Научная статья на тему 'МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ТАРБИЯЧИСИНИНГ ТАСВИРИЙ ФАОЛИЯТГА ОИД КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯЛАРИ ВА ЎЗИГА ХОС АЙРИМ ЖИҲАТЛАРИ'

МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ТАРБИЯЧИСИНИНГ ТАСВИРИЙ ФАОЛИЯТГА ОИД КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯЛАРИ ВА ЎЗИГА ХОС АЙРИМ ЖИҲАТЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
150
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим тизими / ислоҳот / компетентлик / касбий стандарт / эстетик тарбия / фаолият / қобилият / education system / reform / competence / professional standard / aesthetic education / activity / ability

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Таджибаев Салимжон Сабиржанович

ушбу мақолада таълим тизимининг бошланғич бўғини ҳисобланган мактабгача таълим ташкилотлари тарбиячиларининг тасвирий фаолият машғулотлари бўйича касбий компетентлиги ва уларни амалга ошириш жараёнлари ҳақида фикр юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROFESSIONAL COMPETENCES AND SPECIFIC TASKS OF THE TEACHER OF PRESCHOOL EDUCATION IN ART ACTIVITIES

this article discusses the professional competence of educators in preschool education, which is the primary link in the education system, and the process of their implementation.

Текст научной работы на тему «МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ТАРБИЯЧИСИНИНГ ТАСВИРИЙ ФАОЛИЯТГА ОИД КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯЛАРИ ВА ЎЗИГА ХОС АЙРИМ ЖИҲАТЛАРИ»

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

МАКТАБГАЧА ТАЪЛИМ ТАРБИЯЧИСИНИНГ ТАСВИРИЙ ФАОЛИЯТГА ОИД КАСБИЙ КОМПЕТЕНЦИЯЛАРИ ВА УЗИГА ХОС

АЙРИМ ЖИХДТЛАРИ Таджибаев Салимжон Сабиржанович

Андижон давлат университети Мактабгача таълим методикаси кафедраси катта укдтувчиси https://doi.org/10.5281/zenodo.6482247 Аннотация: ушбу мацолада таълим тизимининг бошлангич бузины уисобланган мактабгача таълим ташкилотлари тарбиячиларининг тасвирий фаолият машгулотлари буйича касбий компетентлиги ва уларни амалга ошириш жараёнлари уацида фикр юритилган.

Калит сузлар: таълим тизими, ислоуот, компетентлик, касбий стандарт,эстетик тарбия, фаолият, цобилият.

ПРОФЕССИОНАЛЬНЫЕ КОМПЕТЕНЦИИ И СПЕЦИФИЧЕСКИЕ ЗАДАЧИ ПЕДАГОГА ДОШКОЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ В

ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ Аннотация: в данной статье рассматриваются профессиональные компетенции воспитателей дошкольного образования, являющегося первичным звеном в системе образования, и процесс их реализации.

Ключевые слова: система образования, реформа, компетентность, профессиональный стандарт, эстетическое воспитание, активность, способность.

PROFESSIONAL COMPETENCES AND SPECIFIC TASKS OF THE TEACHER OF PRESCHOOL EDUCATION IN ART ACTIVITIES Abstract: this article discusses the professional competence of educators in preschool education, which is the primary link in the education system, and the process of their implementation.

Keywords: education system, reform, competence, professional standard, aesthetic education, activity, ability.

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

Ma^cag. ^aMuar puBo^naHumuHuHr xp3Hprn SocKunuga pecnySnuKaMro TatnuM th3hmh MagaHufi Ba Tapuxufi puBO^naHHrn MogenuHuHr y3rapumH SunaH öofhhk MyxuM y3rapumnapHH SomgaH KenupMoKga.

EyHHHr 3aMupuga ropraMro Kena^aru SynraH em aBnogHu x,ap TOMOHnaMa eTyK Ba SunuMgoH, ^a^OH emnapu SunaH x,ap KaHgafi hhm coxacuga paKoSaraama onaguraH Kagpnap KunuS eramrapum op3y-yMugnap My^accaMgup.

XycycaH, Y36eKucTOHga MaKTaSrana TatnuM tu3umu x,aM gaBnar cuecara gapa^acura afinaHgu Ba 6y Sopaga Sup KaHna Kapopnap umnaS Hu^ungu.

^eKuH TatnuM TrouMuga KaHgafi ucnoxpraap aManra omupunMacuH, nupoBapguga, acocufi AHrunuKnapHu aManueTra TarSuK этнmga acocufi ypuH TyTyBHu negaror xucoSnaHagu.

Arap negaror-TapSuanuHuHr npo^eccuoHan KoMneTeHTnuru eTapnu gapa^aga SyncaruHa MaKTaSrana emgaru SonaHuHr TynuK puBo^naHumu TatMuHnaHagu

Y36eKucToH PecnySnuKacu npe3ugeHTu fflaBKar Mup3ueeB 29.12.2020 fiungaru Onufi Ma^nucra Mypo^aaraoMacuga "EmnapuMrora MyHocuS TatnuM Sepum, ynapHuHr unM-^aHra SynraH uHTunumnapuHu pyeSra nuKapumuMro KepaK. ffly MaKcagga, MaKTaSrana TatnuM тнзнмннн puBo^naHTupumuMro, ypTa Ba onufi yKyB ropraapuHuHr Moggufi-TexHuK Sa3acuHu, unMufi Ba yKyB ^apaeHnapu cu^araHu TySgaH axmunamuMro KepaK" geS TatKugnaS yTraH эgн.

AHa myHra Kypa, "Hhk Ba MaKTaSrana emgaru Sonanap puBo^naHumura KyfiunaguraH TanaSnap" acocuga MaKTaSrana TatnuM TamKunoraapu TapSuanunapu Sunumu KepaK SynraH SunuM Ba KyHuKManap SenrunaraH xpnga MaKTaSrana TatnuM TamKunoTnapu negaror xoguMnapu ynyH KacSufi cTaHgapTnap umnaS nuKum acoc Syngu.

Y3SeKucToH PecnySnuKacuHuHr "MaKTaSrana TatnuM Ba TapSua тyFpнcнga"гн KoHyHuHuHr 42-Moggacuga MaKTaSrana TatnuM TamKunora

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

педагогининг касбий стандарти Узбекистан Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан тасдикданиши белгиланган.

Ушбу касбий стандарт педагогларнинг ишлаш мотивациясини ва таълим сифатини оширишга мулжалланган.

Педагогнинг касбий стандарти — мактабгача таълим ташкилоти педагогининг шахсий касбий сифатларига, билимларига, махорати ва куникмаларига доир асосий талаблар мажмуидир.

"Касбий компетенция- бу "касбий вазифаларни хал килишда амалий тажриба, куникма ва билимлар асосида муваффакиятли харакат килиш кобилияти "тушунчасини очиб беради"

Хужжатда мактабгача таълим ташкилоти тарбиячисининг касбий компетенциялари баён этилган. Ушбу коидаларга асосланиб, биз МТТ ишининг бадиий ва эстетик йуналишдаги хусусиятларини акс эттирувчи укитувчининг педагогик компетенцияларини аниклашга харакат киламиз.

Шу уринда буюк педагог В.А. Сухомлинскийнинг " Болалар гузаллик, уйин, эртак, расм, фантазия ва ижод дунёсида яшамоклари керак !"-деган фикрини эслаб утишни жоиз деб биламан.

Хрзирги боскичда мактабгача таълим ташкилотларида эстетик тарбияга ва болаларнинг бадиий-ижодий кобилиятларини шакллантиришга эътибор кучаймокда. Эстетик тарбия асосан турли хил санъат турлари, бадиий ва ижодий фаолият воситаларидан иборат булиб , узига хослиги туфайли боланинг хар томонлама ривожланиши ва унинг шахсини шакллантиришга чукур таъсир курсатади.

Бадиий ва ижодий кобилиятлар, куникмалар ва кобилиятларни иложи борича ерта ривожлантириш керак, чунки эстетик цикл дарслари болаларнинг ижодий кобилиятлари, тасаввурлари, кузатувлари, бадиий тафаккури ва хотирасини ривожлантиришга ёрдам беради.

Бу шуни англатадики, визуал фаолиятга кизикишни ривожлантириб, хар бир болага шахсга йуналтирилган ёндашувга риоя килиш, унга ёрдам

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

Sepum, axmu um Kunum ucTaruHu KynnaS-KyBBaraam, yHuHr xapaKaraapuHu oSteKTuB Saxonam KepaK. EonanapHu caHtaTra кнзнктнpнm ynyH negaror yHu y3u axmu Sunumu Ba TymyHumu KepaK.

Ycy^ap. MaKTaSrana emgaru SonanapHuHr Saguufi MagaHuaTu acocnapuHu maKHHaHTupum ^apaeHuHu ManaKanu Ba u^ogufi SomKapum SeBocuTa yKuTyBnunapHuHr Sagннfi-эcтeтнк TapSua coxacugaru KacSufi Tafieprapnuru gapa^acura Sofhuk, Sy KacSufi кoмneтeнцнaнн aHrHaragu.

MaKTaSrana emgaru SonanapHuHr Sagннfi-эcтeтнк puBo^naHumu Macananapu Syfiuna TapSuanunapHuHr KacSufi кoмneтeнцнacннннг TapKuSufi KucMHapu KyfiugarunapgaH uSopaT:

* HnMufi MatnyMoT

* Ha3apufi Suhum Ba aManufi ManaKa;

* YcnySufi TafiepnuK;

* KacSufi Madopar Ba koSuhuat:

MaKTaSrana emgaru SonanapHuHr Saguufi Ba u^ogufi KoSuHuaTHapuHu puBo^HaHTupumHuHr Ha3apufi acocHapuHu aHrHam:

- yKuTum MeTogHapu,

- MeTogHapHuHr Ma3MyHuHu SuHum,

- TacBupufi ^aonuaT TypHapu;

MaKTaSrana emgaru SoHanapHuHr Saguufi Ba u^ogufi KoSuHuaTHapuHu

puBo^HaHTupum Syfiuna um maKHHapuHu aHrnam;

SonanapHu Sagннfi-эcтeтнк fiyHanumga yKuTum BocuTanapuHu aHrnam:

- MynoKoT KoSunuaTHapu;

- KoHcTpyKTuB Maxopar;

- TamKunoTnuHuK KoSunuaTu;

- Maxcyc KyHuKManap;

- apanam KyHuKManap.

HaTH^a^ap. fflyHgafi kuhuS TapSuanu KyfiugarunapHu Sunumu KepaK:

* MaKTaSrana emgaru SonanapHuHr ncuxo^rouK Ba em xycycuaTHapu;

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

* бадиий мажмуанинг болага таъсирининг психологик асослари;

* мактабгача ёшдаги болаларнинг бадиий-эстетик ривожланиши диагностикасининг услубий асослари;

* мактабгача ёшдаги болаларни эстетик тарбиялаш концепциясининг асосий йуналишлари, мактабгача ёшдаги болаларни эстетик тарбиялаш сохасидаги дастурларнинг мазмуни;

* тасвирий санъатнинг ифодавий воситалари;

* мактабгача ёшдаги болаларнинг бадиий ва ижодий ривожланишининг узига хос хусусиятлари;

* болаларнинг бадиий ривожланиши жараёнини ташкил етишнинг дидактик асослари;

* мактабгача ёшдаги болаларни тасвирий санъат асарлари билан таништириш хусусиятлари;

* бадиий асарларни бадиий тахлил килиш асослари ва бошкалар. Бундан ташкари тарбиячи куйидагиларни бажара олиши зарур:

* болаларнинг дастури, шароитлари ва таркибини хисобга олган холда бадиий ва педагогик вазифаларни, мазмуни ва усулларини аниклаш ва конкретлаштириш;

* тасвирий фаолият мотивларини шакллантириш ( болаларнинг расмда акс еттириш истаги, ундаги кизикарли нарсалар ва вокеалар);

* болада муайян фаолият максадини узи белгилаш кобилиятини тарбиялаш;

* болаларнинг визуал харакатларини шакллантириш(шакл, тузилиш, мутаносиб муносабатлар, ранглар, объектнинг варак текислигида жойлашиши);

* таълим-тарбия ишлари ва болалар фаолиятининг бошка сохалари (билиш, нуткни ривожлантириш, уйинлар ва бошкалар) билан интеграция килиш.)

* идрокни шакллантириш (объектларни, ходисаларни кейинги тасвирни бажариш керак деб билиш кобилиятини ургатиш);

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

* жамоавий, кичик гурух, индивидуал ва ишлаб чикариш фаолиятини ташкил этиш;

* хар бир болага индивидуал ёндашувни амалга ошириш, муайян бадиий фаолиятда боланинг афзалликлари, мойилликлари, кизикишлари, ривожланиш даражасини хисобга олиш;

* индивидуал ва жамоавий бадиий-ижодий фаолият жараёнида хамкорлик, хамкорлик алокаларини урнатиш;

* гурухдаги болаларнинг турли хил фаолият турларида конструктив узаро муносабатларини ташкил етиш, болаларга фаолиятни, биргаликдаги фаолият иштирокчиларини, материалларни, воситаларни эркин танлашлари учун шароит яратиш;

* педагогик жараёнга хар бир боланинг мактабгача ёшдаги болаларда урганиш, фаолиятни узлаштириш ва ижодий кобилиятларини ривожлантириш учун мухим мотивацияни шакллантиришга максимал даражада хисса кушадиган турли хил уйинлар, уйин техникаси ва вазиятларни киритиш;

* болалар дастури, шарт-шароитлари, таркибини хисобга олган холда бадиий-педагогик вазифалар, мазмун ва усулларни белгилаш ва конкретлаштириш, бадиий ахборотни максадга, мантикка ва ёшга мувофик танлаш;

* машгулот хонасида бадиий ва ижодий хиссий ижобий мухитни яратиш;

* визуал фаолиятнинг бошка шаклларини танлашда минтакавий ёндашувдан фойдаланиш.

* Махаллий анъаналарни, минтакага хос халк санъатини хисобга олиш.

* Мактабгача таълим муассасаси хаётида естетик мухит яратиш, байрамлар, кургазмаларни лойихалаштириш .

* Болалар ижодига эхтиёткорлик ва хурмат билан муносабатда булинг;

* педагоглар ва мутахассисларнинг бадиий-эстетик йуналишидаги ишларни якин хамкорликда, биргаликда лойихалаштиришни амалга ошириш;

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

* guarHocraKa Harn^anapu acocuga TatnuM ^apaeHuga Sona SunaH cogup SynaguraH y3rapumnapHHHr moxuathhh, yHHHr puBo^naHumugaru, my ^yMnagaH Saguufi Ba эcтетнк fiyHanumgaru pHBO^naHHmHHHHr moxhathhh Ky3aTu6 Sopum Ba Som^anap.

Xy^oca. roKopugaru ^uKpnapgaH KenuS nuKKaH xpnga xynoca KunaguraH SyncaK, MaKTaSrana TatnuM TamKunoraapuga ^aonuaT wpuTaeTraH x,ap Sup negaror-TapSuanu TacBupufi ^aonuaTra oug eTapnu SunuM, KyHuKMa Ba ManaKanapra эгa SynraH xpnga MamrynoTnapHu uHTep^aon ycynnapgaH ^ofiganaHuS Tammn этa oncaruHa ymSy MamrynoraapgaH Ky3naHraH MaKcagra эpнma onagu.

OoüöamHURzaH aöaöuemnap:

1. ffl. M.Mup3ueeB Onufi Ma^nucra Mypo^aaraoMacu 29.12.2020 fiun. https://president.uz/

2. "MaKTaSrana TatnuM Ba TapSua Tyrpucuga^ru ^SeKucTOH pecnySnuKacuHuHr ^oHyHu 16.12.2019 fi.

3. Nurmatova M.SH. Xasanova Sh.T. D.Azimova. Ustahonada amaliy mashg'ulot. "Musiqa" T:.2010 y.

4. Xasanboeva O.U. va boshq. Maktabgacha ta'lim pedagogikasi. T.: Ilm ziyo. 2006.

5. Nurmatova M.SH. Xasanova SH.T. Rasm buyum yasash va bolalarni tasviriy faoliyatga o'rgatish metodikasi. "Cho'lpon" T:.2010y.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.