Научная статья на тему 'МУСТАҚИЛЛИК ЙИЛЛАРИДА ПЕДАГОГИКА ФАНИ ВА ТАЪЛИМ СОҲАСИДАГИ ЮКСАЛИШЛАРНИНГ ҚИЁСИЙ ТАҲЛИЛИ'

МУСТАҚИЛЛИК ЙИЛЛАРИДА ПЕДАГОГИКА ФАНИ ВА ТАЪЛИМ СОҲАСИДАГИ ЮКСАЛИШЛАРНИНГ ҚИЁСИЙ ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

167
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МУСТАҚИЛЛИК ЙИЛЛАРИДА ПЕДАГОГИКА ФАНИ ВА ТАЪЛИМ СОҲАСИДАГИ ЮКСАЛИШЛАРНИНГ ҚИЁСИЙ ТАҲЛИЛИ»

Kokand State Pedagogical Institute

Innovative Approaches in Teaching Pedagogical Sciences: Problems and Solutions

Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023 Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion yondashuvlar: muammo va yechimlar

ISHO'BA. PEDAGOGIK FANLARNING METODOLOGIKASOSLARI

МУСТАЦИЛЛИК ЙИЛЛАРИДА ПЕДАГОГИКА ФАНИ ВА ТАЪЛИМ СОХДСИДАГИ ЮКСАЛИШЛАРНИНГ КИЁСИЙ ТАХДИЛИ

Холбой Ибрагимович Ибраимов

Т.НДори Ниёзий номидаги Узбекистан педагогика фанлари илмий тадкикот институти директори, педагогика фанлари доктори, профессор

Илм йук; жойда крлоклик, жахолат ва тугри

йулдан адашиш булади. Шавкат Мирзиёев

Бугун замонавий хаётни илм-маърифат ва таълимнинг тараккиётисиз тасаввур этиб булмайди. Жахоннинг етакчи давлатларида таълимни ривожлантириш биринчи галдаги вазифа сифатида белгиланиши хам бежизга эмас. Зеро, таълимсиз, илмсиз тараккиёт йук, ривожланиш йук. Янги Узбекистон учун янги педагогикага эхтиёж хар качонгидан юкори.

Президентимиз Шавкат Мирзиёев рахнамолигида амалга оширилаётган ислохотлар, биринчи навбатда, демографик жараёнлар ва урбанизацияни, башарият тафаккури хамда халкимизнинг усаётган сиёсий дунёкараши, онги ва маданияти, умумхалк манфаати чукур уйланган холда амалга оширилмокда. Бу йил мамлакатимиз мустакиллигининг 31 йиллик санасини нишонладик. Тарих учун уттиз бир йил арзимас, албатта, лекин бу жамият тараккиёти учун анча салмокли муддат хисобланади. Шу йиллар давомида нималарга эришдик, кандай ютукларни кулга киритдик, деган саволлар хаммани кизиктиради.

Бошкарувининг дастлабки кунлариданок Президентимиз таълимдаги камчиликларни танкидий тахлил килиб, уни бартараф этиш йулларини курсатиб берди. Таълим тизимини ривожлантириш, педагогларнинг малакаси ва жамиятдаги нуфузини ошириш, ёш авлод маънавиятини юксалтириш, маънавий- маърифий мухитни замон талабига мослаш, укитувчи касбининг, нуфузини ошириш, янги давр педагогларини тарбиялаш, педагогика фанини ривожлантириш, инновацион таълим ва ахборот-коммуникация технологияларини таълимга жорий этишга катта эътибор каратиш масалаларига жиддий ёндашиш ва шу

June 3

6

Kokand State Pedagogical Institute Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023

Innovative Approaches in Teaching Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion

pedagogicalSciences^proMems^nd

билан бирга, укитувчилар ойлигини ошириш ва рагбатлантириб бориш зарурлигини курсатди, бу масалаларда катта ишлар амалга оширилди.

Амалга оширилаётган ислохотларнинг, аввало, мактабгача таълим ва тарбия сохасидан бошланиши глобаллашув жараёнида болалар тарбиясида энг асосий бугин хисобланган мактабгача таълим тизимининг жамиятимиз хаётидаги урни ва ахамияти бекиёслигини назарда тутади.

Шунингдек, бугун йирик шахарларимиздан тортиб, чекка туманлар, кишлок ва овулларимизда янги-янги замонавий богчалар барпо этиляпти. ^иска вакт, яъни турт йил ичида республикамизда богчалар сони 3 баробар ошиб, богча ёшидаги болаларни камраб олиш даражаси 28 фоиздан 54 фоизга етгани ана шундай амалий харакатлар натижасидир.

Якин-якинларгача укитувчи-муаллимлар, айрим жойларда укувчилар хам, турт ойлаб пахта йигим-терими, чопик ва яганага чикарилган, натижада укитувчи бир ойда уртача 80 соат дарс утиши керак булса, турт ойда 320 соат йукотадиган вазият мавжуд эди. Амалга оширилган ислохотлар натижасида мана шундай салбий холатларга чек куйилди.

Таълим сохасида амалга оширилаётган ислохотларнинг асосий кисмини, албатта, олий таълим тизимидаги ислохотлар ташкил этади.

Олий ва урта махсус таълим вазирлиги ахборот хизматига кура, утган 6 йил мобайнида олий укув юртлари сони 77 тадан 170 тага етди, уларга кабул 3,5 бараварга ортди.

Олий таълимда ракобатни куллаб-кувватлаш ва хусусий секторни жалб килиш оркали 24 та хорижий хамда 27 та нодавлат олийгохлар ташкил этилди.

Олий таълимга камров даражасини ошириш максадида республика ОТМларига 2022/2023 укув йилида кабул курсаткичлари жами 197 минг 858 тани (шу жумладан 16 минг 933 та магистратура) ташкил этиб, утган укув йилига нисбатан 15 фоизга (27 минг 203 нафар) оширилган. Жорий йилда 25 та янги олийгох фаолияти йулга куйилиб, жумладан, нодавлат олий укув юртлари 27 тага, хорижий олийгохлар 31 тага, давлат олийгохлари эса 112 тага етди.

Шунингдек:

- Ахоли фикрини урганган холда, сиртки ва кечки таълим шакллари кайта тикланди, кабул квоталари ошириляпти. Мактаб битирувчиларини олий таълимга камраб олиш даражаси 2016 йилги 9 фоиздан 2022 йилда 32 фоизга етди;

- олийгохлар ва таълим тизимининг куйи бугинлари уртасидаги узвийликни кучайтириш максадида 65 та

June 3

7

Kokand State Pedagogical Institute Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023

Innovative Approaches in Teaching Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion

pedagogicalScienees^proMems^ndSo^

академик лицей олий укув юртлари тасарруфига утказилиши, шунингдек, 187 та техникум хам уз йуналиши буйича турдош олийгох ва тармок корхоналарига бириктирилди;

- республика олий таълим муассасаларининг хорижий университетлар билан узаро хамкорлик дастурлари хамда "Эл-юрт умиди" жамгармаси грантлари доирасида 6 минг 151 нафар профессор-укитувчилар хорижий олий таълим хамда илмий-тадкикот муассасаларига малака ошириш ва стажировка уташ учун юборилди;

- Талабаларни ижтимоий куллаб-кувватлашга хам алохида эътибор каратилди. Жумладан тулов-контракт асосида таълим олаётган 1 ва 2-гурух ногиронлиги булган хамда тулик давлат таъминотида булган етим болалар ва ота-она карамогидан махрум булган болалар сирасига кирувчи талабаларга стипендия тулови давлат бюджети хисобидан туланиши ва стипендиясиз контракт-туловларини амалга оширилиши белгиланди;

- Тегишли молия йилида хар бир ОТМда стипендия туловлари учун режалаштирилган бюджет маблагларига нисбатан 10 фоизи хамда тулов-контракт буйича режалаштирилган тушумининг 2 фоизи микдоридаги маблаглар хисобидан Талабаларни рагбатлантириш жамгармаси ташкил этилди;

- 2022/2023 укув йилидан бошлаб давлат олий таълим муассасалари магистратурасига ажратилган кабул параметрлари доирасида базавий тулов-контракт асосида талабаликка кабул килинган ва мазкур укув йилида иккинчи курсда укиётган хотин-кизларнинг тулов-контракт микдори давлат бюджети томонидан тулаб бериш тартиби жорий этилди;

- Ёшларнинг олий таълим билан камрови ошиб бориши билан бир каторда, ётокхоналарга булган эхтиёж хам ортиб бормокда. 2021 йилда талабалар турар-жойларидаги яшаш хоналарини оптималлаштириш ва икки ярусли кроватларни жорий этиш оркали кушимча 20 минг урин яратилган булса, унга кушимча равишда яна 11 минг уринли 28 та ётокхона ташкил этилиб, фойдаланишга топширилди.

Олий таълимдан кейинги таълим соуасидаги курсаткичлар:

Бугунги кунда ОТМда 800 мингга якин талабаларга 33 минг 63 нафар профессор-укитувчи таълим бермокда. Илмий даражага эгалар - 13 минг 2 нафар булиб, шундан, фан доктори (DSc) - 2 минг 687, фалсафа доктори (PhD) - 10 минг 315 нафарни ташкил этади. Докторлик диссертация химоя курсаткичи эса 2017 йилга

June 3

8

Kokand State Pedagogical Institute

Innovative Approaches in Teaching Pedagogical Sciences: Problems and Solutions

Volume 4 | KSPI Conference 1 | 2023 Pedagogik fanlarni o'qitishda innovatsion yondashuvlar: muammo va yechimlar

нисбатан 5,1 мартага оширилиб, илмий даражали педагоглар улуши республика буйича 39,3 фоизга етказилди.

2022 йилда квоталар сони карийб 100 фоизга оширилиб, вазирлик тизимидаги олийгохларга докторантура учун 1993 та квота (1704 та PhD, 128 та DSc, максадли докторантурага 156 та PhD, 5 та DSc) хамда стажёр-тадкикотчиликка 308 та квота ажратилди. Бугунги кунда олий таълим муассасаларида 5 минг 166 нафар докторант ва 379 нафар стажёр-тадкикотчилар илмий-тадкикот фаолияти билан шугулланмокда.

Хулоса килиб айтганда, баландпарвозликлардан холи булган бу курсаткичларда ёшларнинг самарали олий таълим олиши учун кенг имкониятлар мужассам. Фикримизни Америкалик коммерсант, банкир, йирик меценат, уз даврининг энг бадавлат кишиларидан бири булган Джорж Пибодининг "Таълим-хозирги авлод вакилларининг келаси авлод вакиллари олдидаги буюк карзидир" деган сузлари билан тугатмокчимиз. Зеро бугунги таълимий ислохотлар накадар окилона ва самарали булса унинг натижасидан кейинги авлод вакиллари албатта бахраманд булади.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида 2019 йил 23 август куни халк таълими тизимини ривожлантириш, педагогларнинг малакаси ва жамиятдаги нуфузини ошириш, ёш авлод маънавиятини юксалтириш масалаларига багишланган видеоселектор йигилишидаги нуткидан.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 29.04.2019 йилдаги "Узбекистон Республикаси Халк таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш Концепциясини тасдиклаш тугрисида"ги ПФ-5712-сон Фармони, ^онун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 29.04.2019 й., 06/19/5712/3034-сон.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг 28.01.2022 йилдаги ПФ-60-сон "2022 — 2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг Тараккиёт стратегияси тугрисида"ги Фармони, ^онунчилик маълумотлари миллий базаси, 29.01.2022 й., 06/22/60/0082-сон, 18.03.2022 й., 06/22/89/0227-сон, 21.04.2022 й., 06/22/113/0330-сон

4. Тоджибаева К. С. К. Формирование мотивационной сферы нравственных качеств учащихся //Проблемы педагогики. - 2017. - №. 4 (27).

- С. 14-16.

June 3

9

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.