CC BY
6Редактор алган 01.09.2020 ж.
FTAMB76.75.33
МЕДИЦИНАЛЬЩ ЖОГАРГЫ ОЩУ ОРЫНДАРЫНДА «АГЫЛШЫН Т1Л1НДЕГ1 МЕДИЦИНАЛЬЩ ТЕРМИНДЕРД1» ОЩЫТУ Н.А. Рысмагамбетова
«М.Оспанов атындагы Батыс ^азакстан Медициналык университет» КеА^, Актебе к., ^азакстан
Макалада медициналык оку орындарында медициналык терминдерд1 агылшын тшнде зерттеу мэселеа карастырылады.Тшдж емес мамандыктар Yшiн агылшын тшндеп медициналык терминдер акпарат алмасу жэне кэаби кызметте езiн-езi тэрбиелеудi жаксарту куралы болып табылады, сонымен катар баска елдердеп эрiптестерiмен тэж1рибе алмасады.
Медициналык терминдердi агылшын тiлiнде окыту, ягни Yздiксiз бiлiм беру жэне жепвдру циклдерi аясында жогары бiлiмi бар мамандарды даярлау талкыланады.
Кшт сездер: медициналык терминдер, агылшын тш, тiлдi менгеру, медициналык оку орны.
THE STUDYOF "MEDICAL TERMS IN ENGLISH" IN HIGHER EDUCATIONAL INSTITUTIONS
N. Rysmagambetova
NcJSC "West Kazakhstan MaratOspanov Medical University", Aktobe city, Kazakhstan
The article discusses the problem of studying medical terms in English at medical schools. For non-linguistic specialties, medical terms in English are a tool for sharing information and enhancing self-education in professional activities, as well as shared experience with colleagues from other countries.
The training of medical terms in English is discussed, that is, the training of specialists with higher education in the framework of continuing education and improvement cycles.
Keywords: medical terms, English language, language proficiency, medical school.
ИЗУЧЕНИЕ «МЕДИЦИНСКИХ ТЕРМИНОВ НА АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ» В ВЫСШИХ УЧЕБНЫХ МЕДИЦИНСКИХЗАВЕДЕНИЙ Рысмагамбетова Н. А.
НАО ЗКМУ имени М.Оспанова, Актобе, Казахстан
В статье рассматривается проблема изучения медицинских терминов на английском языке в медицинских вузах. Для нелингвистических специальностей медицинские термины на английском языке является инструментом обмена информации и повышением самообразования в профессиональной деятельности, а также совместного опыта с коллегами из других стран.
Обсуждается обучения медицинских терминов на английском языке то есть обучение специалистов с высшим образованием в рамках циклов повышения квалификации и усовершенствования.
Ключевые слова: медицинские термины, английский язык, владение языком, медицинское учебное заведение.
Юркпе
^азакстан Республикасынын Елбасы «Ym тшд1 бшу ойдан шыгарылган дуние емес, бул кажеттшк»,-деген ед1 Н.Назарбаев [1]. Елбасыньщ осы сезшен уш тшд1 менгеру заман талабы екендшн угыну киын емес, онын 1шшде агылшын тшн менгерген узд1кс1з даму устшдеп кэаби мамандар медицина саласында енбек етуш1 устаз дэр1герлер ушш де ете кажет. Медицина саласындагы профессорлык окытушылык курамынын тшдш куз1реттшгш арттыру максатында медициналык жогаргы оку орындарында «Агылшын тшндеп медициналык терминдердЬ» окыту модул1 жасакталып усынылды.
«Ыз уштшдшкт дамыту каркынын удетш отырмыз. Бул ойдан шыгарган дуние емес, кажеттшк. ^аз1рдщ езшде казакстандыктардын 20 пайызы агылшын тшн менгерд1. Ягни, уш
тiлдi мецгеру, бiлу - бул жаhандык элемге жолдама деген сез. Бул адамньщ eмiрдегi табыстылык, жетiстiк принцпi. Жаhандык элемде бiздiц балаларымыз «Планета азаматы» болады. Сондыктан да олар элемнщ кез келген ещршде жумыс ютеп, ^нш кере алатын болады. Ягни, бYгiнгi кYPделi элемде бiздiц балаларымыз ездерш «судагы балыктай» сезiнуi керек, бiз соган жагдай жасап жатырмыз», - дедi Н.Назарбаев [2]. Елбасы атап еткендей Yш тiлдi мецгеру ^азакстан Республикасыныц барлык азаматтары Yшiн орта; заман талабы. Ал бшм беру жYЙiсiнiц кай саласын алсак та, эрбiр жацалыкка бiлек тYрiп, араласу басты мiндет iспеттi. Осы орайда, агылшын тiлiн кэсiби салага байланысты медициналык оку орындарында агылшын тiлiндегi медициналык терминдердi окыту аса мацызды деген ойдамыз.
Нег1зг1 бел1м
БYгiнгi тацда бiлiм беру саласындагы барлык кызметкерлерге агылшын тiлiн мецгеру аса кажеттшкп тудырып отыргандыгы туралы жогарыда айтылып кеттi. Осы багытпен медициналык жогары оку орындарындагы окытушылар мен кызметкерлерге медициналык терминдердi агылшын тшнде окып, жазып, айта бшу аса мацызды болып отыр. Заманауи бшм беру ордаларында ^азакстан Республикасыныц университеттершде академиялык уткырлык жэне халыкаралык катынастар багдарламалары кецiнен кулаш жаюда, осы багдарламалар аясында Профессорлык-окытушылык курам ездершщ кэсiби бiлiктiлiктерiн арттыру Yшiн шет елдерде кыска мерзiмде таглымдамадан eтiп, бiлiм мен тэжiрибелерiн кебейу кезшде, элемдiк медицина кызметкерлерiнен дэрю алу барысында агылшын тiлiндегi медициналык терминдердi мецгеру кажеттi бiлiмдермен каруланудыц аса мацызды бeлiгi болып табылатыны сeзсiз.
Заманауи маманныц шет тшн бiлуге деген мотивациясы жэне Yйрену кабiлетi болуы керек [2].
Эдктеме жэне нысан
Жогары медициналык оку орны окытушыларына шет тiлдi мецгеру барысында медициналык мэтшмен жумыс жасау эр- алуан тэсшдер мен дагдылар калыптастыруды талап етедi. Сондыктан, тшдш емес оку орындарында кэсiби багдар бойынша окыту максатка сай болмак [3].
Жогарыда айтылган максаттарды жYзеге асыру Yшiн 2018-2019 оку жылыныц, кацтар айында агылшын тiлiндегi «Медициналык терминдер» модульi жасакталды. Медициналык терминдер модулi кYндiзгi-кашыктыктан окытылады. Бiрнеше шю бeлiктерден турады, олар: Common Medical Terms help You in the Hospital, Internal Organs, Human body Tissues, Adjectives that describe systems and parts of the body,Learn to distinguish between doctors, Medical Supplies, Medical English,Medical English Vocabulary. Окыту барысында тыцдаушылар агылшын тшндеп дене мYшелерiнiц атауларымен, шю мYшелер жYЙесi атауларымен, эртYлi саладагы дэр^ерлер атауларымен, наукастан сурактар алу барысында колданылатын сездермен, наукастарга дэрiгердiц нускау беру кезiнде колданылатын сездермен тагы баска медицина саласында кецiнен колданылатын тсркестермен танысады. Жаца сeздердiц агылшын тшндеп дурыс жазылуы, дурыс айтылуы, дурыс аударылуына арналган жаттыгулар бершедь
Нэтижелер1
^азiргi уакытта аталмыш университетiмiздiц профессорлык окытушылык курамыныц 50-ден астамы осы модульде окып шыкты. Модульге окыту кестеге сэйкес жалгасын табу Yстiнде, эрмен карай толыктырып алдагы уакытта университетiмiздiц барлык профессорлык-окытушылык курамын eткiзу кeзделiп отыр. Модульдi окыту мынадай процестер аркылы жYзеге асырылады: оку жылыныц басында кестеге сэйкес барлык модульдер тiзiмi шнед^ «Агылшын тiлiндегi медициналык терминдер» модулш окуга ниет бiлдiрушiлер eтiнiш калдырады. Окуга катысу Yшiн негiзгi шарттар университеттiц кызметкерi немесе профессорлык-окытушылык курамында болуы керек, сондай-ак агылшын тшн мецгеру децгей тiлдiк кузiреттiлiктiц жалпыевропалык шкаласына сай А1 децгейiнен темен болмауы тиiс.
Нэтижелерд1 талдау
Окыту барысында тыцдаушылардыц агылшын тшн мецгеру децгей тiлдiк K¥зiреттiлiктщ жалпы европалык шкаласына сай А1, А2; В1,В2; С1, С2; топшаларына белшш, жеке-жеке топтык тапсырмалар берiледi. Топтардыц жауаптары тыцдалганнан кейiн берiлген тапсырма туралы эрбiр топ езара пшр алмасады жэне топтар бiр-бiрiне бага береди Б¥л курстыц басымдыгы бшм беру мшдеттершщ тыцдаушылардыц кэсiби т¥ргыдагы кызыгушылыгына сэйкес келуiнде, акпаратты берудеп жYЙелiлiгiнде, карым-катынас жагынан тыцдармандардыц бiр ¥жымда бiрнеше жылдардан берi эрштеспкпен ж¥мыс жасауындагы коян-колтык араласуындагы етене таныстык, ягни медицина саласындагы кандайда бiр медициналык терминдердi атап айтуда, кателш жiберiп алудан кысылмай кымтырылмай еркiн ез ойларын ортага салып, белсендiлiк таныта бiлуiнде. Окуды тэмамдаганннан кейiн алынган бiлiмнiц нэтижелерiн багалауга арналган тесттiк тапсырмалар орындалады. Корытынды с¥рактар койылады, барлык тапсырманы ез децгейлерше сай орындаган барлык тыцдармандар. Агылшын тiлiндегi медициналык терминдердi мецгергендш женiнде сертификатпен марапатталады.
Корытынды
Нэтижелерге жYгiнер болсак, «Медициналык термендер» модулш толык мецгерген профессорлык-окытушылык к¥рамы темендепдей керi байланыстар бердi: «Барлыгы ете жаксы», «Осы такырыптагы барлыгы ¥нады», «Тапсырмалар, тыцдалым ж¥мыстары ¥нады», «Интерактивт окыту тYрi, аудио жаттыгулар ¥нады», «Топпен ж¥мыс ¥нады», «Эте жогары децгейде бiлiм алдык» т.б.
Корытындылай келе, жогарыда айтылган барлык мэселелердщ тобыктай тYЙiнiне токталсак, медициналык оку орындарында агылшын тшндеп медициналык терминдермен танысу ете мацызды болып отыр. Кэсiпке негiзделген модульдiц кезецдерi шет тiлдi мецгеру барысында полилогикалык карым-катынас эсерi эдiстемесiн арттырады (дискурссия, полемика, птрталас, дебат тагы баскалары), шет тшн мецгеруде жеке жэне топтык карым-катынас жасау дагдыларын мецгередЦЗ]. Агылшын тшнде сейлеу, есту, жазу, оку кабшеттерш ез кэсштерше байланысты медицина саласындагы термин сездер мен сезтсркестерш, сейлемдердi Yйренедi.
Осы т¥ргыдан алганда, шет тiлiн окыту жэне оны кэсiби багдарда жYргiзу - б¥л заман талабы, болашак медицина мамандарыныц кэсiби - шет тшне деген зор кажеттiлiгiн канагаттандыру болып табылады.
Цолданылган эдебиетте
1. Барлыщ цщыцтар щоргалган. inform.kz белсендг сштеменг пайдаланыцыз https://www.inform.kz/kz/n-nazarbaev-ush-tildi-bilu-bul-zhahandangan-alemge-zholdama-degen-soz_a2768815.
2. Назарбаев Н.Э. 2015 жылы вткен КазащстанХалщыАссамблеясыныц ХХ11-Ш1 сессиясындагы свзгнен.
3. Леонтьев А.А. Язык не должен быть «чужим» //Этно-психолингвистические аспекты преподавания иностранных языков. — М.: ММА им. И.М. Сеченова, Ин-тязыкознанияРАН, 1996. — С. 41-47.
Автор-корреспондент: Рысмагамбетова Нургул Аргинбаевна - гуманитарлык гылымдар магистр^ М.Оспанов атындагы Батыс Казахстан медициналык университетшщ узджаз кэс1би даму орталыгыныц окытушысы; nuri 83 83@,mail.ru
