5NAFOSAT FALSAFASIDA RANG OBRAZ VA OBRAZLILIK
Almasova Rayxona Alisherovna
O'zbekiston Milliy universiteti 1-kurs talabasi [email protected]
Annotatsiya. Maqolada ranglarning inson hayotida o'rni va ruhiy, estetik, ta'siri, ranglarning insonga kompleks ta'sir qilish tizimining bir qismi, va umuminsoniy qadriyat ekanligi ranglarning o'ziga xos estetik hodisa sifatidagi o'rni, hamda badiiy obrazni ifodalashning asosiy vositalaridan biri ekanligi masalalari o'rganilgan .
Kalit so'zlar: Estetika, rang, shakl, brend, rang psixologiyasi, his-tuyg'u, obraz, go'zallik, tekstura, faktura.
Аннотация. В статье рассматриваются вопросы о роли цветов в жизни человека и их духовном, эстетическом влиянии, о том, что цвета являются частью комплексной системы воздействия на человека и являются общечеловеческой ценностью, о роли цветов как особого эстетического явления, а также одним из основных средств выражения художественного образа.
Ключевые слова: эстетика, цвет, форма, бренд, психология цвета, эмоция, образ, красота, текстура, текстура.
Annotation. The article discusses the role of flowers in human life and their spiritual, aesthetic influence, that colors are part of a complex system of human influence and are a universal human value, the role of flowers as a special aesthetic phenomenon, as well as one of the main means of expressing an artistic image.
Keywords: aesthetics, color, shape, brand, psychology of color, emotion, image, beauty, texture, texture.
KIRISH
Ranglar hayot estetikasini turli o'lchamlarda shakllantirishdа muhim ro'l o'ynaydi. Biz rangning ishlatilishini va uning ta'sirini atrof -muhitdagi hamma narsada, xoh tirik organizm, xoh insonlar, o'simlik yoki amaliy foydalanishda bo'lgan jonsiz narsalarda topamiz.
Inson atrof -muhitga haqiqatda bo'lgani kabi emas, balki uni idrok etgani va o'z tajribasini berganidek aks ettiradi. Ranglarni idrok etish ularning aralashuvi va rasm tuzilishi va shakllanishida taassurot uyg'otadi. Rang ham uyg'un tarzda lekin idrok etish, tahlil qilish va tushunish kuchini ajratib turadigan narsa tajriba, o'ziga xoslik va munosabatlarning xabardorligi bilan bog'liq. Rangni atrofdagi narsalar,
April 24, 2024
108
material, shakl, harakat, tovush bilan bog'laydilar. Shakl -bu biron bir obyektning ichki tuzilishi va tashqi ko'rinishlarning birligidir.
Shaklda ko'rinadigan barcha belgilar juda zarur: geometrik ko'rinishi, o'lchami, fazoda joylashuvi, og'irligi, faktura va tekstura, ranggi, nursoyasi va boshqalari. Ranglar hususida insonlar qadimdan qiziqib kelganlar.
Adabiyotlar tahlili va metodologiya. O'rta Osiyoda ranglar ustida izlanishlar olib borish Najmiddin Kubro, Abu Rayhon Beruniy , Ibn Sino va Abu Nasr Farobiy asarlarida o'z aksini topgan. Yevropalik olimlardan Leonardo da Vinchi, Leon Batista Alberti, Nyuton, Lomonosov, Karl Yung risolalarida berib o'tilgan. G'arbda o'rta asrlarda rang alohida ramziy ma'noga ega bo'ladi . Chunki o'rta asrlarning dunyoqarashi asosan teologik va cherkov qarashlariga asoslangan edi. Bu davrning rang ramziyligi yorug'lik teologiyasi bilan bog'liq. Inson Xudoni yorqin, ko'r-ko'rona nur shaklida korishi mumkin deb o'ylashgan. Avreliy Avgustin asarlarida o'rta asrlarda rangning asosiy falsafiy -tushunchasi sifatda yorug'lik nazariyasi va ilohiyotini ko'rib chiqadi. Avgustinning rang konsepsiyasini muhokama qilganda, uning mulohazalaridan uchta rangni aniqlanadi: oltin, kumush va qizil. Ammo "ilohiy nurida" yorug'likning to'liqligi kabi kamalak ham mavjud. Shunga ko'ra uning barcha tarkibiy qismlari ranglari va soyalari mavjud. Rang estetik hodisa sifatida faylasuf uchun ma'naviy, falsafiy va diniy qadriyatlar joriy etishga qaratilgan va belgi-ramziy funksiya sifatida o'rta asrlarning estetik tafakkurini to'ldiradi. Rang ta'siri va mantiqiyligiga umumiy qiziqish XIX asrning boshlarida ustunlik qiladi. Xususan, 1810-yilda Bished sharni koordinatali tizim sifatida ishlatgan holda rang nazariyasni yaratdi.
1816-yilda Shopengauer "Ko'rish va ranglar haqida" risolasini nashr etgan. Kubistlar Pikasso, Braque va Grislarni birinchi navbatda shakl qiziqtiradi. Ular obyektlarning shakllarini mavhum geometrik tahlil qilib, ohang gradiatsiyasi orqali relyefga o'xshash effektlarni olishadi.
Muhokama va natijalar. Rang psixologiyasi ranglarning inson xatti-harakati va tuyg'ulariga qanday ta'sir qilishini o'rganadi. Bu ayniqsa, tovar ranglarini to'g'ri tanlash mijozlarni idrok etish va brend tan olishinishiga chuqur ta'sir ko'rsatishi mumkin bo'lgan marketingda juda muhimdir. Ba'zi mahsulotlarga nisbatan aniq qarorlarning 90% ga faqat rang ta'sir qilishi mumkin. Rang psixologiyasi korxonalar uchun juda muhim, chunki u odamlar turli yo'llar bilan bog'lanish uchun ranglar kombinatsiyasidan foydalanadi. Madaniy imtiyozlarga mos keladi, ranglar turli madaniyatlarda turli narsalarni anglatadi. Brendlar ushbu bilimdan ranglarni har birini bozorga moslashtirish uchun foydalanadi va ular mahalliy didga mos kelishiga ishonch hosil qiladi. Ofis yoki do'kon kabi joylarda ranglar odamlarning
April 24, 2024
109
his-tuyg'ularida katta ro'l o'ynaydi. Brendingiz uchun to'g'ri rang palitrasini tanlash brend identifikatorini yaratishda muhim ahamiyataga ega. Ranglarning quidagicha xususiyatlari mavjud:
Qizil . Qizil rang sizning e'tiboringizni jalb qiladi. Bu energiya, hayajon va ba'zan hatto xavf- xatarga to'la rang. Shuning uchun siz buni te-tez "Buyurtma berish" tugmalarida yoki mahsulot qadoqlarida ko'rishingiz mumkin. Qizil rangni ta'sir qilish uchun yetarlicha ishlatish mumkin.
Sariq. Bu rang baxt, ijobiylik, ko'tarinkiylik va yozni eslatadi. Ba'zi brendlar veb-sayt dizayni uchun fon yoki chegara sifatida quvnoq sariq rangdan foydalanishni tanlashadi.
Pushti. Pushti- birinchi navbatda ayol auditoriyaga xizmat qiladigan brendlarning asosiy rangi. Ba'zi brendlar qizlarning o'yinchoqlarini qadoqlash uchun pushti rangdan foydalanishni afzal ko'radi. Boshqa brendlar logotip yoki veb-sayt dizaynida asosiy habarlarni ta'kidlash uchun foydalanadi.
Yashil. Bu rang tabiat va pul bilan juda bog'liq. O'sish, unumdorlik, salomatlik va sahiylik rang uchun ijobiy rang ma'nolaridan biridir. Agar siz sog'liq yoki fitnes sohasida bo'lsangiz, onlayn do'koningizga ko'proq yashil rang qo'shishni tanlashingiz mumkin.
Moviy. Moviy rang dengiz va osmon bilan chambarchas bog'langan. Barqarorlik, uyg'unlik, tinchlik, xotirjamlik va ishonch - bu ko'k rangdan foydalanganda mijozingiz brendingiz haqida his qilishi mumkin bo'lgan his-tuyg'ularning bir qismidir. Aksincha, ko'k ham ruhiy tushkunlik kabi ba'zi salbiy rang ma'nolarini o'z ichiga olish mumkin.
Qora. Qora rang sir, kuch, nafislik va nafosat kuch ramzidir. U qayg'u va g'azab kabi his-tuyg'ularni uyg'otishi mumkin. Ko'pgina moda sotuvchilari o'zlarining moda logotiplarida qora rangdan foydalanadilar. Qora ham matn uchun mashhur rangdir, chunki u o'qish oson rangdir.
Ranglar bizning his-tuyg'ularimiz va qarorlar qabul qilishimizda katta ro'l o'ynaydi, chunki ular hissiyotlarni qo'zg'otadi. Olimlarning o'tkazgan tadqiqotlariga ko'ra ma'lum ranglarni his- tuyg'ular bilan qanday bog'lanishini ko'rsatdi.
Qizil rang ko'pincha odamlarning -68 foizi sevgi bilan bog'laydi.
Sariq -52 foiz quvonch keltiradi.
Qora -51 foiz qayg'u bilan bog'langan.
Pushtining ham-50 foizi sevgi bilan bog'liq.
Yashil -39 foiz aqlga ko'proq bog'liq.
Moviy -35 foizi relyef bilan bog'langan.
Oq rang -43 foiz ga yengillik bilan bog'liq. ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ April 24, 2024 https://nuu.uz/ International Conference
Muayyan brendingiz uchun to'g'ri ranglarni tanlash hamma narsaga mos keladigan jarayon emas. Ko'p narsa shaxsan sizga yoqadigan narsaga bog'liq.
Ranglar brendingda juda muhim ro'l o'ynaydi, chunki ular birinchi navbatda istemolchilarning diqqatini tortadi va brendning xarakterini, qadriyatlarini hamda uzoq muddatga xotirasida saqlanishini ta'minlaydi. Ranglarni to'g'ri ishlatish orqali brendlar kuchli brend imidji yaratishi va istemolchilarda unda bo'lgan ishonchni kuchaytirishi mumkin.
Ranglarning ahamiyatini turli sohalarda ko'rishimiz mumkin:
Interyer dizayni: ichki makonlarda ranglar bizning kayfiyatimiz va farovonligimizga ta'sir ko'rsatishi mumkin. Moviy va yashil kabi tinchlantiruvchi ranglar yotoqxona va kurortlarda taskin beruvchi muhit yaratadi, qizil va to'q sariq kabi jonli ranglar esa ijtimoiy joylarga energiya va hayojon qo'shishi mumkin.
San'at va dizayn: rassomlar va dizaynerlar o'z ishlarida o'ziga xos hissiy emotsiyalarini keltirib chiqarish uchun ranglardan foydalanadilar. Rasmlar, illyustratsiyalar, moda yoki grafik dizayndagi ranglarni tanlash xabarlarni yetkazish, kayfiyatni ulashish va vizual ta'sir yaratishda muhim ro'l o'ynaydi.
Marketing va reklama: marketologlar ko'pincha kuchli brend identifikatorini yaratish va istemolchilarning kerakli javoblarini uyg'otish uchun ranglar estetikasidan foydalanadilar. Ranglar sotib olish qarorlariga, brendni idrok etishga va mijozlar tajribasiga ta'sir qiladi.
Shaxsiy hayotda: biz yashash joyimizda kerakli muhitni yaratish, kayfiyatimiz va maqsadlarimizni aks ettiruvchi ranglarda kiyinish hatto farovonligimiz va mahsuldorligimizni qo'llab-quvvqtlaydigan ranglarni tanlash uchun ham ranglardan foydalanamiz.
XULOSA
Ranglar insonning shaxsiy hayoti va tasavvurlariga, balki jamiyatning keng qatlamidagi madaniyat, estetika, psixologik jihatdan ham muhim ahamiyatga ega. Ularni qo'llash va foydalanish inson tajribasini boyitadi va ularning hissiy holatlarini chuqurroq tushunishga yordam beradi. Kundalik hayotda rangalardan oqilona foydalanish turmush sifatini yaxshilashga yordam beradi va bizning qurshov muhitimizni yanada hissiyotga boyroq qildi.
REFERENCES
1. ITTEN The elements of colour .1961 by Otto Maler Verlag. 11-12-13 bet
2. Nicole Martins Ferreire. Colour Psyhology: How strategic colour choise enhance marketing and marketing and brand impact. 29.2024.
April 24, 2024
111
^'zbekiston^illiy^niversiteti^^^^^^
4. https: //www.insidefashiondesi gn.com Britta Cabonos. 14.07.2023
5. Д.С.Кадирова. Нафосат фалсафаси. "Мумтоз суз". 2022. 57 бет.
6. Aesthetic ideal and aesthetic criterion DS Kadirova 2021 ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research 11 3 1748-1760 South Asian Academic Research Journals
7. Kadirova Dilbar Salikhovna, Inagamova Feruza Khurshidovna, Agzamova Nilyufar Shukhratovna, Mukhamedzhanova Lalikhon Ashuraliyevna. (2019). CATEGORIES OF HARMONY IN THE CONCEPTIO OF CLASSICAL SCHOLARS. International Journal of Research in Humanities, Arts and Literature, (2), 293-300
8. THE APPEARANCE OF NEW AESTHETIC CRITERIA IN MODERN ART Авторы Dilbar Salihovna Kadirova Дата публикации 2019 Журнал Scientific Bulletin of Namangan State University Том 1 Номер 12 Страницы 72-78
112
April 24, 2024
