CC BY
0INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© I.X. Mamayusupova1^, S. Mirhayitova2^_
12Qo'qon davlat pedagogika instituti, Qo'qon, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: o'smirlik - bu muhim jismoniy, hissiy va ijtimoiy o'zgarishlar bilan tavsiflangan muhim rivojlanish bosqichi. Bu o'zgarishlar ko'pincha oila ichidagi nizolarga olib keladi, chunki o'smirlar mustaqillikka intiladi, ota-onalar esa nazoratni saqlab qolishga intiladi. Ushbu nizolarning oldini olish va ularni boshqarish, oilada uyg'un muhitni ta'minlash uchun samarali psixologik strategiyalar muhim ahamiyatga ega. Ushbu maqolada o'smir yoshlar bilan oilada nizolar paydo bo'lishining oldini olish bo'yicha psixologik maslahatlar berilgan, muloqot, empatiya va tushunishga urg'u berilgan.
MAQSAD: ushbu tadqiqotning maqsadi o'smirlar va ularning oila a'zolari o'rtasidagi nizolarning oldini olishning samarali psixologik strategiyalarini aniqlash va baholashdir. Tadqiqot ota-onalar va tarbiyachilarga qiyin o'smirlik yillarida qo'llab-quvvatlovchi va uyg'un uy muhitini yaratish uchun amaliy maslahatlar berishga intiladi.
MATERIALLAR VA METODLAR: tadqiqotda psixologik nazariyalar, oilaviy terapiya asoslari va amaliy tadqiqotlar kabi materiallardan foydalangan holda sifatli tadqiqot usuli qo'llaniladi. Usullar psixologlar bilan suhbatlar, o'smirlar bilan oilalar bo'yicha so'rovlar, o'smirlarning rivojlanishi va oila dinamikasi bo'yicha mavjud adabiyotlarni tahlil qilishni o'z ichiga oladi. Yig'ilgan ma'lumotlar oilaviy nizolarning umumiy manbalari va samarali oldini olish strategiyalari haqida tushuncha beradi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: Empatiya ota-onalarning his-tuyg'ularini va qiyinchiliklarini tushunish uchun o'zlarini o'smirning o'rniga qo'yishni o'z ichiga oladi. O'smirning his-tuyg'ularini tasdiqlash va chinakam tashvishlanish ishonchni mustahkamlashga va keskinlikni kamaytirishga yordam beradi. Empatik ota-onalar hissiy aloqalarni kuchaytiradi va mojarolar chastotasini kamaytiradi. O'smirlar ota-onalariga ko'proq muammolar bilan murojaat qilishadi, chunki ular hukm qilishdan ko'ra tushunish bilan kutib olinadi.
XULOSA: oilada o'smir yoshlar bilan nizolarning oldini olish samarali muloqot, empatiya, izchil chegaralar, nizolarni hal qilish ko'nikmalari va ota-onalarning o'z-o'ziga g'amxo'rliklarini o'z ichiga olgan ko'p qirrali yondashuvni talab qiladi.
Kalit so'zlar: o'spirin, diqqati, bosqichi, sezgi organlari, hayol, dunyoqarash, tadqiqot.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Iqtibos uchun: Mamayusupova I.X, Mirhayitova S, Oilada o'spirin yoshlarga bo'lgan nizolarni kelib chiqishini oldini olishda psixologik maslaxatlar, // Inter education & global study. 2024. №4(2). B.479-486.
ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ СОВЕТЫ ПО ПРЕДУПРЕЖДЕНИЮ ВОЗНИКНОВЕНИЯ КОНФЛИКТОВ С ПОДРОСТКОВЫМИ ЛЮДЬМИ В СЕМЬЕ_
© И.Х.Мамаюсупов2Н, С.Мирxайитова1H
1Кокандский государственный педагогический институт, Крканд, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: подростковый возраст - это важный этап развития, характеризующийся значительными физическими, эмоциональными и социальными изменениями. Эти изменения часто приводят к конфликтам внутри семьи, поскольку подростки стремятся к независимости, а родители стремятся сохранить контроль. Эффективные психологические стратегии важны для предотвращения и управления этими конфликтами, для обеспечения гармоничной среды в семье. В данной статье даны психологические советы о том, как предотвратить конфликты в семье с подростками, делая акцент на общении, сопереживании и понимании.
ЦЕЛЬ: целью данного исследования является выявление и оценка эффективных психологических стратегий предотвращения конфликтов между подростками и членами их семей. Целью исследования является предоставление родителям и опекунам практических советов по созданию благоприятной и гармоничной домашней обстановки в трудные подростковые годы.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в исследовании используется качественный метод исследования с использованием таких материалов, как психологические теории, концепции семейной терапии и тематические исследования. Методы включали интервью с психологами, опросы семей с подростками и анализ существующей литературы по развитию подростков и динамике семьи. Собранная информация даст представление об общих источниках семейных конфликтов и об эффективных стратегиях их предотвращения.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: эмпатия предполагает, что родители ставят себя на место подростка, чтобы понять его чувства и проблемы. Признание чувств подростка и проявление искренней заботы могут помочь укрепить доверие и снизить напряжение. Эмпатические родители укрепляют эмоциональные связи и уменьшают частоту конфликтов. Подростки обращаются к своим родителям с большим количеством проблем, потому что их встречают с пониманием, а не с осуждением.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: предотвращение семейных конфликтов с подростками многогранно, включая эффективное общение, сопереживание, последовательные границы, навыки разрешения конфликтов и родительскую заботу о себе.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №4 (2)
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ключевые I слова: подросток, внимание, этап, чувства, воображение, мировоззрение, исследование.
Для цитирования: Мамаюсупова И.Х, Мирxайитова С, Психологические советы по предупреждению возникновения конфликтов с подростковыми людьми в семье, // Inter education & global study. 2024. №4(2). С. 479-486.
PSYCHOLOGICAL ADVICE FOR PREVENTING THE ARISE OF CONFLICTS WITH ADOLESCENT YOUNG PEOPLE IN THE FAMILY_
© Iroda X. Mamayusupova, Sokhiba Mirhayitova1H
1Kokan State Pedagogical Institute, Kokand, Uzbekistan_
Annotation
INTRODUCTION: adolescence is an important developmental stage characterized by significant physical, emotional and social changes. These changes often lead to conflict within the family as teenagers strive for independence while parents strive to maintain control. Effective psychological strategies are important to prevent and manage these conflicts, to ensure a harmonious environment in the family. This article provides psychological advice on how to prevent conflicts in the family with teenagers, emphasizing communication, empathy and understanding.
AIM: the purpose of this study is to identify and evaluate effective psychological strategies for conflict prevention between adolescents and their family members. The study seeks to provide parents and caregivers with practical advice for creating a supportive and harmonious home environment during the difficult teenage years.
MATERIALS AND METHODS: the study uses a qualitative research method using materials such as psychological theories, family therapy frameworks and case studies. Methods included interviews with psychologists, surveys of families with adolescents, and analysis of existing literature on adolescent development and family dynamics. The information gathered will provide insight into common sources of family conflict and effective prevention strategies.
DISCUSSION AND RESULTS: empathy involves parents putting themselves in the adolescent's shoes to understand their feelings and challenges. Validating your teen's feelings and showing genuine concern can help build trust and reduce tension. Empathic parents strengthen emotional bonds and reduce the frequency of conflict. Teenagers approach their parents with more problems because they are met with understanding rather than judgment.
CONCLUSIONS: family conflict prevention with adolescents is multifaceted, including effective communication, empathy, consistent boundaries, conflict resolution skills, and parental self-care. requires an approach.
Key words: adolescent, attention, stage, senses, imagination, outlook, research.
© intereduglobalstudy.com
2024, ISSUE 4 (2)
iccl (A
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
For citation: Iroda X.Mamayusupova, Sokhiba Mirhayitova. (2024) 'Psychological advice for preventing the arise of conflicts with adolescent young people in the family', // Inter education & global study, (4(2)), pp. 479-486. (In Uzbek).
Yosh avlodning ta'lim va tarbiya bilan bog'liq psixologik muammolari yirik olimlar, faylasuf va yozuvchilarini ham muntazam jalb etib kelgan. Dastlabki pedagogik-psixologik mazmundagi asarlar XVII-XVIII diniy-ahloqiy ta'limotlar zamirida yoritilgandir. Rossiyada psixologik tadqiqot namunalari Sharq va g'arb madaniyati ta'sirida inson ruhiyati bilay bog'liq turli asarlarda shakllanib kelgan. V.N.Tatishev, A.N.Radishev, N.I.Novikov va boshqalarning asarlaridagi dastlabki qarashlari ham psixik taraqqiyotning o'ziga xos xususiyatlari, psixik rivojlanishdagi tafovutlar bilan yo'g'rilgandir.
Abu Rayxon Beruniy ta'lim va tarbiyaning maqsadi, vazifalari va mavqei, inson, yosh avlodning rivojlanishi haqidagi fikrlari chin ma'noda insonparvarlik va insonshunoslik zamirida yaratilgan. Bilim va tarbiyaning tabiatta uyg'unlik tamoyillarini mutafakkirning barcha asarlarida kuzatish mumkin. U insonni tabiatning bir qismi deb ta'kidlaydi.
Rus tarixchisi V.N.Tatishevning "Fanlar va bilim yurtlarining foydasi to'g'risida suhbat" kitobida fanlarning tasnifi, bilimlarning ahamiyati, til va nutqning mavqei, yosh davrlarining xususiyatlari bilan bog'liqligi ko'rsatilgan.
Beruniy ta'lim jarayonining tabiatiga chuqur kirib borib, bolalarning yosh xususiyatlarini hisobga olish asosida qurilgan o'qitish tabiatga uyg'unligini uqtiradi. Beruniy pedagogik ijodida inson va uning baxt-saodati, ta'lim-tarbiyasi, kamoloti bosh masala bo'lgan.
O'rta asrda yashab, ijod etgan donishmand, tabobat ilmining dohiysi Abu Ali ibn Sino inson ruhiyati, tana va qalbning birligi, inson organizmining tuzilishi, undagi nerv faoliyati va ularning tarmoqlanishi, holatlari haqidagi qimmatli ma'lumotlari hozirga qadar tibbiyotning muhim negizini tashkil etadi.
Ilk o'spirinlik davri kamolot bo'sag'asi deb ta'riflanadi. Bu kamolot bosqichi fiziologik, psixologik va ijtimoiy chegaralarni o'z ichiga oladi. Psixologiya fani o'spirinlik muammosini kompleks o'rganishni da'vat etadi. Bu juda qiyin masala, chunki psixofiziologik taraqqiyot sur'ati bilan uning bosqichlari ijtimoiy yetilish muddati bilan hamma vaqt ham to'g'ri kelavermaydi. Akseleratsiya natijasida bugungi bolalarimizning taraqqiyoti avvalgi avlodlarga nisbatan o'rtacha ikki-uch yil avval yetilmoqda. Fiziologlar bu jarayonni 2-darajali jinsiy belgilarning paydo b o'lishiga qarab, 3 -ta bosqichga ajratadilar: I bosqich - prepubertat; II bosqich - pubertat;III bosqich - postpubertat.
Yosh psixologiyasi o'spirinlikning yoshini I- II bosqichlar bilan bog'lab kelar edi, Akseleratsiya munosabati bilan o'spirinlik yoshining chegarasi endi 15-16 dan 18 yoshgacha bo'lmoqda. Demak, o'spirinlik ham oldin boshlanadi. Lekin, bu taraqqiyot davrining konkret mazmuni birinchi navbatda ijtimoiy sharoitlar bilan belgilanadi.
Ilk o'spirinlik yoshi bolalarning 15 yoshdan 18 yoshgacha bo'lgan taraqqiyot davrini o'z ichiga oladi. Bu akademik litsey va karsb-hunar kollejlari o'quvchilaridir. O'spirinlik yoshida jismoniy sifatlar nisbatan barqaror darajaga yetgan bo'ladi. Ilk o'spirinlik davrini
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ikkinchi o'tish davri deb hisoblash mumkin. Agar birinchi o'tish davridagi ko'proq bolalikka yaqin bo'lsa, ikkinchi o'tish davrida bo'lgan o'spirin ko'proq yoshlik davriga yaqindir va shu jihatidan o'rganiladi hamda tadqiq etiladi. Ilk o'spirinlik davri, asosan, unda mustaqil hayotning boshlanishi bilan xarakterlanadi. Hayotdagi bu o'zgarishlar ilk o'spirinlik shaxsiga, uni o'zini anglashiga ta'sir ko'rsatadi. O'smirlardan farqli. o'laroq ilk o'spirinlar katta hayotni tasavvur etmaydilar, balki undan idrok etadilar. Uning mustaqilligi ortishi bilan bir qatorda kattalarga munosabatlari ham o'zgaradi. Kattalar o'smirga ko'proq bola deb qarasalar, ilk o'spirin yoshdagilarga katta odamdek munosobabatda bo'ladilar.
O'spirinlarni xali to'la katta deb hisoblab bo'lmaydi. Chunki ularning shaxsiy xususiyatlarida bolalikni kuzatish mumkin. Bu ularning fikrlarida berayotgan baholarida, hayotga va o'z kelajaklari munosabatlarida ko'zga tashlanadi. Ko'pchilik o'spirinlar maktabni tugatish vaktiga kelib ham kasb tanlashga nisbatan maosuliyatsiz yondoshadilar. Bu davr o'spirinning ahlokan o'z -o'zini anglashi shuningdek, ahloqning yangi bosqichiga o'tishi bilan xarakterlanadi. Intelekti yaxshi rivojlangan o'spirinlar kattalarni tashvishga solayotgan masala muammolarini tushina oladilar va ularni muhokama eta oladilar.
O'spirinlar juda ko'p muammoli savollarga javob o'ylaydilar. Ularning diqqatini ko'proq ahloqiy masalalar tortadi. Agar kichik maktab yoshidagi o'quvchilar uchun ahloqiy masalalarni yechish manbai -bu ular uchun o'qituvchilar bo'lsa, o'smirlar bu savollarga javobni ko'proq tengdoshlari davrasidan qidiradilar. O'spirin yoshdagilar esa savollaga to'g'ri javobni topishda ko'proq katta kishilar foydalanadigan manbalarga murojaat etadilar. Bunday manbalar asosan real, ko'pqirrali, murakkab insoniy munosabatlar va ilmiy - ommabop badiiy, publitsistik adabiyotlar, sanoat asarlari, matbuot, radio, televidenie bo'lib hisoblanadi.
Bugungi o'spirinlarga hayotga nisbatan xushyor, aqliy -amaliy qarash, erkinlik va mustaqillik xos. Ulart xaqqoniy bo'lish tushunchasiga ham real tarzda yondoshmoqdalar. Masalan o'tgan yillardek «xaqqoniylik bu hammaga bir xil emas, balki xar kimdan imkoniyatiga qarab va hammaga ishiga yoki inson manfatlariga qo'shgan xissasiga qarab belgilanadi» deb tushunadilar va talqin etadilar. Maktabni tugallash vaqtiga kelib juda ko'p o'smirlar ahloqiy jihatdan shakillangan va ma'lum ahloq normalari kat'iylashgan xususiyatlarga ega bolgan.
O'spirinlarda ahloqiy dunyoqarash bilan bir qatorda ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy, ilmiy, madaniy, diniy va boshqa sohalar bo'yicha ma'lum bir qarashlar vujudga keladi. Juda ko'p yillardan beri o'spirinlarni yaxshilik va yomonlik, xaqiqat va noqonuniylik, ahloqiylik va ahloqsizlik masalalari tashvishlantirib keladi. Xozirgi davr o'spirinlari xar bir narsaga ishonuvchan yoki salbiy munosabatga xos bo'lmay, balki hayotga real, aqliy, amaliy qaraydigan, ko'prok erkin va mustaqil bo'lishga intiluvchi yoshlardir.
O'spirinlar ongli ravishda egallangan ahloq normalari asosida o'z xatti-xarakatlarini yo'lga solishiga intiladilar. Bu esa, avvalo o'spirining o'zini anglashining o'sishida namoyon bo'ladi. O'zini anglash murakkab psixologik struktura bo'lib, quyidagilarni o'z ichiga oladi:
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
-Birinchidan bolada tashki olamdagi predmet ta'siridan paydo bo'lgan sezgilari o'z tanasi bilan farq qila boshlaganda vujudga keladi.
- Ikkinchidan o'zining shaxsiy "Men"ligini aktiv faoliyati asosida anglashi.
- Uchinchidan o'zining psixik xususiyati va xislatlarini anglashi.
- Turtinchidan ijtimoiy, ahloqiy o'z-o'ziga baho berishning ma'lum sistemasini anglashi. Mana shu elementlarni barchasi bir-biri bilan funksional va genetik bog'langandir. Lekin bularni hammasi bir vaktning o'zida shakllanmaydi.
O'spirinlar xar joyda o'zini ko'rsatish xususiyatiga ega bo'lgan o'smirlik vaqtidayoq, o'zlarining shaxsiy xususiyatlarini kuzata boshlaydilar. Kishining o'z obrazi-bu o'pirinlikning o'zini anglashi ancha muxim komponent bo'lib hisoblanadi.
O'spirinlikda o'z shaxsiy xislatlariga baho berish kuchayadi. O'spirin ham o'smir singari o'z qadr-qimmatini, nimalarni kilishga arzishi va nimalarga qodir ekanligini benihoya bilgisi keladi. O'ziga baho berish 2 usulda bo'ladi.
1. Kishi o'zi qo'lga kiritgan yutuqlari natijasi bilan baholaydi. Masalan: Bola qiyin vaziyatda o'zini yo'qotmaydi yoki yosh bolani yong'indan qutqazdi -"men qo'rqoq emasman" deydi. Ma'lum qiyin topshiriqni bajardi. «Men qobiliyatliman»-deydi. Ahloqqa oid bunday xatti -xarakatlar o'spirinning o'z fidoiyligini sinashi hamdir.
2. Ijtimoiy taqqoslash, ya'ni o'zi haqidagi boshqa ishlarni fikrlarni solishtirishdan iboratdir. Masalan: qo'uvchilar tomonidan "mardlik" deb ma'qullangan xatti-xarakatni o'qituvchi "qalbaki o'rtoqlik" deb aytadi. Bunda bolalar o'z xatti -xarakatlari to'g'risida o'ylab, bosh qotira boshlaydilar.
Shaxsiy "men" obrazi, juda murakkabdir. Xatto kattalarning o'zini anglashi qarama qarshiliklardan xoli emas. O'spirinlarda yanada kuchlirok bo'ladi. Ba'zi o'spirinlar o'zini kuzatish uchun kundalik daftarlar tutadi. Bu holat kizlarda ertarok va ko'prok uchraydi. Bu holat shunchaki o'sishni bildirib qolmasdan, balki shaxsda mohiyat jihatidan tubdan boshqacha tarzda o'z shaxsiyatining ma'naviy -ruxiy fazilatlarini, ijtimoiy turmush tarzi maqsad va vazifalarini anglash, ularni oqilona baholash zaruratini aks ettiradi. Undagi o'z - o'zini anglash turmush, yashash, o'qish, mexnat va sport faoliyatlari taqozosi bilan namoyon bo'ladi. O'quv muassasa mikromuxitidagi odatlanmagan vaziyat, shaxslararo munosabatlar va muamala ko'lamining kengayishi o'ziga xos tipologik akliy, ahloqiy,irodaviy, xissiy xususiyatlarini oqilona baholash, qo'yilayotgan talablarga javob berish tarikasida yondashish o'z-o'zini anglashni jadallashtiradi. O'spirin o'quvchilarining o'z-o'zini anglashga aloqador o'ziga xos xususiyatlari mavjud ular, dastavval o'zlarining kuchli va zaif jihatlarini, yutuq va kamchiliklarini aniqroq baholash imkoniyatiga ega bo'ladilar.
O'spirin o'quvchining o'smirlik davridagi boladan o'zgacharoq yana bir xususiyati-bu murakkab shaxslararo munosabatlarda aks etuvchi burch, vijdon xissini anglash, o'z qadr-qimmatini e'zozlash, sezish va faxmlashga ko'proq moyilligidir. O'spirin o'quvchida o'z-o'zini anglash negizida o'z-o'zini tarbiyalash istagi tug'iladi. Natijada unda o'z-o'zini tarbiyalash vositalarini saralash, ularni kundalik turmushga tadbiq qilib ko'rish ehtiyoji vujudga keladi. Lekin o'z-o'zini tarbiyalash jarayoni o'spirin o'quvchisi ruxiyatidagi mavjud
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
nuqsonlarga barham berish, ijobiy xislatlarni shakllantirish bilan kifoyalanib qolmasdan, balki voyaga yetgan kishilarga xos ko'p qirrali, umumlashgan idealga mos ravishda tarkib toptirishga yo'naltirilgan bo'ladi.
O'quvchilar o'zida shaxsning eng qimmatli fazilatlarini, o'quv va mexnat malakalarini ongli, rejali, tartibli, izchil va muntazam ravishda egallab borishga, shaxsning muayyan bir fazilatlari va xislatlarini hosil qilishga harakat qiladilar; o'z-o'zini tarbiyalash muammolarini, yaxlit ma'naviy-ruxiy kiyofani shakllantirishga intiladilar.
O'spirin o'quvchilarning o'z-o'zini tarbiyalash jarayoni o'quv muassasa jamoat tashkilotlari, pedagoglar jamoasining tarbiyaviy ta'siri doirasida bo'lmog'i shart. Toki o'z-o'zini tarbiyalashning takomillashtirish jamoada munosib o'rin egallashga, ijtimoiy burchni anglash, foydali mexnatga jalb etish ishiga xizmat qilsin. O'z-o'zini tarbiyalash to'g'ri izga solib yuborish uchun uyg'un birlikni tashkil etgan tarbiyaviy chora-tadbirlar majmuasi tarzida ta'sir o'tkazish jamoa majburiyati, o'zaro yordam va nazorat qilish, o'zaro baholash va tanqid qilish kabilar maqsadga muvofiqdir. Ijtimoiy turmushda uchraydigan ba'zi bir yaramas yurish-turish ko'rinishlariga, illatlariga, sarqitlariga qaqshatqich zarba berish, ularning ta'siridan yigit va kizlarning asrash, yot tashviqot mohiyatiga qarshi kurash olib borish pedagoglar jamoasining bosh vazifasidir.
O'spirinlarda balog'atga yetganlik tuyg'usi takomillashib borib, o'z-o'zini qaror toptirish, o'z maonaviy qiyofasini ifodalash tuyg'usiga o'sib o'tadi. Bu narsa ularning alohida shaxs ekanligini tan olishga intilishida o'z ifodasini topadi. Buning uchun ayrim yoshlar turli modalarga mayl qo'yish, murakkab tasviriy sanoatga, musiqaga, kasb-xunarga, tabiatga maftunkor qiziqishlarini namoyish qilishga xarakat qiladilar. O'quv va mehnat jamoalari ta'sirida matonat, jasurlik, sabr-toqat, kamtarlik, intizomlilik, halollik kabi insoniy fazilatlar takomillashadi, xudbinlik, lokaydlik, munofiklik, laganbardorlik, dangasalik, qo'rqoqlik, g'ayirlik singari illatlarning barham topishi tezlashadi.
O'spirinlar shaxsining shakllanishi jarayonida jamoat tashkilotlarini roli alohida ahamiyat kasb etadi. Ularda faollik, tashabuskorlik, mustakillik, katoiyatlik, masouliyatlik, uz xarakatlarini tankidiy baholash singari fazilatlari barkaror xususiyat kasb etib boradi. O'spirin yigit va kizlarning jamoatchilikda faol ishtirok etishi orkali muayyan tashkilotchilik kobiliyati namoyon buladi.
O'zining kimligi, kandayligi, kobiliyatlari, o'zini nimaga xurmat kilishini aniklashga intiladirlar. Do'st va dushmanlari kimligi, uz istaklari, o'zini va tevarak-atrofni, olamni yaxshi bilishi uchun nima kilish kerakligini anglashga xarakat kiladi. Maolumki o'spirinlarning hamma savollari anglangan bulmaydi. Baozan o'spirinlar uzlaridan xech kanoatlanmaydigan, uz oldilariga xaddan tashkari ko'p vazifalar kuyadigan, lekin uning uddasidan chika olmaydigan buladi. Mana bulardan kurinib turibdiki, o'spirinlar uz-o'zini analiz kilish teranligi va yuksak talablarni bajarish kerakligini uzida aks ettira boradi. Bu esa o'spirinlarning kelgusi yutuqlari shartlaridan biridir.
Hozirgi kunda mamlakatimizda ham yosh davrlar psixologiyasi va pedagogik psixologiya fanining muhim muammolariga doir qator ilmiy-amaliy tadqiqotlar psixolog olimlar tomonidan olib borilmoqda. Respublikamizdagi yetakchi oliygohlarning kafedra va
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
laboratoriyalarida yosh davrlari va ta'lim tarbiyaning psixologik xususiyatlari bilan bog'liq jarayonlarni tadqiq etish yuqori malakali mutaxassislar tomonidan maxsus texnikalar bilan jihozlangan sharoitlarda ilmiy tadqiqot ishlari samarali yo'lga qo'yilgan. Mazkur muammolarning yechimi hozirgi zamon fanining metodologik tamoyillari asosida, yaqin va uzoq xorijiy mamlakatlarida bu boroda olib borilayotgan ilmiy tadqiqotlarning yutuqlari va g'oyalari haqidagi ma'lumotlarga ega bo'lgan holda o'zining munosib o'rnini egallab bormoqda.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Ibodul^v Z.R. Tibbiyot psixologiyasi. Darslik., 2-nashri. 2009. -T.: 393 b.
2. Karimova V.M. Psixologiya. -T.: 2003.
3. Karimova V.M. Salomatlik psixologiyasi. -T.: 2005.
4. Qodirov A.A. Tibbiyot tarixi. Darslik. -T.: 2005. 176 b
5. Qodirov B.R. Iqtidorli bolalarning birlamchi tanlovi metodikalari. Metodik 1. qo'llanma. Toshkent, 2014. 75 bet.
6. Shoumarov G'.B., Rasulova Z.A. Oila ensiklopеdiyasi. -T.: 2016. 416 b.
7. Баарс Б, Гейдж Н. Мозг, познание, разум. Введение в когнитивные нейронауки. В 2-томах. Пер. с англ. -М.: 2016. - 541 с. (1-й том); 464 с. (2-й том).
8. Джеймс Л.Джекобсон., Алан М.Джекобсон. Секреты психиатрии. Пер. с англ.; Под общ. ред. акад. П.И.Сидорова. -М.: 2007. 2-е изд. 576 с.
9. Ибодуллаев З.Р. Межполушарная функциональная асимметрия и нейропсихологические синдромы при церебральных инсультах, пути их коррекции. Дисс. ... докт. мед. наук. -Ташкент: 2005.
10. Каримова В.М., Акрамова Ф.А. Психология: Маърузалар матни - ТДИУ, 2005 -210 б.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
н Mamayusupova Iroda Xamidovna, o'qituvchi,Psixologiya fanlari nomzodi (PhD), Mirhayitova Sohiba, katta o'qituvchi. [Мамаюсупова Ирода Хамидовна,
преподаватель, кандидат психологических наук (PhD), Мирхаитова Сахиба старший преподаватель], [Iroda Kh. Mamayusupova, teacher, candidate of psychological sciences (PhD), Sahiba Mirhayitova, senior teacher]; manzil: Farg'ona viloyati, Qo'qon sh. Turkiston, 28-a [адрес: Ферганская область, г. Коканд, ул. Туркестанская, д. 28-а], [address: Fergana region, Kokand, st. Turkestanskaya, 28-a] iroda@mail.ru sohibam@mail.ru
