарй вобаста ба пешбурди мадсулотдои нав дар бозори истеъмолй;
- ташкил ва рушди инфросохтори инноватсионй;
- тайеркунй ва бозомузии кадрдо дар бозори фаъолияти инноватсионй.
Вобаста ба ин, бояд дайд намуд, ки дангоми ташкили низоми самараноки идоракунии фаъолияти инноватсионии муассисадои олии таълимй ташкили инфрасохтори инноватсионй мардилаи мудим ба дисоб меравад. Ташкили инфрасохтори инноватсионй, ки тамоми хусусиятдои самтдои асосии фаъолияти муассисадоро ба инобат мегирад, имкон медидад, ки дар дамкории ондо барои баланд бардоштани самаранокии умумии фаъолияти инноватсионй дар муассисадо мувозинат мударрар карда шавад.
Тацрибаи давлатдои пешрафта нишон медидад, ки дар шароити фазои радобатпазирии бозори цадонй муассиса ва е ташкилоте, ки дорои инфрасохтори мукаммали эцод ва татбиди инноватсия ва фаъолияти инноватсионй мебошад, датман комеб мегардад. Хамин тарид барои таъмини рушди босамари идтисодиети инноватсионии мамлакат инфрасохтори инноватсионй бояд бисерфунксионалй ва дорои як датор хосиятдои ба дам монанд бошад, ки дар мацмуъ ба амалигардонии технологиядои мудандисии ташкил ва татбиди инноватсиядо дар мамлакат ва минтададои он мусоидат кунад.
Инфрасохтори инноватсионй бояд сифатдои зеринро дар бар гирад:
- цойгиронии марказдои инноватсионй-технологй е ширкащо дар минтададои мамлакат,
ки метавонанд масьалахои функсионалии тамоми давраи инноватсиониро бо тахвили объекти фаъолияти инноватсионй хал намоянд;
- бисёрфунксионалй, ки имкон медихад татбики лоихаи ракобатпазири инноватсионии «калидй» дар хар як сохаи истехсолот ё бахши фаьоли иктисодиёт таьмин карда шавад;
- касбият, ки ба хизматрасонии хушсифат ба муштариён ё истеъмолкунандагон асос ёфтааст;
- конструктивй, ки ба натицаи нихой нигаронида мешавад.
Ч,анбахои гуногуни инноватсияро дар асархои олимони хорицй ва ватанй вобаста ба шароити муассисахои олии касбй мавриди тахлил карор дода, модели «занцири секабата»-и зеринро пешниход менамоем: дониш-инноватсия-рушди иктисодй. Ин модел метавонад ба рушди илм ва инноватсия дар мамлакат оварда расонад, инчунин барои расидан ба хадафи чоруми стратегии мамлакат- «саноатикунонии босурьат» бо рохи тахким бахшидани корхои илмй-тадкикотй ва то ба татбики амалй дар бахшхои гуногуни ицтимой-иктисодй расонидани онхо мусоидат намояд.
Пайнавишт:
1. Бобомуродов П. У. Характерные особенности региональной инновационной подсистемы /П. У. Бобомуродов //Вестник Таджикского национального университета. Серия экономических наук. - Душанбе, 2019. - №5. - С.106-112.
2. Владимиров А.И. Об инновационной деятельности вуза / А.И. Владимиров. - М.: ООО «Издательский дом Недра», 2012. - 72 с.
3. Ефремова П.В. Совершенствование системы управления инновационной деятельностью в вузе путем формирования инновационной инфраструктуры /П.В. Ефремова//Вопросы инновационной экономики. 2018. - Т. 8. № 2. - С. 311-326.
4. Закон Республики Таджикистан «Об инновационной деятельности» (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан от 16.04.2012., №822).
5. Крутых А.В. Внедрение инноваций в систему высшего образования России /А.В. Крутых //. Международный научно-исследовательский журнал. 2017. - № 2-3 (56).- С. 28-30.
6. Курбонов А.К., Бобомуродов П.У. Региональные аспекты формирования инновационной подсистемы / А.К. Курбонов, П.У. Бобомуродов // Таджикистан и современный мир. -Душанбе, 2019.-№5(68). - С.79-88.
Reference Literature:
1. Bobomurodov P.U. Characteristic Features of the Regional Innovation Subsystem / P.U. Bobomurodov // Bulletin of the Tajik National University. Economic Sciences Series. -Dushanbe, 2019. No. 5. - pp. 106 - 112.
2. Vladimirov A.I. On the Innovative Activity of the University / A.I. Vladimirov. - M. : Nedra Publishing House LLC, 2012. - 72 pp.
3. Yefremova P.V. Improvement of the Innovation Management System at the University through a Formation of Innovational Infrastructure / P.V. Yefremova // Issues of Innovative Economics. 2018.Vol. 8. No. 2. - pp. 311 - 326.
4. The Law of the Republic of Tajikistan "On Innovative Activity" (Akhbori Majlisi Oli of the Republic of Tajikistan dated 04.16.2012., No. 822).
5. Krutykh A.V. Inclucation of Innovations into the System of Higher Education in Russia / A.V.Krutykh //. International Research Journal. 2017. No. 2-3 (56). - p. 28 - 30.
6. Kurbonov A.K., Bobomurodov P.U. Regional Aspects of the Formation ofInnovative Subsystem / A.K. Kurbonov, P.U. Bobomurodov // Bulletin "Tajikistan and Modern World".
- Dushanbe, 2019. No. 5 (68). - pp. 79 - 88.
