CC BY
27MUROJAAT SO'ZLARNING STRUKTUR VA SEMANTIK TAHLILI
d https://doi.org/10.5281/zenodo.7352283
JAMG'IROV Axror Ilmiy maslahatchi: f.f.d.(DSc) Nasirova S.A.
Annotation. In current article, in addition to the issues of teaching the Chinese language, there also cosidered the category of politeness in this language. There is given the classification of words used to express categories of politeness, respect and gratitude.
Key words: language, incident, official, hello, thank you, excuse me, see you later, good morning, good evening, please.
Til-ijtimoiy hodisadir. Til insonlarni bir-biriga bog'lab turuvchi aloqa vositasi. Til orqali biz o'z ichimizdagi so'zlarni ayta olamiz. Til borki, odamlar bilan gaplasha olamiz.
Til orqali odamni ko'nglini ko'tarish yoki tushurib yuborish mumkin. O'zbek xalq maqollarida tilga oid turli xil misollar keltirilgan. Misol uchun "Yaxshi so'z bilan ilon indan chiqadi". Demak tilimiz qanchalik shirin bo'lsa, maqsadga shu tariqa tez yetamiz.
Rasmiy uchrashuvlarda yoki nisbatan o'zidan katta insonlar bilan suhbatga kirishganda albatta ular bilan hurmatni saqlagan holda murojaat etiladi.
Biz xitoy tilini o'rganish bilan bir qatorda, bu tildagi hurmat kategoriyasi bilan ham tanishamiz. Demak tilni o'zini bilish kamlik qiladi. Uni chiroyli darajada yetkazib berish lozimdir.
Xitoy tilidagi quyidagi hurmat so'zlari eng ko'p foydalaniladigani hisoblanadi. Hurmat so'zlardan foydalanib, qarshi tomonga iliq munosabat bildiriladi. Ko'rishganda:
"^i^" "zaoshanghao" (Hayrli tong)1, "B^i^" "wanshanghao" (Hayrli kech), "Mfâ" "ninhao" (Assalomu aleykum),
"tê^K^W^" "hen gaoxing renshi nin" (Siz bilan tanishganimdan xursandman)2, "is^fs^" "qing duo zhijiao" (Maslahatlaringiz kerak), "is^^M" "qingduo guanzhao" (Ko'proq e'tibor qaratishingizni so'rayman). Minnatdorchilik bildirayotganda:
"iJtiJf "xiexie" (Rahmat)3, "^7" "laojiale" (Kechiring),
"^i&^hT" "rang nin feixinle" (Ancha ishga qo'ydim sizni), "baitoule" (Iltimos yordam bering), "mafannin" (Sizni ovora qildim),
"ganxie ninde bangzhu" (Yordamingiz uchun rahmat) Qarshi tomonni bezovta qilganda yoki uzur so'raganda: "X^^^" "duibuqi" (Kechirasiz)4,
1 ttÄ^Wfätt. 2011 ¥.23 m
2 ttÂ^e^aœtt. 2012 36 m
2012 20 m
4 J.T.Ziyamuhamedov., L.A.Sultanova «Xitoy tili» Toshkent-2013- 31 bet
R
"ii^i" "qing yuanliang" (Avf eting), "t^^" "hen baoqian" (Afsusdaman), "if^^Sl" "qing duo baohan" (Kechiring) Qarshi tomondan minnatdorchilik eshitganda:
"MJ^H" "biekeqi" (Arzimaydi), "^fflM" "buyongxie" (Arzimaydi),
"meiguanxi" (Hech qisi yo'q), "iS^^^hi" "qingbuyao fangxin shang" (Bunchalik minnatdorchilik bildirishning hojati
yo'q)
Hayrlashayotganda:
"SB" "zaijian" (Ko'rishguncha)5,
"XX^S^" "huanying zailai" (Kelishingizni qarshi olamiz), "M—MM" "zhu nin yilu shunfeng" (Oq yo'l) "ifS^" "qing zailai" (Kelib turing) Haqoratlayotganda:
"bu zhidao" (Bilmas), "bendan" (Galvars), "ÎW "nibudong" (Tentak), "#f^7" "ni neng sile" (O'lib ketgur) Yuqoridagilarning ishlatilinish o'rni:
Suhbatga kirgan paytingizda, ko'proq "if" "qing" (Marhamat, iltimos), "X^^^" "duibuqi" (Kechirasiz), "MW" "ninhao" (Assalomu aleykum), 7" "mafan nile" (Sizni ovora qildim),
"^^^" "keyima" (mumkinmi), "" "nin renwei zenyang" (Qanday fikrdasiz) va boshqalar ishlatilinadi. Shu bilan birgalikda o'zingning iltimos yoki xohishingizga qarab ham boshqa hurmat so'zlarini tanlash mumkin.
So'rashyotganda odatda aniqroq qilib, soddaroq qilib so'rashishadi. Qaysi joyda, yoki kim bilan so'rashishdan qat'iy nazar xitoyliklar ""zaoshanghao" (Hayrli tong), " "wanshanghao" (Hayrli kech), "MW" "ninhao" (Assalomu aleykum)larni ishlatishadi. Agarda ular chet el fuqarosi bilan gaplashishganda chet tili, ko'proq inglis tilidan foydalanishadi. Misol uchun: How do you do? (Ahvollaringiz qanday?) va hakazo.
Mehmonni kutib olayotganda ham bir qancha hurmat so'zlarni ishlatish mumkin. "XX^M" "huanying nin" (Xush kelibsiz), "XX^^È^!" "huanying gewei guanglin" (Har biringiz xush kelibsiz), "BÏ'JMÎt^K" "jiandao nin hen gaoxing" (Ko'rishganimdan xursandman)va boshqalar.
Kundalik hayotda kimnidir xafa qilishimiz yoki ularga qandaydir ish yuzasidan halaqit qilib qo'yishimiz mumkin. Bunday paytlarda ham hurmat so'zlardan foydalanib, qarshi tomonning jahlini chiqarmay, vaziyatdan chiqish mumkin. "X^^^" "duibuqi" (Kechirasiz), "i^ii" "qing yuanliang" (Avf eting), " " "hen baoqian" (Afsusdaman) " S " "buhaoyisi"
(Kechirasiz), ""bulile" (Odobsizlik bo'ldi) va hakazolar ishlatilinadi, agar siz undan yuzma yuz ko'rishishga hijolat cheksangiz, yuqoridagi gaplarni og'zaki tarzda telefon qilib, yoki sms jo'natgan holda aytsangiz ham bo'ladi. 6
5 «Boya Chinese» tS^ff^SItt. 2013 54 M
6 www.hanyu.cn
Kimnidir e'tiborini tortib, unga savol berishingizdan oldin albatta gapni boshiga "ii" "qing" (Marhamat iltimos) 7 so'zlari qo'yiladi. Shu kabi so'zlarni ishlayotganda ovoz temberi na baland bo'lib ketishi, na o'ta past bo'lib ketishi kerak. Bunday hurmat so'zlariga misol qilib, "^^T" "laojiale" (Kechiring), " ^i&^^T" "rang nin feixinle" (Ancha ishga qo'ydim sizni), " "jieguan" "Kechirasiz" larni misol qilib o'tishimiz mumkin. Yaponiyada ko'proq ^ ft T " "baitoule" (Iltimos yordam bering), " ii ^ ^ M " "qingduo guanzhao" (Ko'proq e'tibor qaratishingizni so'rayman) ni ishlatishsa, Inglis davlatlarida odatda "Excuse me" (kechirasiz) so'zi ishlatilinadi.
Odamlarning mehrini qozonish maqsadida, yoki uning hurmatiga sazavor bo'lishni istaganda quyidagi gaplardan foydalaniladi. " " "nin you shi xuyao bangmang ma"
(Yordam kerak bo'ladigan ishingiz bormi?), " " "wo neng wei nin zuoxie
shenme" (Siz uchun nima qila olaman), "nin haiyou shenme shi ma" (Yana
boshqa ishlaringiz bormi), "wo keyi jinlai ma" (Kirsam maylimi), "í&^^mé!
iï,Ä^^^^T^" "nin bu jieyi dehua, wo keyi kan yixiama" (Agar qarshi bo'lmasangiz, maylimi bir ko'rsam), "i&^Â^ffôT^" "nin kan zheyang zuo xing ma" (Qarangchi shunday qilishim to'g'rimi) va hokazo.
Maqtov so'zlarni ishlatayotganda, qarshi tomonning yutuq tomonlarini topib uni maqtash kerak. Maqtov so'zlar asosan ikki tarafning o'rtasidagi ruhiy oraliqni yaqinlashtiradi, eng muhimi qarshi tomonning qalbuda o'zingizga nisbatan mehr uyg'ota olasiz. Misol uchun: "henhao"
(juda yaxshi), "bucuo" (chakki emas), "tai bangle" (a'lo), "ÄT^^" "zhen
liaobuqi" (ajoyib), "Ä®^" "zhen piaoliang" (o'ta go'zal)va hokazo.
Sizni yuqoridagi so'zlar bilan maqtagan taqdirda, "iü&Élf^®" "xiexie ninde guli" (rag'batlantirganisgiz uchun rahmat), "^^T^" "duo kuile ni" (Oshirib yubordingiz), "i&ä^ T" "ninguo jiangle" "Maqtab yubordingizku", "ni ye bucuo ma" (Siz ham chakki
emassiz) va boshqalar ishlatilinadi.
Qarshi tomonni inkor qilayotganimizda, unga rad javobini berayotganimizda to'g'ridan to'g'ri aytishimiz bo'lmaydi. Misol uchun, director qabuliga kirish uchun kutib o'tirishgan bo'lsayu, lekin director kotibasiga hech kimni qo'ymaslikni tayinlagan bo'lsa, u holda quyidagi gaplarni ishlatish maqsadga muofiqdir.
"duibuqi, jingli zhengzai kai yige zhongyaode huiyi, ni neng fuogairi zailai?" (Kechirasiz, director hozir muhim majlisda edilar, kuningizni o'zgartirib yana kelarsiz)8
nin yu jingli yueding yi hou zai lianxi haoma?" (Iltimos director bilan kunni aniq qilib, keyin aloqaga chiqarsiz)
Hayrlashotgan mahalda, qanchalik ko'p hurmat so'z aytmang, lekin ayni shu paytda samimiy gapirish eng muhimidir. Quyidagi so'zlarni ishlatish hayrlashayotgan paytda qo'l keladi. "M^^ii í&Él^l," "zaici ganxie ninde guanglin, hunying nin zailai" (Kelasi safar ham kelishingizni qarshi olamiz), KiÁiHMM^^^" "feichang gaoxing renshi ni,
xiwang yihou duo lianxi" (Siz bilan tanishganimdan xursandman, umid qilamanki, ko'proq uchrashib turmamiz), " + RlíH^^W^" "shifen ganxie, zanmen houhui you qi"
(Minnadorman, keyinchalik ko'rishamiz) va boshqalar.
Yuqorida qayt etilgan xurmat va murojaat so'zlarining semantik tahlili quyidagicha ifodalanadi:
7Quyida batafsil tushuntiriladi
8 www.zhongguoguoyu. cn
1."ü" "xiexie" so'zini o'zbek tiliga "rahmat", "tashakkur", "minnatdorman" deb tarjima qilinadi. Kim bo'lishidan qat'iy nazar undan yordam olgan taqdiringizda albatta rahmat aytishingiz kerak. "ü" "xiexie" so'zini aytayotgan ma'no kuchayib, ikki tomonning iliq munosabatiga olib keladi. "ü" "xiexie" so'zining xitoy tilida yana "^ii" "duoxie" (ko'p rahmat), "^ii" "daxie" "katta rahmat" ko'rinishlari ham mavjud. Rahmat eshitgan odam unga javob qaytarishi kerak. Misol uchun: "meishenme, biekeqi" (Hech qisi yo'q) arzimaydi". "Sl^Ifft" "wo hen leyi bangmang" (Yordam berganimdan xursandman), "^i^É^" "yinggaide" (arzimaydi) va hakazo
"Ä" "xiexie" ga gaplar:
"Ä, X^^i&T^S^, SB" "xiexie huanying xiaci zailai, zaijian" (Rahmat, kelasi safar yana keeling, xayr)9
"^fflii, ÂêÂÎH^i^fôÉ^" "bu yong xie, zheshi wo meng yinggai zuode" (Arzimaydi, bu bizning vazifamiz)
2." XX ^fe" "duibuqi" (Kechirasiz) jamiyat hayotda kimgadir ozor yetkaziash mumkin. Bunday holatlarda o'rtalar uzr so'zi aytilsa vaziyat yumshalib, tezlik pasayadi. Misol uchun siz avtobusda biron kimning oyog'ini bosib olsangiz, va darxol " XX^fe" "duibuqi" (Kechirasiz) so'zini ishlatsangiz qarshi tomon bu vaziyatga reaksiya bildirmaydi. Xitoy tilida bu hurmat kategoriyasidagi so'zni ishlatayotganda mujmallik bilan, ikkilanish bilan emas, balki o'zini aybdors sezgandek ishlatish kerak.
"XX^fe" "duibuqi" (Kechirasiz) ga oid gaplar:
"XX^fe, ^i&A^T" "duibuqi, rangnin jiudengle" (Kechirasiz, sizni kuttirib qo'ydim.)
"XX^fe, i&^É^À^^" "duibuqi, nin zhaode ren buzai" (Kechirasiz, siz qidirayotgan odam yo'q edi.)
"XX^fe, ÜiT^T" "duibuqi, nin dacuole" (Kechirasiz siz xato telefon qildingiz.)
"XX^fe, ^^^^T^M" "duibuqi, rang nin duo paole yitang" (Kechirasiz, sizni yana bir marotaba ovora qildim)
"XX^fe, Ä^I^^Ä^^/bM" "duibuqi, zhe ge wenti wo bu tai qingchu" (Kechirasiz, bu savolni yaxshi tushunmadim)
3"i" "qing" so'zini o'zbek tiliga "iltimos" yoki "marhamat" deb tarjima qilsak bo'ladi. Bu so'z hurmat so'zlarining eng asosiysi bo'lib, qarshi tomondan yordam so'raganda yoki qarshi tomonga yordam berganda ishlatilinadi va doimo gapning boshida keladi. Unga misollar etib quyidagilarni olamiz.
Xitoyliklar o'z nutqi muloqati davomida so'zini ishlatishga odatlanishgan. Mu so'zning ma'nosi, iltimos, marhamatga to'g'ri keladi. Odob axloq doirasida muomila qilishga sabab bo'ladi.
Misol uchun: Iltimos sekinroq gapiring.
Ana endi biz quyida ii leksikasi qatnashgan so'zlar bilan tanishamiz.
ushbu so'zdagi ikkinchi iyeroglif dam olish yoki yolg'on ma'nolarini bildiradi. Bu yerda ta'tilga chiqishni so'rash, javob so'rash kabi ma'nolarni bildirib keladi.
Misol uchun: ÄiSüKf i» Men kasalxonaga borib da'volanish uchun javob so'rayman.
iiX ushbu so'zdagi X sotib olmoq, olmoq deb tarjima qilinsa, iX esa iltimos sotib oling deb aytsak to'g'ri bo'ladi.
Misol uchun: Endigina avtobusga chiqqanlar, iltimos, bilet sotib oling.
9 «Boya Chinese» KSItt. 2013 15 M
796
is^ ushbu leksikadagi ikkinchi iyeroglifning ma'nosi kartochka, yozuv ma'nolarni bildirsa, leksikani esa taklif etmoq yoki taklifnoma deb tarjima qilamiz.
Misol uchun: Men hozirgina sinfdoshim o'z
to'yiga tashrif buyurishim uchun taklif etgan taklifnomani qabul qildim
iiM ushbu leksikadagi M iyeroglifi yetib kelish, yetib bormoq, maqsadga yetmoq, qabul qilmoq kabi ma'nolarni bildiradi. Ushbu leksika esa iltimos qabul qilib oling, qabul qilmoq deb tarjima qilinadi.
Misol uchun: U ko'p marotabalik vizani qabul qilib oldi.
Iltimos, kassaga borib, pulini to'lang. ii ^ ushbu leksikaning ikkinchi iyeroglifi mehmon, iltifot kabi ma'nolarni bildiradi. Leksikaning tarjimasi esa mehmon qilmoq, mehmonga chaqirmoqqa to'g'ri keladi.
Misol uchun: B^B^^feii^^B^^» Kecha kechqurun xo'jayin kechki ovqatga taklif etdi. ^^Äf^» Bugun men mehmon qilaman.
ii^ ushbu leksikadagi ^ so'zi o'rgatmoq, bilim bermoqqa to'g'ri keladigan bo'lsa, f^ esa so'ramoq, konsultatsiya olmoq deb tarjima qilinadi.
Misol uchun: ^n^W^1^ Ö ÖfiÄ^, Agar tushunmaydigan joylaring
bo'ladigan bo'lsa, ustozdan so'rashing mumkin.
ii® leksikasidagi ikkinchi iyeroglif qulay bo'lmoq ma'nosini bildirsa, ushbu leksika esa o'zing xoxlaganingni qil, o'zingizga mosini qiling deb tarjima qilsa bo'ladi.
Misol uchun: # — Iß^ifAgar ketishing kerak ekan, unda o'zingiz
xoxlaganingizni qiling.
I^i^RBc Agar sen o'qishni xoxlamas ekansan, xoxlaganingizni
qiling.
ii^ ushbu leksikadagi ^ iyeroglifi o'tirmoq ma'nosini bildirsa, ii^ iltifot ma'nosida marhamat o'tiring deb tarjima qiling.
Misol uchun: ii^, Marhamat o'tiring, marhamat choydan iching.
ii^ leksikasi sizdan iltimos, sizdan shuni iltimos qilamanki kabi ma'nolarni ifodalab keladi.
Misol uchun: ii^^—Tt» Sizdan iltimos, qarashib yuboring.
Xitoyliklar odatda qandaydir savol berish oldidan, biron-bir narsani so'rash oldidan iloji boricha odatda ii ^ so'zini ishlatishga harakat qiladilar. Ushbu leksikaning ma'nosi iltimos aytingchi, so'rasam mayli, menga ayta olasizmi kabilarga to'g'ri keladi.
Misol uchun: iii^l^MWi^i^? Iltimos aytingchi, xojatxona qayerda? iii^l^S^^^^? iltimos aytinchi, siz qanday kitob sotib olishni xoxlaysiz? ii^ leksikasidagi ^ so'zi ifodalamoq, anglatmoq, ko'rsatmoq kabi ma'nolarni bildirsa, ii ^ ruhsat olmoq, so'ramoq, iltimos qilmoq deb tarjima qilinadi.
Misol uchun: Äi^ —T^feS Men xo'jayindan yana nima qilish
kerakligini aytishni iltimos qildim (so'radim).
ii^ leksikasi iltimos, iltimos qilmoq, so'ramoq, so'rash ma'nolarni ifodalab keladi. Ot va sifat so'z turkumlariga oid bo'ladi.
Misol uchun: ^fi^ii^Mfe^T, ^H^M» Uning iltimos rad etildi va u juda ham afsusda.
Ä^i^M^L^ÄS^T» Bu iltimos odoblik bilan rad etildi.
Xizmat ko'rsatish paytida so'z eng muhim bo'laklardan biridir. Biron kimga xizmat ko'rsatayotganingizda shirin so'zlik bilan xizmatni amalga oshirsangiz, mijoz ham xursand ravishda ketadi.
Quyida biz xizmat ko'rsatishdagi asosiy so'zlar bilan tanishib chiqamiz. Mijozni kutib olayotganda:
"huanying guanglin" (Xush kelibsiz)10 "huanying nin" (Xush kelibsiz) "ninhao" (Assalomu aleykum) kabi so'zlarni ishlatsa bo'ladi.11 Xizmatchining xizmati ma'qul bo'lganda mijoz tomonidan: "iJtiJf "xiexie" (Rahmat)
"iJtiJti&" "xiexie nin" (Rahmat sizga) kabi so'zlarni ishlatilinadi. Mijozdan buyruq yoki buyurtma olganda:
"hao" (hop), "^07" "mingbaile" (tushundim)
"tingqingchule" (eshitib tushundim) kabilar foydalaniladi. Mijozni buyurtmasi tayyorlayotganda, uni kutib qolmasligi uchun: "iSi&ffifl^" "qing nin shaohuo" (Biroz kutib turing) "iii&^^T" "qingnin deng yixia" (Iltimos kutib turing) kabilar aytiladi. Mijozning buyurtmasi tayyorlagandan keyin buyurtmani unga yetkazish jarayonida: "^i&A^T" "rang nin jiudengle" (Sizni kuttirib qo'ydim)
"lao nin dengle" (Sizni kuttirib qo'ydim) kabilar ishlatilinadi. Mijozni bezovta qilganimizda yoki unga noto'g'ri xizmat qilganda, undan uzur so'rash maqsadida:
"shizaibaoqian" (Avf eting)
"zhenduibuqi" (Kechirasiz) kabi so'zlar iltifot bilan aytiladi. Mijoz tark etayotganda: "SB" "zaijian" (Ko'rishguncha)
"zaici guanglin" (Kelasi safar ham qarshi olamiz) kabilardan foydalaniladi. Biz quyida ovqatlanish joylaridagi holatlar bilan tanishin chiqamiz: bilamizki, bir ovqatlanish joyiga tashrif buyurganingizda u yerdagilarning xizmati sizga maqul tushsa, yana bir marotaba u yerga tashrif buyurgingiz keladi. Xizmat a'lo darajada chiqishi uchun u yerdagi xizmatchilarning muomilasi ham yaxshi bo'lishi kerak. 12
Mijozni kutib olayotgan xizmatchi tomonidan aytiladigan ibora-gaplar: "^^ > iiï^^AÎÈ? " "zaoshang hao, xiansheng, xiaojie, qingwen
gong jiwei" (Hayrli tong janob (xonim), sizlar nechchi kishisizlar)
"qing wangzhebian zou"( Marhamat bu yerga yuring) "iiSS^.^" "qing genwolai" (Marhamat men bilan yuring) "ii^" "qingzuo" ( Marhamat o'tiring)13
"qingshaohou, womashang weinin anpai" (Biroz kutib turing,
siz uchun joy hozirlayman)
" " "qingdengdengm ninde cantai mashang jiu zhunbei
hao" (biroz kutib turing, joy tezda tayyor bo'ladi)
"qing nin xian kanyikan caidan" (Marhamat taomnomani ko'ring)
10 301 ^^,2010 ¥ 58 m
11 J.T.Ziyamuhamedov., L.A.Sultanova «Xitoy tili» Toshkent-2013
12 www.shitang.cn
13 ^©W^Mi. 2012 ¥. 36 m
('MD , ""xiansheng, xiaojie,nin haizuo zai zheli ma" (Janob
(xonim), siz hali beri shu yerdamiz? )
""duibuqi, zheli you kongwei ma" (Kechirasiz bu joy bo'shmi? ) ""duibuqi, wo keyi yong zheba yizima?" (Kechirasiz, bu
stolni olsa bo'ladimi? )
Taom buyurtma qilayotgan mahalda:
" "duibuqi, xiansheng, xiaojie, xianzai keyi weinin diancaima?" (Kechirasiz janob (xonim), xozir buyurtmangiz tayyor bo'ladi)
"nin xihuan yong shenme yinliao, women canting you" (qanday ichimlik xoxlaymiz. Bizda bari bor)14
"i&^^MS^^M? " "nin xihuan yong shenme jiu" (Qanday spirtli ichimlikni xoxlaysiz )
" "fanhou ni xihuan yong cha haishi kafei" (Taomdan keyin
choy xoxlaysizmi yoki kofe)
ppR^? " "fanhou nin xihuan chixie tianpinma" (Taomdan keyin shirinlik
xoxlaysizmi? )
"i§ï^> " "qingwen,ni haixuyao shenme ma" (So'rasam maylimi, sizga
yana boshqa narsa kerakmi)
"ÂXX^fë, S^M^—féM, " "zhenduibuqi, zhege cai xuyao
yiding shijian, nin duodeng yihuier haoma" (Kechirasiz, bu taom tayyor bo'lishiga vaqt kerak. Biroz vaqt kuta olasizmi? )
"zhenduibuqi, zhege cai ganggang maiwan" (Kechirasiz bu
taomdan qolmagan edi. )
'Ml, éfêiÂMlfto " "haode, wogen chushi lianxi yixia, huishi
nin manyide" (Hop, men oshpaz bilan gaplashib ko'raman, sizni albatta hursand qilamiz)
" "ruguo nin gan shijian, wogeini anpai yixie kuaixan haoma" (Agar shoshilayotgan bo'lsangiz, sizga tez tayyor bo'ladigan ovqatlarni taklig qilaman)
Buyurtma tayyorlanishi cho'zilib ketganda:
" "Xianzai weinishang recai keyima" (Hozir issiq taomni olib
kelaymi)
"XX^fë, "duibuqi, qingrangyirang" ( Kechirasiz kuttirib qo'ydim)
"XX^fë, ^i&A^T, SHê» " "duibuqi, rang nin jiudengle, zhedaocaishi" (Kechirasiz kuttirib qo'ydim, bu taom)
ttiiT^iS-^BXi^" "zhenbaoqian, danwule nin henchang shijian" (Kechirasiz, vaqtingizni oldim)
"ii^ii, ÄiEi&Öl^^^T " "qing yuanliang, woba nin de cai gaocuole" (Avf eting, ovqatni noto'g'ri yozib olibman)
"^^XX^fë, Âin^i^i&M^fô" "shizai duibuqi, women mashang weinin chongxin zuo" (Kechirasiz men zudlik bilan boshqasini olib kelaman)
Âêi&MÉl^" "xianzai, zheshi nin dinged cai" ( Janob, buyurtmangiz) Hisobni olib kelganda:
"xiansheng, nin de zhangdan" (Janob hisob) "XX^fë, "duibuqi, qingwen nin fu xianjin haishi shuaka"
(Kechirasiz, naqt pul bilan to'laysizmi yoki plastic karochka orqali)
14 301 ^^,2010 ¥ 65 m
799
'Чв^ЖМ^^&Й^^ПШ^^" "qing zai zheli qianshang ninde mingzi he fangjian hao" ( Iltimos bu yerga ismingiz va xona raqamingizni yozib bering)
" (ФШ) , têÂ^ Ш ÖÖ # Щ ^ Ж M » Ш Ш " "xiansheng, xiaojie, zheshi
zhaogeinide lingqian va fapiao, xiexie" (Janob (Xonim), marhamat bu sizning qaytimingiz bilan chekingiz. )
"xiwang nin dui zheli de cai ping he fuwu duoti bao gui yijian" (Umid qilamizki, bizning taomlarimiz va xizmatlarimiz sizda yaxshi tasurot qoldirdi)
"feichang ganxie nin de jianyi" (Taklifingiz uchun rahmat)
"shifen ganxie nin de rexin zhijiao" (Samimiy ko'rsatmalaringizn
uchun rahmat)
"ШШ» Mi&S^" "xiexie, huanying nin zailai" ( Rahmat yana kelib turing. )15 "SÄ» "zaijian, huanying nin zai ci guanglin" (Hayr, yana kelishingizni qarshi
olamiz)
Xulosa o'rnida shuni aytish lozim-ki nafaqat tilni o'zini bilish kamlik qiladi. Uni chiroyli darajada yetkazib berish lozimdir. Xitoy tilining ana shu jozibali so'zlarini o'rganib, amalda qo'llab suhbatga kirishsak yanada muloyimroq eshitiladi va suhbatdoshimiz bilan ham yanada yoqimli va maroqli suhbat bo'ladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YHATI (REFERENCES)
1. Hodjiev A. Tilshunoslik terminlarining izohli lug ati. - T., 2GG2.
2. Irisqulov M.T. Tilshunoslikka kirish. - T.: Yangi asr avlodi, 2GG9. - 263 b.
3. Iskandarova Sh. Leksikani mazmuniy maydon asosida o'rganish muammolari. -T.: Fan,1998.
4. J.T.Ziyamuhamedov., L.A.Sultanova «Xitoy tili» Toshkent-2G13
5. Karimov A.A Xitoy tilida х,исоб сузлар. Toshkent,. 2GG3.
6. O'zbek tilining izohli lug'ati. "O'zbekiston milliy ensiklopediyasi". Davlat ilmiy nashriyoti. 5 jildli. T., 2GG6 - 2GG8.
7. Xashimova S. Xitoy tili predikativ so'z turkumlarida reduplikatsiya// sharqshunoslikning dolzarb muammolari: An'anaviy ilmiy-pedagogik konferensiya materiallar to'plami. - Toshkent, 2GG8. - B.1G7-114
8. Xashimova S., Nosirova S. Xitoy tili grammatikasi. T.: JahonPress, 2G12. - 15G b.
9. Задоенко Т.П., Хуан Шуин. Основы китайского языка. (Основной курс) -М: Наука, 1986. Том 1.
1G. Задоенко Т.П., Хуан Шуин. Основы китайского языка. (Основной курс) -М: Наука.,1986. Том 2.
11.
12. 2G12^.
13. «Boya Chinese» ^—ф. 2G13^.
14. С Хашимова. О ЯВЛЕНИИ КОНВЕРСИИ В СОВРЕМЕННОМ КИТАЙСКОМ ЯЗЫКЕ. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 2G22.
15. С.А.Насирова (2021). Политическая метафора (на примере материала по кадровой политике современной КНР). In Resent Scientific Investigation (pp. 69-73).
16. Хашимова, С. А. (2020). ОСОБЕННОСТИ ОБРАЗОВАНИЯ РЕЗУЛЬТАТИВНЫХ ГЛАГОЛОВ ПРИ ПОМОЩИ СУФФИКСАЦИИ В КИТАЙСКОМ ЯЗЫКЕ. In Страны.
2G11
5
Языки. Культура: сборник материалов XI-й международной научно-практической конференции/Под ред. проф. Абуевой ННМахачкала: ДГТУ. 391 с (p. 361).
17. Хашимова, С. А. (2020). Особенности образования неодушевлённых существительных при помощи суффиксации в современном китайском языке. Modern Oriental Studies, 2(2), 34-46.
18. Nasirova, S. A. (2019). Modification of semantics of social terms of the modern Chinese language. Opción: Revista de Ciencias Humanas y Sociales, (24), 260-273.
19. Хашимова, С. А. (2022). АГГЛЮТИНАТИВНАЯ ОСОБЕННОСТЬ СУФФИКСАЦИИ В СОВРЕМЕННОМ КИТАЙСКОМ ЯЗЫКЕ. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 2(1), 196-202.
20. Hashimova, S. A., & Nasirova, S. A. (2021). FEATURES OF FORMING OF ANIMATED NOUNS WITH THE AFFIXES IN MODERN CHINESE LANGUAGE. Journal of Central Asian Social Studies, 2(04), 1-10.
21. Насирова, С. А. (2020). Генезис общественно-политической терминологии китайского языка через призму истории китайской дипломатии. Modern Oriental Studies, 2(2), 22-33.
22. Хашимова, С. А. (2022). О НЕКОТОРЫХ ОСОБЕННОСТЯХ ЛИНГВОКУЛЬТУРОЛОГИЧЕСКОГО АСПЕКТА КОММУНИКАЦИИ (НА ПРИМЕРЕ КИТАЙСКОГО ЯЗЫКА). SO 'NGIILMIY TADQIQOTLAR NAZARIYASI, 1(1), 85-91.
23. Хашимова, С. А. (2022, September). ОБРАЗОВАНИЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫХ С ПОМОЩЬЮ АФФИКСАЦИИ В КИТАЙСКОМ ЯЗЫКЕ. In E Conference Zone (pp. 5-10).
24. Abdullayevna, H. S. (2020). Peculiarities of the formation of animated nonsignificant using suffixing in the modern chinese language. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1504-1511.
25. Хашимова, С. А. (2022). ОБРАЗОВАНИЕ ЧИСЛИТЕЛЬНЫХ ПРИ ПОМОЩИ АФФИКСАЦИИ В СОВРЕМЕННОМ КИТАЙСКОМ ЯЗЫКЕ. World scientific research journal, 7(1), 20-23.
26. Насирова, С. А., Хашимова, С. А., & Рихсиева, Г. Ш. ВЛИЯНИЕ ПОЛИТИЧЕСКОЙ СИСТЕМЫ КИТАЯ НА ФОРМИРОВАНИЕ ОБЩЕСТВЕННО-ПОЛИТИЧЕСКОЙ ТЕРМИНОЛОГИИ. Ответственный редактор, 162.
27. NS Abdullayevna.±^!OT^f4^«: М^П-Мг, 87, 0
28. С.А.Насирова. Институт евнухов в древнем Китае: причины возникновения и особенности (2022). Фундаментальные и прикладные научные исследования: актуальные вопросы, достижения и инновации. С. 187-188.
29. NS Abdullayevna. Языковая политика в Китае: идентификация общественно-политической терминологии (2019). In КИТАЙСКАЯ ЛИНГВИСТИКА И СИНОЛОГИЯ 3,384,2019
