CC BY
0diskriminatsiya va stereotiplarga qarshi kurashni o'rgatish, jinsiy barqarorlikni ta'minlash, va samarador ta'lim muhitini yaratishga erishishni ko'rsatadi. Bu esa, jamiyatdagi jinsiy barqarorlik muammoalariga echim topishga yordam beradi va butun dunyo bo'ylab rivojlanayotgan gender yondashuvning bir qadamiga aylanadi.
Reference:
1. Azizova N, Azimova N, Alimjanova D. (2007). Gender munosabatlari nazariyasi va amaliyotiga kirish. Toshkent: Sharq nashriyoti.
2. Mirziyoyev Sh. (2019-yil 21-iyun). O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlis Senatining yigirmanchi yalpi majlisi. Toshkent: "Xalq so'zi".
3. Norqulov D, Alimjonova D. (2022). Sharqdagi gender tengligi masalalarining o'ziga xos jihatlari. O'zbekistonda gender tengligini ta'minlashning dolzarb masalalari: joriy holat, 10-18.
MILLIY G'OYA DEMOKRATIK TARAQQIYOTNING GAROVI, MADANIY ME'ROSLARNING MA'NAVIY-G'OYAVIY AHAMIYATI
Jabborova Sayyoraxon Muxammadqobilovna, Kasimova Dildora
Andijon davlat pedagogika instituti "Ijtimony fanlar" fakulteti o'qituvchisi Ismoilova Nafisa Lazizbek qizi, Tursunboyeva Sarvinoz Asrorjon qizi
Andijon davlat pedagogika instituti "Ijtimoiiy - gumanitar fanlar va sanat'' fakulteti talabalari
Annotatsiya: Ushbu maqolada butun dunyodagi globallashuvni milliy madaniy sohada o'zaro bog'liq, yonma-yon borishi. Iogan Gotfrid Xerderning falsafasi bayon qilingan. Milliy g'oyani targ'ib qilishda bizningcha bir tomonlamalikka yo'l qo'yilmoqda. Bu g'oyani targ'ib qilishda ishtirok etayotgan murabbiy va o'qituvchilar tadqiqotchilarning chiqishlarida maqol va risolalarda manfaatchilik bilan cheklanish ko'zgatashlanmoqda. Mana shunday masalarni hal etishda milliy g'oyaning o'rni haqida so'z yuritiladi.
Kalit so'zlar: Globallashuv, madaniy me'ros, g'oya, madaniy, makon, jamiyat, milliy taraqiyot, tafakkur, e'tiqod, ozodlik, ijtimoiy siyosat, buzg'unchi g'oya, g'oyaviy bo'shliq, mafkura
Аннотация: В данной статье глобализация всего мира взаимосвязана и параллельна в национальной культурной сфере. Описана философия Иоганна Готфрида Гердера. На наш взгляд, допускается односторонность в продвижении национальной идеи. В выступлениях тренеров и педагогов, участвующих в пропаганде этой идеи, пословицы и брошюры ограничиваются корыстью. Обсуждается роль национальной идеи в решении подобных вопросов.
Ключевые слова: Глобализация, культурное наследие, идея, культурное, пространство, общество, национальное развитие, мысль, вера, свобода, социальная политика, подрывная идея, идейное пространство, идеология.
Abstract: In this article, the globalization of the whole world is interconnected and parallel in the national cultural sphere. The philosophy of Johann Gottfried Herder is described. In our opinion, one-sidedness is allowed in the promotion of the national idea. In the speeches of the coaches and teachers participating in the promotion of this idea, proverbs and brochures are limited by self-interest. The role of the national idea in solving such issues is discussed.
Key words: Globalization, cultural heritage, idea, cultural, space, society, national development, thought, faith, freedom, social policy, disruptive idea, ideational space, ideology
Kirish: Glloballashuv bu- hayot suratlarini beqiyos darajada tezlashuvidir. Har bir jamiyatda inson tug'ilib voyaga yetar ekan uning qiziqishlari va dunyo qarashlari ham asta o'zgarib boradi. SHuningdek hozirgi globallashuv davrida inson o'z ma'naviyatini, o'zligini anglagan holda milliyligi bilan yonma-yon olib borishi lozim. Hozirgi axborot-texnalogiyalari jadal suratlar bilan rivojlanayotgan bir vaqtda milliy ma'naviy me'roslarning rivojlanishi, uni asrab avaylash hozirgi vaqtda asosiy dolzarb masaladir. Milliy g'oya jamiyatni jipslashtiruvchi uni ijtimoiy taraqqiyot ko'ndalang qo'yayotgan masalarni hal qilishga chetda bo'layotgan g'oyaviy ma'naviy taxdidlardan himoyalashga qaratilgan kuchdir. Mustaqilikni qo'lga kiritilgan buyon o'tgan davr ichida ma'naviyat sohasida ulkan nazariy ma'rifiy va amaliy ishlar bajarildi.
Ma'naviyat va ma'rifat kengashlari tuzildi yuzlab maqol va risolalar nashr etildi, tadqiqiotlar o'tkazildi, ta'lim to'g'risidagi milliy dasturlar qabul qilindi.
Bir so'z bilan aytganda, milliy g'oyani keng targ'ib qilish uchun zamin yaratdi. Hozirgi davrda Globallashuv so'zi eng ko'p ishlatiladigan tushunchalardan biri bo'lib qolmoqda. Chunki ushbu tushuncha inson va jamiyat hayoti rivojining muhim hususiyatlarini shu bilan o'ta shiddatli va murakkab voqeylikni o'zidan mujassam etadi.
Material metodlar: Maqolada qiyosiy tahlil usulidan foydalangan holda inson jamiyat va hozirgi globallashuv jaroyonini afzalliklari va zararlri to'g'risida tahlil qilish, milliy qadriyatlarni yanada mustahkamlash borasidagi islohotlar davlat va jamiyat qurilishida asosiy me'zon bo'lib hizmat qilmoqda.
Natija va mulohazalar: Globallashuv o'zi nima? Milliy madaniyatga nima bo'lyapti degan savolga javob berish uchun uchun avval milliy madaniyat tushunchasining o'zi mazmunini aniqlab olish maqsadga muvofiqdir. Milliy madaniyat 'modernik davrda madaniyatning milliylashuvi natijasida o'rnatilgan intelektual odatga ko'ra, madaniyatga eng yaxshi milliy milliy madaniyat hozirgi kunlarda odatiy holda qabul qilinganga o'xshaydi.
Mana shunday globallashuv jarayoni kechayotgan bir paytda milliy mana'viyatimizni, milliy o'zligimizni turli hil taxdidlardan himoya qilish uchun milliy o'zligimizniturli tahdidlardan himoya qilish uchun milliy g'oyadan samaraliroq va kuchliroq vosita yo'q. shu masalada milliy g'oyaning juda muhim funksiya sifatida namoyon bo'ladi. Milliy g'oya ana shu g'oyaning funksiyani bajarishi uchun esa biz yoshlar axoli ongiga faqat bilim tasavur sifatida emas ishonchli e'tiqod sifatida shakllantirish lozim. Milliy g'oyani shakllantirish va uni o'quvchilar, talabalar keng axoli tamonidan o'rganishga kirishishi mamlakatimiz ma'naviy taraqqiyotida alohida bosqichni tashkil etadi.
Aslida milliy negizlari chuqur. Bu xalqning milliy ma'naviy me'rosidan e'zgu g'oyalardan oziqlanadi. Leekin bu g'oyani yoshlar va odamlar ongiga singdirish
uchun aniq bir poydevor kerak. Yani avvalo milliy qadriyatni, milliy ma'naviyatni tiklash, milliy g'ururni uyg'otish bir so'z bilan aytganda milliy istiqlol g'oyasini ildiz otishini va gurkirab rivojlanishi uchun tayyorlash lozim.
Ma'lumki, har qanday taraqqiyot ong, tafakkur,bilan bog'liq. Shu bilan birga, bu inteliktual odatning ildizlari qiyosiy tarixiy nuqtayi nazardan unchalik chuqur emas. Ular Iogan Gofrid Xerderning tarix falsafasiga kiradilar, aslida madaniyatning u yoki bu etnik birlik (xalq) bilan bog'lanishi boslanadi.1
Madaniy globallashuv G'arblashuv sifatidagi munozaralarning boshlangich nuqtasi go'yoki, siyosiy madaniy oqimlarning g'arbdan Sharqqa- yoki, aniqrog'i, shartli shimoldan shartli janubga oqib o'tishidir. Ular ham teskari yo'nalishda oqadi. Bu jarayon ayniqsa, so'ngi o'n besh yil Janubiy Koreya, Brazilya, Meksika, Turkiya Eron jahon madaniy bozorining o'yinchilariga aylanishiga muvaffaq bo'ldi yoki bo'lib bormoqda.
Darhaqiqat, bugungi kunda ommaviy madaniy ishlab chiqarish agentlari milliy emas, balki geografik joylashuvi va kapitalining kelib chiqishini aniqlash har doim ham mumkin bo'lmagan transmilliy korparatsiyalar (TMK) aksahisoblanadi.
Yangilanayotgan O'zbekiston jahon hamjamiyatining teng huquqli faol subyektlaridan biri sifatida butunlay yangi tarixiy sharoitida keng miqyosli islohotlarni amalga oshirish orqali tarqqoyotga erishish yo'lidan bormoqda. Bundek rivojlanayotgan davrda globallashuvni ham o'rni katta. Bizni eng katta boyligimiz bu xalqimizning ulkan intelektual va ma'naviy saloxiyati2
Milliy madaniyat tushunchasi ham, u nazarda tutilgan voqelik ham zamonaviylik (modernik) davrida madaniyat sohasi boshdan kechirgan milliylashtirish bilan uzviy bog'liqdir. Amonaviy davlat ma'lum bir ijtimoiy aloqa makonini milliy makon sifatida ishlab chiqarish va ko'paytirish imkoniyatining sharti sfatida ishlaydi. Zamonaviy davlat instlari o'zi tomonidan boshqariladigan chegaralar doirasida belgi-ramziy bir xillikni muassasalar bir davlat tomonidan boshqariladigan aloqa maydonini aloqadan ajratib turadigan chegaralar ajratib turadi.
Xulosa: Darhaqiqat, bizlar kelajak avlodni yuksak ta'lim berish bilan birgalikda, yuksak axloq, odobni ham berishimizni unutmasligimiz zarur. Har taraflama yetuk insongina komillikka erisha oladi. Bugungi dunyo yoshlari son jihatidan butun insoniyat tarixidagi eng yirik avloddir, chunki ular 2 mlrd kishini tashkil etmoqdalar. Sayyoramizning ertangi kuni, farovonligi farzandlarimiz qanday inson bo'lib kamolga yetishi bilan bog'liq. Bizning asosiy vazifamiz- yoshlarning o'z salohiyatini namoyon qilishi uchun zarur sharoitlar yaratish, zo'ravonlik g'oyasi VIRUSI tarqalishining oldini olishdir. Buning uchun yosh avlodni ijtimoiy qo'llab quvvatlash,
1 www.iupr.ru "Экономика и социум"№-1 2022
2 SH.M.Mirziyoyev"buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan birga quramiz".<y36eKHCTOH>HMMy6 2018ю
uning huquq va manfaatlarini himoya qilish borasidagi ko'p tamonlama hamkorlikni rivojlantirish lozim, deb hisoblaymiz. Shu munosabat bilan O'zbekiston globallashuv va axborat-kommunikatsiya texnalogiyalari jadal rivojlanib borayotgan bugungi sharoitda yoshlarga oid siyosatni shakllantirish va amalga oshirishga qaratilgan, umumlashtirilgan xalqaro konvensiyani ishlab chiqishni taklif etadi degan edi Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev BMT Bosh Assambleyasining 72-sonli sessiyasidagi nutqida.
Haqiqatdan ham Prezidentimiz aytganidek, butun davrlardagidan ham ko'p yoshlarga bugungi kunda alohida e'tibor bermog'imiz kerakligi sezilib qolmoqda. Zamonaviy texnalogiyalashgan bir paytda ularni dunyoviy bilimdan cheklab ham qo'yilmaymiz. Ularga ham dunyoviy, ham diniy bilim bersakgina yetuk inson shakllana boshlagan bo'ladi.
Yoshlar bizning kelajagimiz. Shu sababli ilm olishga alohida etibor berishimiz kerak. Ularga ishonch ko'zi bilan boqsakkina marra bizniki bo'ladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. SH.M.Mirziyoyev "Buyuk kelajagimizni mard va oliy janob xalqimiz bilan birga quramiz. Узбекистон.НМИУб. 2018 y
2."Экономика и социум"№-1 2022 www.iupr.ru
3. I.A.Karimov "yuksak ma'naviyat - yengilmas kuch" 1996-yil
4. Otamurodov, S (2005) Milliy rivojlanish falsafasi T: Akademiya
1. Atabayeva, N. M. Namangan Region Industry in World War II. AMERICAN JOURNAL OF SOCIAL AND HUMANITARIAN RESEARCH.
2. Maxmudjanovna, A. N. (2023). YANGI KONSTITUTSIYADA INSON HUQUQLARINING O'RNI VA XALQARO HUQUQ NORMALARI BILAN UYG'UNLIGI.
3. Maxmudjanovna, A. N. (2023). ZAMONAVIY AXBOROT MUHITIDA YOSHLAR TA'LIM TARBIYASI VA MUAMMOSI.
4. Muhammadqobilovna, J. S. (2023). UCHINCHI RENESSANSNI BARPO ETISHDA JADID MA'RIFATPARVARLARINING BARKAMOL INSON TARBIYASIGA OID QARASHLARI. TADQIQOTLAR, 26(1), 101-106.
5. Salimovna, S. M. (2023). RENAISSANCE OF TIMURID PERIOD AND ITS PLACE IN WORLD CIVILIZATION. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 11(9), 89-92.
6. Farhodovna, X. R. O., Sobirjon o'gli, U. B., & Tohirjon o'g'li, M. Z. (2024). BALIQCHI TARIXI VA ZIYORATGOHLARI. SUSTAINABILITY OF EDUCATION, SOCIO-ECONOMIC SCIENCE THEORY, 2(15), 80-84.
7. Атабаева, Н. (2024). ПСИХОЛОГИЧЕСКИЙ ПОДХОД К СТУДЕНТАМ ПРИ ПРЕПОДАВАНИИ ПРЕДМЕТА ИСТОРИИ. Ilm-fan va ta'lim, 2(2 (17)).
8. Mahmudjanovna, A. N. (2021). Frontline newspapers cover the contribution of uzbek industry to victory during world war ii. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(12), 295-298.
9. Alimjanovna, M. Z. (2022, October). PUBLIC ADMINISTRATION SYSTEM AND SOCIAL LIFE IN THE KINGDOM OF BABURIDS. In Archive of Conferences (pp. 173-187).
10. Shohsanam, U. (2022). Improving StudentsScientific Worldview In The Modern Education System. Open Access Repository, 8(03), 13-15.
11. Hamidova, R. F. (2023). MODERN FORMS OF CONDUCTING THE PEDAGOGICAL COUNCIL. Journal of Modern Educational Achievements, 1212(12), 30-34.
12. Komilov, O. K., & Khamidova, R. F. (2022). Training of expert personnel in the field of irrigation in Uzbekistan (1951-1990). EPRA International Journal of Research and Development (IJRD), 7(8), 148-152.
13. Ergasheva, M. (2023). TALABALARNING IJTIMOIY FAOLLIK KOMPENTENSIYALARINI TARIXIY BILIMLAR ASOSIDA TAKOMILLASHTIRISH. Interpretation and researches, 1(10).
14. ERGASHEVA, M. (2024). TALABALARANING IJTIMOIY FAOLLIK KO 'NIKMALARINI TAKOMILLASHTIRISHDA TARIXIY BILIMNING AHAMIYATI. News of UzMU journal, 1(1.3. 1), 246-249.
15. Qodirova, N. (2024). BUXORO XONLIGINING TASHKIL TOPISHI VA UNING RAVNAQI. Development of pedagogical technologies in modern sciences, 3(1), 177-181.
16. Kodirova, N. Y. (2024). THE CONSTITUTION OF THE REPUBLIC OF UZBEKISTAN IS A GUARANTEE OF PROGRESS AND DEVELOPMENT. American Journal of Interdisciplinary Research and Development, 24, 82-85.
17. Qodirova, N. (2024). BUXORODA MANG 'ITLAR BOSHQARUVI O 'RNATILISHI. Журнал академических исследований нового Узбекистана, 1(1), 51-53.
