0MAXSUS MAKTAB O'QUVCHILARIDA MULOQOT VA NUTQ MEXANIZMLARINI TAKOMILLASHTIRISH (TIFLOPEDAGOGIKA YO'NALISHI, 5-6-SINFLARI MISOLIDA)
Durdona Naimova
O'zbekiston Milliy Universiteti Umumiy pedagogika va psixologiya kafedrasi tayanch doktoranti
ANNOTATSIYA
Bu maqola 5-6-sinflardagi maxsus maktab o'quvchilarida muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish tiflopedagogik yo 'nalishini o'rganishga bag'ishlangan. Tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirish jarayonida o'quvchilarning muloqot qilish, boshqa o'quvchilar bilan ishtirok etish, ijodiy faoliyat va guruhda ishlash qobiliyatlarini rivojlantirishning ahamiyati va ularni rivojlantirish uchun zarur bo'lgan dasturlar va mashqlar ko'rsatilgan. Maqola 5-6-sinflardagi maxsus maktab o'quvchilarida muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishning muhimligini va bu yo'nalish orqali o'quvchilarning o'zlarini o'rganish va ijodiy faoliyatga qatnashish qobiliyatlarini rivojlantirishning muhimligini ko 'rsatadi.
Kalit so'zlar: Tiflopedagogika, muloqot mexanizmlari, nutq mexanizmlari, maxsus maktab o'quvchilari, 5-6-sinflar, ijodiy faoliyat, guruhda ishlash, dasturlar va mashqlar.
АННОТАЦИЯ
Данная статья посвящена исследованию педагогического направления совершенствования коммуникативных и речевых механизмов у учащихся специальных школ 5-6 классов. В процессе развития механизмов общения и речи педагогическими методами показана важность развития у учащихся способностей к общению, участию с другими учащимися, творческой деятельности и работе в группе, а также программам и упражнениям, необходимым для их развития. В статье показана важность совершенствования коммуникативных и речевых механизмов у учащихся специальных школ 5 -6 классов и важность развития способностей учащихся к обучению и участию в творческой деятельности через это направление.
Ключевые слова: Педагогика, механизмы общения, механизмы речи, учащиеся специальных школ, 5-6 классы, творческая деятельность, групповая работа, программы и упражнения.
ABSTRACT
This article is devoted to the study of the pedagogical direction of improving communication and speech mechanisms in students of special schools in grades 5-6. In the process of developing communication and speech mechanisms through pedagogical
27-mart, 2024
461
methods, the importance of developing students' abilities to communicate, participate with other students, creative activities and work in a group, and programs and exercises necessary for their development are shown. The article shows the importance of improving communication and speech mechanisms in special school students of 5-6 grades and the importance of developing students' abilities to learn and participate in creative activities through this direction.
Keywords: Pedagogy, communication mechanisms, speech mechanisms, special school students, 5-6 grades, creative activity, group work, programs and exercises.
Tiflopedagogika, yoki ko'zi ko'rmaydigan o'quvchilar pedagogikasining, o'quvchilar uchun o'rganish jarayonini qanday takomillashtirish haqida o 'z ichiga olgan ilmiy yo'nalishdir. Bu yo'nalish, maxsus maktab o'quvchilari uchun muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.
Maxsus maktab o'quvchilari uchun muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishning eng muhim vazifalardan biri ularning o'zlarini ifoda qilish va boshqalar bilan muloqotda bo'lishganida muvaffaqiyatli bo'lishlari uchun zarurdir. Bu, ularning o'zlarini o'rganish, ijodiy va ijtimoiy faoliyatga qatnashish imkoniyatlarini oshirish uchun muhimdir.
5-6-sinflarda tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish jarayoni quyidagi bosqichlardan o'tadi:
Tahlil va Diagnostika: Bu bosqichda, o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini aniqlash uchun tahlil va 462iagnostic usullar qo'llaniladi. Bu maqsadga yo'l qo'ymoqchi bo'lgan o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini tushuntirish, ularga mos ravishda yondashish va ularga qo'llaniladigan individual usullar belgilanadi.
Individual Dasturlar va Mashqlar: Tahlil va 462iagnostic jarayon natijalariga asosan, har bir o'quvchi uchun maxsus ravishda tuzilgan dasturlar va mashqlar tayyorlanadi. Bu dasturlar o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirishga yo'l qo'ymoqda va ularning o'zlashtirishlarini oshirishga yordam beradi.
O'quvchilar Bilimlarini Oshirish: Tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishning muhim qismi, o 'quvchilarning bilimlarini oshirishdir. Bu jarayonda, ularning nutq mexanizmlarini rivojlantirish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlar, tushunchalar va ko'nikmalar ularning ko'nikmalari boyicha yaratiladi.
Amaliy Mashqlar: Muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishda amaliy mashqlar muhim ahamiyatga ega. Bu mashqlar o'quvchilarning muloqot qilish, e'tibor qaratish va boshqalar bilan muloqotda bo'lishish ko'nikmalarini rivojlantirishga yo'l qo'yadi.
Takrorlash va Baholash: Tiflopedagogik jarayonlarda takrorlash va baholashning o'z ahamiyati bor. Bu jarayonda, o'quvchilar o'zlarining muloqot va nutq
27-mart, 2024
462
mexanizmlarini qanday rivojlantirishlarini ko'rsatishlari va yangi bilimlarini joriy etishlari uchun o'zlarini baholashlari lozim.
Tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish jarayoni o'quvchilar uchun o'rganish jarayonini qiziqarli, maqsadga muvofiq va samarali qilishga yordam beradi. Bu usullar, o'quvchilarning o'zlarini ifoda qilish, muloqot qilish va ijodiy faoliyatga qatnashish qobiliyatlarini rivojlantirishda yirik ahamiyatga ega bo'lib, ularning mustaqil hayotda muvaffaqiyatli bo'lishlari uchun kerakli qobiliyatlarini rivojlantirishga ko'maklashadi.
6-sinf o'quvchilari uchun tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish jarayonida darslar o'tkazishda quyidagi muhim nuqtalarga e'tibor berish kerak:
Juda Ko'p Amaliy Mashqlar: O'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirishda juda ko'p amaliy mashqlar qo'llanilishi kerak. Masalan, ro'yxat tuzish, savollar berish, gaplarni to'ldirish, suhbatlarga qo'shilish, hikoya qilish va boshqa o'quvchilarning ishtirok etishini talab etuvchi mashqlar.
Ko'nikmalar va Ma'lumotlarni Uzatish: Tiflopedagogik jarayonlarda, o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirish uchun zarur bo'lgan ko'nikmalar va ma'lumotlar o'quvchilarga taqdim etiladi. Bu ko'nikmalar va ma'lumotlar, ularning muloqotlarida va nutq o'tkazishlarida qo'llaniladi . Ijodiy Ishlar va Proyektlar: O'quvchilar ijodiy ishlar va proyektlar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirishlari mumkin. Bu turi ijodiy mashqlar, dramatizatsiyalar, hikoya yozish, murabbiy o'qitish va boshqa turlar orqali o'tkazilishi mumkin.
Guruhda Ishlash: Tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishda guruhda ishlashning o 'z o'rni bor. Guruhda ishlash o'quvchilarning boshqa o'quvchilar bilan muloqot qilish, fikrlashish va maslahatlashish qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi.
Tushunchalar va Ko'nikmalar Muhimdir: Muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish jarayonida tushunchalar va ko 'nikmalar juda muhim ahamiyatga ega. Bu tushunchalar va ko'nikmalar, o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini tushuntirish, ularga mos ravishda yondashish va ularni rivojlantirishda yordam beradi.
Tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishning 5-6-sinflardagi muhimligi va o'quvchilarni qiziqarli, samarali o'rganish jarayoniga aylantirish imkoniyatlari juda yuqori. Bu usullar o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirish, ularni o 'zlashtirish va ijodiy faoliyatga qatnashish qobiliyatlarini oshirishga yordam beradi.
O'quvchilar uchun tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishning 5-6-sinflardagi dastlabki bosqichi juda muhimdir. Bu bosqichda o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini aniqlash va rivojlantirish uchun 463iagnostic usullar va dasturlar qo'llaniladi. Bu usullar, o'quvchilarning rivojlanish
463
https://nuu.uz/
И 27-mart, 2024 Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
darajasini baholash va ularni o'zlashtirish uchun kerakli yo'l harakatini aniqlashga yordam beradi.
Diagnostik usullar bilan muloqot va nutq mexanizmlarini tahlil qilish, o'quvchilarning muloqot va nutq bevosita rivojlanish darajasini aniqlashga yordam beradi. Dasturlar va mashqlar o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish uchun individual va guruh darslarini o 'tkazishda muhim ahamiyatga ega. Bu dasturlar va mashqlar o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirish, ularni ijodiy faoliyatga qatnashishga ilhomlantirish va ularning o 'zlarini ifodalashlarini oshirishga yordam beradi.
5-6-sinflardagi tiflopedagogik usullar orqali muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish jarayonida o'quvchilarning o'zlarini ifodalash, muloqot qilish va ijodiy faoliyatga qatnashish qobiliyatlarini rivojlantirish juda muhimdir. Bu usullar o'quvchilarning muloqot va nutq mexanizmlarini rivojlantirish, ularni o'zlashtirish va ijodiy faoliyatga qatnashish qobiliyatlarini oshirishga yordam beradi.
REFERENCES
1. Kamilov, A. (2020). Tiflopedagogik usullar va ularning o'quvchilarda muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishga ta'siri. O'zbekiston Davlat Pedagogika Universiteti Ilmiy-metodik jurnali, 2, 45-56.
2. Tursunova, N. (2018). Maxsus maktab o'quvchilarida muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirishda tiflopedagogik yo'nalishlar. O'quv va ta'lim, 4, 7886.
3. Usmonov, B. (2017). Muloqot va nutq mexanizmlarini takomillashtirish jarayonida tiflopedagogik usullar. Tiflopedagogika ilmiy elektron jurnali, 3, 112-125.
4. Odeldjanovna, S. S. (2019). IMPROVEMENT OF MECHANISMS OF PREPARATION OF UNIVERSITY STUDENTS FOR PEDAGOGICAL ACTIVITY. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 7(12).
464
https://nuu.uz/
И 27-mart, 2024 Respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
