CC BY
19NOVEMBER 17 INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY
MILLIY IQTISODIYOT BARQARORLIGINI TA'MINLASHDA DAVLATNING
MOLIYAVIY RESURSLARIDAN SAMARALI FOYDALANISH YO'LLARI
Maxmudov Sarvar Tolibjonovich
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruv akademiyasi doktaranti https://doi.org/10.5281/zenodo.10139647
Annotatsiya. Ushbu maqolada, milliy iqtisodiyot barqarorligini ta'minlashda davlatning moliyaviy resurslaridan samarali foydalanish yo'llari haqida fikr va mulohazalar yuritiladi. Milliy iqtisodiy barqarorlik farovon va xavfsiz davlatning tamal toshi hisoblanadi. Bu turli omillarga bog'liq bo'lib, eng muhimlaridan biri davlat moliyaviy resurslaridan samarali foydalanishdir. Soliqlar, davlat investitsiyalari va davlat mablag'larini o'z ichiga olgan davlat moliyaviy resurslari mamlakatning iqtisodiy manzarasini shakllantirishda hal qiluvchi rol o'ynaydi.
Kalit so'zlar: milliy iqtisodiyot, davlat moliyasi, byudjet, strategik taqsimlash, moliyaviy resurslar, foydalanish yo'llari, soliqlar, jamoatchilik ishonchi.
Moliyaviy resurslarni samarali boshqarishning asosi milliy byudjetni strategik taqsimlashda yotadi. Hukumatlar ta'lim, sog'liqni saqlash, infratuzilma va innovatsiyalar kabi sohalarga ustuvor ahamiyat berishlari kerak. Ta'limga sarmoya kiritish orqali mamlakat iqtisodiy o'sish uchun muhim bo'lgan malakali ishchi kuchini ta'minlaydi. Xuddi shunday, mustahkam sog'liqni saqlash tizimlari fuqarolarning mahsuldorligi va farovonligini oshiradi, kasalliklarning iqtisodiy yukini kamaytiradi. Infratuzilmani rivojlantirish iqtisodiy faoliyatni rag'batlantiradi va ish o'rinlarini yaratadi, innovatsiyalarga investitsiyalar esa uzoq muddatli iqtisodiy barqarorlikka yordam beradi.
Fiskal mas'uliyat va shaffoflik jamoatchilik ishonchi va ishonchini saqlash uchun juda muhimdir. Hukumatlar byudjet intizomiga rioya qilishlari, ortiqcha xarajatlarga yo'l qo'ymasliklari va davlat mablag'laridan oqilona foydalanishni ta'minlashlari kerak. Shaffof moliyaviy hisobot va hisobdorlik mexanizmlari fuqarolarga o'z mablag'lari qanday sarflanayotganini tushunish imkonini beradi, bu esa mansabdor shaxslarda mas'uliyat hissini uyg'otadi.
Ta'lim, malaka oshirish va sog'liqni saqlash dasturlari orqali inson kapitaliga sarmoya kiritish iqtisodiy barqarorlikni mustahkamlashning ishonchli yo'lidir. Malakali va sog'lom ishchi kuchi samaraliroq bo'ladi, bu esa iqtisodiy ishlab chiqarishning oshishiga olib keladi. Bundan tashqari, uzluksiz o'qitish va malaka oshirish dasturlari ishchi kuchining texnologik taraqqiyotga moslashishini ta'minlaydi va iqtisodiy barqarorlikka hissa qo'shadi.
Davlat moliyaviy resurslari tadbirkorlik va innovatsiyalarni rivojlantirishga yo'naltirilishi mumkin. Startap inkubatorlari, ilmiy grantlar va texnoparklar innovatsiyalar madaniyatini rivojlantirish uchun moliyalashtirilishi mumkin. Tadbirkorlarni qo'llab-quvvatlash orqali davlat ish o'rinlari yaratishni rag'batlantirmoqda va iqtisodiyotning diversifikatsiyasini rag'batlantirmoqda, muayyan tarmoqlarga qaramlikni kamaytiradi va hatto iqtisodiy o'zgarishlar davrida ham barqarorlikni ta'minlaydi.
Infratuzilma iqtisodiy rivojlanishning asosini tashkil qiladi. Yo'llar, ko'priklar, portlar va energetika inshootlariga sarmoya kiritish nafaqat iqtisodiy faoliyatni rag'batlantiradi, balki xorijiy sarmoyalarni ham jalb qiladi. Bundan tashqari, samarali infratuzilma ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi, mahalliy mahsulotlarni jahon bozorida raqobatbardosh qiladi. Shu sababli, mustahkam infratuzilma tarmog'ini rivojlantirish va qo'llab-quvvatlashni ta'minlash uchun davlat moliyaviy resurslarini oqilona taqsimlash kerak.
NOVEMBER 17 INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE
0 n 0 Q IMPROVING UZBEKISTAN'S POSITION IN INTERNATIONAL RATINGS L U L O AND INDEXES: THEORY, PRACTICE, AND STRATEGY
Ishsizlik nafaqalari, oziq-ovqat yordam dasturlari va sog'liqni saqlash subsidiyalari kabi ijtimoiy xavfsizlik tarmoqlarini yaratish, ayniqsa, iqtisodiy tanazzul davrida iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash uchun muhim ahamiyatga ega. Ushbu xavfsizlik tarmoqlari aholining zaif qatlamlari uchun yostiq bo'lib, o'ta qashshoqlik va ijtimoiy tartibsizliklarning oldini oladi. Ushbu dasturlarga resurslarni taqsimlash orqali davlatlar uzoq muddatli iqtisodiy barqarorlik uchun asos bo'lgan adolatli jamiyatni yaratishi mumkin.
Iqlim o'zgarishi va atrof-muhitning tanazzulga uchrashi sharoitida barqaror rivojlanish tashabbuslariga sarmoya kiritish juda zarur. Davlat moliyaviy resurslari qayta tiklanadigan energiya loyihalari, o'rmonlarni ko'paytirish dasturlari va barqaror qishloq xo'jaligi amaliyotiga yo'naltirilishi kerak. Yashilroq iqtisodiyotga o'tish orqali davlatlar ekologik xavflarni kamaytirishi va kelajak avlodlar farovonligini ta'minlashi mumkin.
Hukumatlar ko'pincha rivojlanish loyihalarini moliyalashtirish uchun qarz olishga murojaat qilishadi. Qarz foydali moliyaviy vosita bo'lishi mumkin bo'lsa-da, uni oqilona boshqarish kerak. Haddan tashqari qarz olish iqtisodiy beqarorlikni keltirib chiqaradigan qarz inqiroziga olib kelishi mumkin. Davlat moliyaviy resurslaridan yuqori foizli qarzlarni to'lash va uzoq muddatli istiqbolda daromad keltiruvchi loyihalarga sarmoya kiritish, bu esa mamlakat qarzining barqaror va boshqariladigan bo'lishini ta'minlash uchun sarflanishi kerak.
Xalqaro tashkilotlar va qo'shni davlatlar bilan hamkorlik moliyaviy yordam va ekspertiza uchun imkoniyatlar yaratishi mumkin. Davlat moliyaviy resurslari qo'shma ilmiy loyihalarni moliyalashtirish, global tashabbuslarda ishtirok etish va savdo shartnomalarini tuzish uchun ishlatilishi mumkin. Xalqaro hamkorlik nafaqat mamlakat iqtisodiyotini mustahkamlaydi, balki diplomatik munosabatlarni mustahkamlaydi, iqtisodiy barqarorlik uchun qulay muhit yaratadi.
Xulosa: Davlat moliyaviy resurslaridan samarali foydalanish milliy iqtisodiy barqarorlikni ta'minlashda muhim ahamiyat kasb etadi. Byudjetlarni strategik taqsimlash, shaffoflikni rag'batlantirish, inson kapitaliga sarmoya kiritish, tadbirkorlik va innovatsiyalarni rag'batlantirish, infratuzilmani rivojlantirish, ijtimoiy xavfsizlik tarmoqlarini o'rnatish, barqaror tashabbuslarni qo'llab-quvvatlash, qarzlarni oqilona boshqarish va xalqaro hamkorlikni rivojlantirish orqali davlatlar qiyinchiliklarga bardosh bera oladigan barqaror iqtisodiyotni yaratishi mumkin. uzoq muddatli farovonlikni ta'minlash. Ushbu chora-tadbirlar orqali hukumatlar o'z fuqarolari uchun barqaror, farovon va xavfsiz kelajakka yo'l ochishi mumkin.
REFERENCES
1. MalikovT.S. Moliya. O'quvqo'llanma. - T.: Iqtisod-moliyall, 2021 y. 266 b.
2. ElmirzaevS. Korporativmoliya. O'quvqo'llanma / O'zROvaO'MTVTMI. Iqtisod-moliya, 2015. 272 bet.
3. Nurmuxamedova B., Kabirova N. Moliyal, O'quv qo'llanma. IQTISOD-MOLIYa, 2017. 224 b.
4. Nurmuxamedova B.I. Davlat byudjeti. Darslik. - T.: IQTISOD-MOLIYA 2018. - 630 b.
5. G'aybullaev O., O'roqov U. O'zbekiston Respublikasida byudjet tizimi va jarayoni. O'quvqo'llanma. - T.: Baktriapress, 2016. - 168 b.
6. ElmirzaevS. Korporativmoliya. O'quvqo'llanma. -T: Iqtisod-moliya. 2015. - 272 b.
