Научная статья на тему 'Mass-media and problems of the international relations in the modern world'

Mass-media and problems of the international relations in the modern world Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
198
34
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ВАЗИФАИ ДАВЛАТ / ЯКПОРЧАГИИ ДАВЛАТ / МУНОСИБАТ / МАНИПУЛЯТСИЯ / њОКИМИЯТ / ИТТИЛООТ / СИЁСАТИ БАЙНАЛХАЛќї / АБАРќУДРАТњО / АХБОРИ УМУМ / љАњОНШИНОСИИ НАСЛИ љАВОН / СРЕДСТВА МАССОВОЙ ИНФОРМАЦИИ / MASS MEDIA / МЕЖДУНАРОДНАЯ ПОЛИТИКА / WORLD POLICY / ПОЗИТИВНАЯ И НЕГАТИВНАЯ РОЛЬ СМИ / A POSITIVE AND NEGATIVE ROLE OF MASS-MEDIA / ГЛОБАЛИЗАЦИЯ / GLOBALISATION / ГРУППИРОВКИ / ГОСУДАРСТВА ГИГАНТЫ / THE STATES GIANTS / МИРОВОСПРИЯТИЕ МОЛОДОГО ПОКОЛЕНИЯ / ATTITUDE OF YOUNG GENERATION / GROUPINGS

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Якубов Джума

Автор, исследуя в статье проблемы двусторонних отношений, затрагивает роль средств массовой информации в международной политике, показывает позитивную и негативную роль СМИ в решении и в обострении проблем в международных отношениях. В условиях глобализации СМИ стали мощным оружием в руках определённых группировок, господствующих слоёв международного уровня или государств-гигантов, которые способствуют как решению возникших проблем мирового порядка, так и их обострению. При этом особое внимание уделяется влиянию на мировосприятие молодого поколения. В статье приведены слова Президента РТ Эмомали Рахмона, касающиеся роли и задач СМИ в современном обществе.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The author investigates in the article a problem of mutual relations, mentions a role of mass media in a world policy, shows a positive and negative role of mass-media in the decision and in an aggravation of problems in the international relations. In the conditions of globalization, mass-media became the powerful weapon in hands of the certain groupings, dominating layers of the international level or the state-giants which promote both to the decision of the arisen problems of a world order, and their aggravation. Thus the special attention is given to influence on attitude of young generation. TR president Emomali Rahmon's quotation and references concerning roles and problems of mass-media in a modern society are also given.

Текст научной работы на тему «Mass-media and problems of the international relations in the modern world»

дополнительные образовательные программы и образовательные услуги. Центр дополнительного образования Республики Таджикистан в настоящее время является уникальным образовательным учреждением, которое на всех стадиях формирования, организации, становления и развития управлялось на принципах, обеспечивающих демократический, государственно-общественный характер. Он имеет особое значение для полноценного развития личности обучающихся и призван привить им трудолюбие, ввести в мир созидательного труда, осуществляет разнообразную работу с детьми по различным направлениям. Авторы статьи на конкретных примерах показывают плодотворную работу Центра, совместно с общеобразовательными школами Согдийской области, в формировании системы трудового воспитания школьников.

Khodjaeva M.D., Elmurodova S.Kh.

Interaction of pupil's organization activity and the Center of additional labour education

of secondary schools in Sogd region For all-round satisfaction of educational requirements of citizens, a society, the states in Tajik Republic there exists additional educational programs and educational services. Now the centre of additional education of Tajik Republic is a unique educational institution which at all stages of formation, organization, formation and development coped on the principles providing democratic, public-state character. It has special value for high-grade development of the person and urged to impart diligence, to enter into the constructive labour, carries out various work with children in various directions. Authors of article with concrete examples show fruitful work of the Center, in partnership with secondary schools of Sogd region, in formation of labour education system of schoolchildren.

Якубов Лума,-

сармуаллими кафедраи Сиёсатшиносии ДД^БСТ

ВАО ВА ПРОБЛЕМАМИ МУНОСИБАТ&ОИ БАЙНАЛХАЛК1

ДАР ЗАМОНИ МУОСИР

Ломеаи муосир ба тагйироти кулл! ру ба ру мегардад. Накшу вазифаи давлат дигаргун мешавад, субъекти нави раванди сиёсии лашон! ба мисли корпоратсияшои трансмилл!, «табакаи шукмрони байналхалк!»1 ташкилотшои байналхалкии давлат! ва гайридавлат! зушур менамоянд. Болоравии шамбастаг! ва мураккабии муносибатшо миёни субъектшои муносибати байналхалк! проблемашои гайричашмдошти гуногунро тавлид месозад. Барои давлат фаъолияти сиёсати хорил!, шифзу манфиатшои милл! муаммо мегардад. Ташмини манфиатшои милл! ва якпорчагии давлат ва бехатар! ба мавкеи геопалитикии давлат асос меёбад ва он хош-нохош ба муносибатшои байналхалк! ташсир мерасонад.

1 Павлов Ю.М. Международные отношения и мировая политика.- М., 2000.-с. 6.

Васоити ахбори омма дар замони тараккиёти технологияи комуникатсион'' шамчун воситаи таъсиррасон ва муайянкунанда дар муносибатшои байналхалк' накши бузургро мебозад. Табакашои шукмрон мекушанд, ки даромад ва афзалияти хешро бештар намоянд. Манфиатшои худро шамчун манфиатшои ломеа вонамуд созанд. Ба ин максад ВАО васеъ истифода гардида, технологияи найранг (манипулятсия)-и оммав'' дар Гарб хуб ба рош монда шудааст.

Мафшуми муносибатшои байналхалк'1 ба мафшумшои сиёсати байналхалк'1 ва сиёсати хорил'' шаммаъно фашмида мешуд ва ба акидаи Генри Моргентау сиёсати байналхалк' мубориза барои шокимият мебошад. Муносибатшои байналхалк' дар худ категорияшои кувва, баланс, гегемония, шамбастаг'', ланг ва сулшро талассум менамояд.

Генри Маргентау дар асари худ «Сиёсати давлат. Мубориза башри таъсир ва сулш» андеша меронад, ки муносибати байналхалк' майдони муборизашои пуршиддати давлатшоро мемонад. Асоси кулли фаъолияти байналмилалии давлатро кушиши бештар намудани шокимияти хеш ва суст намудани шокимияти дигарон ташкил медишад. Тибки мафшуми шокимият неруи шарб' ва иктисодии давлат, кафолати аз шад бештари бехатар' ва рушду нуму фашмида мешавад1. Ба акидаи Моргентау давлат кушиши шукмронии хешро дар шифзи манфиатшои милл' ифода менамояд.

Яке аз воситашое, ки манфиати миллиро дар муносибатшои байналхалк' дифоъ менамояд, ВАО мебошад. Мавкеи коммуникатсияи иттилоот' дар сиёсат назаррас гардида, дар души хеш рисолати дифои манфиатшои милл'' ва давлатро дорад. Дар шароити ташаввулоти иттилоотии муосир он ба силоши неруманди гурушшои манфиатлуй, табакашои шукмрони байналхалк', абаркудратшо мубаддал гаштааст, ки аксаран дар минтакашо лишати шаллу фасли проблемашои байналхалк' ва тавлид сохтани муаммошо шамчун муайянкунанда баромад менамояд, «тавассути шамлашои иттилоот'' афкори умумро ба худ тобеш менамояд»2.

Барои лалби афкори ломеа ба тарафдории куввашои ба ном «демократ'» намояндагони баъзе аз ташкилотшои байналхалк' ВАО-ро васеъ истифода мебаранд.3 Дар ин маврид барои лавонони кишваршои ИДМ дар чанд кишваршои хорила барномашои махсус матраш шуда, дар он шамкории тарафайни лавонон бо воситашои ахбори умуми ба ном мустакил бештар кадр карда мешаванд. Рузномашои ба ном «озод» номзадшои «макбул»-ро ба сашнаи сиёсат ворид месозанд. Миёни ашхоси «пешнишодшуда» нафароне, ки талрибаи идораи давлатдории хорилиро аз худ кардаанд, кам нестанд, ки

1 Там же с.18.

2 Социальные причины «цветных революций» в СНГ: Кризис общественного сознания и слабость диалога между властью и населением. // Ирано-Славика. Ежеквартальный научный журнал, № 1.- 2005.- с. 20.

3 «Инкилобшои ранга» дастранли кистанд?! /Толикистон. -№18. -05.2005.

дар сиёсати хеш афзалияти асосиро ба макоми ташкилотшои гуманитар! ва дин! дода зери «бомашон» «ревалютсияшои ранга»- ро матраш месозанд.

Президенти Казокистон А. Назарбоев акида дорад, ки сабаби инкилобшои рангаи ИДМ на ВАО, балки проблемашои дохилианд. Дар баробари ин зикр мекунад, ки озодии сухан беохир набуда, вай кодир аст на факат илшом бахшаду бунёд кунад, балки хароб шам созад.1

йини шифзи манофеи милл! ва давлат! матбуоти Амрико дар Украина, Югославия, Ироку Гурлистон ва минтакашои дигар мавкеи хос дошт. Масалан, матбуоти ИМА дар раванди интихоботи президенти Украина нишон дод, ки оншо аз принсипи «шукуки ломеа ва иттилооти воке!» сарфи назар карда, шарт гузоштанд, ки «интихоботи Украина таншо дар сурате демократ! эътироф мешавад, ки дар он Юшенко голиб ояд». «Миссионершо»-и фондшои «Ломеаи кушод»-и Сорос дар давраи интихоботи Украина ВАО-и зиддишукумативу хорил! ва нозиронро ба маълумоти «зарур!» таъмин намуданд.

Натилаи чунин фаъолияти ВАО «револютсияшои ранга» дар Украина, Гурлистон, Киргизистон, ланги иттилоот! миёни Россия ва Украина, Россия ва Гурлистон сардгардии муносибатшои байналмилал! ва истиклолияти Абхазия ва Осетияи Лануб! мебошанд. Чунин рафтори ВАО хусусияти характерноки шар як масс-медиаи абаркудратшо шудааст. Омилшои чунин хусусиятро касб намудани ВАО, пеш аз шама, дар кайфияти гегемонистии маданияти сиёсии абаркудратшо нушуфтааст.

Динамикаи рушди маданияти сиёсии элитаи сиёсии собик кишваршои шурав! ба муносибатшои байналмилал! ва фаъолияти ВАО таъсири амик мегузорад. Мушошида мегардад, ки вактшои охир элитаи сиёсии кишваршои собик шурав! дар баробари динамикаи ташаккул ва рушд аз Русия худро дур менамоянд.

Элитаи сиёсии кишваршои собик шурав! якчанд давраи раванди ташаккул ва рушди маданияти сиёиро аз сар гузаронида кушиш карданд, ки дар системаи муносибатшои байналхалк! макоми навро пайдо созанд. Рушди маданияти сиёсии муосир элитаи сиёсии ИДМ-ро ба ташаккули доктринаи нави сиёсати байналхалк! оварда расонид. Муносибати Гурлистон, Украина, кишваршои Осиёи Миёна ва гайра бо Русия мисол шуда метавонад.2

Маданияти сиёсии Толикистони муосир даврашои ташаккули худро аз сар гузаронида, сиёсати хорилии фундаментал!, консепсияи илмии муносибатшои байналмилалии худро шам бо давлатшои ИДМ ва шам Аврупову Амрико ва шам кишваршои араб муайян кардааст. Баробари баланд шудани шуури сиёсии элитаи сиёс! Лумшурии Россия дигар шамчун маркази лаззоби интегратсион! эътироф намешавад. Дар ин замина ВАО низ сиёсати воке!, кайфияти элитаи сиёсии кишваршоро ифода менамояд ва боршо боиси

1 Н.Назарбоев: Сабаби «инкилобшои ранга»-и каламрави ИДМ на ВАО, балки проблемашои дохилианд./ Толикистон.-№18.-05 май 2005.

2 Ниг: Ёще раз о политике двойных стандартов.// Asia-plus, 28 января 2009.

нигарот дар муносибатшои байналмилал'1 мегардад. Чунончи, вакти ба ихтиёри марзбоншои толик супурдани саршади байни Толикистону Афгонистон як катор расонашои иттилоотии Россия бо максади халалдор сохтан ва ба таъхир андохтани шалли ин казия маводи зиёди игвобарангез пашну пахш карданд. йафтаномаи «Литературная газета» маколаи «Героиновое вторжение» (№15, соли 2004)-ро чоп кард. Муаллифи он узви кумитаи Думаи давлат'! оид ба амният Сергей Громов бо максади шифзи манфиати гурушии баъзе генералшои «сиёш»-и рус ва шамзамон паст задани обруи сиёсии Толикистон навиштааст, ки худи соли 2002 дар як вакт дар шудуди Толикистон 800 тонна героин машфуз буд.1

Ё худ, баръакс дар баъзе расонашои хабарии Толикистон нашр шудани матолиби «дар мавриди мубориза ба мукобили толикон макомоти расмии Русия скинхедшоро дастгир'! мекунад»-ро макомоти расмии Русия нисбати хеш ташкир ва кушиши рошбарони ин давлатро дар назди ломеаи Толикистон душман нишон додан арзёб'! намуда, ба ВКХ Толикистон нота фиристод ва онро макомоти расмии Толикистон хуш напазируфт, ки муносибати байналмиллалиро тезу тунд менамояд. Бархурди манфиатшо дар ВАО муносибатшои кишваршоро халалдор ва кайфияти зиддирусиягиро боло месозад. Проблемаи мазкур дар ломеаи кулли кишваршои собик шурав'! шузур дорад.2 Ташкики окибати ногувори амали ин тамоюл дар шаёти ламъият'! ва шам фаъолияти ВАО моро ба чунин андешашо водор намуд:

Муносибатшои байналмилал'1 миёни лумшуришо ва элитаи сиёсии Осиё' Марказ' раванди ба худ хосро аз сар мегузаронад. Тамоюли мутташидшав'1 миёни лумшуришои Толикистон, Казокистон ва Киргизистон мушошида мегардад. Вале муносибати элиташои сиёсии Толикистону Узбекистон ва Толикистону Туркманистон начандон созанда ба назар мерасад. Ин тамоюл дар оянда самтшои асосии рушди сиёсати берунаи давлатшои Осиёи Марказиро ташаккул хошанд дод.

Дар минтакаи Осиёи Марказ' проблемаи энергоресурсшо, истифодаи оби дарёшои транссаршад' яке аз масъалашои мураккаб ва низоангез машсуб меёбанд. Нисбати масъалаи мазкур Русия ва кишваршои минтака мавкеъгир'' намуда, аз шад зиёд ба сиёсат ангезиш медишанд. ВАО -и кишваршои мухталиф ба шаллу фасли масъалашо обу ранги сиёс' бахшида, ба огози низоъ ва даргиришо мусоидат намуда, казияи мазкурро шамчун «минаи дертарканда», «бочкаи борут», «секунлаи Рогун», «Толикистон шел гош ба зону намезанад», «сиёсати стандартшои духура» ва гайра арзёб' менамоянд.

Проблемаи обиву энергетикии Осиёи Марказиро илронопазир шуморидан, дар шалли казия иштироки тарафи сеюмро ногузир арз доштани расонашои хабар' ва сиёсатшиносон масъаларо аз шад зиёд ошанги сиёс' мебахшад, ки боиси нигаронист. ВАО агар аз як тараф миёни субъектшои муносибатшои байналмилал'1' низоъ барангезад, афкори умумро монипулятсия

1 Ниг. Озодии матбуот ва номуси ватандор!.// Лумшурият, 5 апрели соли 2005.

2 Ниг: О политической культуре с имперскими амбициями.// Asia-plus, 28 января 2009.

намояд, дар баробари ин накшу вазифаи «прагматик!, маърифат!', артикулятсион!', интегратсион! ва мобилизатсион!'»1 -и худро илро ва ба шалли объективонаи проблемашо мусоидат менамояд. Коршиноси «Asia-plus» пешнишод менамояд, ки аз Русия руй натофта, бо дигарон шамкории стратегиро ба рош мондан ба максад мувофик аст.2 Asia-plus вазъи мавлудаи муносибатшои шамсаршадии Киргизистон ва Толикистонро «бочкаи борут» меномад. ВАО-и Киргизистон ин вокеашоро яктарафа башо медишад. Аксар акида доранд, ки дар минтака «Фергана Ру» яке аз агентишои иттилоотии фаъол дар Осиёи Марказ! буда, мекушад, ки шодисоти минтакаро вокеъбинона тасвир намояд. Ашолии наздисаршад! баён дорад, ки назари «Фергана Ру» вокеъбинона набуда, таншо аз сарчашмашои Киргизистон истифода мебарад. Дар шар ду маврид куввашои манфиатлуй аз чунин рафтори ВАО бештар фоида гирифтан мехошанд.

Проблемашои муносибатшои байналмилалиро дар сатши ВАО, дар сатши ашол!', дар зинаи давлат'! ва сиёсат баррас!' ва лудо намудан ба максад мувофик мебуд. йамин тарик, дуршавии элиташои сиёсии кишваршои ИДМ як катор муаммошо ва масъалашоро дар муносибати байналмилал! пеш меорад. Мутобики сиёсати Русия динамикаи рушди элитаи сиёс! дар кишваршои собик шурав! бо усули регрессив! сурат гирад, аз нуктаи назари ИДМ бошад, элитаи сиёс! мавкеи хешро дар системаи нави муносибатшои байналмиллал! лидд! мелуяд. Башри пешгирии окибатшои ногувори таъсири ВАО дар муносибатшои байналмилал! коркарди механизми доим! ва кушода, додугирифти иттилоот! миёни шокимият ва ашол! бояд яке аз самтшои мушими фаъолияти сиёсати давлат! ва ламъият! бошад3.

Президенти кишвар Эмомал! Рашмон дар Паёми хеш ба Маллиси Ол! оиди таъсири амики иттилоот ба муносибатшои байналхалк!, созанда ва сузанда будани он ибрози акида намуда, шушдор доданд, ки дар сомонашои гуногуни Интернет як маъракаи огошонаву мугризонаи зидди Толикистон идома дорад. Аз он бармеояд, ки ба доирашои муайяни субъектони муносибатшои байналхалк! сошибистиклолии давлати Толикистон ва сиёсати бисёрсамтаи он хуш пазируфта намешавад. Бино ба ташлили мутахассисон солшои 2004-2007 аз тарики сомонашои Интернет, ки дар Толикистон маъмуланд, кариб 30 шазор хабару гузориш интишор ёфтааст. Зиёда аз 80 фаизи оншо факат аз тушмату бадгу!, матлабшои гаразнок ва пешгуишои бебунёд иборат мебошанд.4 Ин раванди номатлуб боиси халалдор гардидани муносибатшои байналмилал! мегардад. «Ланги иттилоотие», ки тавассути ВАО бар зидди Толикистон аз аввали солшои 90-уми асри 20 идома меёбад,

1 Пугачев В.П., Соловьев А.И. Введение в политологию.- М., 1996.- с.255-275.

2 Ниг: М.Кабири. Нужно выяснить позицию Кремля.//Asia-plus. 28 января 2009г.

3 В.В. Парамонов, А.С. Строков. Социальные причины «цветных» революций в СНГ: Кризис общественного сознания и слабость диалога между властью и населением.// Ирано-Славика. Ежеквартальный научный журнал.- № 1. 2005. - с. 20-21.

4 Паёми Президенти Лумшурии Толикистон Э.Рашмон ба Маллиси Олии Лумшурии Толикистон. 15 апрели соли 2009.//газ. «Минбари халк».-.№15, аз 16 апрели соли 2009.

максад дорад, ки макому мартабаи давлати сошибихтиёри Толикистонро дар арсаи байналхалк'1 паст зада, миллати толикро бадном намуда, мардумро дар нишояти кор ба ояндаи хеш ноумед созад.

Президенти кишвар даъват намуданд, ки: «Манфиатшои милл'1 такозо менамояд, ки воситашои ахбори омма на таншо дастгоши тавонои хабар'1 бошанд, балки дар муъризаи ташмилии иттилоот'1 чун сипари давлат хизмат кунанд, ба хабару маколашои ташриф'1 лавобшои сазовор дода, ба суботи ломеа мусоидат намоянд ва эътимоди мардумро ба фардои нек мусташкам созанд».1

Вожашои калиДд: вазифаи давлат, якпорчагии давлат, муносибат, манипулятсия, шокимият, иттилоот, сиёсати байналхалш, абаркудратшо, ахбори умум, лашоншиносии насли лавон. Ключевые слова: средства массовой информации, международная политика, позитивная и негативная роль СМИ, глобализация, группировки, государства - гиганты, мировосприятие молодого поколения.

Key words: mass media, a world policy, a positive and negative role of mass-media, globalisation, groupings, the states - giants, attitude of young generation.

Руихати адабиёт:

1. Парамонов В.В., Строков А.С. Социальные причины «цветных» революций в СНГ: Кризис общественного сознания и слабость диалога между властью и населением.// Ирано-Славика. Ежеквартальный научный журнал. № 1, 2005, с. 20-21.

2. Назарбоев Н. Сабаби «инкилобшои ранга»-и каламрави ИДМ на ВАО, балки проблемашои дохилианд./ газ. «Толикистон», №18.-05 май 2005.

3. Павлов Ю.М. Международные отношения и мировая политика.- М., 2000.

4. Паёми Президенти Лумшурии Толикистон Э.Рашмон ба Маллиси Олии Лумшурии Толикистон. 15 апрели соли 2009.// Минбари халк.-№15 аз 16 апрели соли 2009.

5. Пугачев В.П., Соловьев А.И. Введение в политологию.- М., 1996.- с.255-275.

Якубов Джума,-

ст.преподаватель кафедры политологии.

СМИ и проблемы международных отношений в современном мире

Автор, исследуя в статье проблемы двусторонних отношений, затрагивает роль средств массовой информации в международной политике, показывает позитивную и негативную роль СМИ в решении и в обострении проблем в международных отношениях. В условиях глобализации СМИ стали мощным оружием в руках определённых группировок, господствующих слоёв международного уровня или государств-гигантов, которые способствуют как решению возникших проблем мирового порядка, так и их обострению. При этом особое внимание уделяется влиянию на мировосприятие молодого поколения. В статье приведены слова Президента РТ Эмомали Рахмона, касающиеся роли и задач СМИ в современном обществе.

1 №амон ло

Yakubov Dzh.

Mass-media and problems of the international relations in the modern world

The author investigates in the article a problem of mutual relations, mentions a role of mass media in a world policy, shows a positive and negative role of mass-media in the decision and in an aggravation of problems in the international relations. In the conditions of globalization, mass-media became the powerful weapon in hands of the certain groupings, dominating layers of the international level or the state-giants which promote both to the decision of the arisen problems of a world order, and their aggravation. Thus the special attention is given to influence on attitude of young generation. TR president Emomali Rahmon 's quotation and references concerning roles and problems of mass-media in a modern society are also given.

Сохибназаров Мирзоназар Давлатович,-

младший научный сотрудник Таджикского технического университета имени академика М. Осими, г. Худжанд.

ИЗ ИСТОРИИ ДОБЫЧИ ЗОЛОТА В ТАДЖИКИСТАНЕ

Золото применялось за 6 тыс. лет до нашей эры. Подавляющая часть добываемого во всех странах золота хранится в виде слитков в фондах государств. И они составляют так называемый «золотой запас» страны. Как драгоценный металл золото обладает уникальными физическими и химическими свойствами.

Золото есть всюду: в любой почве, во всякой горной породе, в морской воде. Но концентрация его в громадном большинстве случаев ничтожна. В среднем в одной тонне вещества земной коры содержится, по современным оценкам, 4 мг желтого металла.

Хотя золото образует около 20 различных минералов, промышленное значение имеет почти исключительно самородное золото: заключенные в породе кристаллические крупицы металла различных размеров, от невидимых простым глазом плёнок и пылинок до самородков весом в десятки килограммов.

Промышленное значение имеют два главных типа месторождений: коренные (рудные) и вторичные россыпные. В современных условиях рудник, где содержание золота в руде составляет более мг на тонну породы, считается богатым, а границей рентабельного производства является содержание порядка 5,5 мг на тонну.

Золото попутно добывается также из полиметаллических руд, в которых основными полезными ископаемыми являются медь, цинк, свинец, серебро. Извлечение золота из морской воды в принципе не исключено, но это золото оказалось бы во много раз дороже добываемого обычным путём.

Золото в виде украшений применялось за 6 тыс. лет до нашей эры. Оно, как говорится, и в грязи блестит: не ржавеет, как железо; не покрывается зеленоватым окислом, как медь; не темнеет, как серебро. Эти свойства дали основание называть золото благородным металлом.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.