CC BY
3INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original paper
© Sh.T. Musulmonova18_
1Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti, Toshkent, O'zbekiston
Annotatsiya
KIRISH: Respublikamizda maktabgacha ta'lim tashkilotlarida bolalarni nutqini rivojlantirishda metodik tavsiyalarni yanada takomillashtirish o'yin har bir bolaning hayotining konstitutsiyaviy qismidir. Maktabgacha ta'lim tashkilotlarda o'yin bolalarga ham, kattalarga ham yoqadi chunki o'yin insonning tabiiy ehtiyojidir.
MAQSAD: maktabgacha yoshdagi bolalarning nutqini rivojlanishida . O'yin metodlaridan foydalanish yuzasidan metodik tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
MATERIALLAR VA METODLAR: ushbu ilmiy izlanishlarimizda har bir yosh davrining psixologik xususiyatlarini hisobga olgan holda tarbiyaviy ta'sir o'tkazish insonda o'z vaqtida o'zini anglashni vujudga keltiradi. Bolada o'zini anglash tuyg'usi qancha erta uyg'onsa, shaxsiy nuqtai nazar, o'z huquqini his etish, o'zining aqliy va jismoniy imkoniyatlarini baholash shunchalik tez paydo bo'ladi. Har bir davrda bolalar rivojlanishining o'ziga xos qulay holatidan unumli foydalanish muhim ahamiyatga ega. Ayniqsa, maktabgacha ta'lim yoshidagi bolalarda nutqini har xil o'yin metodlar orqali bolani ta'lim - tarbiya olishiga qiziqishini oshirishda tarbiyachilarimiz vazifalari katta xisoblanadi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: ushbu ilmiy izlanishlarimizda tarbiyachilarimiz qiziqarli metodlar orqali bolani nutqi rivojlanishida katta ahamyat kasb etadilar "Muammoli pedagogik vaziyat", "Intervyu", "Aqliy hujum" interfaol metodlaridan samarali foydalandik.Shunga muvofiq ravishda mavzu bo'yicha muammoli vaziyat o'rganildi, savol -javob orqali intervyu amalga oshirildi hamda turli muhokamali savollar o'rtaga tashlandi, aniq misollar yordamida fikr-g'oyalar keltirildi.
XULOSA: o'quv jarayonining samarali bo'lishida o'yinda bola o'zini his qila olishi, bolaga o'z tajribasini to'plashiga imkon yaratishi kerak. Bolalarning logopedik mashg'ulotlarga qiziqishini oshirish uchun turli xil ijodiy vazifalar, to'g'ri talaffuzni mustahkamlash uchun mashqlarga yangi yondashuvlar zarur. O'yin ta'lim va mashg'ulotlar bilan, kundalik hayotdagi kuzatishlar bilan uzviy bog'liq bo'lib, juda katta ta'lim-tarbiyaviy ahamiyatga ega. Ijodiy o'yinlarda muhim bilim egallash jarayoni yuzaga keladi. Bu bolaning aqliy kuchini ishga soladi, tafakkurini, hayolini, diqqatini, xotirasini faollashtirishni talab qiladi, bola masalalarni mustaqil hal qilishga o'rganadi, o'ylagan narsasini amalga oshirish uchun yaxshiroq va osonroq usul o'ylab topadi, o'z bilimlaridan foydalanish va uni so'z bilan ifodalashga o'rganadi.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Kalit so'zlar: maktabgacha ta'lim, bola, Nutq , tarbiyachi, ertak, hikoya, xalq og'zaki ijodi, ertak terapiya, ta'lim, tarbiya, innovatsiya, texnologiya.
Iqtibos uchun: Musulmonova Sh.T. Maktabgacha yoshdagi bolalarda muloqot ko'nikmalarini shakllantirishda o'yinlarning ahamiyati. // Inter education & global study. 2024. №7. B. 137—143.
ЗНАЧЕНИЕ ИГР В ФОРМИРОВАНИИ КОММУНИКАЦИОННЫХ НАВЫКОВ У ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНИКОВ_
© Ш.Т. Мусулманова1И
1Ташкентский государственный педагогический университет имени Низами, Ташкент, Узбекистан_
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: дальнейшее совершенствование методических рекомендаций по развитию речи детей в дошкольных образовательных организациях нашей республики игра является конституциональной частью жизни каждого ребенка. В дошкольных организациях игра нравится и детям, и взрослым, потому что игра-естественная потребность человека.
ЦЕЛЬ: в развитии речи дошкольников. Заключается в разработке методических рекомендаций по использованию игровых методов.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в данном научном исследовании воспитательное взаимодействие с учетом психологических особенностей каждого возрастного периода порождает у человека своевременную самореализацию. Чем раньше у ребенка пробуждается чувство собственного достоинства, тем быстрее появляется личностная точка зрения, чувство собственного достоинства, оценка собственных умственных и физических возможностей. В каждом периоде важно максимально использовать свое благоприятное состояние развития детей. Особенно велика роль наших воспитателей в воспитании интереса ребенка к обучению посредством различных игровых методов речи у детей дошкольного возраста. ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: в настоящем научном исследовании наши воспитатели через интересные методики придают большое значение развитию речи ребенка мы эффективно использовали интерактивные методы "проблемная педагогическая ситуация", "интервью", "мозговой штурм".В соответствии с этим была изучена проблемная ситуация по теме, проведено интервью с помощью вопросов и ответов, заданы различные дискуссионные вопросы, на конкретных примерах представлены мнения и идеи.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: чтобы процесс обучения был эффективным, в игре ребенок должен уметь себя чувствовать, позволять ребенку накапливать собственный опыт. Для повышения интереса детей к логопедической деятельности необходимы разнообразные творческие задания, новые подходы к упражнениям для закрепления правильного произношения. Игра неразрывно связана с воспитанием и
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №7
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
обучением, с (наблюдениями в быту, имеет огромное воспитательно -образовательное значение. В творческих играх происходит важный процесс приобретения знаний. Это активизирует умственные силы ребенка, требует активизации его мышления, воображения, внимания, памяти, ребенок учится самостоятельно решать задачи, придумывает лучший и более простой способ осуществить задуманное, учится использовать свои знания и выражать их словами. Ключевые слова: дошкольное образование, ребенок, речь, воспитатель, сказка, рассказ, устное народное творчество, сказкотерапия, образование, воспитание, инновации, технология.
Для цитирования: Мусулманова Ш.Т. Значение игр в формировании коммуникационных навыков у детей дошкольников. // Inter education & global study. 2024. №7. С. 137-143.
THE IMPORTANCE OF GAMES IN THE FORMATION OF COMMUNICATION
SKILLS IN PRESCHOOL CHILDREN_
© Shaxnoza T. Musulmonova1®
Tashkent State Pedagogical University named after Nizami, Tashkent, Uzbekistan
Annotation
INTRODUCTION: further improvement of methodological recommendations for the development of children's speech in preschool educational institutions of our republic, the game is a constitutional part of every child's life. In preschool organizations, both children and adults like the game, because the game is a natural human need.
AIM: in the development of preschool children's speech. It consists in the development of methodological recommendations on the use of gaming methods.
MATERIALS AND METHODS: in this scientific study, educational interaction, taking into account the psychological characteristics of each age period, generates timely self-realization in a person. The earlier a child awakens a sense of self-worth, the faster a personal point of view, a sense of self-worth, and an assessment of their own mental and physical capabilities appear. In each period, it is important to make the most of your favorable state of child development. The role of our educators is especially great in fostering the child's interest in learning through various play methods of speech in preschool children.
DISCUSSION AND RESULTS: in this scientific study, our educators attach great importance to the development of a child's speech through interesting methods. We effectively used interactive methods "problematic pedagogical situation", "interview", "brainstorming". In accordance with this, the problematic situation on the topic was studied, interviews were conducted with the help of questions and answers, various discussion questions were asked, opinions and ideas were presented on specific examples.
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
CONCLUSION: in order for the learning process to be effective, the child must be able to feel himself in the game, allow the child to accumulate his own experience. To increase children's interest in speech therapy, a variety of creative tasks and new approaches to exercises are needed to consolidate correct pronunciation. The game is inextricably linked with upbringing and learning, with observations in everyday life, and has great educational significance. In creative games, there is an important process of acquiring knowledge. This activates the child's mental powers, requires the activation of his thinking, imagination, attention, memory, the child learns to solve problems independently, comes up with a better and simpler way to implement his plans, learns to use his knowledge and express it in words.
Key words: preschool education, child, speech, educator, fairy tale, story, oral folk art, fairy tale therapy, education, upbringing, innovation, technology.
O'yin rivojlanishda nuqsoni bor bolalarning asosiy faoliyatlaridan hisoblanadi. O'yin
doim haqiqiy hayotni aks ettiradi. Demak, ijtimoiy hayot o'zgarishi bilan uning mazmuni ham o'zgaradi. O'yin ma'lum maqsadga ko'ra yo'naltirilgan ongli faoliyat bo'lib, uning mehnat bilan ko'p umumiyligi bor va yoshlarni mehnatga tayyorlashga xizmat qiladi. O'yin faoliyati asosida bolada o'quv faoliyati rivojlanadi. Shuning uchun bolalarning o'yin faoliyatini rivojlantirishga ahamiyat berishimiz kerak.
Bola hech qachon jim o'ynamaydi, bitta o'zi o'ynasa ham u o'yinchoq bilan gaplashadi, o'zi tasvirlayotgan qahramon bilan muloqot o'matadi, onasi, bemor, shifokoi xullas hamina-haiiimaning o'rniga o'zi gapiradi. So'z obrazning yaxshiroq ochilishiga yordam beradi. Nutq o'yin jarayonida juda katta ahamiyatga ega. Nutq orqali bolalar fikr almashadi, o'z his-tuyg'u, kechinmalarini o'rtoqlashadi. So'z bolalar o'rtasida do'stona munosabatlar o'rnatilishiga, tevarak-atrofdagi hayot voqealari va faktlariga bir xilda munosabatda bo'lishga yordam beradi. Bolalarning o'zi yaratgan o'yindan kelib chiqadigan yoki kattalar tomonidan taklif etilgan o'yinning g'oyasi, mazmuni, o'yin harakatlari, rollar, o'yin qoidalari uning tuzilishini tashkil etuvchi qirralardir. O'yin bola uchun haqiqiy hayotdir. Agar tarbiyachi bolalar o'yiinini oqilona tashkil eta olsagina u ijobiy natijalarga erishishi mumkin. A.P. Usova shunday degan edi: «Bolalar hayoti va faoliyatini to'g'ri tashkil etish — ulami to'g'ri tarbiyalash demakdir. Bolalarni tarbiyalashning o'yin shakli shuning uchun ham samarali natija beradiki, o'yinda bola yashashni o'rganmaydi, balki ovz hayoti bilan yashaydi».
O'yin tanlay bilish ham muhim ahamiyatga ega. O'yin bilan ta'lim o'rtasidagi bog'liqlik bola ulg'aygan sari o'zgarib boradi. Kichik guruhda o'yin ta'lim berishning asosiy shakli hisoblansa, katta guruhga borganda esa mashg'ulotlarda ta'limning roli ortadi. Tayyorlov guruhiga borganda bolalarning o'zlarida maktabdagi o'qishga ishtiyoq uyg'onib qoladi.
For citation: Shaxnoza T. Musulmonova. (2024) 'The importance of games in the formation of communication skills in preschool children', Inter education & global study, (7), pp. 137-143. (In Uzbek).
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)
Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7
Scientific theoretical and methodical journal 2024, №/
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Ammo bolalar uchun o'yinning qadri yo'qolmaydi, balki mazmuni o'zgaradi. Endi bolalarni ko'proq fikriy faollikni talab etuvchi o'yinlar, sport tarzidagi (musobaqa jihatlari bor) o'yinlar qiziqtira boshlaydi.
O'yin bola shaxsini tarbiyalashning asosiy vositasidir. O'yin orqali bolalar kattalarning mehnat tajribasini, bilim, malaka va ko'nikmalari harakat usullarini, axloq normalari va qoidalarini, mulohaza va muhokamalarini egallab oladilar. O'yinda bolaning o'z tengdoshlari va kattalar bilan bo'ladigan munosabat usullari shakllanadi, his va didlari tarbiyalanadi.
Bu quvonch va baxt keltiradi, qoniqishni taklif qiladi va shu bilan birga bolalarning o'zlari, boshqalar va ularni o'rab turgan dunyo haqida bilish usulini ifodalaydi ko'nikmalarga ega bo'ladilar va ijtimoiy munosabatlarni yaratadilar. Shuning uchun har bir bolaga etarli vaqt bo'lishi juda muhimdir o'yin uchun va o'yin uning hayotining muhim qismi ekanligiga ishonch hosil qilish uchun.Bolaning o'ynash usuli va u o'ynaydigan odam bilan, bolaning rivojlanish yo'lini o'zgartiring. Bolalar o'yinlarni uzoq vaqt oldin yaratgan. Ularni yaratmoqdalar bugun, o'zlari uchun va ularning ehtiyojlari uchun moslashtirilgan. O'yinlar ularning tabiiy ehtiyoji va asosiy faoliyatlaridan biridir. Endi bolalar qaysi o'yinlarni ko'proq yaxshi ko'radi va nima uchun savol tug'iladi.
Rol o'ynashni taklif qiladigan o'yinlar, o'z-o'zini tasdiqlash va o'zini tan olishga imkon beruvchi bosh qahramon. Dinamik o'yinlar, ularning mazmuni etarlicha harakat (motor qobiliyatlari) va tezkor intellektual reaktsiyaga ega.
vazifani hal qilish.
Bolalarning sog'lom hazil uchqunlarini taklif qiladigan va yaxshi kayfiyatni yaratadigan o'yinlar. Eng foydali o'yinlar yuqorida aytib o'tilgan sifatlarning kombinatsiyasiga ega bo'lganlardir. Maktabgacha ta'lim tashkilotlarida tarbiyalanuvchilarning o'yinning jismoniy, ma'naviy, ma'naviy va jismoniy rivojlanishidagi roli va ahamiyatini ko'rsatadigan ko'plab tadqiqotlar. Bolaning intellektual, ijtimoiy va hissiy xususiyatlari. U orqali bolalar va kattalarning manfaatlari qoniqarli, ayniqsa, asrlar davomida an'anaviy o'yinlar alohida muassasa sifatida qabul qilingan hududlarda uyushtirilgan muloqot va bo'sh vaqtni o'tkazish. O'yinlar o'z mazmuni bilan bolalarning e'tiborini tortadi va ushlab turadi ta'lim beradi va yaxshi kayfiyatni yaratadi. Ulardan ba'zilari turli yo'llar va echimlarni taklif qiladi, masalan, etakchilar bolalar ixtirochi bolalar uchun mo'ljallangan yangi tarkibni yaratishga qaratilgan. Bilamizki o'yin bu hukmronlik qiladigan faoliyat ya'ni bolalar hayoti va bolalarni rivojlantirish va tarbiyalashda, ayniqsa, maktabgacha ta'lim muassasalarida alohida ma'noga ega davr. Shuning uchun ham bolalarning ta'lim-tarbiya jarayonida ular uchun sharoit yaratishga katta e'tibor qaratilmoqda o'yinlarni yoki boshqariladigan o'yinlarni o'z-o'zidan o'ynash va kattalar tomonidan oldindan belgilangan qoidalarga ega o'yinlar muayyan pedagogik ta'sirlarni amalga oshirish.
Didaktik va mobil o'yinlar faqat qasddan qilingan elementlarni ifodalaydi tashkil etilgan va yo'naltirilgan o'quv jarayoni. Ko'pincha kattalar didaktik va mobil o'yinlarning mazmunini beradi bolalarga, shuningdek, ularni bajarish qoidalari. U o'yinni tashkil qiladi,
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 7
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
boshqaradi va boshqaradi, lekin u bilan katta yoshdagi bolaning yoki o'yin mazmunini biladigan va o'zlashtirgan tengdoshlaridan birining vazifasi bo'lgan milliy o'yinlar o'ynash usuli. Milliy o'yinlar ko'pincha bolalarning bo'sh vaqti bo'lganda o'ynaladi. Bugun spektakl va o'quv jarayoni o'yin o'z jonini yo'qotmasligi kerakligini hisobga olgan holda bog'langan chunki o'yin bolalarni juda qiziqtiradigan va ularni rag'batlantiradigan faoliyat sifatida. O'qituvchi hamkorlik qilishi kerak o'yinda bolalar bilan; u ularga yakuniy yechimlar bilan emas, balki muammoni taklif qilish orqali yordam berishi kerak.
Bundan tashqari, u o'z imkoniyatlari haqida ongli bo'lishga yordam berishi kerak -o'yinda sherik bo'lish. Bolalar o'yin orqali ta'lim bolaning psixofizik salohiyatini yo'naltirishni anglatadi, lekin ayni paytda o'yin ijodkorlik asosi va bolaning spontanligi sifatida ko'rib chiqilishi kerak. Didaktik faoliyat orqali o'yinlar bolalarni o'z qobiliyatlariga ko'ra tashkiliy va ijodiy tarzda rag'batlantiradilar ularni o'rab turgan dunyo, ularning aqliy va boshqa qobiliyatlari va xususiyatlari. Didaktik o'yinlarning mazmuni umumiy tasavvurni kengaytiradi bolalar ega bo'lgan dunyo, ularning qiziqishini boshqaradi, nutq faolligini rag'batlantiradi, so'z boyligini boyitadi va og'zaki muloqotni rag'batlantiradi. Maxsus tuzilgan o'yinlarni qo'llash bilan mantiqiy-matematik, bola mantiqiy fikrlashni rivojlantiradi va intellektual jarayonlarni o'zlashtirgan maxsus ta'lim vaziyatlarini yaratadi. Seriyalashtirish, tasniflash, raqamli konstruksiya, vaqt va makonda qurilish va boshqalar.Bulardan tashqari zamonaviy didaktik o'yinlarda eski o'yinlarning ahamiyati va ahamiyatini belgilaydigan ko'plab ko'rsatkichlar mavjud.
An'anaviy bolalar o'yinlari. Kattalar o'zlarining sevimli bolalik o'yinlari haqida gapirganda, ular haqida gapirishlari kerak ularni qanday boshdan kechirganlari va bu ularga tengdoshlar doirasiga kirishga va jismoniy va jismoniy ko'rinishlarini ko'rsatishga qanchalik yordam bergan intellektual yutuqlar, do'stingiz yoki qiz do'stingizga o'z afzalliklari va sevgisini ko'rsating va yaxshi vaqt o'tkazing yo'l. Bunday o'yinlar katta yoshdagi bolalardan birinchi navbatda aka-uka va opa-singillardan), keyin esa bolalardan o'rganilgan. Ota-Onalar oila a'zolari va o'qituvchilar. Maktabgacha ta'limntashkilotlarida bolalar bugungi kunda ham bolalar eski an'anaviy o'yinlarni xursandchilik bilan o'ynashadi kompyuter o'yinlarining ko'rinishi bu bolalar rivojlanishining ba'zi sohalarini va ularning ijodini cheklashi mumkin
Xalq an'analarini o'yinlar orqali saqlash xalqimizni, yosh avlodni asrab-avaylash uchun zarurdir avlodlarimiz, ularning tekshirilgan, yaxshi va saqlanib qolgan an'anaviy qadriyatlarga asoslangan tarbiyasi. An'anaviy o'yinlar - a biz qadrlashimiz va saqlashimiz kerak bo'lgan xazina. Ular ta'lim uchun kuchli vositadir, chunki biz ular orqali erishamiz bilim, madaniyat tajribasi, odat va ko'nikmalarni rivojlantirish. An'anaviy o'yinlar orqali bolalar o'zlarining ehtiyojlarini tushunadilar harakat qiling, ba'zi muhim tajribalarga ega bo'ling, his-tuyg'ularni rivojlantiring va boshdan kechiring, nima borligi haqidagi taassurotlarni boshdan kechiring go'zal, xunuk, ularni nima baxtli yoki baxtsiz qiladi, ularning barcha his-tuyg'ularini faollashtiradi bolalarni ijodkorligini oshiradi nutqini yanada takomillashib boradi.
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal ISSN 2992-9024 (online)
Научно-теоретический и методический журнал ОПО/1 Mn7
Scientific theoretical and methodical journal 2024, №7
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Takomillashtirilgan Ilk qadam davlat o'quv dasturi. T.:-2022
2. O.Xasanboyeva. "Barkamol avlod ma'naviyati". T.:-2010
3. M.Jumaboyev. "O'zbek bolalar adabiyoti". T.: 2009
4. A.Suyumov . "Bolalar adabiyoti". T.: 2006
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
Musulmonova Shaxnoza To'lqinovna, o'qtuvchi, [Мусульманнова Шахноза Волниновна, преподаватель], [Shaxnoza T. Musulmonova, teacher]; manzil: O'zbekiston, Toshkent sh., Chilonzor tumani, Bunyodkor ko'chasi 27 uy; [адрес: Узбекистан, г. Ташкент, Чиланзарский район, ул. Бунёдкор, 27], [address: Uzbekistan, 27 Bunyodkor street, Chilanzor district, Tashkent city].
